1. Ka mlu u nyi apostoli Yohane lu ker er ken mbee u inyom i 95 la nahana?

APOSTOLI Yohane yange nyôr ken mlu u taver kpishi, er ken inyom i 95 la nahan. Yange bee iyol shi lu uikyangen ken icile i Patemo, shi ikyav tese ér ken mbaapostoli cii lu un tswen mase shin uma ye. (Mpa. 1:9) Yohane fa er mbaahendanev lu nyôron a atesen a aiegh ken tiônnongo shi van a mpav yô. Alaghga lu inja er ica a gba ga tsô Mbakristu mba mimi vea kera lu ga nahan.—Yuda 4; Mpa. 2:15, 20; 3:1, 17.

2. Er i ôr ken Mpase 7:9-14 nahan, ka mpase u sha mnenge u sagher iyol sha kwagh u akaa a ken hemen u nyi i tese Yohane? (Nenge foto u a lu sha igbende la.)

² Er akaa a vihin ne lu zan hemen la, Yehova tese Yohane mpase u sha mnenge u sagher iyol sha kwagh u akaa a ken hemen. Ken mpase shon la, ortyom ugen kaa a mbatyomov mbagenev unyiin ér ve kôr ahumbe a bo a zegecan la zan zan a kar veren mbatomov mbagen ikyav. (Mpa. 7:1-3) Mbatomov mbara ka iorov 144,000, mba vea za hemen vea Yesu sha la. (Luka 12:32; Mpa. 7:4) Yohane shi ôr kwagh u nongo ugen; u ngee kpishi je yô, a kaa ér: “Nenge”! Alaghga er tom a ishember ne u tesen ér kwagh la kpiligh un iyol. Lu nyi Yohane nenge a mi? A nenge “zegeikpelaior lu, ma or fatyô u ôron i iyenge ga, ve due ken hanma ikyurior man hanma nongo man hanma nongoior man hanma zwa kpaa. Ve tile sha ishigh ki ikyônough ki torough kira man sha ishigh ki Waniyôngo.” (Ôr Mpase 7:9-14.) Nenge ase er yange a saan Yohane iyol kpishi u nengen er ior kpishi vea va civir Aôndo sha mimi ken hemen yô!

3. (a) Mpase u sha mnenge u yange i tese Yohane la una taver jighjigh wase sha ci u nyi? (b) Ka nyi se lu timen sha mi ken ngeren ne?

³ Mpase u sha mnenge la yange taver jighjigh u nan u Yohane  je ka u henen a hen ga. Man mpase u sha mnenge la una hemba taver jighjigh wase nyian cii, sha ci u ka ayange a masejime a se lu ker ne je ôr kwagh u a ye. Se nenge er ior umiliôn imôngo ve lu civir Yehova nyian, a ishimaverenkeghen i va lun uma shin tar gbem sha won yô. Ken ngeren ne, se lu henen gbenda u Yehova yange pase kwagh u mba ve lu ken zegeikpelaior la ken anyom a hemban er 80 nahan ken ijime yô. Se been maa se tôv sha akaa ahar sha kwagh u zegeikpelaior la, ka: (1) mngee u i, man (2) er i dugh sha ajiir kposo kposo sha tar jimin cii la. Kwagh ne a taver jighjigh u hanma or u nan lu veren ishima u va lun ken zegeikpelaior i a ver i doo doo ne cii.

4. Ka mimi u ken Bibilo u nyi Mbakristu mbaaiev ve fe ga, man lu mkposo u nyi lu hen atô ve a Mbahenen Bibilo?

⁴ Mbakristu mbaaiev mba tesen mimi sha kwagh u Bibilo i kaa ér uumace mba ungwan imo i Aôndo vea va lu uma gbem sha won shin tar la ga. (2 Kor. 4:3, 4) Nyian ne, Mbakristu mbaaiev kpishi mba tesen ior ér, hanma or u nan eren kwagh u dedoo cii shighe u nan kpe yô, ka nan yem sha. Kpa ityesen ne kaha a ityesen i annongo u Mbahenen Bibilo u yange hii u gberen Iyoukura ken inyom i 1879 la. Annongo ne yange kav er i lu u Aôndo una hide a Paradiso shin tar yô, shi fa er ior mba ungwan imo i Aôndo umiliôn imôngo vea lu shin tar ne, a lu sha ga yô. Kpa yange shighe kar cii ve, ve mase fan uumace mba ungwan imo i Aôndo mba i lu ôron kwagh ve heen ne wang ye.—Mat. 6:10.

5. Ka nyi Mbahenen Bibilo yange ve fa sha kwagh u mba 144,000 laa?

⁵ Yange Mbahenen Bibilo time ken Bibilo nahan ve mase kaven ér, a va “paa” ior mbagenev “shin tar” ne, vea yem a za hemen vea Yesu sha. (Mpa. 14:3) Ior mba ve lu ken nongo ne la vea lu iorov 144,000. A lu Mbakristu mba ve tsegh ayol a ve sha ci u Aôndo shi yange ve civir un sha mimi shighe u ve lu shin tar la. Kpa hide zegeikpelaior la di kwagh ve una lu nena?

6. Ka nyi Mbahenen Bibilo yange ve na jighjigh a mi sha kwagh u zegeikpelaior?

⁶ Ken mpase la, Yohane nenge a nongo ugen “tile sha ishigh ki ikyônough ki torough kira man sha ishigh ki Waniyôngo.” (Mpa. 7:9) Kwagh ne na Mbahenen Bibilo kure ikyaa ér, zegeikpelaior la kpa ia yem sha er mba 144,000 la nahan. Kpa aluer mba 144,000 mbara kua zegeikpelaior la cii kohol yem sha yô, mkposo ve a lu nyi? Mbahenen Bibilo yange ve hen ér a shi nan kpa zegeikpelaior la ka Mbakristu mba shighe u ve lu shin tar la, ve ungwa imo i Aôndo za bee ga yô. Shin er ve kuran atindi a Bibilo a sha kwagh u aeren a wang la nahan kpa, alaghga ve lu ken mbaadua mba Mbakristu mbaaiev her. Mbahenen Bibilo maa kure ikyaa ér mban ne lu a gbashima, kpa ve kuma u hemen a Yesu imôngo ga. Er Aôndo doo ve ishima kpishi ga yô, ve kuma u vea za tile sha ishigh ki ikyônough ki torough tseegh, ve kuma u teman sha mkônom ma torom ga.

7. Mbahenen Bibilo yange ve hen ér ka unô vea lu uma shin tar hen shighe u Anyom Dubu laa, man ve na jighjigh ér mba jighjigh mba ngise la di kwagh ve una lu nena?

⁷ Nahan ka unô vea lu shin tara? Mbahenen Bibilo yange ve na jighjigh ér mba 144,000 kua zegeikpelaior la vea yemen sha yô, a hide a na ior umiliôn imôngo ian i lun uma shin tar sha er ve kpa vea zua a averen a Hemen u Anyom Dubu u Kristu la yô. Mbahenen Bibilo yange ve hen ér ior umiliôn imôngo mban vea lu mbacivir Yehova cii ve Hemen u Kristu ua hii ga. Kpa ve hen ér nongo ne a lu ior mba vea hen kwagh u Yehova hen shighe u Anyom Dubu la yô. A been yô, mba ve lumun  u eren ishima i Yehova la cii a na ve uma u tsôron shin tar, mba ve hembe ato yô, a tim ve. Mbahenen Bibilo shi hen ér alaghga Anyom Dubu la aa been yô, ior mbagen mba vea lu “mbatarev” shighe u hemen u Anyom Dubu la kpa a yem a ve sha, ve kua “mbajighjigh mba ngise” mba a nder ve sha shighe u hemen u Anyom Dubu la. (Mbajighjigh mban ne ka ior mba yange ve kpe cii ve Kristu va je la.) Vea zua a injar i yemen za lun uma sha.—Ps. 45:16.

8. Ka iniongo itiar i nyi yange lu inja er Aôndo wa ishima u eren kwagh sha ci ve?

⁸ Nahan Mbahenen Bibilo yange ve na jighjigh ér iniongo ngi itiar: (1) mba 144,000 mba vea za hemen sha vea Yesu la; (2) zegeikpelaior i Mbakristu mba yange ve lu a gbashima kpishi ga mba vea tile sha ishigh ki ikyônough ki torough ki Yesu la; man (3) iorov umiliôn imôngo mba vea hen kwagh u Yehova shin tar zum u Hemen u Kristu u Anyom Dubu la. * Nahan kpa, shighe karen yô, Yehova wase ve, ve seer zuan a iwanger sha kwagh ne.—Anz. 4:18.

9. (a) Ka sha nyi gbenda nahan zegeikpelaior i shin tar la ia tile “sha ishigh ki ikyônough ki torough kira man sha ishigh ki Waniyôngo”? (b) Iwanger i i seer tan sha kwagh u Mpase 7:9 a ôr la doo kpishi sha ci u nyi?

⁹ Ken inyom i 1935 la, Mbashiada mba Yehova seer zuan a iwanger sha kwagh u zegeikpelaior i ken mpase u i tese Yohane la. Mbashiada mba Yehova mase kaven ér, ka u zegeikpelaior la ia yem sha, ia za tile “sha ishigh ki ikyônough ki torough kira man sha ishigh ki Waniyôngo” kpôô kpôô ga. Mtil ve la ka u sha injakwagh. Er vea lu shin tar nahan kpa, vea tile “sha ishigh ki ikyônough ki torough kira” sha u fan ér ka Yehova tswen a kom u hemen sha won ye, shi vea lu ungwan imo na kpaa. (Yes. 66:1) Vea fatyô u tilen “sha ishigh ki Waniyôngo” la sha u nan nagh ku ipaan ku Yesu kura jighjigh. Kwagh ne maa zua sha kwagh u Mateu 25:31, 32 a ôr la. Ijiir la kaa ér, “akuraior cii,” kua mbaaferev kpaa, i ‘kohol ve sha ishigh’ ki ikyônough ki torough ki Yesu. Man akuraior ne nga ka sha ga, ka shin tar ne a lu ye. I hide i nyôôso mkav u yange se vande lun a mi la nahan ka sha inja je. Kwagh la wase se u kaven er i hii ve Bibilo i kaa ér i yem a zegeikpelaior la sha ga yô. Ka nongo môm tseegh i tôndo zwa ér a na ve uma u tsôron sha ye, ka mba 144,000 mba vea za “tema tor sha tar” vea Yesu la.—Mpa. 5:10.

10. Er nan ve i gbe hange hange u a tese zegeikpelaior la kwagh u Yehova cii ve Anyom Dubu la aa hii?

¹⁰ Hii ken inyom i 1935 la je, Mbashiada mba Yehova kav er zegeikpelaior i ken mpase u i tese Yohane la, i lu Mbakristu mba jighjigh mba ve lu a ishimaveren i va lun shin tar gbem sha won yô. Cii man mba ve lu ken zegeikpelaior la ve va war zegecan yô, saa a vande tesen ve kwagh u Yehova shi vea hii u civir un cii man Anyom Dubu la aa hii ye. A gba u vea tese ér mba a jighjigh u nan taveraa ve, vea va “kuma u waren akaa a á va er la cii” ye.—Luka 21:34-36.

11. Lu nyi i na ve Mbahenen Bibilo mbagenev hen ér alaghga a yem a mbagen mba a nder ve la sha, shighe u Anyom Dubu aa bee laa?

¹¹ Kpa hide di sha kwagh u yange i hen ér, Anyom Dubu la aa been yô, a yem a mbajighjigh mbagen sha la di ye? Ngise i ôr kwagh nahan ken Iyoukura i ken zwa buter, i Febewari 15, 1913 la. Kpa lu u alaghga or a pine ér: ‘Er nan ve mbajighjigh mba sha ayange a tsuaa mba a va nder ve la, vea zua a injar i lun uma shin tar tseegh, kpa Mbakristu mba ve lu a jighjigh u nan yum ga la yô, a na ve injar i za  lun uma sha?’ Jighilii yô, ka mbamhen mba shami ga mba uhar mba yange ve na mbagen hen kwagh nahala je ne: (1) zegeikpelaior la ia za lu sha, shi (2) lu u Mbakristu mba ve lu a jighjigh u nan yum ga la kpa vea lu ken zegeikpelaior la.

12-13. Ka nyi mba i shigh ve mkurem kua zegeikpelaior la cii ve fe sha kwagh u injar ve?

¹² Kpa er se nenge nahan, hii ken inyom i 1935 la je, Mbashiada mba Yehova kav wang je ér mba vea va war Armagedon la ka zegeikpelaior i yange Yohane nenge a mi ken mpase u sha mnenge la. Vea ‘due ken zegecan la’ shin tar heen, shi vea “lu genger imo kaan er: Myom ka u Aôndo wase u A tem sha ikyônough ki torough la man shi Waniyôngo kpaa.” (Mpa. 7:10, 14) Heela tseegh ga, Ruamabera tese ér ior mba a nder ve vea yem sha la, vea zua a “kwagh u hemban doon” a ior mba jighjigh mba ngise la. (Heb. 11:40) Anmgbianev asev maa yange ve hii u lôhôn ior ér va civir Yehova a awashima u va lun uma gbem sha won shin tar.

¹³ Saan zegeikpelaior la iyol sha ishimaverenkeghen ve la je gande. Ve kav er i lu Yehova una tsua ape mbacivir un mba jighjigh vea er un tom yô; aluer ka sha gayô ka shin tar kpaa. Mba i shigh ve mkurem kua zegeikpelaior la cii fa je ér injar i i gbe u a na ve la ka sha ci u mlumun u sha mhôôn u Yehova a tese ve sha ikyev i nagh ku ipaan ku Yesu Kristu la.—Rom. 3:24.

14. Yange inyom i 1935 i karen yô, lu nyi i na ve ior kpishi lu henen er kwaghôron u profeti u sha kwagh u zegeikpelaior la una kuree?

¹⁴ Yange ka va seer tan iwanger sha kwagh u ior mba Yehova fa la ken 1935 yô, ior kpishi lu henen er a hii ve ior mba ve lu a ishimaverenkeghen i va lun shin tar la vea hingir ior mba ngeen iyenge yô. U tesen ikyav yô, Ronald Parkin yange lu anyom 12 shighe u i pase kwagh u zegeikpelaior la. A kaa ér: “Sha shighe la, iyenge i mbapasenkwagh sha tar cii lu 56,000, man mba hemban iyenge lu mba i shie ve mkurem yô. Nahan lu inja er zegeikpelaior la ia ngee yum ga nahan.”

15. Ka kohol zegeikpelaior la seer a seer nena?

¹⁵ Kpa ken anyom a dondon la, i tindi mbamishen sha ajiir kposo kposo, shi iyenge i Mbashiada mba Yehova za hemen u seer. Maa ken inyom i 1968 la, i hii u henen Bibilo a ior ken takerada u The Truth That Leads to Eternal Life (Mimi u Una Na U Uma u Tsôron La) la. Gbenda u takerada ne pase mimi  u ken Bibilo taver u kaven ga la urugh ior kpishi va seer fan Yehova. Ken atô u anyom anyiin tseegh, i er mbahenen mba hegh batisema hemba iorov 500,000. Er Adua u Fada kera lu lun a tahav ken ityar i Latin America kua ken ityar igen ga, shi se zua a ian i civir Yehova shi pasen kwagh gbar gbar ken ityar kpishi ken Yuropa man sha ajiir agen ken Afrika yô, ior umiliôn imôngo seer eren batisema. (Yes. 60:22) Ken anyom a a sember karen ne, nongo u Yehova shi due a ikyav mbi tomov mbigen mbi mbi wase ior u henen kwagh u Bibilo i tese yô. Yehova ngu kohol zegeikpelaior la imôngo je ka ashe tugh ga. Hegen ne zegeikpelaior la hemba iorov miliôn anigheni.

16. Zegeikpelaior la ia due hana?

¹⁶ Shighe u Yohane lu ngeren mpase u i tese un la, a kaa ér, zegeikpelaior la ia due ken “hanma ikyurior man hanma nongo man hanma nongoior man hanma zwa kpaa.” Profeti Sekaria kpa yange vande ôron imba kwagh ne. A nger ér: “Sha ayange la, iorov pue ken akuraior a hanma zwa cii vea kôr mkaikondo u Oryuda, vea kaa er: Sé za a ven  imôngo, gadia se ungwa ser, Aôndo ngu a ven.”—Sek. 8:23.

17. Ka nyi i lu eren sha u wasen mba ken hanma nongoior man zwa?

¹⁷ Mbashiada mba Yehova fa ér, cii man i kohol ior mba ken hanma zwa ve lu imôngo yô, saa a pase loho u dedoo ne ken ijô kpishi. Se ndera geman akaa a wasen ior u henen Bibilo hegen hemba anyom 130. Man hegen se mba eren tom u geman kwagh ne ken ijô uderi imôngo. I gbe je uumace mba a vande eren kwagh ne ga. Sha mimi yô, Yehova ngu eren ivande sha ayange ase ne, kohol zegeikpelaior la ken hanma ikyurior cii. Se mba a iwuese kpishi sha kwaghyan u ken jijingi u se lu zuan a mi ken ijô kposo kposo seer a seer ne, man akuraior ne cii kohol nga civir Yehova ken mzough. Man i fa ior mba Yehova mban sha tom ve u pasen kwagh sha gbashima kua dooshima u a lu hen atô ve la. Kwagh ne taver jighjigh wase u nan je gande.—Mat. 24:14; Yoh. 13:35.

18. (a) Er i pase ken Ôr Yesaia 46:10, 11 nahan, Yehova ngu kuren kwaghôron u profeti u sha kwagh u zegeikpelaior la man kpiligh se iyol ga sha ci u nyi? (b) Mba ve lu a ishimaverenkeghen i va lun shin tar la kpa ve nenge ér i nyume ve kwagh ga sha ci u nyi?

¹⁸ Kwaghôron u profeti sha kwagh u zegeikpelaior la na saan se iyol je gande! Yehova ngu kuren kwaghôron u profeti ne sha gbenda u kpilighyol, kpa ka kwagh u kpiligh se iyol ga. (Ôr Yesaia 46:10, 11.) Mba ve lu ken zegeikpelaior la mba a iwuese kpishi sha ishimaverenkeghen i Yehova a ne ve la. Ve nenge ér i nyume ve kwagh sha ci u jijingi u Aôndo shie ve mkurem ér ve za hemen vea Yesu sha ga yum ga. Se ôr kwagh u nomso man kasev mba jighjigh ken Bibilo kpishi mba jijingi u Aôndo hemen ve yô. Nahan kpa, mba ken mba 144,000 la ga. Môm ken a ve yô, ka Yohane u eren Batisema. (Mat. 11:11) Ugen ka Davidi. (Aer. 2:34) A va nder ve mban kua mbagenev kpishi, vea lu uma ken paradiso shin tar. Ve cica cii, man zegeikpelaior la vea zua a ian i tesen ér ve ta ikyaa a Yehova shi ve lumun hemen na.

19. Aluer se kav mpase u Yohane nenge a mi sha kwagh u zegeikpelaior la yô, se er nyi?

¹⁹ I gbe je Aôndo ngu a kohol ior umiliôn imôngo ken akuraior kposo kposo nahan ga. Aluer ishimaveren yase ka i yemen sha shin va lun shin tar kpa, gba u se wase ior kpishi er se fetyô la cii, ve va hingir mba ken zegeikpelaior i “iyôngo igen” la. (Yoh. 10:16) Ica a gba ga tsô, Yehova una va a zegecan i yange tsengaôron, i ia tim mbahemenev mba gomoti kua iniongo i kwaghaôndo i i er uumace ican yum ne. Sha mimi yô, zegeikpelaior ne ngi a ian i icivirigh i injaa i civir Yehova shin tar gbem sha won!—Mpa. 7:14.