1. Ka nyi Yehova a ne hanma or u civir un sha mimi?

YEHOVA na hanma or u nan civir un sha mimi cii ian i lun ken tiônnongo na. Er se lu a ityom kposo kposo nahan kpa, se cii se mba a iwasen shi ka i lu u kwagh a gba se a orgen. Apostoli Paulu pase se kwagh ne sha gbenda u se kav wang yô. A pase nena?

2. Er i pase ken Mbaefese 4:16 nahan, er nan ve i gbe u hanma wase nana nengen ér orgen gba kwagh shi se eren tom imôngo?

² Er ivur Bibilo i ngeren ne a har sha mi la i tese nahan, Paulu yange ôr var var ér mô wase môm nana de kenger or u civir Yehova ugen, kaan ér: “Kwagh gbam a we ga” ze. (1 Kor. 12:21) Gba u hanma wase nana nengen orgen ér nan gba kwagh, shi se eren tom imôngo ve, tiônnongo cii una lu bem bem ye. (Ôr Mbaefese 4:16.) Ka sea eren tom imôngo ken mzough yô, hanma or nenge ér i soo nan, nahan kwagh la a na tiônnongo a seer taver.

3. Ka nyi se lu timen sha mi ken ngeren nee?

³ Ka sha igbenda i nyi nahan se fatyô u nan Mbakristu mbagen icivir ken tiônnongo? Se lu nengen er mbatamen vea fatyô u nan ayol a ve icivir la. Se been yô, se time se nenge er se cii se fatyô u nan anmgbianev asev mba nomso man mba kasev mba ve lu kwav la icivir yô. Maa se mase henen er se tese ser anmgbianev mba alaghga vea fa u lamen zwa wase tsembelee ga la, doo se ishima yô.

4. Ka nyi Paulu a we ken Mbaroma 12:10 i i gbe u mbatamen vea dondo?

⁴ Mbatamen mba ken tiônnongo cii ka icighan jijingi u Yehova a tsough ve ye. Nahan kpa, hanma ortamen ngu a iyua i nan, shi mfe ve ngu kwaghmôm ga. (1 Kor. 12:17, 18) Alaghga mbagen hingir mbatamen ica ngi a gba ga, nahan mba a tsa ken tom la er mbagen ga. Mbagen di alaghga mba kera fetyô u eren akaa  agen ga, sha ci u anyom a ve shin kera taver ve iyol ga. Nahan kpa, gba u ortamen môm nana nenge ér ortamen ugen ngu a iwasen ga, shin nana kaa ér, “kwagh gbam a we ga” ze. Doo u hanma ortamen nana dondo kwaghwan u Paulu u ken Mbaroma 12:10 la.—Ôr.

5. Mbatamen vea na ayol a ve icivir nena, man er nan ve i gbe hange hange u vea er nahana?

⁵ Mbatamen ka ve tese ér mba ne mbatamen mbagen icivir sha u keghen ato shighe u ve lu lamen yô. Gba u kwagh a lu nahan hange hange, hemban je yô, shighe u mzough u mbatamen a tem a lu lamen sha akaa a vesen yô. Er nan i gbe u kwagh a lu nahana? Nenge ase kwagh u Iyoukura i ken zwa Buter i Oktoba 1, 1988 yange i ôr ne, ér: “Gba u mbatamen vea fa nahan ér, Kristu una fatyô u mgbeghan hanma ortamen cii sha ikyev i icighan jijingi nana due a kwaghwan ken Bibilo hen mzough u mbatamen u una wase ve u fan kwagh u vea er sha ma ikyaa i vesen i ve lu nengen sha mi yô. (Aer. 15:6-15) Sha nahan yô, ortamen môm ken mzough u mbatamen nana de henen ér ka nan tseegh jijingi la una er tom ken nan ga.”

6. Ka nyi ia wase mbatamen u eren tom ken mzough, man kwagh ne una wase tiônnongo nena?

⁶ Ortamen u nan ne mbatamen mbagen icivir yô, ka hanma shighe cii nan lun or u hiihii u wan zwa sha kwagh ken mkombo u mbatamen ga. Shi nan hembe lamen nan tseegh ga, shi nan henen ér ka mnenge u nan tseegh a lun sha mi hanma shighe ga. Kpa ka nan ôr mnenge u nan a iyol i hiden a mi ijime. Shi mbatamen mbagen ka vea lamen yô, nan kegh ato zulee. U hemban cii yô, ka nan kegh a kegh iyol u lamen sha akaawan a ken Ruamabera shi dondon kwagh u “wanakiriki u jighjigh man u fan kwagh” a kaa yô. (Mat. 24:45-47) Mbatamen ka vea tesen dooshima shi vea naan ayol a ve icivir zum u ve lu lamen sha akaa yô, icighan jijingi u Aôndo a lu hen atô ve, shi a wase ve u tsuwan akaa a a seer taver tiônnongo yô.—Yak. 3:17, 18.

7. Yesu yangen nengen mba lun kwav nena?

⁷ Nyian ne, tiônnongo ngu a ior mba ve vôso kasev kua kasev mba ve vôso noov yô, shi  mbagen mar ônov kpaa. Kpa ka cii la ga, anmgbianev mba nomso man mba kasev kpishi mba ve lu kwav kpaa mba ken tiônnongo. Doo u se nengen anmgbianev mba ve lu kwav mban nena? A gba u se nengen ve er Yesu nengen mba lun kwav nahan. Shighe u Yesu lu eren tom na u pasen kwagh shin tar la, Yesu vôso kwase ga. Yange lu kwav, nahan hemba nan shighe na kua ishima na cii sha tom na. Mayange Yesu tese ér gba hange hange u or nana er kwase shin gba u nana lu kwav ga. Yange kaa ér Mbakristu mbagen yô, vea tsua u lun kwav. (Mat. 19:11, 12) Yesu yange naan mbalun kwav icivir. Cuku kpa nengen ve ér ve yina sha ior mba ve er kasev la shin kwagh shi ken a ve sha ci u mba kwav yum ga.

8. Er i pase ken 1 Mbakorinte 7:7-9 nahan, Paulu yange taver Mbakristu ishima ér ve er nyi?

⁸ Apostoli Paulu kpa shighe u lu eren tom na u pasen ivangeli la lu kwav er Yesu nahan. Mayange Paulu tese ér aluer or vôso kwase yô, nan er isholibo ga. Yange nenge ér ka kwagh u or a tsua a ishima i nan yô. Nahan kpa, Paulu yange taver Mbakristu ishima ér ve nenge aluer ka u vea fatyô u lun kwav eren Yehova tom yô. (Ôr 1 Mbakorinte 7:7-9.) Kwagh ne tese wang je ér Paulu nengen Mbakristu mba lun kwav ér ve yina sha mba ve er ivaa la ga. Je yô, yange tsua Timoteu u lu gumor shi lu kwav la, na un ityom i vesen ken tiônnongo. * (Fil. 2:19-22) Sha nahan yô, aluer se nenge ser anmgbian nan kuma u a ver nan sha ma iantom sha ci u nan vôso kwase yum shin nan kuma u a na nan iantom ga sha ci u nan ngu kwav yum yô, a lu sha mi ga cii.—1 Kor. 7:32-35, 38.

9. Ka nyi se fatyô u ôron sha kwagh u ivaa man iyua i lun kwav laa?

⁹ Shighe môm kpa, Yesu shin Paulu tese ér ka tindi ér saa Orkristu nana er kwase shin nana lu kwav ga. Sha nahan yô, ka nyi se fatyô u ôron sha kwagh u or vôson kwase shin lun kwav laa? Iyoukura i ken zwa buter i Oktoba 1, 2012 na mlumun tsembelee nahan ér: “Jighilii yô, [ivaa man iyua i lun kwav] la cii ka uiyua mba Aôndo a ne yô. . . . Yehova nengen mba ve lu [kwav] la ér ve gba kwagh ga shin saan ve iyol ga ze.” Sha nahan yô, gba u se naan anmgbianev mba nomso man mba kasev mba ve lu kwav la icivir ken tiônnongo.

10. Aluer se mba nan anmgbianev asev mba ve lu kwav la icivir yô, ka nyi i doo u se palegh u erene?

¹⁰ Se tese ser se wa mnenge kua mlu u anmgbianev mba nomso man mba kasev mba ve  lu kwav la ikyo nena? Gba u se umbur ser, Mbakristu mbagen tsuwa ayol a ve ér vea a lu kwav. Mbakristu mbagen mba ve lu kwav di soo u eren ivaa, kpa mba a zua a or u sha ishima ve ga. Mbagen yô, alaghga ikyar ve u ken ivese nan kpe. A lu nyi je i er kpa, doo u mba ken tiônnongo vea palegh u pinen mba ve lu kwav la ityôkyaa i i ne ve ve lu kwav yô, shi gba u vea palegh u keren ishiôr sha ci ve. Ka mimi, Orkristu u nan lu kwav nana fatyô u pinen imba iwasen la. Kpa aluer nan pine u iwasen ga yô, u hen wer a lu anmgbian u nomso shin u kwase u lun kwav u u lu keren or sha ci u nan la ken ishima nena? (1 Tes. 4:11; 1 Tim. 5:13) De se nenge akaa a anmgbianev mba nomso man mba kasev mbagen mba ve lu kwav, ve ôr yô.

11-12. Ka nyi se er ve alaghga ia na iyol a kpe mba ve lu kwav laa?

¹¹ Ortamen u sôron atôônanongo ugen u a lu kwav shi a lu eren tom na tsembelee yô nenge ér, ka wea lu kwav yô, u zua a mbamtsera kpishi. Kpa shi a kaa ér, anmgbianev mba nomso man mba kasev ka vea pinen mo ér: “Er nan ve u lu a vôso kwase ga?” nahan iyol i kpem. Anmgbian u nomso ugen u a lu kwav shi a eren tom shin afishi a branci yô, kaa ér: “Ashighe agen anmgbianev mba nomso man mba kasev ka ve na i lum er aluer u ngu kwav yô, gba u kunya ua kôron we a iyol you nahan. Kwagh la ngu a na i lu inja er u lun kwav la ka iyua ga, kpa ka ican nahan.”

¹² Anmgbian u kwase ugen u a eren tom shin Betel yô, kaa ér: “Ka i lu anmgbianev mbagenev inja er mba ve lu kwav cii mba keren ishiôr nahan. Shin ka i lu ve er mba ve lu kwav la ka vea za hen ma ijiir ior ve kombo yô, i lu u za keren ishiôr nahan. Kwagen la m za hen ijiir igen u za eren tom u Betel tindim yô, m za nyôr aikighe sha iyange i mkombo. Anmgbian u kwase u gba u me lu tsan hen ijiir na la kaa a mo ér, anmgbianev mba nomso mba sha kwar wam mba ken tiônnongo la uhar. A kaa a mo ér un ngu nôngon ér una wasem m zua a ishiôr ga. Kpa se mba za nyer ken Iyou i Tartor yô, a gbam sha we tulugh tulugh za a mo hen ape anmgbianev mba nomso mba shon lu la. Jighilii yô, mo man anmgbianev mba nomso mbara cii yange se hee.”

13. Ka ikyav i unô i taver anmgbian u kwase u lun kwav ishima?

¹³ Anmgbian u kwase ugen u a lu kwav shi a eren tom shin Betel yô kaa ér: “M fa anmgbianev mba lun kwav mba ve er tom pania ica i gbe, mba ve vie ken mimi shi ve soo ér kwagh a dan ve ga, shi ve tangen iyol ga shi i saan ve iyol a tom u ve lu eren Yehova ken tiônnongo la yô. Mba nengen ér ve hemba mbagen sha ci u ve mba kwav yum ga, shi mba lun zunguluu sha ci u mba kwav shi ve mar ônov ga ze. Mnenge ve la doo kpen kpen.” Ka wea lu ken imba tiônnongo u i ne hanma or icivir shi i nengen hanma or ér nan gba kwagh la yô, i saan we iyol kpishi. U nengen wer kunya ngu kôron anmgbianev mba nomso man mba kasev a we, shin mba gban we iyuhwe gayô nengen ér u hemba ve ga. Ka u fa je wer u doo ve ishima.

14. Se na anmgbianev mba ve lu kwav la icivir nena?

¹⁴ Aluer anmgbianev asev mba nomso man mba kasev mba lun kwav nenge ér ve doo se ishima sha ci u aeren a ave a dedoo la, ka sha ci u se mba zungwen ve ser mba kwav yum ga yô, a saan ve iyol kpishi. Nahan doo u kunya ua kôron se a ve ser mba kwav ga, kpa se wuese jighjigh ve la. Aluer se er nahan yô, mayange anmgbianev asev mba nomso man mba kasev mba lun kwav vea nenge ér se mba kaan a ve ser: “Kwagh gbam a we ga” ze. (1 Kor. 12:21) Kpa vea fa je ér ve doo se ishima shi se mba ne ve icivir kpaa, shi saan se iyol er ve lu ken tiônnongo vea vese yô.

15. Ka akaa a nyi nahan mbagen ve sôr ken uma ve sha er vea seer eren tom u pasen kwagh laa?

¹⁵ Ken anyom a sember karen ne, mbapasenkwagh kpishi tsua ér vea hen zwa ugen sha er vea seer eren tom u pasen kwagh la yô. Ka ve sôr akaa ken uma ve sha er vea er nahan yô. Anmgbianev mban ka ve undu tiônnongo u a eren mkombo ken zwa ve la, ve yem hen tiônnongo u a eren mkombo ken zwa ugen kposo yô, sha er vea za wase ape kwagh a hembe gban sha mbapasenkwagh yô. (Aer. 16:9) Orkristu ka nan tsua a ishima i nan u eren nahan sha er nana za seer eren tom u Tartor yô. Shin er ka i tôô or anyom imôngo u fan zwa ugen tsembelee nahan kpa, anmgbianev mban ka ve wase tiônnongo u ve lu her la sha igbenda kpishi. Aeren a ve a dedoo man mfe u ve lu a mi la ngu a taver anmgbianev mba ken tiônnongo ishima. Anmgbianev mba nomso man mba kasev mba tangen iyol ga mban doo se ishima kpishi.

16. Mbatamen ka vea nengen sha kwagh u anmgbianev mba vea ver ve mbatamen shin mbashiren tiônnongo yô, ka i gba u vea ver ishima sha nyi?

¹⁶ Mzough u mbatamen a de vendan u veren anmgbian u nomso sha iantom i ortamen gayô orshiren tiônnongo sha ci u nan fa u lamen ma zwa u tiônnongo a eren mkombo ker la tsembelee ga ze. Shighe u mbatamen ve tem u nengen sha kwagh u ma anmgbian u nomso u ve soo u veren nan sha ian i ortamen shin orshiren tiônnongo yô, ka ve hemba veren ishima sha kwagh u Bibilo i kaa ér or a er ve nana kuma la, ka lun gbenda u nan fe u lamen zwa u tiônnongo ve a eren mkombo ker la ga.—1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Titu 1:5-9.

17. Ka nyi i doo u mbamaren vea tsua shighe u tsombor ve u mough u yem ken tar ugene?

¹⁷ Mbakristu mbagen mough a icombor ve yem ken ityar igen sha ci u mbamzeyol mba ken tar ve, gayô sha ci u za keren tom. Ka vea yemen yô, i gba u mbayev vev vea za hen makeranta ken zwa u i lamen ken tar shon la. Shi alaghga mbamaren mbara kpa a gba u vea hen zwa u i lamen ker la sha er vea zua a tom yô. Nahan kpa, aluer tiônnongo shin annongo ngu ken tar u ve yem ker la u a eren mkombo ken zwa ve kpôô kpôô di ye? Ka hanma tiônnongo i doo u vea zaan mbamkombo kere? Ka tiônnongo u a eren mkombo ken zwa u i lamen ken tar u ve yem ker la shinii ka u a eren mkombo ken zwa ve kpôô kpôô laa?

18. Se tese ser se na kwagh u orya nan tsough sha ci u tsombor u nan la icivir u zuan sha kwagh u Mbagalatia 6:5 a ôr la nena?

¹⁸ Gba u or u nan lu ityough hen tsombor la nana tsua zwa u tsombor shon ua zaan mbamkombo mba tiônnongo ker la. Er kwagh ne i lu kwagh u hanma or a tsua kwagh u nan soo yô, a gba u orya la nana tsua kwagh u a doo sha ci u tsombor ve yô. (Ôr Mbagalatia 6:5.) Gba u hanma wase nana na kwagh u orya shon nan tsough la icivir. Gba u se lumun a hanma kwagh u nan tsough cii. Se ngohol tsombor la ken tiônnongo shi se tese ve ser ve doo se ishima kpaa.—Rom. 15:7.

19. Ka nyi i doo u orya nana hen shami zulee shi nana er msene?

 ¹⁹ Ashighe agen di yô, alaghga tsombor ua lu ken tiônnongo u a eren mkombo ken zwa u mbamaren yô, alaghga mbayev vev di vea gema a fa u lamen zwa shon tsembelee ga. Nahan aluer tiônnongo la ngu hen ijiir i i lamen zwa u ken tar shon u ve yem ker la yô, alaghga kwagh la una na a taver mbayev mbara u kaven kwagh u i lu henen ken mkombo yô, maa vea lu vesen ken jijingi ga. Sha ci u nyi? Sha ci u adooga mbayev mbara mba zan makeranta u i tesen ve kwagh ken zwa u i lamen ken tar la yô, ka ken zwa u mbamaren vev la ga. Shighe u kwagh a lu nahan yô, gba u orya nana er msen kpoghuloo nana sôn Yehova kwaghfan sha er nana tsua kwagh u una wase mbayev mbara u yan ikyar a Yehova man ior nav kôôsôô yô. A gba u mbamaren mbara vea tese mbayev vev zwa ve sha er mbayev mbara vea fa u tsembelee yô, gayô vea yem ken tiônnongo u a eren mkombo ken zwa u mbayev mbara ve hembe fan la. Nyityôkwagh i orya nan tsough u eren cii, gba u tiônnongo u nan tsough u lun ker vea tsombor u nan la una na kwagh u nan tsough la icivir shi vea tese ér ve wa ve ikyo kpaa.

20. Se tese ser se mba nan anmgbianev asev mba nomso man mba kasev mba ve lu henen zwa ugen la icivir nena?

²⁰ Akaa a se hen ne cii tese ér anmgbianev mba nomso man mba kasev mba vea lu nôngon a nongo u henen ma zwa ugen yô, vea lu ken atôônanongo kpishi. Alaghga ka i taver ve u lamen zwa shon tsembelee. Nahan kpa, aluer se hemba veren ishima sha kwagh u ve nôngon a nongo a iliam la ga yô, se nenge er Yehova a doo ve ishima tsung shi i sar ve u civir un yô. Aluer se nenge a aeren a ve a dedoo la yô, vea hemba doon se ishima shi se naan ve icivir kpaa. Mayange je se kaa a ve ser: “Kwagh gbam a we ga” sha ci u ve fa u lamen zwa wase tsembelee ga ze.

21-22. Ka ian i icivirigh i nyi se lu a mi?

²¹ Yehova na hanma wase tom u injaa ken tiônnongo na. Aluer se mba nomsoor shin se mba kwase, sea lu kwav shin sea er ivaa, sea lu gumor shin sea beeyol gayô sea fa u lamen ma zwa tsembelee shin sea lu nôngon henen a hen kpa, se cii se doo Yehova ishima shi se mba mbagen a inja kpaa.—Rom. 12:4, 5; Kol. 3:10, 11.

²² Yô, se za nen hemen u dondon akaa a injaa a se hen ken injakwagh i Paulu yange ôr sha kwagh u iyol i or la. Se er nahan yô, se hemba nengen a igbenda i se lu a inja ken tiônnongo la cii, shi mbagenev kpaa se nengen ve ser mba a inja ken tiônnongo u Yehova.