1-3. (a) Ka mtaver u nyi agumaior cii ka a tagher a mi, man a fatyô u tôôn kwagh ne karen sha nyi? (Nenge foto u a lu sha mhii u ngeren ne la.) (b) Ka nyi ia wase Mbakristu mba ve lu agumaior mba ve lu tagher a kwagh ne laa?

TÔÔ wer u soo u zan zende hen geri ugen sha ci u gba u u za er kwagh ugen her hange hange. Gba u u nyôr mato ve u za ye. U ze ape nyôron mato yô, umato mba kpishi shi pasenja kpa ngee. Kpa kwagh er doo yô, u fa ape u lu zan la shi u fa mato u u nyôr kpaa. Nahan kpa, aluer u gba nyôron hanma mato cii tsô yô, una yem a we ijiir igen, a lu ape u lu zan la ga.

² Kwagh u agumaior a sha ayange ne kpa, una fatyô u lun nahan. Agumaior ne kpa nga zan gôgô zende, kpa zende ve ne ka u sha mato ga, ka u ken uma. Alaghga ashighe agen vea tagher a akaa a i gbe u vea er shin vea tsua yô, maa vea gba fan kwagh u vea er ga. Nahan kpa agumaior, ne fatyô u nôngon sha er a lu ne zange u fan kwagh u ne soo u eren ken uma yô. Kpa ka nyi i doo u ne ere?

³ Ngeren ne na mlumun sha mpin la sha u taver agumaior ishima ér ve na uma ve cii sha u kuren isharen ve i eren ishima i Yehova la. Inja na yô, ka u hanma kwagh u ve lu eren ken uma ve cii; a lu makeranta shin tom shin kwagh u tsombor shin akaa agen kpa, gba u  vea wa Yehova ker. Nahan gba u vea nôngo a er akaa a ve we ishima u eren ken mcivir u Yehova la. Agumaior aa ne ishima sha u eren Yehova tom la, doo u vea fa ér Yehova una na ve iveren, una wase ve nahan akaa a ve soo u eren ken uma la aa kure sha mi vough.​—⁠Ôr Anzaakaa 16:⁠3.

4. Ka nyi se lu timen sha mi ken ngeren nee?

⁴ Or ka nana tsua akaa a nan soo u eren ken mcivir u Yehova la faa ken uma yô, kwagh la a wase nan kpishi je. Sha ci u nyi? Se time sha atôakyaa atar. Ityôkyaa i hiihii man i sha uhar la tese ér or ka nana nôngon ér nana er akaa a nan we ishima u eren ken mcivir u Yehova la yô, nan seer lun kôôsôô a na. Ityôkyaa i sha utar la di tese er i hii ve i doo u or a tsua akaa ne tsuaa shighe u nan lu iyev la yô.

5. Ityôkyaa i tamen i i ne ve i doo u or a tsua akaa a nana er ken mcivir u Yehova yô, ka nyi?

⁵ Ityôkyaa i tamen i i ne ve i doo u or a tsua akaa a nan we ishima u eren ken mcivir u Yehova yô, ka u tesen Yehova ér nan ngu a iwuese sha dooshima na kua akaa a a er sha ci wase la. Orpasalmi yange kaa ér: “U sughun TER ka kwagh u dedoo, . . . Gadia U erem saan mo iyol sha tom Wou, TERE; me ember sha ityom i ave Ou.” (Ps. 92:​1, 4) Er u lu gumor ne, doo u u hen sha hanma kwagh u Yehova a ne u la; er a ne u fe un kua mimi ne man Bibilo man tiônnongo kua ishimaveren i va lun uma gbem sha won ken paradiso la. Ka wea ver kwagh u mcivir u Yehova hiihii ken uma wou yô, u tese wer u wuese averen a Aôndo a ne u la shi u seer lun a na kôôsôô.

6. (a) Or ka nana tsua u eren akaa ken mcivir u Yehova yô, mlu u nan vea Yehova a lu nena? (b) Ka akaa a nyi nahan u fatyô u tsuan u eren shighe u u lu iyev laa?

⁶ Ityôkyaa i sha uhar yô, ka wea hiin u nôngon wer u er akaa a u we ishima u eren ken mcivir u Yehova la yô, u eren ityom i dedoo sha ishigh ki Yehova, nahan u lu a na kangenaa. Apostoli Paulu yange kaa ér: “Aôndo ban a perapera ga. Tom wen ua hungur Un ga, shin dooshima u ne tese sha ci u iti Na kpaa ga.” (Heb. 6:10) De henen wer u ngu iyev yum, u ngu a kuma u tsuan akaa a u er ga ze. Wankwase ugen mba yer iti na ér Christine. Shighe u lu anyom pue la, a tsua ér una ôron ngeren u pasen kwagh u uma u Mbashiada mba ve civir Yehova sha mimi yô. Wannomso ugen di mba yer iti na ér Toby. Shighe u lu anyom 12 la, a wa ishima ér una ôr Bibilo cica cii ve una er batisema ye. Wannomso ugen di mba yer iti na ér Maxim; shighe u lu anyom 11, ingyôr na Noemi di lu anyom pue la, ve er batisema. Maa ve mba uhar mban cii ve gba nôngon ér vea kuma u za eren tom shin Betel. Ve er kwagh ugen u una wase ve yô; ve tôô foom u za eren tom shin Betel ve har sha kpekpe hen ya ve. We kpa u fatyô u tsuan kwagh u u hembe soon u eren ken mcivir u Yehova la, shi tôôn angahar sha er u kure awashima wou la yô.​—⁠Ôr Mbafilipi 1:​10, 11.

7, 8. (a) Aluer or tsua akaa a nan soo u eren shighe u nan lu iyev la yô, a kera lu nan ican u tsuan kwagh u vough ga nena? (b) Gumkwase ugen yange venda u zan yunivasiti sha ci u nyi?

⁷ Ityôkyaa i sha utar i i ne ve i doo u or a tsua akaa ne tsuaa shighe u nan lu iyev la yô, agumaior ka a lu a akaa kpishi a i gbe u vea tsua yô. Ka i gba u agumaior aa tsua kwagh u makeranta man tom u uke kua akaa agen kpaa. U tsuan kwagh u u er la ngu inja er u tsuan gbenda u vough zum u u za nyer hen akahar a gbenda nahan. Ka wea fa ape u lu zan yô, i taver we u tsuan gbenda u vough ga. Nahan kape ka wea fa akaa a u soo u eren ken uma ve i lu u ican u tsuan akaa a injaa ga je la. Anzaakaa 21:5 kaa ér: “Mbamhen mba ortseenshima, ka sha u kwagh ma a ngee yô [shin ka ve na nan za ikyura].” Aluer u tsua akaa a u er la faa sha inja yô, u hii u zan ikyura fese je. Ka kwagh u gumkwase ugen u i yer iti na ér Damaris yô, yange tagher a mi zum u gba u una tsua kwagh u injaa shighe u lu anyom pue-kar je la.

⁸ Damaris yange bee kôleeji, ikyaren na doo kpen kpen. Yange una soo yô, ma ngohol takerada u za henen atindi ken yunivasiti  gbilin, kpa gema tsua u za keren tom u a kimbin un inyaregh kpuaa tseegh yô. Kpa er nahan sha ci u nyi? A kaa ér: “M vande wan ken ishima u eren pania tsuaa je. Nahan lu u saa me zua a tom u me eren u sha ashighe ashighe tseegh ve me zua a ian i eren pania ye. Kpa luun er m za hen atindi m er digirii yô, alaghga ma m hemba zuan a inyaregh, kpa u zuan di a tom u eren sha ashighe ashighe sha er me eren pania yô, ma i taver.” Damaris er pania hegen kuma anyom 20. Nahan a nenge ér kwagh u yange un tsua u eren iyev la ka u vough shi va wase un u tsuan kwagh u injaa kpa? Een. A kaa ér: “Ka m shi zuan a uloya ape m yaren ken banke la. Yange mea za hen atindi yô, ka tom u ve eren la mo kpa ma m lu eren ye. Kpa ve kpishi saan ve iyol a tom ve ga. Er yange m tsua u eren pania yô, kwagh ne yangem u zuan a nandetyo u tom u uke ka u va or a mi la, shi a bughum gbenda u eren Yehova tom anyom kpishi saan saan.”

9. Er nan ve agumaior a kom iwuese tsung-nu?

⁹ Sha mimi yô, agumaior udubu imôngo a a lu ken atôônanongo sha tar cii la kuma iwuese kpishi je. Ve gema ayol a ve, ve wa sha ikyev i Yehova, shi ve na ishima ve sha u eren akaa ken mcivir na. Ka i saan agumaior ne iyol kpen kpen, shi ka ve hen u den ér Yehova a hemen ve sha hanma kwagh u ken uma ve cii, a lu makeranta shin tom shin kwagh u tsombor kpaa. Solomon ngise nger ér: “Suur sha TER a ishima you cii, . . . Umbur Un sha ijende you cii, Un kpaa Una kôôm igbenda you.” (Anz. 3:​5, 6) Agumaior a ken tiônnongo doo Yehova ishima kpen kpen; nga un kwagh u injaa, nahan kor ve, hemen ve shi veren ve doo doo kpaa.

10. (a) Er nan i gbe u kwaghpasen una lu se tamenkwagh? (b) Se er nan ve kwaghpasen una gema maan se iyolo?

¹⁰ Gumor u nan ne ishima i nan sha isharen i nan lu a mi i eren kwagh u doon Yehova yô, ka nan ver ishima sha tom u pasen kwagh. Yesu yange kaa ér “á vande ôron akuraior cii Loho u Dedoo ne keng.” (Mar. 13:10) Er tom u pasen kwagh ne i lu kwagh u kera eren zôzô sha mi ga yô, gba u ua lu môm ken akaa a a lu se tamen kwagh la. Nahan u fatyô u kangen ishima wer u seer ikwa i u dugh kwaghpasen la kpa? U fatyô u eren pania? Aluer kwaghpasen maan we iyol ga di ye? U er nan ve u hemba fan u eren shiada tsema tsema? Akaa a ahar ne aa fatyô u wasen: Waan agoyol tsembelee, shi mayange iyol i de kpen we u ôron mbagenev akaa a u fe la ga. Aluer u dondo kwagh ne yô, ica a gba ga tsô a saan we iyol u nengen er kwaghpasen a gem maan we iyol yô.

11, 12. (a) Agumaior aa wa agoyol u eren shiada nena? (b) Gumor ugen yange er shiada ken makeranta shighe u ian due la nena?

¹¹ Kwagh u u fatyô u eren yô, hii sha u keren mbamlumun sha mbampin mba mbayev mba ken makeranta ve hembe pinen la, er “U hen wer mimi je kwagh gba Aôndo sha ican i se lu yan nee?” Ijiir yase i sha Intanet i jw.org la ngi a ngeren mba vea wase agumaior vea fa er vea na mlumun sha mpin la yô. Za hen ATESEN A BIBILO > AGUMAIOR > AKAA A WASEN OR U HENEN BIBILO > KA ITYESEN I NYI SHA KWAGH U AÔNDO I LU I MIMI? (VEGHER U SHA 1). Maa u zua a kwagh u wasen we u henen Bibilo ugen, ngu a itinekwagh ér “Kwagh Gba Aôndo sha Ican i Se Lu Yan Laa?” Nahan kwagh u wasen we u henen Bibilo la una wase u u wan agoyol sha mlumun wou. Avur a Bibilo nga her a u fatyô u eren tom a mi pasen kwagh u u ne jighjigh a mi la yô; Yakobu 1:13 man Genese 6:​5,6 man 1 Yohane 4:⁠8. Kwagh ne una wase u u wan agoyol sha mbampin kposo kposo.​—⁠Ôr 1 Peteru 3:⁠15.

¹² Zum u ian i dugh yô, taver mbayev mba u ze makeranta a ve la ishima ve zaan sha ijiir yase i sha Intanet i jw.org la. Ka kwagh u wannomso ugen u i yer iti na ér Luca yô, yange er je la. Yange i lu lamen sha kwagh u ukwaghaôndo kposo kposo ken kelase na; man Luca  nenge yô, takerada la ôr akaa sha Mbashiada a a lu a mimi ga yô. Hiihii la cier un iyol, kpa a sôn tica na ian ér una pase kelase cii er akaa la cii a lu aie yô, nahan tica la na un ian. Luca yange pase ve akaa a un ne jighjigh a mi la, shi tese ve ijiir yase i sha Intanet la. Tica ve la maa kaa ér hanma wanye nana za nenge vidio i ukatun mba i lu kperan ave yô, i Hemba Or u Nan Hiin We la a u Eren Ayôôso a Nan Shio la. Yange doo Luca kpishi er un er shiada ken makeranta yô.

13. Er nan ve shighe u se tagher a mbamtaver kpa i doo u se yina ishima ga?

¹³ Zum u u tagher a mbamtaver sha gbenda ken zende wou u uma ne kpa, de yen ishima ga. (2 Tim. 4:⁠2) Aluer taver nan kpa, de hidi ijime sha akaa a u we ishima u eren ken mcivir u Yehova la ga. Ka kwagh u anmgbian u kwase ugen u i yer iti na ér Katharina yô, er je la. Shighe u lu anyom 17 la, a wa ishima ér una pase hanma or hen ijiir tom na kwagh. Orgen ken ve laha un acin imôngo, kpa Katharina hide ijime ga. Ieren na i dedoo la gema doo orgen hen ijiirtom ne; i yilan un ér Hans. Kwagh ne na yô, Hans gba ôron ityakerada yase, shi hii u henen Bibilo, ken masejime yô, a er batisema. Katharina va mough hen ijiir la yem ape agen, kera fa kwagh u za hemen ne ga. Anyom nga kar 13 yô, iyange igen la, Katharina za mkombo ken iyou i Tartor vea tsombor na, maa ka kom u a na kwaghôron yô, i yila Hans. Yange va inya u va nan kwaghôron hen tiônnongo u Katharina la! U hen wer yange a lu Katharina ken ishima nena sha wono? Yange doo un tsung er un yina ishima ga, un za hemen u pasen ior mba hen ijiir tom na kwagh yô.

14, 15. (a) Shighe u mbakov ve lu tuur agumaior ken ijime yô, ka nyi i gbe u vea umbur? (b) Agumaior aa nôngo a mkighir u mbakov nena?

¹⁴ Se hila time se nenge er ngeren ne a taver we ishima ér u kange ishima u kuren isharen i u lu a mi i eren Yehova tom la yô. Inja na yô, gba u u ver ishima you sha u eren akaa ken mcivir u Yehova. Alaghga mbakwav wou mbagen yô, shi sha taryan, shi alaghga vea lôhô u ér u kohol ve. Nahan fa wer ica a gba ga je, a gba u u tese wer mimi je u kange ishima u eren akaa a u tsough la. De lumun wer or môm nana na u gema akaa a u we ishima u eren la u nôngor kera ga. Hide shi hen ase sha ikyav i za nyôron mato la; u gba karen tsô  za nyôron hanma mato cii wer u nenge yô, ka inja er saan pasenja mba ve lu shimi la iyol yumu?

¹⁵ Igbenda ngi kpishi i u fatyô u hemban mkighir u mbakov yô. Ikyav i tesen yô, palegh akaa a a na u hingir u za gban ken imeen la. (Anz. 22:⁠3) Shi umbur akaa a vihin a a fatyô u tseren we aluer u kohol mbagenev ken inja dang la. (Gal. 6:⁠7) Shi kwagh ugen u una wase u yô, fa wer mfe yina u nahan gba u u keren kwaghwan. Aluer u ngu hiden a iyol you ijime yô, u kegh a kegh iyol u dondon mbamhen mba mbamaren ou shin anmgbianev mba ve vie ken tiônnongo ve due a mi u wasen we la.​—⁠Ôr 1 Peteru 5:​5, 6.

16. Ôr kwagh u yange er, u a tese er i lu a inja u hiden a iyol ijime yô.

¹⁶ Iyolhiden a mi ijime yange i wase gumor ugen u i yer un ér Christoph yô, nahan lumun kwaghwan. Yange er batisema ica lu a gba ga maa hii u za eren anumbe hen ijiir igen nduuluu sha er una taver iyol yô. Agumaior agen hen ijiir shon maa gba taver un ishima ér a va nyôr kwe u anumbegh ve. Nahan a za ôr ortamen ugen kwagh shon. Ortamen la kaa a na ér a hen sha akaabo a aa fatyô u duen ken kwagh ne la cii ve una mase tsuan kwagh u una er ye. Sha ci u ieren i gban gesa ia fatyô u tsaren un. Nahan kpa Christoph za nyôr kwe u anumbegh la. Kpa shighe kar yô, a kav er anumbe ne i lu a pilagh, a bo yô. Shi a za lam vea mbatamen imôngo sha kwagh ne. Ve cii ve wa un kwagh ken Bibilo. A kaa ér: “Yehova tindi ior mbawankwagh mba dedoo hen a mo shi m kegh ato a Na, shin er tôô shighe nahan kpaa.” We u hidi a iyol ijime sha er u ungwa kwaghwan kpa?

17, 18. (a) Ka nyi Yehova a soo sha ci u agumaior nyiana? (b) U er nan ve u va vaa afanyô ken ganden sha akaa a yange u tsua shighe u u lu iyev la ga? Tese ikyav.

¹⁷ Bibilo kaa ér: “Ember, wanyekwaor [shin wankwase], sha iyev ou, ishima kpaa i̱ lu u saan saan sha ayange a u lu iyev yô.” (Orpa. 11:⁠9) Yehova soo ér i saan ne agumaior iyol. Ngeren ne pase gbenda môm u ne kar ve a saan ne iyol yô. Nahan ver ishima you sha akaa a u we ishima u eren ken mcivir u Yehova la, shi hanma kwagh u u soo u eren ken uma wou cii, wa Yehova ker. Aluer u hii u eren kwagh ne faa yô, u ngôôr nengen er Yehova a lu hemen we, kuran we shi a lu veren we ga. Hen sha akaa a injaa a Yehova a wan we ken Mkaanem nam la cii, shi dondo kwaghwan ne kpaa: “Umbur u A gbe u la sha ayange a iyev ou.” ​—⁠Orpa. 12:⁠1.

¹⁸ Or môm ngu lun gumor gbem sha won ga. Ka i ngôôr ga tsô ve vese ve hingir mbaganden. Kpa kwagh ka a er i vihi yô, mbagenev ka vea va hingir mbaganden yô, ve vaa afanyô sha akaa a ve er shighe u ve lu iyev la. Ka i lu ve inja er iyev vev cii yange mbu saa ve ishe nahan. Kpa aluer u na ishima sha u eren akaa ken mcivir u Yehova hegen yô, u va gande kpa a saan we iyol a akaa a yange u tsua la. Kwagh u Mirjana kpa lu nahan. Shighe u lu anyom pue-kar la fa anumbe a eren kpishi. Nahan i lôhô un ér gba u una va za anumbe a i yer ér Olympic la; kpa orti venda gema hii pania u eren. Anyom kar hegen hemba 30, kpa Mirjana ngu eren tom u pasen kwagh hanma shighe ne her vea nom na. A kaa ér: “Itizan man icivir kua tahav man inyaregh cii mba ne or msaanyol u mimi ken uma ga shi nga tse gbem ga. Ka u eren Aôndo tom shi nôngon wasen mbagen u fan un la a lu kwagh u injaa jim jim man u tsan gbem ye.”

19. Er nan ve i doo u u tsua akaa a u er ken mcivir u Yehova shighe u u lu iyev laa?

¹⁹ Agumaior ken tiônnongo nyian kuma iwuese sha ci u er mbamtaver ve ban ga nahan kpa, ka ve na ishima ve cii sha u civir Yehova. Ka ve tsua akaa a vea er ken mcivir u Yehova yô, shi kwaghpasen a lu kwagh u vesen ken uma ve. Shi ka ve kange ishima ér tar ne u de danen ve ga. Agumaior, ne fatyô u lun a vangertiôr ér tom u ne eren taveraa la ua saa gbilin ga. Anmgbianev enev mbanomso man mbakasev mba suen ne sha dooshima, shi aluer ne gema hanma kwagh wen cii ne wa Yehova sha ikyev yô, ne za ikyura.