1-2. Er nan ve hanma inyom ka se za Mkombo u Umbur Ku u Yesu laa?

 YESU yange na uma na sha u paan se, anyom kar hegen nôngo u kuman 2,000. Kwagh ne na yô, ka u se fatyô u zuan a uma u tsôron. Hen tugh mbu yange mbu mase karen maa Yesu kpe la, Yesu ôr a mbadondon un ér ve umbur dooshima u un tese ne sha u eren mkombo u a we kpelegh kpelegh ga yô, a beredi man wain.—1 Kor. 11:23-26.

² Er Yesu a doo se ishima kpishi yô, se mba eren kwagh u kaa ér se eren ne. (Yoh. 14:15) Ka a va shiin ukasua kpuaa u a er Mkombo u Umbur Ku u Yesu yô, se tôô shighe se hen sha kwagh u ku u Yesu u er sha ci u uumace la, shi se eren msen. Shighe u i er mkombo ne i bee kera kpa, ka se za hemen u eren nahan ukasua kpuaa. Shi ka se seer shighe u eren tom wase u pasen kwagh la, se taver ior kpishi asema er se fetyô la cii ser ve va kohol a vese imôngo sha ci u mkombo u injaa ne. Shi ka se de ser ma kwagh a yange se u zan Mkombo u Umbur Ku u Yesu ga.

3. Ka nyi se lu timen sha mi ken ngeren nee?

³ Ken ngeren ne, se lu timen sha igbenda itiar i ior mba Yehova ka ve nôngo kpoghuloo ve umbur ku u Yesu yô. Igbenda shon yô, ka (1) sha u eren Mkombo u Umbur Ku u Yesu vough er yange tese la, man (2) sha u lôhôn ior mkombo shon, kua  (3) sha u zan mkombo ne shighe u se tagher a mbamzeyol mba vesen je kpaa.

4. Ka akaa a mimi a nyi nahan ka i lam sha mi hanma inyom ken Mkombo u Umbur Ku u Yesu laa, man doo u se nenge akaa shon beelee ga sha ci u nyi? (Luka 22:19, 20)

⁴ Hanma inyom ka sea za Mkombo u Umbur Ku u Yesu yô, se ungwa kwaghôron u ken Bibilo. Kwaghôron la ka a wase se u kaven akaa kpishi a a tsum se la wang. Ka i pase se er i hii ve i gbe u a paa se yô, man er ku u or môm u fetyô u paan ior kpishi sha asorabo a ve yô. Shi ka i umbur se kwagh u beredi man wain ve til sha mi yô, man or u nan kom u yan shi man kpaa. (Ôr Luka 22:19, 20.) Shi ka se hen sha averen a mba ve lu a ishimaverenkeghen i va lun uma shin tar gbem sha won la vea va zua a mi ken hemen la. (Yes. 35:5, 6; 65:17, 21-23) Doo u se nenge akaa a mimi a Bibilo i ôr ne beelee ga. Ior ubiliôn imôngo kav akaa shon ga, shi ve fa er nagh ku Yesu kura ku lu a inja kpishi la kpaa ga. Shi mba umbur ku u Yesu er yange tese mbadondon un la ga. Sha ci u nyi?

5. Shighe u mbaapostoli mbagenev kpishi kpe kera la, yange ior hii u umbur ku u Yesu nena?

⁵ Mbaapostoli mba Yesu mbagenev kpishi yange mba kpen kera yô, fese je maa tiônnongo u Kristu hingir u lun a Mbakristu mbaaiev ker. (Mat. 13:24-27, 37-39) Yange ve ôr “akaa nzughul nzughul sha u vea urugh mbahenen ve dondo ve.” (Aer. 20:29, 30) Kwagh ugen ken “akaa nzughul nzughul” a yange Mbakristu mbaaiev mbara hii u tesen yô ér Yesu na nagh sha iyol na “kwa môm vough, sha u tôôn asorabo a ior kpishi kera” er Bibilo i ôr nahan ga, kpa gba keng u una na nagh kura kwa kimbir kimbir. (Heb. 9:27, 28) Nyian ne, ior kpishi na jighjigh a ityesen i aiegh ne. Hanma kasua, ashighe agen je yô hanma iyange, ka ve za kohol ken côôci ér ve za adua, u Mbafada ka ve kaa ér ve za “ya iyol i Ter” la. b Iniongo i kwaghaôndo igen ngi umbur ku u Yesu hanma shighe nahan ga, kpa ior kpishi ken ukwaghaôndo mba shon kav kwagh u nagh ku Yesu kura ku er sha ci ve la tsembelee ga. Alaghga mbagenev vea pine ér, ‘Ku u Yesu la tese ér mimi je una fatyô u den mo asoraboo?’ Ka ve pine nahan sha ci u nyi? Ashighe agen yô, ka ve pine nahan sha ci u, ior mba ve kaan ér Aôndo una fatyô u den ior asorabo sha nagh ku Yesu ga la na yô, ve kpa mba a akperan a tan sha kwagh shon. Mbadondon Yesu mba mimi wase ior u kaven kwagh u nagh ku Yesu ku er la kua gbenda u vough u umbur ku na la nena?

6. Ka nyi annongo u mbahenen Bibilo yange kav ken inyom i 1872 laa?

⁶ Ken inyom i 1870 la, Charles Taze Russell hemen annongo ugen u hii u henen Bibilo vighe vighe yô. Yange ve soo u fan mimi sha kwagh u nagh ku Yesu la, man er i gbe u a umbur ku na yô. Nahan ken inyom i 1872 la, ve kav er mimi je Bibilo i tese ér Yesu na nagh sha u paan uumace cii yô. Yange ve tema a akaa a ve fa la ving ga. Kpa ve pase ior ken ityakeda man upipambaabaver kua umagazin. Ica kera gba ga je maa ve hii u kohol imôngo kwa môm ken inyom, eren Mkombo u Umbur Ku u Yesu, er Mbakristu mba sha ayange a mbaapostoli la eren nahan.

7. Kwagh u mbahenen Bibilo mba hiihii mbara yange ve tôv sha mi ve fa la ngu wasen se nyian nena?

⁷ Kwagh u Mbakristu mba mimi yange ve tôv sha mi ve fa anyom kpishi ken ijime la ngu wasen se nyian. Sha nyi gbenda? Yehova wase se se fa kwagh u nagh ku Yesu kura ku er la wang, kua kwagh u ku a va er sha ci wase kua uumace cii ken hemen la kpaa. (1 Yoh. 2:1, 2) Shi se  fa ser, Bibilo tese ér uumace mba eren ishima i Aôndo mbagenev vea yem sha, a za na ve uma u kpen mayange ga la, ior mbagenev umiliôn imôngo di vea lu uma shin tar gbem sha won. Ka sea nenge er se doo Yehova ishima kpishi, shi hanma wase nana nenge er nagh ku Yesu kura ku lu wasen nan kpishi nahan yô, se seer lun kôôsôô a Yehova. (1 Pet. 3:18; 1 Yoh. 4:9) Sha nahan yô, ka se lôhô ior ser ve va kohol a vese imôngo se er Mkombo u Umbur Ku u Yesu vough er yange tese mbadondon un ér ve eren la, er anmgbianev asev mbajighjigh mba sha ayange a tsuaa la kpa eren nahan.

8. Ka nyi ior mba Yehova ve er sha u lôhôn ior Mkombo u Umbur ku u Yesu laa? (Nenge foto.)

⁸ Ior mba Yehova ndera lôhôn ior Mkombo u Umbur Ku u Yesu ka kwagh u nyian a mi ga. Ken inyom i 1881 la, yange i lôhô anmgbianev mba nomso man mba kasev mba ken tar u Amerika ve va kohol imôngo hen ya u anmgbian ugen hen geri u Allegheny, ken kpentar u Pennsylvania, i er mkombo u injaa ne her. Shighe karen yô, hanma tiônnongo gema eren Mkombo u Umbur Ku u Yesu la hen ijiir na. Ken uwer u Maaci, inyom i 1940 la, i kaa a mbapasenkwagh ér vea fatyô u lôhôn hanma or hen haregh ve, u nan tese isharen cii. Ken inyom i 1960 la, Afishi a Shin Itine gber ikyatakeda i lôhôn ior Mkombo u Umbur Ku u Yesu, tindi atôônanongo a mi sha kwa u hiihii. Hii shighe la je, ukôpi mba ikyatakeda i lôhôn ior mkombo ne mba i tindi atôônanongo a mi la kuma ubiliôn imôngo. Er nan ve ka se tôô shighe kpishi shi se er tom kpoghuloo sha u lôhôn ior mkombo ne nahana?

9-10. Ka unô tom u ka se er u lôhôn ior Mkombo u Umbur Ku u Yesu la ka u wase ve? (Yohane 3:16)

⁹ Ityôkyaa i môm i ka se lôhô ior ser ve va kohol a vese se er Mkombo u Umbur Ku u  Yesu la imôngo yô, ka sha ci u ka se soo ser mba ve ve mkombo ne sha kwa u hiihii la ve fa mimi sha kwagh u Yehova man Yesu ve er sha ci wase la. (Ôr Yohane 3:16.) Ka se ver ishima ser kwagh u vea va nenge shi vea hen hen mkombo ne la una na vea soo u seer fan kwagh u Yehova shi civir un. Kpa mkombo ne ka a wase mbagenev kpaa.

¹⁰ Ka se lôhô mba ve de u civir Yehova la kpaa. Ka se er nahan sha u umbur ve ser ve doo Yehova ishima her. Ve mbagenev kpishi ka ve va, man ka sea nenge a ve yô, i saan se iyol je i zua ga. Ka vea va Mkombo u Umbur Ku u Yesu yô, ve umbur er yange saan ve iyol kpishi shighe u ve lu civir Yehova la yô. Nenge ase ikyav sha kwagh u anmgbian u kwase ugen, iti na ér Monica. c Hen shighe u angev mbu Korona va la, i hide i na un ian i pasen kwagh. Yange ze Mkombo u Umbur Ku u Yesu ken inyom i 2021 la yô, a kaa ér: “Mkombo u Umbur Ku u Yesu u ken inyom ne ngum a inja kpishi. Ken anyom 20 a a kar ne, lu hiin je shi m pase ior kwagh shi m lôhô ve mkombo ne je la. Yange m er hanma kwagh u m fatyô cii sha er me lôhô ior yô, sha u tesen iwuese sha kwagh u Yehova man Yesu ve er sha ci wam la.” (Ps. 103:1-4) Mba se lôhô ve Mkombo u Umbur Ku u Yesu la ka vea lumun u van shin vea lumun ga kpa, se mba gbe uwer ga. Hanma shighe yô, ka se er kwagh u se fetyô la cii sha u lôhôn ve mkombo shon, sha ci u se fa ser iniôngon yase la gba Yehova kwagh kpishi.

11. Yehova ver iniôngon yase i lôhôn ior Mkombo u Umbur Ku u Yesu la nena? (Hagai 2:7)

¹¹ Yehova ver iniôngon yase i lôhôn ior Mkombo u Umbur Ku u Yesu la kpishi. Ken inyom i 2021 la, shin er angev mbu Korona yange u eren akaa agen nahan kpa, yange iorov 21,367,603 za mkombo shon sha tar cii. Ingyegh kin nôngo u hemban iyenge i Mbashiada mba Yehova mba sha tar cii kwa har man tiôn! Nahan kpa, Yehova soo ér ior kpishi ve za mkombo ne tseegh tsô ga. Kwagh gba un sha kwagh u hanma or u nan ze mkombo shon cii. (Luka 15:7; 1 Tim. 2:3, 4) Se na jighjigh ser Yehova ngu wasen se tom u lôhôn ior u se lu eren ne, nahan se mba zuan a mba ve lu a ishima i mimi yô.—Ôr Hagai 2:7.

12. Ka akaa a nyi nahan aa na a taver se u umbur ku u Yesu? (Nenge foto.)

¹² Yesu yange tsenga ôron ér ken ayange a masejime yô, se tagher a mbamzeyol atô kposo kposo; mba hen icombor yase vea hendan a vese, shi a tôv se a ican, shi ityav man ubombauangev kua mbamzeyol mbagenev kpishi vea lu. (Mat. 10:36; Mar. 13:9; Luka 21:10, 11) Ashighe agen yô, mbamlu mban ka ve na i taver se u umbur ku u Yesu. Ka nyi anmgbianev asev mba nomso man mba kasev ve er sha er mbamzeyol mban vea hemba ve ga, man Yehova wase ve nena?

13. Yehova yange ver iniôngon i Artem nôngo kpoghuloo ér una er Mkombo u Umbur Ku u Yesu ken purusu la nena?

¹³ Shighe u i wuhe se ken purusu yô. Anmgbianev asev mba i wuhe ve ken purusu sha ci u jighjigh u nan ve la, ka ve er kwagh u ve fetyô la cii sha er vea umbur ku u Yesu yô. Nenge ase ikyav sha kwagh u anmgbian ugen, iti na ér Artem. Shighe u mase shin ukasua kpuaa a er Mkombo u Umbur Ku u Yesu ken inyom i 2020 la, i wuhe un ken purusu, ken ruumyou u hogholoo u gbanger kuma angahar 13, shi lihe kuma nahan tseegh yô, man i wuhe nomsombaiorov mbagenev kpa ker seer sha a na ve lu iorov utaan. Shin er lu ken purusu nahan kpa, fatyô u kohol akaa a eren beredi man wain sha u umbur ku u Yesu, shi wa iyol i nan kwaghôron  u umbur ku u Yesu kpaa sha ci u iwasen na. Kpa mbagenev mba i wuhe un ken ruumyou môm a ve la lu man taav shi tuhwan kwagh. Nahan Artem er nena? Yange kaa a ve ér vea lumun yô, ve de u tuhwan kwagh shi ve de me taav ga ihwa i môm tseegh. Yange kpiligh Artem iyol er ior mbara lumun u eren kwagh u kaa la hen shighe u Mkombo u Umbur Ku u Yesu la yô. Artem kaa ér, “Yange m kaa mer me ôr ve kwagh u Mkombo u Umbur Ku u Yesu la.” Shin er ve kaa ér ve soo u ungwan ga nahan kpa, Artem eren mkombo shon been kera yô, ve pine un mbampin sha hanma kwagh u yange er shi ôr shighe u lu eren mkombo shon la.

14. Ior mba Yehova yange ve nôngo ér anmgbianev ve er Mkombo u Umbur Ku u Yesu hen shighe u angev mbu Korona va la nena?

¹⁴ Angev mbu Korona. Bouange u samber sha tar cii ne yange na yô, ior mba Yehova kera fatyô u zan Mkombo u Umbur Ku u Yesu ken Iyou i Tartor ga. Kpa kwagh la yange ve u umbur ku u Yesu ga. d Atôônanongo a anmgbianev ve fetyô u zan sha Intanet la yange er Mkombo u Umbur Ku u Yesu sha Zoom. Kpa ior umiliôn imôngo mba ve ze sha Intanet ga la di ye? Ken ityar igen yô, afishi a branci yange  nôngo sha er a na kwaghôron u umbur ku u Yesu la anmgbianev vea nenge sha televishen, shin vea ungwa sha redio yô. Heela tseegh ga, ubranci mbagenev yange ve kura kwaghôron la ken ijô i hemban 500 sha er mba ve lu ken agar je kpa vea er mkombo shon yô. Shi i tsua anmgbianev mba jighjigh ve zende ve na mba yange gba u a na ve kwaghôron u i kura la yô.

15. Ka nyi u hen ken ikyav i wankwase u henen Bibilo u i yer un ér Sue laa?

¹⁵ Shighe u mba hen tsombor wase ve lu hendan a vese yô. Mbagenev mba hen tsombor ve ka vea hendan a ve yô, i hemba taver ve u zan Mkombo u Umbur Ku u Yesu la cii. Nenge ase ikyav sha kwagh u wankwase ugen u henen Bibilo, iti na ér Sue. Ken inyom i 2021, sha iyange i mase shin u kpernan a er Mkombo u Umbur Ku u Yesu la, Sue kaa a anmgbian u kwase u lu henen Bibilo a na la ér mba hen tsombor na mba hendan a na, nahan una fatyô u zan mkombo la ga. Anmgbian u kwase la maa ôr Luka 22:44. Been yô, a pase Sue ér shighe u se tagher a mbamtaver yô, gba u se dondo ikyav i Yesu sha u eren msen hen Yehova ser a wase se shi se suur sha a Na vangertiôr. Mba ker ken sev mbugenev yô, Sue nôngo er beredi shi ver wain, shi nenge Mcivir u Pepe u sha iyange la sha jw.org. Ka va lun aikighe, zum u Sue lu ken iyou na un tswen yô, a nyôr Mkombo u Umbur Ku u Yesu sha Zoom a hanseeti na. Mkombo la been yô, a nger anmgbian u a henen Bibilo a na la ér: “Nyen u taver mo ishima kpishi. Nahan m nôngo sha afatyô wam cii m za Mkombo u Umbur Ku u Yesu la, shi Yehova wasem dedoo. Saan mo iyol je, m fa er me wuese we ve a kumam ga!” Aluer mba hen tsombor wou mba hendan a we yô, u hen wer Yehova una wase u gaa?

16. Se na jighjigh ser Yehova una ver iniôngon yase i zan Mkombo u Umbur Ku u Yesu la sha ci u nyi? (Mbaroma 8:31, 32)

¹⁶ Yehova ka a wuese iniôngon yase i umbur ku u Yesu la kpishi. Se fatyô u nan jighjigh ser aluer se mba tesen iwuese sha kwagh u a er sha ci wase la yô, una na se iveren. (Ôr Mbaroma 8:31, 32.) Sha nahan yô, se kange nen ishima u zan Mkombo u Umbur Ku u Yesu ken inyom ne. Shi se nôngo sha afatyô wase cii se seer eren akaa sha ci u Yehova sha shighe u umbur ku u Yesu la.