1. Ka akaa a mimi a nyi nahan yange u fa shighe u u hii u henen Bibilo laa?

 U UMBUR akaa a yange u fa shighe u u hii u henen Bibilo la cii kpa? Alaghga tsô yange kpiligh we iyol u fan er Aôndo a lu a iti yô. Shi alaghga yange pever we iyol er u va fa wer Aôndo tsahan ior ken igyamusu ga yô. Shi ka keng yange a kpiligh we iyol er i lu u u va nenge a ior ou mba ve kpe la, ne hide ne lu imôngo shin tar yô.

2. Dugh akaa a mimi a yange u fa shighe u u lu henen Bibilo la sha yô, ka nyi igen kpa yange u er sha er u seer vesene? (Mbaefese 5:1, 2)

² Er u lu henen Mkaanem ma Aôndo la, Yehova kpa lu doon we ishima seer a seer. Dooshima la mgbegha u u eren kwagh u u lu henen la. U lu dondon akaawan a Bibilo, nahan u hemba tsuan akaainjaa a u er yô. U lu henen shi eren akaa a dedoo, sha ci u u soo u eren ishima i Aôndo. U lu kaven Teru u sha la, er wanye ka nan kaven ieren i ter u nan u a lu a dooshima nahan.—Ôr Mbaefese 5:1, 2.

3. Se fatyô u pinen iyol yase ser nyi?

³ Se fatyô u pinen iyol yase ser: ‘Yehova hemba doon mo ishima hegen a shighe u yange m hingir Orkristu la kpa? Er m er Batisema kera ne, m ngu hemban henen kwagh shi eren kwagh er Yehova nahan, sha gbenda u m tesen anmgbianev av mba nomso man mba kasev dooshima la kpa?’ Aluer ka inja er ‘dooshima u yange u lu a mi sha hiihii la’ ndôhôr nahan kpa, iyol i de kpen we ga. Imbakwagh ne yange i er Mbakristu mba sha ayange a mba apostoli la. Nahan kpa, Yesu venda ve ga, shi se kpa una venda se ga. (Mpa. 2:4, 7) A fa je ér, se fatyô u hiden lun a dooshima u se lu a mi shighe u se hii fan mimi la.

4. Ka nyi se lu timen sha mi ken ngeren nee?

 ⁴ Ken ngeren ne, se lu timen sha igbenda i se za hemen u seer tesen ser Yehova kua anmgbianev asev mba nomso man mba kasev doo se ishima yô. Se been yô, se nenge averen agen a aluer se za hemen u seer tesen ser Yehova kua anmgbianev asev doo se ishima ve, se zua a mi yô.

5-6. Ka mbamtaver mba nyi apostoli Paulu yange tagher a mi ken tom na u pasen kwagh laa, man ka nyi yange i wase un ve za hemen u civir Yehova?

⁵ Yange saan apostoli Yohane iyol kpishi u civir Yehova, kpa gema lu un zange u eren nahan hanma shighe ga. Paulu yange zaan ijende i caa, man u zan zende sha ayange la lu kwagh u kiriki ga. Ashighe agen una zaan zende yô, a “tagher a akaabo shin uifi,” shi a “tagher a mba numun gbenda.” Ashighe agen yô, mbahyomov nav ve gbidye un je kpaa. (2 Kor. 11:23-27) Shi ka hanma shighe anmgbianev mba ken tiônnongo yange ve wuese Paulu sha akaa a dedoo a yange eren sha u wasen ve la ga.—2 Kor. 10:10; Fil. 4:15.

⁶ Ka nyi yange i wase Paulu ve za hemen u civir Yehova? Mkaanem ma Aôndo kua akaa a yange er Paulu ken uma la na yô, Paulu fa kwagh u Yehova kpishi. Yange hingir u fan wang er un doo Yehova Aôndo ishima kpishi yô. (Rom. 8:38, 39; Ef. 2:4, 5) Nahan Yehova hingir u doon Paulu ishima kpishi. Paulu yange tese ér Yehova doo un ishima sha u zan hemen u eren uicighanmbaiorov tom.—Heb. 6:10.

⁷ Aluer se mba ôron Mkaanem ma Aôndo zulee yô, Yehova una seer doon se ishima. Shighe u u lu ôron Bibilo yô, nôngo u nengen a kwagh u hanma ivur i tese u sha kwagh u Yehova yô. Pine iyol you wer: ‘Kwagh u m ôr ne tese ér m doo Yehova ishima nena? Ka atôakyaa a nyi nahan m nenge a mi ken kwagh ne, a aa na Yehova una seer doon mo ishima?’

8. Aluer se mba eren msen yô, Aôndo una seer doon se ishima nena?

⁸ Kwagh ugen u se er ve Yehova una seer doon se ishima yô, ka u eren msen hen a na hanma shighe, pasen un er ishima i lu se ker la. (Ps. 25:4, 5) Nahan Yehova kpa una ungwa mbamsen asev. (1 Yoh. 3:21, 22) Anmgbian u kwase ugen ken veghertar u Ashia, iti na ér, Khanh, a kaa ér: “Sha hiihii la yange Yehova doom ishima sha ci u mimi u m fa sha kwagh na la. Kpa Yehova va ongo mbamsen av yô, maa a seer doon mo ishima. Kwagh ne na yô, m soo u seer eren akaa a doon un.” b

9. Ka nyi Timoteu yange er ve, anmgbianev seer doon un ishima?

⁹ Paulu yange hingir Orkristu anyom nga karen yô, maa zua a gumor ugen, iti na ér Timoteu. Yehova yange doo Timoteu ishima, shi ior kpa doo un ishima. Paulu yange kaa a mba ken Filipi ér: “M ngu a ma orgen u lun ishima er [Timoteu] nahan, u nana ver ishima nana nenge sha akaa a a ze ne iyol la tsembelee ga.” (Fil. 2:20) Paulu lu ôron kwagh u mfe u Timoteu lu a mi u nengen sha ior shin lamen a ikpelaior la ga, kpa lu pasen er anmgbianev ve doo Timoteu ishima kpishi yô. Sha nahan yô, atôônanongo a Timoteu lu zenden sôron a la yange a veren ashe a keghen shighe u una hide a va yô.—1 Kor. 4:17.

10. Anna vea nom na yange ve tese ér anmgbianev doo ve ishima nena?

¹⁰ Se kpa ka se keren igbenda i se fatyô u wasen anmgbianev asev mba nomso man mba kasev mba ken tiônnongo yô. (Heb. 13:16) Nenge ase kwagh u anmgbian u kwase Anna u se  ter kwagh na ken ngeren u yange se hen kasua u kar la. Un vea nom na yange mba fe ér ijeverahumbe bugh haav mbu iyou i anmgbian ugen yô, ve za hen a ve u za nengen a ve. Er ahumbe la kura icimbiv haa ken iyou yô, akondo ve cii hingir côu côu. Anna kaa ér: “Yange se kura akondo a ve se va kire, shi se kôô a tsembelee, se gbire a, se hide a mi se za na ve. Se yô, yange se nenge ser ka kwagh u cuku se er ye, kpa anmgbianev mbara yô, lu ve zegekwagh. Kwagh ne na yô, se hingir u yan ijende a ve kôôsôô zan zan nyian.” Anmgbianev mbara yange ve doo Anna vea nom na ishima kpishi, nahan kwagh la mgbegha ve u wasen ve.—1 Yoh. 3:17, 18.

11. (a) Ka sea tesen mbagenev dooshima nahan i lu ve nena? (b) Anzaakaa 19:17 kaa ér, ka sea tesen mbagenev dooshima yô, Yehova a er nena?

¹¹ Ka sea eren kwagh a mbagenev kundu kundu man sha dooshima yô, ve nenge er se lu nôngon ser se dondo ikyav i Yehova yô. Man alaghga ieren yase i kundu kundu la ia doo ve je a hemba er se hen la. Khanh u se vande ôron kwagh na la, ka a umbur kwagh u ior mba yange ve wase un la vindi vindi. Nahan a kaa ér: “M wuese anmgbianev mba kasev mba yange ve lôhôm se due kwaghpasen imôngo la kpishi. Anmgbianev mba kasev mban yange ve va tôôm hen ya wam se due kwaghpasen, maa se kar se za ya kwagh imôngo. Sea been yô, ve va kendem hen ya wam. Hegen ne, m fa er yange kwagh ne lu tom yô. Kpa yange i saan ve iyol u eren nahan.” Kpa ka hanma or nana wuese kwagh u se er sha ci u nan la ga. Khanh yange ôr kwagh u ior mba ve wase un la ér: “Ka i sarem u eren akaa a tesen mer m wuese anmgbianev sha akaa a dedoo a yange ve er a mo la. Man m fa ape ve lu hegen ga, kpa Yehova yô fa. Shi ka m er msen mer Yehova ma a ne ve injar sha ci wam.” Kwagh u Khanh a ôr la ka mimi. Ka sea er kwagh a mbagenev kundu kundu yô, Yehova a nenge, ka a lu ankwagh u  cuku je kpaa. Ka a nenge kwagh la ér ka nagh ku injaa, shi ka injô i i gbe u una kimbi yô.—Ôr Anzaakaa 19:17.

12. Anmgbianev mba nomso vea fatyô u tesen ér tiônnongo doo ve ishima nena? (Shi nenge ufoto kpaa.)

¹² Aluer u ngu anmgbian u nomso yô, u tese wer mbagenev doo u ishima, shi u er kwagh u wasen ve nena? Gumor ugen iti na ér Jordan. Yange pine ortamen kwagh u una er ve a hemba wasen mba ken tiônnongo yô. Ortamen la wuese un kpishi sha akaa a yange vande eren ken ijime la, shi ôr un akaa agen a una fatyô u seer eren yô. Ikyav i tesen yô, yange kaa a Jordan ér a vaan mkombo faa. Shi una va yô, a zende a sugh ior. Shi a naan mlumun ken mkombo. Shi a duen kwaghpasen hanma shighe vea annongo u duen kwaghpasen u a lu ker la. Shi a hen sha akaa a una fatyô u eren sha ci u mbagenev yô. Jordan yange dondon kwaghwan ne yô, fa u eren akaa agen kpishi, shi seer fan igbenda i una tese anmgbianev nav mba nomso man mba kasev dooshima yô. Jordan yange mase kaven ér, ka shighe anmgbian u nomso nan hingir orshiren tiônnongo la ka nan hii u wasen mbagenev ga, kpa ka nan za a za hemen u wasen ve.—1 Tim. 3:8-10, 13.

13. Dooshima yange mgbegha anmgbian Christian er nena ve hide kuma u lun ortamen?

¹³ Aluer yange u vande lun orshiren tiônnongo shin ortamen di ye? Yehova ka a umbur tom u yange u er ken ijime sha ci na la, kua dooshima u yange mgbegha u ve u er akaa shon la kpaa. (1 Kor. 15:58) Shi Yehova nenge a dooshima wou la hegen kpaa. Anmgbian ugen iti na ér Christian, yange iyol kpe un shighe u i dugh un sha ian i ortamen kera la. Kpa a kaa ér: “Yange m kange ishima mer me er hanma kwagh u m fatyô la cii sha ci u Yehova, mea lu ortamen shin mea lu ortamen ga kpaa.” Shighe karen yô, i va hide i na un ortamen. Chritian kaa ér: “Yange taver mo u  hiden eren tom la. Kpa m nenge mer, aluer Yehova zungwem mhôônom shi nenge ér mo m hide m lu ortamen yô, me er nahan, sha ci u Yehova man anmgbianev av doom ishima.”

14. Ka nyi u hen ken kwagh u anmgbian u kwase u ken Georgia a ôr laa?

¹⁴ Mbacivir Yehova shi ka ve tese ér mbawanndor a ve doo ve ishima. (Mat. 22:37-39) Ikyav i tesen yô, anmgbian u kwase ugen ken tar u Georgia, iti na ér Elena, a kaa ér: “Sha hiihii la, kwagh u yange mgbegham u pasen kwagh yô, lu sha ci u Yehova doom ishima. Kpa er Terem u sha la lu doom mo ishima seer a seer la, ior kpa seer doom mo ishima. Yange m nôngo mer me fa mbamzeyol vev, kua itinekwagh i ia hemba doon ve u lamen sha mi la kpaa. Yange mea hen sha kwagh ve nahan gbaan yô, m soo u seer wasen ve.”—Rom. 10:13-15.

15-16. Er i tese ken ufoto mban nahan, aluer se mba tesen mbagenev dooshima yô, ka averen a nyi se zua a mini?

¹⁵ Ka sea tesen anmgbianev dooshima yô, se cii kwagh la a wase se. Shighe u angev mbu Korona hii ica lu a gba ga la, anmgbian ugen iti na ér Paolo, un man kwase na yange ve wase anmgbianev mba kasev mba been iyol kpishi fa u pasen kwagh sha mbaanar vev, er hanseeti man tableeti kua ukômputa nahan. Anmgbian u kwase ugen u sha hiihii la i taver un u pasen kwagh sha imbagbenda ne kpa, va mase fan u eren nahan. Yange fatyô u lôhôn mba hen tsombor na Mkombo u Umbur Ku u Yesu sha imbagbenda ne. Yange iorov 60 hen tsombor na nyôr mkombo la sha Zoom. Anmgbian  u kwase ne vea tsombor na cii yange ve zua a iwasen sha kwagh u Paolo vea kwase na er la. Shighe karen yô, anmgbian u kwase ne nger Paolo washika kaa ér: “M sugh u kpishi er u lu tesen se mbabeenyol yô. Gbenda u Yehova a wam ikyo ne, kua iniôngon you la cii, ka kwagh u hungur mo mayange ga.”

¹⁶ Paolo yange hen kwagh u vesen ken kwagh u er anmgbian u kwase ne la kua ambaakaa la nahan. Yange umbur er dooshima a hembe lun kwagh u hange hange a mfe yô. A kaa ér: “Yange m lu ortamen u sôron atôônanongo. Hegen ne, m nenge mer anmgbianev mbara hungur a akaaôron a yange m na la. Kpa mba umbur iwasen i yange m na ve la her.”

17. Aluer se mba tesen mbagenev dooshima yô, ka an ugen kpa kwagh la una wase nana?

¹⁷ Aluer se mba tesen mbagenev dooshima yô, se zua a injar, shi kwagh la una wase se sha igbenda igen i se hen ser una wase se ga yô. Anmgbian ugen ken tar u New Zealand, iti na ér Jonathan, a nenge a mimi u kwagh ne. Yange nenge a pania ugen sha iyange i Sati atetan, lu pasen kwagh un tswen shighe u oo ta gyaan yô. Jonathan maa gema duen kwaghpasen vea anmgbian la sha iyange i Sati atetan. Hen shighe la, Jonathan lu a fa ér kwagh u dedoo u un lu eren la una va wase un kpishi ga. A kaa ér: “Yange i maam iyol u pasen kwagh ga cii. Kpa er m kegh ato a pania ne shi m nenge gbenda u lu tesen la wase ior kpishi yô, tom u pasen kwagh ne hingir u doon mo. Anmgbian ne yange hingir ijende yam i kôôsôô, shi wasem m hingir u soon tom u pasen kwagh ne, shi m seer kporom hen Yehova kpaa.”

18. Ka nyi Yehova a soo ér se ere?

¹⁸ Yehova soo ér hanma wase nana za hemen u tesen un kua mbagenev dooshima. Er se hen ken ngeren ne nahan, se fatyô u seer tesen Yehova dooshima sha u ôron Mkaanem nam shi gbidyen kwar sha mi, man sha u eren msen hen a na hanma shighe. Shi se fatyô u seer tesen anmgbianev asev mba nomso man mba kasev dooshima sha u eren akaa a wasen ve. Aluer dooshima wase la ngu seer a seer yô, se za hemen u kporom hen Yehova shi lun vea anmgbianev asev kôôsôô. Man se lu kôôsôô a Yehova kua anmgbianev asev gbem sha won.