NGEREN U TIMEN SHA MI 45
ICAM 138 Ivu Ka Kwagh u Icivirigh
Hen Kwagh ken Akaa a Mbajighjigh Mbagenev Mase Ôron Cii Ve Kpe La
“Ka hen mbatsan sha won kwaghfan a lu ye, shi ka ken ayange a ngeen mkav a lu kpaa ye.”—YOBU 12:12.
KWAGH U SE LU HENEN YÔ
Yehova tôndo zwa ér aluer se mba ungwan imo na yô, se zua a averen hegen, shi se va zua a uma u tsôron ken hemen.
1. Ka nyi se fatyô u henen ken anmgbianev asev mba ve bee iyol laa?
SE CII gba u a wa se kwagh, sha er se tsua kwagh u injaa yô. Se fatyô u zuan a akaawan a injaa hen mbatamen mba ken tiônnongo, shin hen Mbakristu mba ve vie yô. Aluer ve bee iyol kpa, doo u se nenge ser mbamhen vev mbara ya tsegh ga. Yehova soo ér se hen kwagh sha ikyev i mbaganden. Er ve tse ve hembe se yô, ve fa akaa kpishi, a se se lu a fa ga yô. Shi mkav ve man kwaghfan ve kpa hemba u wase.—Yobu 12:12.
2. Ka nyi se lu henen ken ngeren nee?
2 Sha ayange a i ngeren Bibilo la, Yehova yange taver ior nav asema shi hemen ve sha ikyev i mbajighjigh mba ve bee iyol la. Nenge ase ikyav sha kwagh u Mose man Davidi, kua apostoli Yohane. Yange ve lu uma sha ashighe kposo kposo, shi mbamlu vev kpa kaha kpishi je. Yange a va zurum u vea kpe yô, ve wa mbakiriki kwagh u una wase ve yô. Hanma ve yô, yange nan pase er i lu hange hange u ungwan imo i Aôndo yô. Yehova na i nger mkaanem vem mara ken Bibilo sha er se fatyô u henen kwagh ken a ve yô. Aluer se mba agumaior shin se bee iyol kpa, se fatyô u zuan a mtsera ken akaawan a ve la. (Rom. 15:4; 2 Tim. 3:16) Ken ngeren ne, se lu timen sha akaa a mbabeenyol mban mase ôron cii ve kpe la, man kwagh u se fatyô u henen ken mkaanem vem mara yô.
‘AYANGE A OU AA NGEE’
3. Ka ityom i nyi nahan Mose yange er sha ci u Aôndo kua ikyurior i Iserael?
3 Mose yange er Yehova tom kpoghuloo ken uma na cii. Mose lu profeti, man orjir, man orhemen kua orngeren akaa. Yange hen akaa kpishi ken akaa a a er un yô! Yange hemen Mbaiserael due a ve ken kpan ken tar u Igipiti kera, shi nenge iyol na er Yehova er uivande kpishi yô. Yehova yange mgbegha un nger ityakeda i Bibilo i itian i hiihii la, kua Pasalmi 90. Shi alaghga a lu un nger Pasalmi 91 kpaa ye. Shi ikyav tese ér a lu un yange nger takeda u Yobu la ye.
4. Ka unô Mose yange wa ve kwagh, man lu sha ci u nyi?
4 Shighe u kera shi ica ga u Mose una kpe, zum u a lu anyom 120 la, a yila Mbaiserael cii va kohol imôngo, a umbur ve akaa a Yehova lu eren sha ci ve, a ve nenge sha ashe a ve yô. Shighe u Mbaiserael mbagenev lu iyev la, ve nenge uivande mba Yehova er, man er tsaha Mbaigipiti yô. (Eks. 7:3, 4) Yange ve nenge Yehova pav Zegemnger u Nyian, ve hungwa ve zende sha tareghinyaa ve per yande la. Shi ve nenge er Yehova tim Farao kua ikyumutya na yô. (Eks. 14:29-31) Shighe u ve lu ken taaikyôngo la kpa, ve nenge er Yehova kura ve shi koso ve yô. (Dut. 8:3, 4) Hen shighe ne, kera shi ica ga u Mbaiserael vea nyôr ken Tar u Ityendezwa la, nahan Mose soo ér una mase taver ve ishima cii ve una kpe ye. a
5. Mkaanem ma yange zurum u Mose a kpe ve ôr i nger ken Duteronomi 30:19, 20 la, yange ma na Mbaiserael vangertiôr ér nyi?
5 Kwagh u Mose ôr yô. (Ôr Duteronomi 30:19, 20.) Mose yange umbur Mbaiserael er i lu u vea va zua aa akaa a dedoo ken hemen yô. Lu u Yehova una va ver ve doo doo, nahan vea lu uma gbem ken tar u a tôndo zwa u nan ve la. Tar la dooashe shi iyiav mbi doo ker kpishi! Mose yange pase ve er tar la u lu yô, a kaa ér: “Uzegembaagarev mba dedoo, mba i lu we u maa ga yô, man uya mba akaa a iv ker, atô kposo kposo, mba i lu we u iv ve ga yô, azôr a ombon mngerem shimi a i tim sha vande, a i lu we u tim ga yô, ishule i ikyon i wain kua ikyon i olev i i lu we u môôr ga yô”—Dut. 6:10, 11.
6. Yange er nan ve Aôndo de akuraior agen hemba Mbaiserael ityava?
6 Mose yange ta Mbaiserael icin kpaa. yange lu u saa vea dondon atindi a Yehova ve, vea za hemen u lun ken tar u doonashe u ve lu ker la ye. Mose kaa a ve ér ve “tsua uma” sha u keghen ato a Yehova man sha u ‘varen a Na.’ Nahan kpa, Mbaiserael venda Yehova. Shighe karen yô, Aôndo na ian Mbaashiria va hemba Mbaiserael ityav. Shi ken masejime Mbababilon va hemba ve ityav, maa kura ve yem a ve uikyangen.—2 Utor 17:6-8, 13, 14; 2 Kron. 36:15-17, 20.
7. Ka nyi se fatyô u henen ken kwagh u Mose ôr laa? (Shi nenge foto kpaa.)
7 Ka nyi se hen ken kwagh ne? Aluer se mba ungwan imo i Yehova yô, se lu uma gbem sha won. Er Mbaiserael kpa yange shi cuku u vea nyôr ken Tar u Ityendezwa la nahan, se kpa se mba ikyua ikyua u nyôron ken tar u he u Aôndo a tôndo zwa a mi la. Ica ia gba ga tsô, tar ne u a hide a hingir paradiso er yange u lu sha hiihii la nahan. (Yes. 35:1; Luka 23:43) Diabolo vea azôv a na cii vea kera lu ga. (Mpa. 20:2, 3) Shi kwaghaôndo u aiegh kpa una kera lu u tsumen a ior sha kwagh u Yehova ga. (Mpa. 17:16) Shi ugomoti mba uumace kpa vea kera lu u eren ior mba ve lu sha ikyev ve la ican ga. (Mpa. 19:19, 20) Yehova una lumun ér or môm u hendan a na nana lu ken Paradiso ga. (Ps. 37:10, 11) Ior mba vea lu ken paradiso la cii vea lu dondon atindi a Yehova a perapera, a ka a na ior ve lu ken mzough man ken bem la. Kwagh ne una na yô, ior vea doo ayol a ve, shi vea na ayol a ve jighjigh. (Yes. 11:9) Uma una doo hen shighe la kpen kpen! Shi aluer se mba ungwan imo i Yehova yô, se za hemen u lun ken paradiso shin tar, a lu anyom uderi tseegh ga, kpa a lu gbem sha won.—Ps. 37:29; Yoh. 3:16.
Aluer se mba ungwan imo i Yehova yô, se lu uma ken paradiso shin tar anyom uderi imôngo tseegh ga, kpa a lu gbem sha won (Nenge ikyumhiange i sha 7)
8. Ityendezwa i uma u tsôron la yange i wase ormishen ugen nena? (Yuda 20, 21)
8 Aluer se mba umbur ityendezwa i Aôndo a er u nan se uma u tsôron la hanma shighe yô, kwagh la una wase se u ungwan imo na, aluer se tagher a nyityô zayol je kpaa. (Ôr Yuda 20, 21.) Shi ityendezwa la ia na se agee a nôngon a mbamyen asev. Anmgbian ugen u a er tom mishen ken veghertar u Afrika ica i gbe, shi a nôngo a mbamyen nav yô kaa ér: “Yange m umbur mer aluer m ngu ungwan imo i Yehova ga yô, me fatyô u va lun uma gbem ken paradiso ga. Nahan kwagh la wasem m za hemen u nôngon a zayol wam, shi seer eren msen hen Yehova sha zayol shon. Yehova yange wasem, nahan m fatyô u den ieren la.”
“U LU A IVEREN KEN AKAA A U ER CII”
9. Ka mbamzeyol mba nyi Davidi yange tagher a mi ken uma naa?
9 Davidi yange lu tor u ior mba Yehova, u ungwan imo i Yehova yô. Shi lu or u kuhwan ityogholough, man ordughun atsam, man orutya kua profeti kpaa. Yange yevese Tor Saulu u lu keren un a ku la kuma anyom imôngo. Davidi va hingir tor yô, shi yevese wan na Abesalom, shighe u lu nôngon una wua un una hingir tor la. Er Davidi tagher a mbamzeyol mban shi er asorabo a vesen nahan kpa, a za hemen u ungwan imo i Aôndo zan zan ku na. Yehova yange yila Davidi ér: “Or u sha ishima yam.” Sha nahan yô, Davidi kuma u se ungwa kwaghwan na!—Aer. 13:22; 1 Utor 15:5.
10. Davidi yange wa wan na Solomon u lu u una va tema tor sha ityough nagh la kwagh sha ci u nyi?
10 Ikyav i tesen yô, nenge ase kwagh u yange Davidi wa wan na Solomon, u lu u una va tema tor sha ityough nagh la. Yehova yange tsua Solomon shighe u lu gumor la ér a za hemen u suen mcivir u mimi shi a maa tempel u a civir Yehova ker yô. (1 Kron. 22:5) Kwagh ne lu zegetom, shi lu u Yehova una wase Solomon keng ve una fatyô u hemen ikyurior la ye. Davidi una ôr a na ér nyi? De se nenge.
11. Er i ôr ken 1 Utor 2:2, 3 nahan, Davidi yange wa wan na Solomon kwagh ér nyi, man Solomon dondo kwaghwan la nahan, nyi i ere? (Shi nenge foto kpaa.)
11 Kwagh u Davidi ôr yô. (Ôr 1 Utor 2:2, 3.) Davidi kaa a wan na ér, aluer ngu ungwan imo i Yehova yô, una lu tor u fan kwagh shi Yehova una ver un doo doo. Yehova yange na Solomon akaa a dedoo kpishi, shi wase un sha igbenda kposo kposo anyom imôngo. (1 Kron. 29:23-25) Yange maa zege tempel, shi nger ityakeda i Bibilo igen, shi mkaanem nam ma ken ityakeda i Bibilo igen kpaa. Kwaghfan na man inyaregh ki lu a mi kpishi la na yô, i fa un wuee. (1 Utor 4:34) Kpa Davidi kaa ér aluer Solomon ngu ungwan imo i Yehova Aôndo yô, una lu a iveren ken akaa a a eren cii. Kpa kwagh er vihi yô, Solomon va beenyol yô, a gema ijime a Aôndo, a yem u civir mbaaôndo mbagenev. Yehova maa dugh uwegh sha kwagh u Solomon kera. Nahan Solomon kera lu a kwaghfan u una hemen ior sha inja ga.—1 Utor 11:9, 10; 12:4.
Kwagh u Davidi mase ôron a wan na Solomon cii ve kpe la wase se u nengen er aluer se mba ungwan imo i Yehova ve una na se kwaghfan u una wase se u tsuan akaa sha inja yô (Nenge ikyumhiange i sha 11-12) b
12. Ka nyi se fatyô u henen ken kwagh u Davidi ôr laa?
12 Ka nyi se hen ken kwagh ne? Aluer se mba ungwan imo i Yehova yô, una ver se doo doo, shi una wase se. (Ps. 1:1-3) Nahan kpa, u ngu wer Yehova tôndo zwa u nan se inyaregh shin icivir er Solomon nahan ga. Kpa aluer se mba ungwan imo i Aôndo yô, una na se kwaghfan u una wase se u tsuan akaa sha inja yô. (Anz. 2:6, 7; Yak. 1:5) Kwaghwan u Yehova una fatyô u wasen se shighe u se lu tsuan tom u se er, man makeranta u se za, kua kwagh u se er a inyaregh, man akaa agen a se er ve a saan se iyol yô. Aluer se mba dondon kwaghwan na yô, kwagh la una wase se se za hemen u lun vea na kôôsôô, shi se zua a uma u tsôron. (Anz. 2:10, 11) Shi se lu a azende a injaa. Heela tseegh ga, tsombor wase kpa a saan u iyol.
13. Ka nyi Carmen a er ve i hembe saan un iyol ken uma naa?
13 Anmgbian u kwase ugen ken tar u Mozambique, iti na ér Carmen, yange hen ér aluer un za yunivasiti yô, una hemba teman kpen un iyol. Nahan a nyôr yunivasiti lu za henen tom u kpelan ayou. A nger ér: “Yange maam iyol a kwagh u m lu henen la kpishi. Nahan kpa, kwagh la yange a yam shighe shi m vihi agee a am kpishi. Yange m lu sha makeranta hii ahwa 7:30 pepe zan zan ahwa 6:00 aikighe. Yange m kera zuan a shighe u zan mbamkombo ga, shi m kera lu vea Yehova kôôsôô ga. Maa m va mase kaven er m lu nôngon mer me er uter uhar tom yô.” (Mat. 6:24) Yange er msen sha zayol na ne, shi ker kwaghwan ken ityakeda yase. Shi a kaa ér: “Yange mbatamen kua ngôm wam kwagh u una wasem yô, maa m de makeranta sha er me zua a ian i civir Yehova hanma shighe yô. Kwagh ne wasem u tsuan akaainjaa ken uma wam, man zan zan hegen kpa m ngu a vaa afanyô sha kwagh u m tsough u eren ne ga.”
14. Ka nyi i lu kwagh u vesen ken mkaanem ma Davidi man Mose ôr laa?
14 Mose kua Davidi cii yange Yehova doo ve ishima tsung, shi ve nenge er u ungwan imo na la i lu a inja kpishi yô. Ken mkaanem ma yange ve ôr shighe u zurum u vea kpe la, ve taver mba ve lu lamen a ve la ishima ér ve dondo ikyav ve la sha u varen a Yehova Aôndo ve. Shi hanma ve nan kaa ér, mba vea undu Yehova la cii, Yehova una dugh uwegh sha kwagh ve kera, shin una kera lumun ve ga, shi averen a a tôndo zwa u nan ve la kpa, vea kera zua a mi ga. Kwaghwan ve la ngu a inja sha ci wase nyian kpaa. Anyom nga karen uderi imôngo yô, orcivir Aôndo ugen kpa tese er u civir Yehova sha mimi la i lu kwagh u injaa yô.
‘KWAGH U HEMBAN NAN MO IEMBER’
15. Ka akaa a nyi apostoli Yohane yange nenge a mi shighe u lu uma laa?
15 Yohane yange lu apostoli u Yesu Kristu doo un ishima yô. (Mat. 10:2; Yoh. 19:26) Shighe u Yesu lu eren tom na u pasen kwagh shin tar la, Yohane luun vea na hanma shighe cii. Nahan yange nenge uivande mba Yesu er, shi var a Yesu kua ken ashighe a ican je kpaa. Yange nenge er i mande Yesu sha kon, shi nenge a Yesu shighe u i nder un shin ku kera la kpaa. Heela tseegh ga, yange nenge er tiônnongo u Kristu lu vesen yô. Shi er Yohane tsa kpishi yô, yange nenge er i ‘pase loho u dedoo shin tar hen akaa a i gbe a cii la’ yô.—Kol. 1:23.
16. Ka unô uwashika mba Yohane nger la ve wase ve?
16 Shighe u Yohane bee iyol je zurum u una kpe la, a zua a ian icivirigh i ngeren takeda u Mpase, u u ôr akaa a kpilighyol a Yesu Kristu tese un la. (Mpa. 1:1) Yohane yange nger takeda u Ivangeli u i yer sha iti na la. Shi a nger uwashika utar, mba i yer ér Yohane u hiihii, man u sha uhar, man u sha utar la. Yange nger washika na u sha utar la hen Orkristu u jighjigh ugen, iti na ér Gayu, u doo un ishima er ka wan na nahan la. (3 Yoh. 1) Hen shighe ne, ka keng Yohane yange una lu a Mbakristu mbagenev mba ve doo un ishima er ka ônov nav nahan yô. Kwagh u orjighjigh u been iyol ne nger la za hemen u taver mbadondon Yesu ishima zan zan sha ayange ase ne.
17. Sha kwagh u 3 Yohane 4 a ôr yô, ka nyi ka i hemba van or a msaanyol shin iembere?
17 Kwagh u Yohane nger yô. (Ôr 3 Yohane 4) Ken washika u sha utar u Yohane nger la, a ôr er yange saan un iyol u nengen er anmgbianev mba nomso man mba kasev lu ungwan imo i Aôndo yô. Hen shighe u Yohane lu ngeren washika u sha utar ne la, ior mbagenev lu samber a atesen a aiegh shi van a mpav ken tiônnongo. Nahan kpa, mbagenev za hemen u “zenden ken mimi.” Ve lu ungwan imo i Yehova shi “zenden er atindi a na a tese nahan.” (2 Yoh. 4, 6) Mbakristu mbajighjigh mban na yô, saan Yohane iyol. Shi Yehova iyol na kpa saan un iyol.—Anz. 27:11.
18. Ka nyi se fatyô u henen ken mkaanem ma Yohane ôr laa?
18 Ka nyi se hen ken kwagh ne? Aluer se mba ungwan imo i Yehova yô, a saan se iyol, shi kwagh la una na mbagenev kpa a saan ve iyol. (1 Yoh. 5:3) Ikyav i tesen yô, saan se iyol sha ci u se fa ser se mba eren kwagh u doon Yehova. Yehova ka una nenge sea palegh u eren kwaghbo, sea gema sea ungwan imo na nahan, i saan un iyol kpen kpen. (Anz. 23:15) Mbatyomov mba shaav kpa ka i saan ve iyol. (Luka 15:10) Se kpa ka sea nenge mbagenev vea za hemen u civir Yehova sha mimi, hemban je yô shighe u ve tagher a atsan man ameen yô, ka i saan se iyol kpen kpen. (2 Tes. 1:4) Shighe u a va tim tar u Satan ne kera la kpa, a saan se iyol er se lu ungwan imo i Yehova yô.
19. Ka nyi anmgbian u kwase Rachel a ôr sha kwagh u tesen mbagenev mimi? (Shi nenge foto kpaa.)
19 Ka sea tesen mbagenev kwagh u Yehova yô, i hemba saan se iyol cii. Anmgbian u kwase ugen ken tar u Dominican Republic, iti na ér Rachel, a nenge ér ka kwagh u icivirigh kpishi u tesen mbagenev kwagh u Aôndo wase Yehova. A wase ior kpishi hii u civir Yehova. Nahan a kaa ér: “Ka mea nenge er Yehova a lu doon mba m tesen ve kwagh na la ishima seer a seer, shi ve lu henen u suur sha a na, shi sôron akaa ken uuma vev sha er vea na i saan un iyol nahan, i doom je, m fa er me ôr ga. Msaanyol la hemba hanma iniôngon yam, shin akaa a m er sha er me fatyô u tesen ve la cii.”
Ka sea tesen mbagenev ser Yehova a doo ve ishima yô, i saan se iyol kpishi (Nenge ikyumhiange i sha 19)
HEN KWAGH KEN AKAA A MBAJIGHJIGH MBAGENEV MASE ÔRON CII VE KPE LA
20. Ka sha igbenda i nyi se lu er Mose man Davidi kua Yohane nahana?
20 Mose man Davidi kua Yohane cii lu ior mba sha ayange a tsuaa la. Shi mlu u sha ayange a ve la kpa kaha kposo a u sha ayange a ase ne. Kpa se mba er ve nahan sha igbenda kpishi. Yange ve civir Aôndo u mimi la, se kpa se mba civir un. Heela tseegh ga, se mba eren msen hen Yehova, shi se mba suur sha a na, shi se mba keren iwasen na man kwaghwan na vough er ve nahan. Shi er mbajighjigh mba been iyol mbara lu a vangertiôr ér Yehova una ver mba ungwan imo na doo doo nahan, se kpa ka vangertiôr u se lu a mi vough je la.
21. Aluer se mba dondon kwaghwan u mbajighjigh mba been iyol er Mose man Davidi man Yohane nahan yô, ka averen a nyi se zua a mini?
21 Sha nahan yô, se dondo nen kwaghwan u mbajighjigh mba been iyol mbara sha u ungwan imo i Yehova. Aluer se mba ungwan imo i Yehova yô, una ver se doo doo, shi una wase se se zua a uma u a lu uma jim jim la. Nahan‘ayange a ase aa ngee.’ Jighilii yô, se lu uma gbem sha won! (Dut. 30:20) Shi a saan se iyol er se lu eren kwagh u doon Ter wase u sha u se doo un ishima, u una va na se injar je a hemba kwagh u se hen la.—Ef. 3:20.
ICAM 129 Se Wa Nen Ishima Her
a Mbaiserael mba hemban iyenge ken mba yange ve nenge uivande mba Yehova er hen Zegemnger u Nyian la yange ve nyôr ken Tar u Ityendezwa la ga. (Num. 14:22, 23) Yehova yange kaa ér ior mba ve nyer anyom 20 shin i hembe nahan cii, vea kpe ken taaikyôngo. (Num. 14:29) Nahan kpa, Yoshua man Kalebu kua mbagenev kpishi mba ve lu a nyôr anyom 20 ga yô, man ior kpishi ken ipyaven i Levi lu uma zan zan kar peren Ifi u Yordan nyôron ken tar u Kanaan la.—Dut. 1:24-40.
b NGEREN U PASEN FOTO: Ken imese: Davidi bee iyol kpishi, nahan ngu wan Solomon kwagh cii una kpe ye. Ken iyan: Anmgbianev mba nomso man mba kasev mba henen kwagh u una hemba wasen ve yô, ken Makeranta u Pania.
