1, 2. Ka mbamtaver mba nyi mbacivir Yehova vea tagher a mini?

HII sha shighe u Abel, u lu orumace u hiihii u civir Aôndo sha mimi la je zan zan nyian, mbacivir Aôndo sha mimi mba nôngon kwagh kpoghuloo. Apostoli Paulu yange nger Mbakristu mba ve lu Mbaheberu la washika kaa ér, ve “nôngo ngeegh sha atsan a a tser [ve] la,” sha ci u ve lu keren ér Yehova a lumun ve shi a na ve iveren na. (Heb. 10:32-34) Paulu yange tôô iniôngon i Mbakristu la kar sha gbenda u mbaanumbev mba ken tar u Grika yange ve nôngon kwagh kpoghuloo shighe u vea gbaan gesa, er gesa u ayemegh man wav karen kua iju i keren nahan yô. (Heb. 12:1, 4) Nyian ne, se mba gban ayem a uma, nahan ka se tagher a mbaahendanev mba ve soo ér vea dan se shin vea wever se gayô vea gber se se gba, sha er se ure shi iyua i i lu keghen se la, i kar se yô.

² Kwagh u hiihii yô, se mba nôngon “ityav” a Satan kua botar na ne. (Ef. 6:12) Nahan gba hange hange u se palegh “ayou a utya” a tar ne la. Kwagh ne kua atesen a ukwaghaôndo man mfe u ior man aeren a bo, er u eren idya man taav u man, kua msôrom ma man  karen ikyaa inya, man mcimbim ma bom nahan cii ker. Shi gba u se za hemen u nôngon ityav a mbamyen asev kua akaa a nan se iyolkpen la.—2 Kor. 10:3-6; Kol. 3:5-9.

3. Yehova ngu tsaase se sha u se nôngo kwagh a mbaihyomov asev nena?

³ Se fatyô u nôngon ityav a mbaahendanev asev mba ageev mban hemban je he? Een se fatyô, kpa gba u se nôngo kwagh kpoghuloo. Paulu yange tôô iyolna kar sha orkerenju, maa kaa ér: “M ngu tan azu er or u tan ahumbe dang nahan ga.” (1 Kor. 9:26) Gba u se nôngo kwagh a mbaihyomov asev, er orkerenju ka nan nôngo a or u nan lu keren iju a nan la nahan. Yehova ka a tsaase se shi a wase se u nôngon ityav mbi ken jijingi. Ka a er kwagh ne sha u wan se akaa a a na se uma la, ken Mkaanem nam. Shi ka a wase se ken ityakerada yase i i har sha Bibilo la, man ken mbamkombo mba Mbakristu man mbamkohol mba kiriki kua mba vesen. U ngu dondon kwagh u u lu henen la ken uma wou kpa? Aluer u ngu eren nahan ga yô, a lu inja er u ngu “tan ahumbe dang,” u ngu hendan a orihyom wou la sha gbashima ga nahan.

4. Se er nan ve kwaghbo una hemba se ityav ga?

⁴ Mbaihyomov asev vea fatyô u tan ityav sha a vese shighe u se ver ishima cuku tsô kpaa ga shin vea tume se shighe u se vôr la, nahan gba u hanma shighe cii se lu per. Bibilo i ta se icin ér: “Kwaghbo a̱ de hembe u ga, kpa we gema hemba kwaghbo sha kwagh u dedoo.” (Rom. 12:21) Er i kaa ér “kwaghbo a̱ de hembe” se ga yô, tese je ér se fatyô u hemban kwaghbo. Se fatyô u hemban kwaghbo, aluer se za hemen u nôngon kwagh a na yô. Kpa aluer se de u kuran shi se de u nôngon kwagh yô, Satan man botar na ne, kua myen wase, vea hemba se ityav. Mayange de lumun wer Satan a ta u mciem iyol, nahan u haa iyol inya wer a hemba u ityav ga!—1 Pet. 5:9.

5. (a) Ka nyi ia wase se ve se za hemen u nôngon kwagh kpoghuloo sha er se zua a iveren i Aôndo? (b) Ka unô ior ken Bibilo, se lu timen sha kwagh ve?

⁵ Aluer mba ve lu nôngon ityav mbi ken jijingi la soo ér vea hemba mbi yô, gba u vea umbur ityôkyaa i i ne ve ve lu nôngon mbi la hanma shighe. Cii man Aôndo a lumun ve shi a na ve iveren yô, gba u vea ver ishima sha kwagh u Mbaheberu 11:6 a er ne, ér: “Or u nan kporom hen Aôndo yô, ka u nana na jighjigh keng ér ngu, man shi Un ne mba ve lu keren Un la injar.” Ishember i ken zwa Grika i i gem ér “keren” la, ngi ôron kwagh u gbashima man u nôngon kwagh kpoghuloo. (Aer. 15:17) Ruamabera ôr kwagh u nomso man kasev mba ve ver ikyav i dedoo sha gbaa u nôngon kwagh kpoghuloo sha er vea zua a iveren i Yehova la. Yakob man Rahel man Yosev kua Paulu yange ve tagher a mbamtaver mba ve na ve ya ican ken ishima man sha iyol yô, kpa ve tese ér, ishimataver ka i va or a averen. Se fatyô u dondon ikyav i iorov mba unyiin mba ve nôngo kwagh kpoghuloo ne nena?

6. Lu nyi i wase Yakob ve taver ishima, man zua a injar i nyi? (Nenge foto u a lu sha mhii u ngeren ne la.)

⁶ Tertamen Yakob yange nôngo kwagh tsung shi taver ishima sha ci u Yehova doo un ishima shi akaa a ken jijingi gba un kwagh shi na jighjigh a ityendezwa i Yehova er a na ér una ver tsombor na la ishima i môm. (Gen. 28:3, 4) Ka nahan ve shighe u Yakob zurum anyom 100 la, a nôngo sha afatyô na cii ér una zua a iveren i Aôndo ye, je yô a nôngo wav a ortyom ugen je kpaa. (Ôr Genese 32:24-28.) Yakob yange lu a tahav man ishimawan kuma u nôngon a ortyom u ageegh laa? Mayange ga cii! Kpa lu or u nôngon kwagh sha gbashima, shi tese ér una nôngo wav la zan zan una kar zuan a iveren! Shi yange zua a injar sha ishimataver la kpaa. Nahan i ii un  iti ér Iserael. Iti ne kuma sha a na vough (sha ci u inja i iti shon ér, “Or u Nôngon Kwagh a Aôndo [shin Ortaverishima]” gayô “Aôndo Nôngo Kwagh”). Yakob yange zua a injar i doon tsung, sha ci u Yehova lumun un shi na un iveren. Se kpa ka kwagh u se lu keren je la.

7. (a) Ka zayol u nan ishimanyian u nyi Rahel yange tagher a mini? (b) Yange za hemen u nôngon kwagh zan zan kar zuan a iveren nena?

⁷ Rahel, kwase u Yakob u doo un ishima tsung la kpa, yange girim un iyol u nengen er Yehova una kure ityendezwa i er a nom na la. Kpa zayol u vesen gema lu u una fatyô u yangen kwagh ne yô. Rahel yange lu a mbayev ga, man sha ayange a na la, kwagh ne lu zayol u eren asenge a mi ga. Rahel yange er nena ve zua a ishimataver kua agee a yange wase un za hemen u nôngon a mbamtaver mba ve va un a iyolkpen shi lu a kwaghmôm u eren sha mi ga laa? Yange za hemen u lun a ishimaverenkeghen. Shi yange za hemen u nôngon kwagh sha u eren msen kpoghuloo. Yehova kpa ungwa mbamsen mba Rahel er a ishima i môm la, nahan shighe kar yô, a na un ônov. Ka nahan ve shighe ugen la, Rahel kaa ér: ‘Ka sha iniôngon i tsung m nenge m hembe’ ye!—Gen. 30:8, 20-24.

8. Ka zayol u taver tsung u nyi Yosev tagher a mi shighe gôgônan, man gbenda u er kwagh la gema hingir ikyav i dedoo hen vese nena?

⁸ Ikyav i ishimataver i Yakob man Rahel ver la, yange i wase wan ve Yosev shighe u tagher a akaa a a kar jighjigh u nan na tsung la je, ka ashe tugh ga. Shighe u Yosev lu anyom 17 la, uma na kôr gema kpoo. Anngôôv nav tee un, hingir kpan sha ci u ve lu gban un iyuhe. Shighe kar yô, i za wuhe un ken gaadi ken Igipiti a ityôkyaa shio anyom wa karen. (Gen. 37:23-28; 39:7-9, 20, 21) Yosev de ér iyolkpen i ya tor sha a na ga, shi de ishima vihi un ker kpishi je ker u oron iyev ga. Kpa yange hemba veren ishima na sha ikyar i ya a Yehova kôôsôô la. (Lev. 19:18; Rom. 12:17-21) Ikyav i Yosev la, ia fatyô u wasen se. Ikyav i tesen yô, aluer yange se ya ican tsung shighe u se lu iyev la, shin aluer ka inja er se fatyô u hemban mbamtaver mba se lu tagher a mi hegen la ga kpa, gba u se za hemen u nôngon kwagh shin taver ishima. Se na jighjigh ser aluer se er nahan yô, Yehova una na se iveren.—Ôr Genese 39:21-23.

9. Aluer se soo u dondon ikyav i Yakob man Rahel kua Yosev yô, gba u se nôngo kwagh nan ve se zua a iveren i Yehova?

⁹ Hen ase sha kwagh u a lu za hemen ken uma wou hegen, u u nenge wer ka ican u lu yan la. Alaghga or ngu eren kwagh a we sha mimi ga, shin nan ngu nyaghen we gayô nan ngu lahan we. Shin alaghga or wa u aie iyol sha ci u nan soo u gban we iyuhe. De shirin ave wer kwagh hemba u ga, kpa umbur kwagh u yange wase Yakob man Rahel kua Yosev ve ve za hemen u civir Yehova saan saan la. Aôndo yange na ve ishimataver man iveren sha ci u akaa a ken jijingi za hemen u doon ve tsung. Yange ve za hemen u nôngon kwagh kpoghuloo shi ve lu dondon kwagh u ve sôn Aôndo ken msen sha gbashima la. Se mba ikyua a mkur u botar ne, nahan se mba a ityôkyaa i vesen i veren ishima yase cii sha ishimaverenkeghen i tenger ga, i i ver se sha ishi la! U kegh iyol u nôngon kwagh kpoghuloo sha u Yehova a lumun we je kpa?

10, 11. (a) Se fatyô u nôngon wav sha er se zua a iveren i Aôndo nena? (b) Ka nyi ia wase se ve se fatyô u tsuan akaa a vough shi hemban iyolkpen man akaa a danen se la ityava?

¹⁰ Ka mbamtaver mba nyi alaghga vea na ve a gba u se nôngo wav sha er se zua a iveren i Aôndo? Mtaver môm u ior kpishi ve nôngon ér vea hemba yô, ka myen u iyol yase i inyam man awambe ne. Mbagenev yô, ka ve nôngo sha afatyô ve cii sha er vea za hemen u lun a mnenge u vough sha gbaa u kwaghpasen yô. Alaghga we di a gba u u za hemen u wan ishima a angev shin mtswenem. Shi ka  i lu mbagenev ican kpishi u den or u nan hii ve la kwaghbo, nahan mba nôngon kwagh kpoghuloo sha gbaa ne. Aluer se civir Yehova hegen ica i gba nan nan kpa, gba keng u se cii se nôngo wav a akaa a a afatyô u yangen se u civir Aôndo u a ne mbacivir un sha mimi injar la.

¹¹ Mimi yô, ka i gba u se nôngo kwagh tsung ve se fatyô u tsuan akaa a vough shi dondon gbenda u Orkristu ye. Kwagh ka a lu nahan, hemban je yô, shighe u ishima yase i i we atseregh la, i lu tuur se ér se er kwagh u se soo ga yô. (Yer. 17:9) Aluer u nenge wer ka zayol wou la yô, nôngo sha afatyô wou cii sôn Aôndo a na u icighan jijingi na. Msen man icighan jijingi vea na u tahav mbu dondon gbenda u u fe wer ka u vough la, shi Yehova kpa una ver u. Wea er msen yô, er kwagh u u sen la. Ôron Bibilo hanma iyange, shi sôr ian ver i henen kwagh sha tseeneke wou shi eren Mcivir u hen Tsombor hanma shighe.—Ôr Pasalmi 119:32.

12, 13. Yange i wase Mbakristu uhar ve hemba asaren a bo nena?

¹² Se mba a akav kpishi a a tese er Mkaanem ma Aôndo man icighan jijingi na kua ityakerada yase i wase Mbakristu ve hembe asaren a bo yô. Gumor ugen yange ôr ngeren ugen ken Awake! u Disemba 8, 2003, u lu a itinekwagh ér, “How Can You Resist Wrong Desires?” (“U Er Nan Ve U Palegh Asaren a Bo?”) la. Maa kaa ér nyi? A kaa ér: “M ngu nôngon kpoghuloo mer me kighir asaren a bo. Yange m er ngeren la, ape i kaa ér, ‘ior kpishi ka i hemba taver ve u nôngon a asaren a bo’ la yô, kwagh la na m nenge mer mo kpa m ngu ken mzough u anmgbianev u a lu sha tar cii la. Shi m nenge mer ka mo tseegh m lu nôngon a mtaver ne ga.” Shi gumor ne yange zua a iwasen ken ngeren u  ken Awake! u Oktoba 8, 2003, u a lu a itinekwagh ér “Alternative Life-Styles—Does God Approve?” (“Aôndo Lumun a Igbenda Igen i Eren Uma sha Gbaaôndo ga Laa?”) A pase wener ngeren la tese ér, mbagenev yô, isharen i bo i ve lu nôngon a mi la hingir ve ‘saa u ken iyol.’ (2 Kor. 12:7) Er ve lu nôngon ér vea za hemen u tesen ieren i perapera yô, vea fatyô u veren ishima ér kwagh a za a ve a doo. A kaa ér: “Sha ci u ityôkyaa ne yô, m hen mer me fatyô u zan hemen u civir Aôndo sha mimi hanma iyange cii. M wuese Yehova kpishi er a lu eren tom a nongo na u wasen se u waren hanma iyange ken botar ne yô.”

¹³ Shi nenge kwagh u yange er anmgbian u kwase ugen ken tar u Amerika ne. A nger ér: “M sugh ne er ne lu koson se hanma shighe sha kwaghyan u ken jijingi, u kwagh a gbe se a mi la, shi ne lu eren nahan sha shighe vough yô. Ashighe kpishi ka m nenge mer i gber ngeren mban sha ci wam tseegh. M nôngo a isharen igen i eren kwagh u Yehova a ker un ihyom yô, anyom vese hegen. Ashighe agen ka m soo u kenden ave sha mer kwagh hembam, nahan me de u nôngon kwagh. M fa mer Yehova zungu mhôônom shi den kwaghbo, kpa er isharen i bo ne i lu ken a mo, shi mimi je m ker i ihyom ga yô, ka i lum er una wasem ga nahan. Ityav mbi m lu nôngon ne, bende a uma wam sha hanma gbenda cii. . . . Yange m ôron ngeren u ‘U Ngu a “Ishima i Fan” Yehova Kpa?’ la, ken Iyoukura i Maaci 15, 2013 yô, m nenge mer mimi je Yehova soo u wasen mo.”

14. (a) Paulu yange nenge iniôngon na nena? (b) Se er nan ve se fatyô u hemban mbamyen aseva?

¹⁴ Ôr Mbaromanu 7:21-25. Paulu yange fa er ka i lu ican kpishi u nôngon a asaren man mbamyen asev yô. Kpa gema lu a vangertiôr ér una fatyô u hemban ityav mbin sha u eren msen shi suur sha Yehova shi nan naagh ku ipaan ku Yesu kura jighjigh. Hide se di ye? Er se lu nôngon ser se hemba mbamyen asev yô, se kpa se fatyô u hemban ve. Nena yô? Se fatyô u eren nahan sha u dondon ikyav i Paulu la, shi nan naagh ku ipaan kura jighjigh shi suur sha Yehova vangertiôr, suur sha tahav asev ga.

15. Msen una fatyô u wasen se u zan hemen u civir Aôndo sha mimi shi wan ishima a atsan sha ci u nyi?

¹⁵ Ashighe agen alaghga Aôndo una de ér se tese gbashima sha ma kwagh u a tser se yô. Ikyav i tesen yô, aluer se (shin or u hen tsombor wase) gba bouange, shin i er kwagh a vese sha mimi ga nahan, se er nena? Doo u se tese ser se mba suur sha Yehova vangertiôr sha u sônon un ser a na se tahav mbu se za hemen u civir un sha mimi sha er se kera ure shin se vôr ken jijingi ga yô. (Fil. 4:13) Kwagh u yange er ior kpishi sha ayange a Paulu la, man hen shighe wase ne tese ér, msen una fatyô u wasen se u hiden taver ken jijingi, shi una na se vangertiôr se za hemen u wan ishima her.

16, 17. Er u lu nôngon wav yô, u kange ishima u eren nyi?

¹⁶ A doo Diabolo kpishi aluer u de u nôngon kwagh shi u shir ave wer kwagh hemba u yô. Kange ishima wer u “kôr [kwagh] u dedoo la gbang.” (1 Tes. 5:21) Fa wer u fatyô u nôngon ityav a Satan man botar na ne, kua asaren ase a bo la hemban. U fatyô u eren kwagh ne sha u suur sha Aôndo a ishima you cii wer ngu a tahav mbu nan we ishimataver.—2 Kor. 4:7-9; Gal. 6:9.

¹⁷ Yô, mayange de gbe uwer u nôngon ityav mbi ken jijingi ga. Za hemen u nôngon kwagh, shi karen wav. Shi za hemen u taver ishima her. Lu a vangertiôr wer, Yehova una “haa [u] iveren, je ia neer á haa inya.”—Mal. 3:10.