1. Ka nyi ia wase se u fan or u mimi?

 OR U mimi ka nan nôngo sha afatyô u nan cii nan er kwagh u nan tende zwa u eren yô, shi nan ôron kwagh sha mimi. (Ps. 15:4) Nahan ior ve fa je ér nan kuma u vea na nan jighjigh. Kape se soo ser anmgbianev asev mba nomso man mba kasev ve nenge se je la. Kpa se er nan ve vea na se jighjigh?

2. Se tese ser se mba a mimi iyol nena?

² Se fatyô u kighir ior ser ve na se jighjigh ga. Saa se eren kwagh a ve sha gbenda u tesen ser se mba a mimi iyol ve vea na se jighjigh ye. I kaa ér u keren wer ior ve na u jighjigh la ka inja vough er u keren wer u lu a inyaregh nahan. Ka i taver u zuan a ki; kpa ki va saa kwa môm. Yehova kuma u se na un jighjigh se tôô ave sha. Se fatyô u nan un jighjigh hanma shighe cii, sha ci u eren hanma “tom Na cii . . . sha mimi.” (Ps. 33:4) Nahan a ver ishima ér se kaven un. (Ef. 5:1) De se nenge ikyav sha kwagh u mbacivir Yehova mbagenev mba yange ve kaven Ter ve u sha la, shi ve tese ér mba a mimi iyol yô. Shi se time sha aeren ataan a se lu a mi ve, ior vea na se jighjigh yô.

3-4. Profeti Daniel yange tese ér un ngu or u mimi nena, man doo u kwagh la una na se pine iyol yase ser nyi?

³ Profeti Daniel yange ver ikyav i dedoo i lun orjighjigh. Shin er Mbababilon yem a na za lu uikyangen nahan kpa, ica i gba ga tsô zua a iti i dedoo, shi tese ér un kuma u a na un jighjigh. Zum u Yehova wase un pase mnyam ma Nebukadinesar, tor u Babilon la, ior hemba nan un jighjigh cii. Kwagen la, gba u Daniel  una pase tor la ér a er kwagh u vihin Yehova. Lu loho u ma tor nana soo u ungwan ga yô. Bee kera yô, Nebukadinesar vande lun a ityoronshima! Nahan gba u Daniel una taver ishima ve una ôr tor loho la ye. (Dan. 2:12; 4:20-22, 25) Anyom nga karen kpishi yô, Daniel shi tese ér un ngu or u mimi shighe u pase loho u ken kwaghngeren u yange due sha kpekpe ken Babilon sha ivande la. (Dan. 5:5, 25-29) Shighe shi karen yô, Dariu, tor u Mbamede kua mbatomov nav mba tagher tagher nenge “jijingi u hemban lu [ken]” Daniel. Ve nenge Daniel lu “ormimi je . . . , i zua a ma mtsum shin ifer ken a na kpaa ga.” (Dan. 6:3, 4) Sha kpôô yô, ator a fan Aôndo ga je kpa yange nenge or u civir Yehova u jighjigh la ér ka or u mimi!

⁴ Shighe u se lu henen sha kwagh u Daniel ne yô, doo u hanma wase nana pine iyol i nan ér: ‘Mba ve civir Yehova ga la fam ér m ngu nyi oro? I fam ér m eren hanma kwagh u i gbe u me er cii, shi m ngu or u mimi je kpa?’ Gba hange hange u se pine iyol yase mbampin mban sha ci u nyi? Sha ci u ka sea lu a mimi iyol yô, Yehova a zua a icivir.

5. Yange i fa Hanania ér ngu or u mimi sha ci u nyi?

⁵ Shighe u Gomna Nehemia hide maa girgar u Yerusalem bee kera, zum u shi anyom 455 u a mar Yesu la, gomna hide tsua ior mbalun a mimi iyol ver ér ve nengen sha gar la jimin cii. Orgen ken mba Nehemia tsua la lu Hanania, u lu orvesen u nengen sha imaagh ki girgar la. Bibilo kaa ér Hanania lu “or u jighjigh [u] cian Aôndo hemba ior mbagenev kpishi.” (Neh.  7:2) Er Yehova doo Hanania ishima shi cian u eren kwagh u vihin Yehova yô, hanma tom u yange a na un cii, a er u sha gbashima. Se kpa aluer se mba a aeren ne yô, aa wase se u eren Aôndo tom sha gbenda u a na se jighjigh yô.

6. Tikiku yange tese apostoli Paulu ér un ngu ijende i mimi nena?

⁶ Shi nenge ikyav i Tikiku, anmgbian ugen u Paulu na un jighjigh la. Shighe u i wuhe Paulu hen ya u Paulu kôr haya lu her la, Tikiku wase Paulu kpishi je yô, Paulu yila un ér “ortom u mimi.” (Ef. 6:21, 22) Paulu na un jighjigh ér una za na anmgbianev mba ken Efese man mba ken Kolose mbara washika na tseegh ga, shi una taver ve ishima kpaa. Kwagh u Tikiku ne umbur se kwagh u mbajighjigh mba ve nan se kwaghyan u ken jijingi nyian la.—Kol. 4:7-9.

7. Kwagh u mbatamen man mbashiren tiônnongo mba hen tiônnongo wou tese u ér gba u or u mimi nana eren nena?

⁷ Nyian ne, se wuese kpishi er mbatamen asev kua mbashiren tiônnongo cii ve lu a mimi iyol yô. Ka ve ver ishima sha ityom ve shi ve eren i sha gbashima, er Daniel man Hanania kua Tikiku nahan. Ikyav i tesen yô, hanma mkombo u tiônnongo u se ze cii ka se fa dedoo ser i na mbagenev akaa a i gbe u a lam sha mi ken mkombo la cica cii ve wa iyol sha mi. Shi anmgbianev mba nomso man mba kasev mba i ne ve asaimenti la ka vea wa iyol sha mi tsembelee vea va er yô, mbatamen ve wuese kpen kpen! Nenge ase ikyav. Ka sea hii u henen Bibilo a ôr yô, se ngôôr lôhôn nan mkombo wase u sha iyange i Lahadi la ga, sha ci ka se fa dedoo ser anmgbian nana na kwaghôron sha iyange la keng a bunde ga. Shi ka se fa ser ityakeda i i gbe u se due kwaghpasen a mi la ia ban ga. Anmgbianev mba jighjigh mban mba nengen sha a vese doo doo. Nahan se sugh Yehova kpishi sha kwagh ve! Kpa ka sha igbenda igen i nyi nahan se fatyô u tesen ser se mba a mimi iyolo?

8. Shighe u se lu pinen anmgbianev asev tar shin se lu pinen orgen kwagh ve yô, ka nyi i gbe u se ker u fan ga? (Anzaakaa 11:13)

⁸ Anmgbianev asev doo se ishima, shi ka se soo u pinen ve tar, fan er ve lu yô. Nahan kpa, gba u se ker u fan akaa a ve je a kua akaamyer ga. Mbagenev ken tiônnongo u Kristu u sha ayange a mbaapostoli la yange ve “waan ave sha akaa a ior kpaa, ve lamen sha akaa a ma ve lam sha mi ga yô.” (1 Tim. 5:13) Mayange je se soo u lun er ve nahan ga. Kpa aluer or ôr se kwagh u nan soo ér mbagenev ve fa ga ye? Ikyav i tesen yô, alaghga anmgbian u kwase nana pase se angev mbu nan shin ma zayol u nan tagher a mi yô, maa nana kaa ér se de ôron or ga. A gba u se er kwagh u nan kaa se la. b (Ôr Anzaakaa 11:13.) De ase se time sha mbamlu mbagen mba i gbe hange hange u se yeren akaa a mbagenev yô.

9. Mba hen tsombor vea tese ér mba a mimi iyol nena?

⁹ Lu or u tsombor wou ua fatyô u nan we jighjigh yô. Hanma or hen tsombor cii ka i gba u nana yer akaa a ior mba nan agen, a i gbe u a lu mba hen tsombor tseegh vea fa yô. Ikyav i tesen yô, alaghga Kwasekristu nan ngu a inja igen. Shighe u nan lu tesen nom u nan inja la, ka i hôm nom u nan. Nahan nom la una ôr kwagh a mi ér kwase na a hee? Ei, una ôr ga! Kwase na doo un ishima, nahan mayange una soo u eren kwagh u vihin kwase na ga. (Ef. 5:33) Agumaior kpa ka a soo ér i eren kwagh a  ve sha icivir. Doo u mbamaren vea umbur kwagh ne. Mbamaren ve de heen mbayev vev sha u tôôn akaa a ve er shami ga la ôron mbagenev ga. (Kol. 3:21) Mbayev kpa gba u vea hen u eren kwagh sha kwaghfan, vea yeren akaa a mba hen tsombor ve ve soo ér ior ve fa ga la. (Dut. 5:16) Aluer hanma or hen tsombor nan ngu nôngon sha afatyô u nan cii yeren akaa a ior mba nan ve soo ér orgen nana fa ga la yô, mba hen tsombor la vea hemba lun kôôsôô.

10. Se er nena ve se lu ijende i mimi? (Anzaakaa 17:17)

¹⁰ Lu or u azende a ou aa fatyô u nan we jighjigh yô. Ashighe agen ka i gba u se pase ijende yase igen er ishima i lu se ker yô. Kpa ashighe agen yô, alaghga a taver se u eren nahan. Or môm kpa alaghga se soo u pasen nan ishima yase ga. Shi aluer se va fa ser ijende yase nan tôô kwagh u yange se ôr nan nan za ôr mbagenev yô, ishima ia vihi se je a gande. Kpa ka i doo se kpishi u lun a ijende i se fe ser aluer se pase nan ishima yase kpa nana ôr kwagh a mi ga yô! Ka “huror” shin ijende i mimi je la.—Ôr Anzaakaa 17:17.

11. (a) Mbatamen kua kasev vev ka ve tese ér mba a mimi iyol nena? (b) Ka nyi se fatyô u henen sha kwagh u ortamen u nan nenge sha zayol ugen ken tiônnongo kpa nan hide nan za ôr tsombor u nan ga laa? (Nenge foto.)

¹¹ Lu or u anmgbianev ou mba nomso man mba kasev vea fatyô u nan we jighjigh yô. Mbatamen mba i fe ér mba pasen akaamyer a mbagenev ga la mba anmgbianev vev ‘ijiir i yeren ahumbe man ijiir i yeren uraahumbe.’ (Yes. 32:2) Se fa ser se fatyô u ôron nomsombaiorov mban kwagh wase wang wang, a jighjigh u nan ser vea ôr kwagh a mi ga. Shi se mba keren ser ve ôr se akaa a i lu ve tseegh i gbe u vea fa la ga. Heela tseegh ga, se wuese kasev mba mbatamen asev kpishi, sha ci u mba keren ér noov vev ve pase ve akaamyer a mbagenev ga. Mimi je, aluer ortamen nan ngu ôron kwase u nan akaamyer a anmgbianev mba nomso man mba kasev ga yô, kwagh la doo kpishi. Kwase u ortamen ugen kaa ér: “M wuese kpishi er orya wam ka  a yerem akaa anmgbianev mba ka a za sôr ve hen u uya vev, shin mba ka i gba u a taver ve ishima la, shi ati a ve je kpa ka a ter ér m ungwa ga yô. M wuese er kwagh ne ka a wasem m kera yem zungwen mbamzeyol mba m lu a kwagh u eren sha mi ga la ga yô. Kwagh ne na yô, hanma or ken tiônnongo cii ka m fatyô u lamen a nan a ishima i gbar gbar. Shi me fatyô u nan nomom jighjigh mer aluer m pasen un ishima yam shin mbamzeyol av kpa, orgen nana ungwa kwagh sha mi ga.” Jighilii yô, hanma wase cii nan soo ér i fa ér nan ngu or u a fatyô u nan nan jighjigh yô. Ka aeren a nyi se lu a mi ve, a fa se nahala? De se time sha aeren ataan.

12. Pase er i hii ve dooshima a lu ieren i hemban cii i se lu a mi ve ior vea na se jighjigh yô.

¹² Dooshima ka ieren i hemban cii i se lu a mi ve ior vea na se jighjigh yô. Yesu kaa ér atindi a hemban cii nga a har: u hiihii yô ér, Yehova a doo u ishima; u sha uhar yô ér, or u nan we ndor a we nana doo u ishima. (Mat. 22:37-39) Yehova doo se ishima, nahan se soo u lun a mimi iyol er un nahan. Ikyav i tesen yô, anmgbianev asev mba nomso man mba kasev doo se ishima, nahan ka se yer akaa a ve a ve soo ér orgen nana fa ga la. Mayange doo u se tôô akaamyer a ve se ôr kwagh a mi ser i nyoon ve, gayô ve hee shin kwagh u vihin a er ve ga.—Yoh. 15:12.

13. Aluer se soo ser ior ve na se jighjigh yô, iyolhiden ijime i wase se nena?

¹³ Aluer se mba a iyolhiden ijime yô, ior vea na se jighjigh. Orkristu u hiden a iyol ijime nan keren ér nana lu or u hiihii u ôron mbagenev kwagh u ve lu a fa ga la ér i wuese nan ga. (Fil. 2:3) Nan keren ér mbagenev ve nenge ér nan fa akaamyer a i ne nan ian i pasen ior ga la ga. Shi iyolhiden ijime ia na se palegh u pasen ior kpishi mbamnenge asev sha akaa i ôr ken Bibilo shin ityakeda yase ga yô.

14. Aluer se soo ser ior ve na se jighjigh yô, mkav una wase se nena?

¹⁴ Mkav una wase Orkristu u fan “shighe u huan ving, man shighe u lamen.” (Orpa. 3:7) Ashighe agen ka i hemba doon u lun ving. Sha nahan yô, Anzaakaa 11:12 wa se kwagh kaa ér: “Or u fan kwagh yô, ka nan lu ving.” Ikyav i tesen yô, ka i kaa a anmgbian ugen u a er tom u ortamen ica i gbe yô ér a za wase atôônanongo agen u nengen sha mbamzeyol. Nahan ortamen ugen ôr kwagh sha kwagh ne kaa ér: “Ka a wa ikyô sha er mayange una tôô zayol u atôônanongo agen una ôr ior ga yô.” Er ortamen ne a fe kwagh kpishi yô, anmgbianev mba ve lu ken mzough u mbatamen a na imôngo la cii mba ne un icivir. Ve na jighjigh ér mayange una tôô akaamyer a ve una ôr mbagenev ga.

15. Aluer u ngu ôron kwagh sha mimi yô, ior vea na u jighjigh sha ci u nyi? Tese ikyav.

¹⁵ Shi aluer se mba ôron kwagh sha mimi yô, ior vea na se jighjigh. Or ka nana ôron kwagh sha mimi yô, se na nan jighjigh, sha ci u ka se fa je ser nana ôr kwagh u mimi hanma shighe cii. (Ef. 4:25; Heb. 13:18) Ikyav i tesen yô, u soo wer u seer fan u tesen ior Bibilo. Nahan u kaa a orgen wer nana kegh ato nana ungwa asaimenti wou ken mkombo u tiônnongo, sha er nana pase u akaa a i gbe u u sôr ve u seer fan kwaghôron yô. Ka an u ne jighjigh wer nana ungwa kwaghôron wou shi nana hide a ôr u kwagh u mimi? Ka or u nana gba wuese we tsô ér i doo u la shinii, ka or u nana tese u erdoo, nana ôr u kwagh u mimi laa? Mlumun u sha mpin ne taver ga cii. Bibilo kaa ér: “Guda myange u ken igbar, a dooshima u a lu ken myer la. Avav a huror a gber a la, ka kwagh u mimi.” (Anz. 27:5, 6) Sha hiihii la, kwagh u ijende yase nan ôr a vese sha mimi la una doo  se ga. Nahan kpa, shighe a karen yô, kwagh u nan ôr la una wase se kpishi.

16. Anzaakaa 10:19 ôr nyi i tesen ér gba u se lu a iyolkôrontsaha?

¹⁶ Ieren igen i i gbe hange hange u se lu a mi ve ior vea na se jighjigh yô, ka iyolkôrontsaha. Ieren ne ka i wase se u lun ving shighe u se tagher a imeen i pasen mbagenev kwagh u orgen nan ôr se tseegh yô. (Ôr Anzaakaa 10:19.) Shighe u se lu lamen a mbagenev sha Intanet yô, alaghga a taver se u kôron iyol tsaha kpishi. Aluer se kôr ityough ga yô, se pase ior kpishi akaamyer kpa se fa ga. Man er u tindi a loho sha Intanet je, u kera ngu a kwagh u eren sha u ga. Kwagh u or nan soo cii nana er a u. Shi loho la ua fatyô u van a mbamzeyol kpishi. Heela tseegh ga, iyolkôrontsaha ka i wase se u lun ving shighe u mbahendan a vese ve lu meen se ér se pase ve akaa a anmgbianev asev mba nomso man mba kasev, a aluer se pase ve yô, kwagh a tser anmgbianev asev la. Kwagh a fatyô u eren nahan shighe u dasenda ve lu tôvon se ken ma tar u i cir tom wase yô. Ken mbamlu mban cii, se fatyô u dondon kwaghwan u a kaa ér se ‘kôr zwa wase tsaha’ la. (Ps. 39:1) Gba u se eren kwagh a mba hen tsombor wase man azende a ase man anmgbianev asev mba nomso man mba kasev mba ken tiônnongo kua ior mba ken inya je kpaa, sha gbenda u vea fatyô u nan se jighjigh yô. Kpa saa se lu a iyolkôrontsaha ve vea na se jighjigh ye.

17. Se er nena ve hanma or ken tiônnongo cii, mbagenev vea fatyô u nan nan jighjigh?

¹⁷ Se wuese kpishi er Yehova a urugh se se va hingir anmgbianev vea ior mba ve doo ayol a ve shi ve lu a mimi iyol yô! Se cii gba u se nôngo kwagh sha er anmgbianev asev mba nomso man mba kasev vea na se jighjigh yô. Aluer hanma wase nan ngu nôngon kpoghuloo tesen dooshima, shi hiden a iyol ijime, shi eren kwagh sha mkav man shi ôron kwagh sha mimi, shi kôron iyol tsaha yô, hanma or ken tiônnongo cii, mbagenev vea fatyô u nan nan jighjigh. Gba u se ker u lun a aeren a mbagenev vea na se jighjigh ne kpoghuloo, se gba uwer ga. Yô, se kaven nen Yehova Aôndo wase, shi se za nen hemen u tesen ser se mba a mimi iyol.