Yehova Una Ngôôr Ga
Yehova Una Ngôôr Ga
“Shin er [mpase u sha mnenge ne] una ngôôr kpaa, kegh un, gadia una va kpee, una bunde ga.”—HABAKU 2:3.
1. Ior mba Yehova kange ishima u eren nyi, man kwagh ne mgbegha ve u eren nyi?
“ME TILE sha ijiir yam i kuran” la her. Ka kwagh u Habaku, profeti u Aôndo lu wa ke’ ishima u eren je la. (Habaku 2:1) Ior mba Yehova mba ke’ derianyom u sha 20 ne kpa kange ishima u eren nahan. Sha nahan yô, yange ve wa ikyo a kwaghyôôn u ke’ ikyumen mkohol u i zùa ke’ uwer u Setemba 1922 la sha gbashima. Yange i yôô kwagh shon nahan ér: “Iyange ne ka i hemban ayange cii. Nenge, Tor hii hemen ve! Ne mbá mbà yôôn angwe na. Sha nahan yô, yôô nen, yôô nen, yôô nen angwe u Tor man tartor na.”
2. E̱r i hide a Mbakristu mba i shigh ve mkurem la sha iaven i eren tom tsung zum u Ityav mbi Tar cii Mbi sha I la bee kera yô, ve fatyô u kaan ér nyi?
2 E̱r Ityav mbi Tar cii Mbi sha I mbira bee kera yô, Yehova hide ver asande a mbajighjigh mba i shigh ve mkurem la sha iaven i eren tom tsung. Hingir u hanma ve cii naná yôô e̱r ngise Habaku yôô nahan la, ér: “Me lu sha iyou i taven gôgônan, me kenger sha u me fa kwagh u Una kaam yô.” Í kimbir yaren tom a asemberatii a ke’ zwa Heberu a i gem ér “kenger” man “kura” la kpur kpur ken akaaôron a profeti.
“Una Bunde Ga”
3. Hii nan i gbe u se kurana?
3 E̱r Mbashiada mba Yehova ve yôôn icintan i Aôndo nyian yô, gba u saa vea ver ishima dedoo vea kura mkaanem ma masetyô ma zege kwaghôron u profeti u Yesu la. Ma kaa ér: “Kuran nen, gadia ne fa shighe u Orya Una va ga, shin a lu aikigheou, shin a lu atôghôt[ô] u utuou, shin a lu sha ikeghtôngonou, shin a lu pepeou, yô, A̱ de kera va bulun ne a bul A̱ kohol ne mnya ga. Kwagh u M kaan ne ne, M ngu kaan ior cii Mer: Kuran nen.” (Marku 13:35-37) Ka u se kuran di vough e̱r ngise Habaku kpa kuran shi Yesu kpa a ôr nahan!
4. Mlu wase ngu kwagh môm a u Habaku u ke’ inyom i 628 C.S.W. la nena?
4 A̱ shi nan kpa yange Habaku mase ngeren takerada na la kuren ke’ inyom i 628 C.S.W. la, cii man Babilon hingir tahav mbu hemen tar cii ye. Yange i ndera yôôn ijir i lu̱ u̱ Yehova una ôr Yerusalem u vendan mimi la anyom kar imôngo. Nahan cii kpa, i lu̱ a̱ fa wang ér ka shighe u ijir shon ia va ne ga. Ka anti je yange ma nan na jighjigh ér i mase shin anyom 21 tseeghele, man á lu̱ Babilon je Yehova una yar tom a mi u ôron i? Kape nyian kpa i lu la, se fa kwagh u ‘iyange la man shighe’ u i ver sha u tar ne u a mase kuusu la ga. Kpa Yesu vande tan se icin ér: “Nahan yô, ne kpaa kohol nen iyol gadia ka hen shighe u ne ver ishima ga la je, Wan u or Una va ye.”—Mateu 24:36, 44.
5. Kanyi kwagh jim i hembe lun i taver or ishima ke’ mkaanem ma Aôndo ma i nger ke’ Habaku 2:2, 3 laa?
5 Lu ityôkyaa i dedoo je i na ve Yehova na Habaku zwa er a er kwagh ne sha gbashima nahan ye, ér: “Nger mpase la a̱ due wanger wanger, sha ikpande, sha er or nana karen kpaa, nana ôr yô. Gadia mpase u sha mnenge ne ngu keghen shighe na, ngu zan fefa sha u kuren, una er aie ga; shin er una ngôôr kpaa, kegh un, gadia una va kpee, una bunde ga.” (Habaku 2:2, 3) Nyian tar sha won cii, iferkwagh ngi vihin ka hemban gban a gba kera cii kua ipila kpaa. Kwagh la ngu tesen ikyav je ér se nangem a “iyange i TER i vesen i cieryol” la. (Yoel 2:31) Mkaanem ma Yehova iyol na a kaa ér: “Una bunde ga” la ka ma nan ishimataver kpishi!
6. Se er nan ve se war iyange i ijirôron i i ve la?
6 Tsô se er nan ve se war iyange i ijirôron i̱ i̱ lu van laa? Yehova na mlumun sha u tesen mkposo u orperapera a or u nan lu perapera ga yô, ér: “Nenge, ishima na manger, ngi ken a na vough ga; kpa orperapera yô, ka sha jighjigh u nan, u nan ne la, man nana lu uma ye.” (Habaku 2:4) Mbahemenev man ior mba̱ manger kua mba̱ wan hua côghòl aa tar u ainge ne sha awambe a ior mbaishôôv umiliôn imôngo, hemban je yô ke’ ityav mbi tar cii mbi ihiar mbila kua sôngoior u hen atô u ikweior la kpaa. Kpa mbativ mba i shigh ve mkurem, ve eren Aôndo tom, ve mbara mba̱ kwagh u bem a doo ve ishima la yô, mbá wan ishima ken jighjigh u nán. Ka ve ve lu “ikurior i perapera i lun a jighjigh” la ye. Ikyurior ne vea “iyôngo igen” i i lu akar a ve la cii mba dondon kwaghwan u i we ér: “Suur nen sha TER gbem sha won; gadia TER AÔNDO ka vande u tsôron je” la.—Yesaia 26:2-4; Yohane 10:16.
7. Aluer ka u se er sha kwagh u Paulu a er a ter Habaku 2:4 la yô, se er nena?
7 E̱r apostoli Paulu ngur ngeren Mbakristu mba ve lu Mbaheberu mbara washika yô, a ôr kwagh a ter Habaku 2:4, a kaa a ior i Yehova ér: “Gba u né lu a ishima i taver sha u eren ishima i Aôndo man né ngohol kwagh u i tende zwa a ven la. Gadia: Shi côhin tseegh man Un u A lu van la Una va, ngôôr Na je ga. Kpa or u perapera Wam nana lu uma sha jighjigh u nan, man aluer nana hide ijime yô, á kera saan uma Wam iyol a nan ga.” (Mbaheberu 10:36-38) Hegen ka shighe u vôron, gban uwer shin gban ke’ to u keren uyôughyôughmbaakaav, shin dondon igbenda i ior ve kérén iemberyolough i tar u Satan je e̱r vea hunde a hunde ne ga. Kanyi i gbe u se hira eren zan zan anshighe u a “shi côhin tseegh” la una kar beene? Gba u se mba se lu ke’ icighan ikyurior i Yehova ne cii se ‘naregh se za sha akaa a ken hemen la, se yevese se za ar nen hen ikighir i i ver la sha u zuan a iwua’ i uma u tsôron, di er Paulu nahan. (Mbafilipi 3:13, 14) Shi gba u saa ‘se taver ishima sha ci u iember i i ver se sha ishi la’ di vough e̱r Yesu nahan.—Mbaheberu 12:2.
8. Ka an nan lu “or” u i er kwagh u nan ke’ Habaku 2:5 laa, man ka sha ci u nyi una kôr cio ga?
8 Habaku 2:5 gema pase kwagh u “or” ugen u a fetyô u aren sha kwagh u i ver un sha ishi la e̱r mbacivir Yehova mbativ ga la, shin e̱r “hua na gba ikôr er Sheol nahan” je kpaa. Ka anti or “kwagh [a] kom un ga” nee? Di vough e̱r Babilon u sha ayange a Habaku, u yange yaan kwagh fagher fagher kuman un sha won ga la nahan, “or” shon u ainge u á lu ker i̱kwe i̱kwe ne kohol cii ka ityahav mbi pativ—e̱r Gomoti u Wan Tswam shin u Nazi shin Gomoti u Ityemimôngo la nahan, kua gomoti u̱ i senge er ka u mbakpishiv la je kpaa—nenge ityav sha u una nôngo una seer ityar na yô. Shi a iv Sheol, uwar, a uuma mbá ior mbaishôôv. Kpa “or” u tar u Satan, u̱ á lu ker i̱kwe i̱kwe a we atseregh shi a húndú sha iyol na i maren ne nongo u ‘kohol akuraior cii sha ci na sha u una ta ior ijuku her a na,’ kpa gba un sha mi ga. Ka Yehova Aôndo tseegh una fatyô u kohol uumace cii ye, man una e̱r kwagh ne sha ikyev i Tartor u Mesiya la.—Mateu 6:9, 10.
Kwaghtseren u Hiihii u ke’ Akaatseren a Ataan La
9, 10. (a) Kanyi kwagh yange Yehova za hemen u yôôn sha ikyev i Habaku? (b) Hide sha kwagh u liba i sha anyighe yô, kwagh u i̱ ngu nena nyiana?
9 Yehova za hemen u yaren tom a profeti na Habaku u yôôn akaatseren ataan. Ka ajiraôron a i gbe u á ôr á keng sha e̱r á sôr tar, mbacivir Aôndo sha mimi ve̱ tema sha ú je la. Mbaasemaamimi mban ‘er ishor’ i Yehova a ver la. I nger ke’ Habaku 2:6 ér: “Kwagh á tser un u a kohol akaa a a lu a na ga ne—ka zan zan hanma shighe je?—man a kange ikav iyol sha akaa a ityungugh.”
10 Kwagh u i ver ishima u ôron heen jighilii yô ka mtsera u̱ keren sha mimi ga la. Ken tar u ú kase se ne yô, mbanyarev mbá hemban zuan a inyaregh cii, man mbaatsanev di mbá hemban gban ican cii. Mba teen icimbiv mbi bov man mba̱ yan ior inyaregh sha anyighe mbá ombon ushagbambaakaav, kpa atsanaior yô, nga kpen ijen. I kaa ér môm ken unyiin u ingyeghior i sha tar cii ican kôr ve peregh uwegh inya. Iaven i ior mbagenev ken ityar kpishi ve lu sha mi la i̱ tume iyol gande. Mba̱ perapera a sar ve sha tar ger akenge ér: “Ka zan zan hanma shighe je” man aferakaa ne aa de seer a seere! Nahan kpa mkur zurum! Sha mimi yô, mpase u sha mnenge la “una bunde ga.”
11. Kanyi kwagh Habaku a er sha kwagh u haan awambe a orumace inya laa, man hii nan ve se fatyô u kaan ser zege ibo i awambe ngi sha tar nyiana?
11 Profeti la kaa a iferor la ér: “Sha ci u we u sar akuraior kpishi, ior mba ve shi her cii ve di kpaa vea sar u, sha ci u awambe a ior, man sha ci u ipira i i er tar man gar, man mbateman kimi cii” la. (Habaku 2:8) Ibo i awambe shì ngee sha tar nyian tsôô! Yesu lu kaa wang nahan ér: “Mba ve tee sanker cii á wua di ve sha sanker.” (Mateu 26:52) Nahan cii kpa ke’ derianyom u̱ sha 20 la tseegh, akuraior man iniongoior i lun a ibo i awambe iyol sôngo ior hemba miliôn deri môm. Kwagh a tser ior mba ve lu uwegh ke’ imba awambe i haan inya ne!
Kwaghtseren u sha Uhar La
12. Kwaghtseren u sha uhar u Habaku a nger la kanyi, man hii nan se fe wanger wanger ser inyaregh ki sha anyighe kia wase or ga?
12 Kwaghtseren u sha uhar u̱ i nger ke’ Habaku 2:9-11 la va sha “un u a ye mtsera u bo sha ci u ya na, sha u una wa iya sha ijiir i taven sha je, sha u una war kwagh u bo” la. Mtsera u keren sha anyighe una kura or ga, di vough e̱r orpasalmi a er wang nahan, ér: “De cie zum u orgen nan hingir ornyar, man icivir i seer hen ya u nan la, ga, gadia shighe u nana kpe yô, nana yem a ma kwagh ga, icivir i nan kpaa ia za a nan ityô ga.” (Pasalmi 49:16, 17) Sha nahan yô, kwaghwan u sha mfe u Paulu a we ne ka u dedoo je, a kaa ér: “Mba ve lu mbanyarev ken tar u ainge ne yô, wa ve kwagh wer, ve̱ de gengese ayol a ve ga, ve de veren ishima sha inyaregh ki i fe kwagh sha min ken hemen ga la ze, kpa ve̱ ver ishima sha Aôndo u A ne se akaa cii wuee sha u se̱ er kwagh a mi yô.”—1 Timoteu 6:17.
13. Hii nan i lu u se za hemen u yôôn icintan i Aôndo hereghe?
13 Ka a inja nyian u i̱ yôô ilyoho i ijirôron i Aôndo la tsung je! Zum u Mbafarishi gba ahon sha iwuese i í lu̱ wuese Yesu ér ka “Tor u A ve ken iti i Ter,” la yô, a gema a kaa a ve ér: “Me kaa ne, aluer mban vea huan yô, awen aa gema á gbire vaa.” (Luka 19:38, 40) Nahan nyian kpa kape i lu je la, aluer ior mba Aôndo kera pon aferakaa a ke’ tar u ainge ne ga je kpa, ‘iwen i ke’ kpekpe ia gema a genger imo.’ (Habaku 2:11) Yô se za nen hemen u yôôn icintan i Aôndo ne vangertiôr, se gba nen uwer ga!
Kwaghtseren u sha Utar man Kwagh u Iboawambe
14. Ka iboawambe i nyi ukwaghaôndo ve lu a mi iyolo?
14 Kwaghtseren u sha utar u̱ Habaku yôô la ôr kwagh u iboawambe. Habaku 2:12 kaa ér: “Kwagh á tser un u a maa gar sha awambe, man a taver garutya sha iferkwagh” la! Ken tar u ngun ne, iferkwagh man awambe a haan inya mbá ze ikyooso ikyooso. Man ikyav tese ér, ka ukwaghaôndo mba tarev je ve we uwegh sha kwagh u sôngoior u cier iyol u a lu sha won ne ye. Se ngee a ngee kwagh ga, se ter di a ter kwagh u Ityav mbi Kwaghaôndo mbi ngise mbi va a ikyemtyo hen atô u mba̱ ve senge ér mba Mbakristu la vea Mbamusulumi la; kua Mbamker mba Mbakatoliko mba ke’ tar u Ishpania man Latin Amerika; man Ityav mbi ke’ Yuropa mbi Mbaprotestanti man Mbakatoliko ve nôngo Anyom Ikyudugber la; man mbi ihiar mbi hemban wuan ior cii mbi̱ i nenge tar sha won cii ke’ derianyom wase, mbi̱ yange mbi hiin ken ikyasen i Mbakristu Mbaaiev la.
15. (a) Akuraior nga eren nyi sha iwasen shin mlumun u côôci? (b) Mzough u Tar Cii una fatyô u yangen m-ombo u tar u ombon ikyav mbi utyaav ne kpa?
15 Vegher u ityav mbi tar cii mbi̱ sha uhar la u hemban vihin yô, lu̱ zege Atemtyo u Nazi u yange himbir Mbayuda umiliôn imôngo kua mbaishôôv mbagenev ken tar u Yuropa la. Ka sember sember ne mbààkpétákú mba hèmén nongo u Mbaroman Katoliko mba̱ ke’ tar u France ve rumun ibo ér yange ve de̱ yangen ér i̱ de gbihin mbaishôôv udubu imôngo ken afo a kuugh a Nazi la ga ye. Nahan cii kpa, akuraior nga zan hemen u kohol iyol keghen a kegh u̱ haan awambe inya, man ayough aduagh ka a̱ suen ve a sue ga yô a lumun a lumun ieren ve la. Magazin u i yer ér Time (m-gber u a samber sha tar wuee la) sember ôron kwagh u côôci i í yer ér Orthodox Church i ke’ tar u Russia la nahan ér: “Côôci i i sember zuan a sooki ne shi ngi eren tahav sha ijiir i ngise í henen ér kwagh a tsa a lu nahan ga la: Ka sha ikyumutya i Russia je la. . . . U̱ haan agirgi a utya man iyaav mbi shoja iveren la war hingir ikye i i̱. Ke’ uwer u Novemba la, côôci e̱r kwagh za peregh uwegh inya. Ken Iyaagh ki Mbaaduav ki Danilovsky ken Moscow, ape i lu ikyônough ki Umèndèàndèr mba Russia la, i̱ za ver únáùtya u Russia iveren.” Mzough u Ityar Cii la una fatyô u yangen m-ombo u tar ne u ombon ikyav mbi utyaav mbi azôvugh laa? Taver tsô! Yange or u yan Iyua i Bem i Nobel wa zwa sha kwagh ne e̱r i nger ken pipaabaver i i yer ér Guardian u ke’ London ke’ tar u Ingila la nahan, wener: “Kwagh u a hembe kondon iyol cii je yô, ka e̱r ityar i itian i í kohol í lú alegh a gbekeke a gbaa u Mzough u Tar cii u Nengen sha Mkor u Ior la je shi i hurugh í lu í, í lu ityar i itian i hemban samber a ikyav mbi utyaav la.”
16. Kanyi kwagh Yehova una er a akuraior a a soo kwagh u utya yum laa?
16 Yehova una shi ôr akuraior a á soo kwagh u utya ne ijir kpa? Habaku 2:13 kaa ér: “Nenge, kera ka TER u akum a Sha A ne er ior ve eren tom u ican sha ci u usu, man akuraior ve vôr ayol a ve sha ci u gbilinkwagh ye gaa?” ‘Yehova u akum a Sha’! Een, Yehova ngu a akumautya a mbatyomov sha, ka ve una yar tom a ve u̱ timin iniongoior man akuraior a a nôngon ityav la ye!
17. Á va ôron akuraior a a we tswam yum ne ijir kera yô, mfe u Yehova una samber sha tar a ar han je?
17 Kanyi kwagh ia dondo ijirôron i Yehova una ôr akuraior á a we tswam yum nee? Habaku 2:14 na mlumun ér: “Tar ua mgbough a mfe u iengem i TER, er mngerem ma ngee ma cir zegemnger nahan.” Kwagh la ka ishimaveren i vesen kpishi! Zum u Armagedon a va yô, á ese ahon a gban sha hementor u Yehova kera gbem sha won. (Mpase 16:16) A na se ishimataver ér una ‘gema ijiir na i veren angahar ia hingir i civirigh,’ ka tar u se tem sha u ne̱ je la. (Yesaia 60:13) Á tese orumace cii kwagh u gbenda u uma ú Aôndo, sha er mfe u vea fa awashima u Yehova u iengemegh la una hingir e̱r utyeku mba ve iv a uzegembamngerev nahan.
Kwaghtseren u sha Unyiin man u sha Utaan
18. Kwaghtseren u sha unyiin u i yôô sha ikyev i Habaku la kanyi, man ikyav i kwagh ne due ke’ aeren a taregh nyian nena?
18 I pase kwaghtseren u sha unyiin la ken Habaku 2:15 sha mkaanem man nahan, ér: “Kwagh á tser un u a ne orwanndor a na kwaghman, we u u nongo megh ough sha mi, man u ne un ihundugh kpaa, sha u ú nenge idyelegh ve yô!” Kwagh ne tese ikyav i tar u ainge u ú hembe ato i za kar uwegh inya ne. Dang ve u eren la ngu yemen aôndo aôndo shi iniongo i ukwaghaôndo i i we kwagh ikyo ga la gema ngi wan ve inya tine. Iangev mbi bov anza er angev mbu̱ i yer kôvora ér AIDS la, man iangev mbigenev mbi í zough a mi sha myav u yaven a or la cii mbi samber sha tar wuee. U̱ kov u ainge u u lu a inja i mo-hiihii ne ma ú lu kaven “iengem i TER” yô, ú de ngu vihin ka hemban gban a gba kera cii, u kuusu yemen ke’ ijirôron i Aôndo la. E̱r tar u peren atindi ne u “mgbough a kunya sha ityough ki icivir” yô, ica a kera gba ga tsô ua ma kwagh u a lu shin gbándè u̱ iyugh i Yehova, u a til sha ityough ki ishima na a ú la. ‘Man kunya u ndôhôrshima ua cir icivir i u la.’—Habaku 2:16.
19. Mkaanem ma sôron ian sha ci u kwaghtseren u sha utaan ma Habaku a yôô la zua sha nyi, man hii nan mkaanem mara ma lu a inja he’ tar u ainge ne?
19 Mkaanem ma sôron ian sha ci u kwaghtseren u sha utaan la ta icin gbang gbang ér i̱ de civir ieev mbi gban a gba ga. Yehova kaa a profeti la ér a̱ ôr mkaanem ma taver man ér: “Kwagh á tser un u a kaa a kon er: Nder; man a iwen i lamen ga er: Mough sha [la]. Ia fatyô u pasen kwagh kpa? Nenge, i cir i zenaria man azurfa iyol, man iôôn ngi ken atô u i ciôn kpaa ga.” (Habaku 2:19) Zan zan nyian kpa Mbakristu Mbaaiev man mba̱ i kaan ér ka mbananjighjighga mbara cii mbá gur itirankon ve anu inya man Ieev mbi Maria man ufoto mba kwaghaôndo man akaa agenegh a a bee or man ishôso yô. Akaa ne cii aa fatyô u nderen waren mbacivir á zum u Yehova una va u ôron ijir la ga. Zenaria man azurfa u i ishi ve iyol la cii ngu fúéè, ngu a inja iyol ga, a due kposo a shagba u Yehova, Aôndo u tsôron la, kua iengem i akaauma á a gbe la kpaa. Yô se wuese nen ihyembanti na gbem sha won!
20. Ka ke’ imba tempel u nyi i ne se ian i civirigh i eren tom ker saan saana?
20 Een, Aôndo wase, Yehova, kuma hanma iwuese cii. De se sule nen iyol u civir un, sha u veren ishima kuran icintan i í te gbang gbang ér i̱ palegh akombo a civir la. Kpa kegh ato tsô ú ungwa! Yehova ngu lamen her: “TER ngu ken icighantempel Na; yô, tar cii u̱ huan ving sha ishigh Nagh.” (Habaku 2:20) Profeti la yange lu a tempel u ke’ Yerusalem la ke’ ishima je ka u kperan ga. Nahan kpa se nyian di yô, i na se ian i civirigh se mbá civir ken mserakaa u tempel u ken jijingi u̱ á hembe lun a icivir yô. Kape i ver Ter wase Yesu Kristu ér a̱ lu Zegepristi je la. Se mbá zough imôngo he’ tembe u shin tar, ú tempel la, se mbá civir, se mbá eren msen shi se mbá ne Yehova icivir i í kom sha icighan iti na la yô. Man se mba a iember i eren Ter wase u sha tom a ishima i môm je zua ga!
Baver We Kpa?
• Ú nenge mkaanem ma Yehova a kaa ér: “Una bunde ga” la nena?
• Akaatseren a i yee sha ikyev i Habaku la inja i á ainge yô ér nyi?
• Hii nan ve i lu u se za hemen u yôôn icintan i Yehova?
• Ka ke’ tembe u nyi tempel i ne se ian i civirigh i eren tom kereghe?
[Mbampin Mba Ngeren u Henen]
[Ufoto mba sha peeji 21 la]
Mbacivir Aôndo ainge kpa fa je ér Yehova una ngôôr ga, di er Habaku kpa fa nahan
[Ufoto mba sha peeji 24 la]
U ngu a iwuese sha ian i civirigh i se lu a mi u civir Yehova ke’ tembe u tempel u Yehova u ke’ jijingi ne kpa?
[Foto u mba pasen orngeren 22]
Foto u U.S. Army