Tom Eren Ngu Ne Mbakristu Msaanyol
Tom Eren Ngu Ne Mbakristu Msaanyol
“U nan a na kwagh hembe saan iyol a u ngohol a ngohol kwagh.”—AERENAKAA 20:35.
1. Ka ieren i dang i nyi i dumbur ainge, man i̱ vihi sha ci u nyi?
KE’ ATÔ u upuembaanyomov mba masetyô mba ke’ derianyom u sha 1900 la, yange i lu hemban ungwan ishemberkwaghôron i̱ kaan ér “i̱ lu mo” la sha ijô i ior. “I̱ lu mo” la inja na jim yô ér “mo-hiihii,” man ngi tesen ieren i maghen msoo u or hemban soon iyol i nan tseegh la kua hua u a ban a ikyoiwan sha mbagen yô. Se fa doo doo je ser ke’ inyom i 2000 ne kpa kwagh u mo-hiihii la ngu a̱ bee kera ga. Ka kwa me ú ongo mbampin mba i pin ér “Me zua a nyi kere?” shin “Liba yam ker ka nyi” laa? Imba msoo u or soon iyol i nan tseegh nahan la ne or msaanyol ga. Kwagh ne gema kaha kposo a kwaghwan u Yesu yange wa la jighilii. Yange kaa ér: “U nan a na kwagh hembe saan iyol a u ngohol a ngohol kwagh.”—Aerenakaa 20:35.
2. I nenge e̱r mne u nan or kwagh á ve a msaanyol la nena?
2 Mimi mimi je kwagh u nan a na hembe van a msaanyol a u ngohol a ngoholo? Een. Gbidye kwar sha kwagh u Yehova Aôndo. “Imbor i uma” ngi her a na. (Pasalmi 36:9) Ne se hanma kwagh u se soo sha u nan se msaanyol shi eren tom cii. Sha kpôô yô, ngu Imbor i “hanma nagh ku dedoo man hanma iwua i vough kpaa.” (Yakobu 1:17) Yehova ka “Aôndo u saan saan,” gbe uwer u nan ga. (1 Timoteu 1:11, NW ) Uumace mba a gbe mbara doo un ishima nahan a na ve akaa kpishi. (Yohane 3:16) Gbidye ase kwar nenge ke’ tsombor u uumace yôô. Aluer ú ngu ormaren yô, ú fa ican i ka i lu, man kwagh u ka ú na kera sha u wasen wanye sha u nana vese yô. Wan la ka nan fa ican i ú ye la ga anyom a kar imôngo. Ican yough la cii ka i lu nan beerkwagh di tsô. Nahan cii kpa, ka i saan we iyol u nengen er bo wou u wan ga la a ne wan wou nan lu vesen doo doo nahan. Sha ci u nyi? Ka sha ci u nan doo ú ishima yô.
3. Hii nan ve i lu kwagh u nan msaanyol u eren Yehova tom kua mba ve ne jighjigh a vese imôngo laa?
3 Kape mciviraôndo u mimi kpa a lu a mne u nan kwagh sha dooshima vough je la. Er Yehova a doo se ishima shi ior mba nan jighjigh a vese imôngo kpa ve doo se ishima yô, nahan ka kwagh u saan iyol u eren ve tom shi nán ayol a ase he’ a ve kpaa. (Mateu 22:37-39) Or u nan civir a isharen i mtsera u nan tseegh yô nana zua a iember kpuaa tseegh. Kpa mba ve eren tom kpoghuloo man kwagh a hembe gban ve sha kwagh u vea fatyô u nan a na, aa u veren ishima sha kwagh u ma i ne ve a na la yô, vea zua a msaanyol keng je. A kav mimi ne sha u nengen er i yar tom a asemberakaa a ke’ Bibilo agen a a zough sha mciviraôndo wase la ke’ Ruamabera yô. Ke’ ngeren ne man ke’ u a ve la cii se lu nengen sha asemberakaa atar.
Tom u Yesu u Eren Ior Cii La
4. ‘Tom u eren ior’ u Mbakristu Mbaaiev ngu inja nena?
4 Ke’ zwa Grika yô, ishember igen i i lu hange hange ke’ mciviraôndo yô ka lei·tour·giʹa, i̱ í gem í nger ke’ New World Translation ér “tom u eren ior” la. Mbakristu Mbaaiev gema yilan ishember i lei·tour·giʹa la ér “aeren a aduagh.” * Nahan kpa aeren a Mbakristu Mbaaiev shon a gban eren tsô la ka tom u eren ior ú sha inja i mimi la ga.
5, 6. (a) Yange i eren ior nyi tom ke’ Iseraele, man yange i lu a mbamtsera mba nyi? (b) Ka tom u eren ior u hemban cii u nyi yange u kar u tile sha ityough ki tom u yange i eren ke’ Iserael laa, man hii nena?
5 Apostoli Paulu yange yar tom a ishember i ke’ zwa Grika i i̱ war zuan sha lei·tour·giʹa la zum u lu ôron kwagh u upristi mba ke’ Iserael yô. A kaa ér: “Hanma pristi ka a tile use use u eren tom na [gbaa u lei·tour·giʹa ugen] man shi u va nan iniav mbi shonov i môm i môm mbira hanma shighe.” (Mbaheberu 10:11) Yange upristi mba ve lu Mbalevi mbara ve eren tom ú lun a inja he’ ior i Iserael cii. Yange ve tesen Tindi u Aôndo shi ve naan iniav sha ci u asorabo a ior. (2 Kroniku 15:3; Malaki 2:7) Zum u upristi man ior yange vea dondo Tindi u Yehova yô, tar cii u zua a atôakaa a lun sar sar.—Duteronomi 16:15.
6 U eren tom he’ ior cii sha ikyev i Tindi la yange lu ian i civirigh he’ upristi mba Mbaiserael mbara kpishi, kpa zum u yange i venda Mbaiserael sha ci u m-ban u mimi ve la yô, tom ve kera gba kwagh ga. (Mateu 21:43) Yehova yange sôr kwagh u doon hemban heela ca je ver—ka tom u eren ior cii u Pristi u Tamen, Yesu yange er je la. Í nger kwagh na ér: “Un yô, ngu lun gbem sha won, nahan ngu a tom u pristi la gbem sha won, ua kera hire sha orgen ga. Nahan yô, mba ve lu van hen Aôndo ve karen hen Na yô, Un fatyô u yiman ve been cii, gadia ngu lun uma gbem sha u Una er msen sha ci ve yô.”—Mbaheberu 7:24, 25.
7. Hii nan ve tom u Yesu ú ve a mbamtsera mba ve zough sha kwagh môm ga?
7 Yesu ngu lun pristi gbem sha won a u ma or ngohol un tôgh shio. Sha nahan yô, ka un tseegh una yima ior tsembelee ye. Ngu eren tom ú ú hembe cii la he’ ityô i uumace, kpa ka ke’ tempel u orumace a maa la ga, ka ke’ tempel u sha ikyav i tesen la, ka mserakaa u vesen u Yehova u mcivir u yange hii ke’ inyom i 29 S.W. la je la. Yesu ngu eren tom hegen ke’ Icighankpar u Hemban cii u ke’ tempel ne, sha. “Ngu eren tom [lei·tour·gosʹ ] ken icighanjiir ken tabernakel u mimi la, u Ter A ver un, i kera lu or ga la.” (Mbaheberu 8:2; 9:11, 12) Shin er Yesu a lu sha iaven i vesen nahan kpa ngu ‘ortom’ her tsô. Ngu á yar tom a tahav nav mbu ageegh mbula sha u nan a na kwagh, ka lu sha u ngohol a ngohol kwagh ga. Man zough a iember sha imba mne la kpaa. Ka môm ke’ “iember i i ver Un sha ishi” man í yange í taver un ishima sha u wan ishima zum u a lu shin tar je la.—Mbaheberu 12:2.
8. Yesu er tom he’ ior cii sha u musan ikyuryan i Tindi veren igen nena?
8 Tom u eren u Yesu ugen kpa ngu. Paulu yange nger ér: “Kristu ngohol tom u hemban doon di er A lu Orhimen u ikuryan i hemban doon kpaa, gadia i ya i sha uityendezwa mba ve hembe doon yô.” (Mbaheberu 8:6) Mose yange lu orhimen u ikyuryan i yange i̱ lu imaagh ki mlu u Mbaiserael vea Yehova la. (Ekesodus 19:4, 5) Yesu lu orhimen u ikuryan i he i yange i na mmar u ikyurior i he i “Iserael u Aôndo,” u á kohol cii a lu Mbakristu mba i shigh ve mkuren sha jijingi ke’ akuraior wuee la. (Mbagalatia 6:16; Mbaheberu 8:8, 13; Mpase 5:9, 10) Nenge tom u eren ior u hemban doon ne sha wono! Saan se iyol u fan Yesu er a lu or eren tom he’ ityô i uumace u̱ se fatyô u karen sha ikyev na za nan Yehova icivir i a lumun a mi yô!—Yohane 14:6.
Mbakristu Kpa Mba Eren Tom he’ Ior Cii
9, 10. Kanyi ityom i eren ior nahan Mbakristu ve erene?
9 Ma orumace môm kpaa nan er tom he’ ior ú lun a icivir er ú Yesu la nahan ga. Zum u Mbakristu mba i shigh ve mkurem mbara ve ngohol injar ve i sha la yô, ka ve tôô ian ve vea Yesu shi ve lu a ci ke’ tom na ú eren ior cii sha inja i utor man upristi mba shaav la. (Mpase 20:6; 22:1-5) Nahan kpa, Mbakristu mba eren tom he’ ior cii shin tar, man ka ve zua a iember u eren kwagh ne kpishi je. Nenge ase yô, zum u yange kwaghyan ban ke’ tar u Palesetina yô, apostoli Paulu ngohol uiyua mba anmgbianev mba ke’ Yuropa yange ve na sha u wasen u panden ican i Mbakristu mba Mbayuda lu yan ke’ Yudia la. Ngura kpa yange lu tom u eren ior. (Mbaromanu 15:27; 2 Mbakorinte 9:12) Ainge kpa ka i saan Mbakristu iyol u eren imba tom la vough, sha u tindin a iwasen fese zum u ican i tser anmgbianev vev yô, kua uaahe mba sha gbaaôndo shin mbamzeyol mbagen kpaa.—Anzaakaa 14:21.
10 Paulu yange ôr kwagh u tom ugen ú eren he’ ior zum u a nger ér: “Kpa aluer á va urum kera er nagh ku urun nahan sha nagh ku i ne kua icighantom u i er u sha jighjigh wen u nan la kpaa, m ember man m ngu ember a ven imôngo cii.” (Mbafilipi 2:17) Tom u yange Paulu er taveraa sha ci u Mbafilipi la yange i lu tom u eren ior sha dooshima man a uwer gban shio. Mba eren ior imba tom la ainge kpaa, hemban je yô “wanakiriki u jighjigh man u fan kwagh,” Mbakristu mba i shigh ve mkurem, mba ve lu eren tom sha u nan kwaghyan u ke’ jijingi sha shighe vough la. (Mateu 24:45-47) Heela tseegh ga, ve cii ve zom mba “icighannongo u upristi” mba i ne ve tom ér ve̱ “naan nagh ku ken jijingi, ku ku doon Aôndo sha ci u Yesu Kristu yô,” man sha u ve̱ “yôô aeren a Na a ageegh, Un u A yila [ve] ken ime, A va a [ve] ken iwanger Na i kpiligh iyol la.” (1 Peteru 2:5, 9) Amba aan a ngara nahan na ve iember je er ve ‘ur ayol a ve inya sha’ u ivin ityom ve yô. Man akar a ve a a lu “iyôngo igen” la kohol ve, mba suen ve ke’ tom u ôron uumace cii kwagh u Yehova kua mbaawashima nav la. * (Yohane 10:16; Mateu 24:14) Tom u eren he’ ior cii ne ka u vesen man ka u nan iember kpen kpen!—Pasalmi 107:21, 22.
Er Icighan Tom
11. Profeti u kwase Ana ngu Mbakristu ikyav i dedoo nena?
11 Ishember i ke’ zwa Grika igen i i bende a mcivir wase yô ka la·treiʹa, yange i gema i̱ ér “icighan tom” ke’ New World Translation. Icighan tom ka u eren akaa a mciviraôndo. Ikyav i tesen yô, i pase kwagh u Ana, u yange lu kwasecôghor man profeti u kwase u lun anyom 84 la ér yange “undun tempel ga, civir Aôndo [ishember i ke’ zwa Grika i i bende a la·treiʹa la] sha kwaghyan u hôron man msen u eren tugh man tetan.” (Luka 2:36, 37) Ana yange gba uwer u civir Yehova ga. Ngu ikyav i dedoo he’ hanma wase cii—mbayev man mbaganden, nomsombaiorov man kasev kpaa. Di vough er Ana yange lu eren msen he’ Yehova gban uwer ga shi lu civir un hanma shighe ke’ tempel nahan, kape mciviraôndo wase kpaa a kou msen man mkombo u zan je la.—Mbaromanu 12:12; Mbaheberu 10:24, 25.
12. Kanyi i lu kwagh u vesen ke’ icighan tom wase, man kwagh ne shi ka tom u eren he’ ior nena?
12 Apostoli Paulu ter kwagh u vesen u mciviraôndo wase zum u a nger nahan la, ér: “Aôndo u m civir Un ken jijingi wam sha Loho u Dedoo u Wan Na la, ka shiada wam er m ngu umbur ne gbem je ken mbamsen av hanma shighe.” (Mbaromanu 1:9) Een, loho u dedoo u pasen ka tom u eren he’ ior mba ve kegh ato la tseegh ga, kpa shi ka ieren i mcivir u civir Yehova Aôndo. Aluer sea zua a or u keghen ato a vese shin sea zua a nan ga kpa tom u pasen kwagh ka icighan tom u eren Yehova. U nôngon ser mbagen ve̱ ungwa aeren a dedoo man mbaawashima mba injaav mba Ter wase u sha u doon ishima la una va se a iember i vesen keng a bunde ga.—Pasalmi 71:23.
Se Mba Eren Icighan Tom Hana?
13. Ishimaverenkeghen i mba ve lu eren tom u civir ke’ atô u tembe u tempel u ken jijingi u Yehova la ka nyi, man ka unô ve lu ember a ve?
13 Paulu yange nger Mbakristu mba i shigh ve mkurem mbara kwagh ér: “Se ember nen er se ngohol tartor u u lu u tenger ga yô, ka nahan man sé er Aôndo tom u u doo Un ye, sha mcieaôndo man iyol i sulen.” (Mbaheberu 12:28) Mba i shigh ve mkurem mbara mba a jighjigh u nan u tenger ga, shi mba a vangertiôr sha ishimaveren i va yan dyako u Tartor er ve lu civir Uhembansha nahan. Ka di tsô er i lu ke’ Icighankpar u ke’ atô u tempel u ke’ jijingi u Yehova la tseegh vea fatyô u eren un tom u civir un yô, kpa mba a ishimaverenkeghen i va eren tom vea Yesu ke’ Icighankpar u Hemban cii la, ka sha jim je la. Akar a ve a a lu iyôngo igen la kpa nga ember a ve imôngo sha ishimaverenkeghen ve i kpilighyol la.—Mbaheberu 6:19, 20; 10:19-22.
14. Zegeikpelaior ngi zuan a iwasen sha tom u Yesu u eren ior la nena?
14 Tsô, iyôngo igen la di ye? Di er yange apostoli Yohane tsenga nengen nahan, zegeikpelaior i va due ke’ ayange a masetyô ne, “ve ôô uriga vev ken awambe a Waniyôngo, ve kungu” ve. (Mpase 7:14) Kwagh ne inja na yô ér, di er mbacivir imôngo a ve mba i shigh ve mkurem mbara ve ne tom u Yesu jighjigh, man mne u á ne uma na u vough sha ci u uumace la kpaa nahan, kape ve kpaa ve ne akaa ne cii jighjigh je la. Iyôngo igen la kpa ngi zuan a iwasen sha tom u Yesu u eren ior la sha er ve lu “taver ishima sha ikuryan [i Yehova] yô.” (Yesaia 56:6) Ei, ve mban mba a ci ke’ ikuryan i he la ga, kpa ve taver ishima sha mi sha u kuran atindi a a gbe a zough sha i̱ la shi ve dondo mserakaa u í ser i ver sha ikyev i i̱ la. Mba kohol imôngo vea Iserael u Aôndo, mbá yan kwaghyan sha tebul u ken jijingi shon môm shi mba eren tom vea ve, nan Aôndo iwuese ke’ igbar, shi mba nan iniaav mbi ke’ jijingi mbi sha ishima na kpaa.—Mbaheberu 13:15.
15. Zegeikpelaior ngi eren icighan tom hana, man iveren ne ar a ve nena?
15 Sha nahan yô, í nenge zegeikpelaior la i̱ “tile sha ishigh ki ikônough ki torough kira man sha ishigh ki Waniyôngo ve haa akondo a pupuu iyol.” Heela tseegh ga, “ve lu sha ishigh ki ikônough ki Aôndo ki torough, ve lu eren Un tom ken tempel Na tugh man tetan kpaa. . . . Un u A tem sha ikônough ki torough la Una samber tenti Na sha a ve.” (Mpase 7:9, 15) Ke’ Iserael yô, yange mba ve nyôr ve a nyôr mbara ve civir ke’ won u tembe u tempel u Solomon la. Kape i lu vough je la, zegeikpelaior ne ngi civir Yehova ke’ won u tempel u ke’ jijingi la. U eren tom he’ ijiir shon la ne ve iember. (Pasalmi 122:1) Zum u or u masejime ke’ mba i shigh ve mkurem la nana mase ngohol dyako u nan sha je kpaa, vea za hemen u lun ior i Yehova i̱ eren un icighan tom her.—Mpase 21:3.
Icighan Tom I̱ Í Lumun a Mi Ga Yô
16. I ta acin sha kwagh u icighan tom ér nyi?
16 Sha ayange a Iserael u ngise la yô, i gba u a er icighan tom sha atindi a Yehova vough. (Ekesodu 30:9; Levitiku 10:1, 2) Ainge kpa kape i lu je la, aluer se soo ser tom u mcivir wase la u̱ lu sha ishima i Yehova yô, atindi nga a i gbe u se kura yô. Lu ityôkyaa ne na ve Paulu nger Mbakolose nahan ye, ér: “Se kera mem u eren msen man shi u zamber sha ci wen ga, ser, ma i iv ne a mfe u fan ishima Na sha kwaghfan cii man mkav u ken jijingi kpaa, sha u ne̱ zende zende u u kom Ter, ne̱ doon Un ken akaa cii, ne̱ umen atam ken hanma tom u dedoo, shi ne̱ vesen ken kwaghfan u Aôndo” kpaa. (Mbakolose 1:9, 10) Ka tom wase u fan gbenda u ú doo u se civir Aôndo ga. Kwagh u a lu hange hange yô ka u lun a mfe u fan Ruamabera vough man mkav u ke’ jijingi kua mkav u kwaghfan u Aôndo. Aluer ka nahan ga yô, akaa aa fatyô u eren vihin kpishi.
17. (a) Yange i nzughur a icighan tom sha ayange a Mose la nena? (b) A fatyô u nzughur a icighan tom ainge nena?
17 Umbur Mbaiserael mba sha ayange a Mose la. I nger ér: “Aôndo de ve ve gba civir ikum i akaa a Sha.” (Aerenakaa 7:42) Mbaiserael mbara yange ve nenge a aeren a utaha a Yehova lu er sha ci ve la. Kpa ve ker mbaaôndo mbagen zum u ve hen ér u eren nahan la una lu ve a iwasen yô. Ve kera tile sha mimi ga, man aluer ka u icighan tom yase i̱ doo Aôndo yô, saa se tile sha mimi keng. (Pasalmi 18:25) Sha mimi yô, ka ior kpuaa tseegh vea gbihi Yehova sha u za civir asan shin agumabua ainge ye, kpa igbenda i civir akombo igen ngi her. Yesu yange ta cin sha kwagh u civir “Inyaregh” la, shi Paulu kpaa kaa ér hua u eren ka akombo a civir. (Mateu 6:24; Mbakolose 3:5) Satan ver iyol na ér un ngu aôndo. (2 Mbakorinte 4:4) Amba akombo a civir atô kposo kposo la dumbur man nga hôn kpaa. Sha ikyav i tesen yô, nenge ase or u nan senge ér nan ngu dondon Yesu kpa awashima u nan ke’ uma jim jim i gem i lu u keren shagba, shin or u nan hembe suur sha iyol i nan kua mbamfe mba nan tseegh la yôô. Ka an or jim nan civiri? Mkposo u nan a Mbayuda mba sha ayange a Yesaia mba yange ve bum sha iti i Yehova kpa gwaikyaa Na yô ve gema ve na ieev vev mbi hôngorough la jim yô ngu hana?—Yesaia 48:1, 5.
18. Ngise i er icighan tom sha mi ga shi ainge kpa mba eren sha mi ga nena?
18 Yesu shi lu ta icin ér: “Shighe ngu van je u hanma or u nana wua ne yô, nana hen er nan ngu eren tom u civir Aôndo” yô. (Yohane 16:2) Saulu u yange va hingir apostoli Paulu la kpa kape yange hen ér un ngu eren Aôndo tom zum u a ‘lumun ku u Sefanu’ shi “lu suwen u tan kume sha mbahenen mba Ter man shi u wuan ve kpaa” je la. (Aerenakaa 8:1; 9:1) Nyian ne kpa ior mbagenev mba keren u timin akuraior agen kera, shi mba van a atemtyo ka ve senge ér ve mba civir Aôndo. Ior mbá kpishi mba ve senge ér ve mba civir Aôndo kpa mcivir ve la jighilii yô i lu he’ aôndo u soon tar ve hemban ú mbagenev man u sangen a sange sha mba zwa ve man shagba man u or nengen a iyol i nan tseegh shin amba a mbaaôndo mbagen yô.
19. (a) Se mba nengen icighan tom yase ne nena? (b) Ka icighan tom i nyi ia va se a iembere?
19 Yesu kaa ér: “Civir Ter, Aôndo wou, ka Un tseegh er Un tom ye.” (Mateu 4:10) Yange lu lamen a Satan, kpa nenge i doo u se cii se kura mkaanem nam mara sha wono! U eren Ter Uhembancii tom la ka ian i civirigh i lun sha tseng kpishi. Nahan a kaa ér nyi sha kwagh u tom wase u eren he’ ior u u zough sha mcivir wase ne? U eren kwagh ne he’ or u wan ndor a vese la ka tom u ember u van a msaanyol u vesen kpaa. (Pasalmi 41:1, 2; 59:16) Kpa, imba tom la ia fatyô u van a msaanyol kpôô kpôô aluer se er ú a ishima i môm man sha inja yô. Ka unô jim ve lu civir Aôndo sha inja? Yehova lumun a tom u civir u ana? Se fatyô u nan mlumun sha mbampin mban aluer se nenge sha ishember Bibilo i sha utar i i bende a mcivir wase la yô. Se er kwagh ne ke’ kwaghngeren u a dondo ne.
[Footnotes]
^ Aeren a aduagh a Mbakristu Mbaaiev jimin cii ka a̱ luun tom u aduagh ga yô i lu uiniongo mba eren jim jim inja er u yan Iyol i Kristu ke’ Côôci i mba Roman Katoliko nahan.
^ I ôr kwagh u uprofeti man atica a ke’ Antioki ke’ Aerenakaa 13:2 ér yange a lu “civir Ter” Yehova ke’ igbar (mgem u ke’ zwa Grika u a bende a ishember i lei·tour·giʹa yô). Alaghga tsô, u civir Ter ke’ igbar ne yange kua u pasen ior kwagh ke’ igbar la kpa ker.
Ú Na Mlumun Wer Nena?
• Ka tom u vesen u nyi yange Yesu ere?
• Mbakristu mba eren nyi tom he’ ioro?
• Icighan tom i Mbakristu yô kanyi, man mba eren ú hana?
• Aluer ka u icighan tom yase i̱ doo Aôndo yô, ka nyi se lu a mi keng-e?
[Study Questions]
[Picture on page 8]
Mbamaren mba zough a iember kpishi ke’ mne u nan a na la
[Pictures on pages 10, 11]
Mbakristu mba eren tom he’ ior shighe u ve lu wasen mbagenev man zum u ve lu yôôn loho u dedoo la
[Picture on page 12]
Gba u se lu a mfe u vough man mkav sha u fan shin icighan tom yase ne ia lù sha ishima i Aôndo yô