Iyange I Jirigh I̱ Yehova I Mgbôghom!
Iyange I Jirigh I̱ Yehova I Mgbôghom!
“Iyange i vesen i TER mgbôghom, ngi van fefa je.”—SEFANIA 1:14.
1. Ka icintan i nyi Aôndo yange ta sha ikyev i Sefania?
KERA shi ica ga tsô Yehova Aôndo una mough num a mbaaferev. Kegh ase ato! Ngun ka icintan na ne, ér: “Me kar a or kua zendenya kera . . . Me tim or sha tar kera.” (Sefania 1:3) Lu Yehova, Ter Uhembanagee ôr mkaanem mara sha ikyev i profeti na Sefania ye. Alaghga Tor Hesekia u perapera la lu tertamen u profeti la u sha utar je. Kwaghyôôn shon u yange i yôô sha ayange a Yoshia Tor u injaa la, za a mbaaferev mba ve lu ken tar u Yuda la doo ga.
2. Er nan ve akaa a Yoshia yange er la yángé yàngè mve u iyange i jirigh i̱ Yehova ga?
2 Kwaghôron u profeti u Sefania yange lu ôron la yange núm ishimaveren i gumor Yoshia ver u̱ wanger mcivir u hôngorough ken Yuda kera la je ka u nyiman ga. Nahan kpa, akaa a yange tor ne er sha u wanger kwaghaôndo u aiegh ken tar shon kera la yange bee a hanma ifer i eren cii hen atô u ior mbara kera ga, shin yange wam asorabo a Tor Manase, ter na u tamen u yange “iv Yerusalem a awambe a mbaishôôv” la kpaa ga. (2 Utor 24:3, 4; 2 Kroniku 34:3) Sha nahan yô, lu u iyange i jirigh i̱ Yehova ia va keng.
3. Se er nan ve se fa ser or a fatyô u waren “iyange i iyugh i TER” laa?
3 Nahan kpa, lu u mbawaren iyange i cieryol la vea lu. Sha nahan yô, profeti u Aôndo la wa ior kwagh ér: “Je er i lu a pase awashima la ga yô—iyange ngi karen er imough nahan—je er iyugh i TER i tsung la i lu a va sha a ven ga ne, man er iyange i iyugh i TER i lu a va sha a ven ga ne. Ker nen TER, ne mbaasemaleghlegh mba sha tar cii, ne mba ne we atindi a Na iko; ker nen perapera, ker nen ishima i legh legh, tsô alaghga á yer ne sha iyange i iyugh i TER la.” (Sefania 2:2, 3) Er se lu a ishimaverenkeghen i va waren sha iyange i jirigh i Yehova la yô, de se time nen ken takerada u Bibilo u Sefania ne. Yange i nger ú ken Yuda cii man va ar ken inyom i 648 C.S.W. la ye, man ka vegher u “kwaghôron u profeti” u Aôndo u i doo u se cii se wa ikyo sha mi a ishima i môm yô.—2 Peteru 1:19.
Yehova Naregh Uwegh Nagh
4, 5. Sefania 1:1-3 yange iv sha mbaaferev mba ken Yuda nena?
4 “Kwaghôron u TER” ôr Sefania la hii sha icintan i í vande ôron kwagh u í la. Aôndo kaa ér: “Me kar a akaa ci ca cii sha tar kera, kape TER A kaa la. Me kar a or kua zendenya kera; Me kar a inyon i sha kera, man ishu i shin zegemnger, kua atôakaa a nan gbev mbu nôngon, a mbaaferev imôngo; shi Me tim or sha tar kera, kape TER A kaa la.”—Sefania 1:1-3.
5 Een, lu u Yehova una bee a ifer i kpilighyol la ken tar u Yuda kera cii. Kpa Aôndo una yar tom a ana ve una “kar a akaa ci ca cii sha tar kera”? Er a̱ shi nan kpa Sefania yange lu ôron kwaghôron u profeti ne sha mhii u mtemtor u Tor Yoshia, u yange hii ken inyom i 659 C.S.W. la yô, akaaôron a profeti la va iv sha mtim u yange i tim Yuda man gartamen na Yerusalem, sha ikyev i Babilon ken inyom i 607 C.S.W. la. Lu hen shighe la í ‘kar’ a mbaaferev mba ken Yuda ‘kera’ ye.
6-8. Ka nyi yange í tsengaôron ken Sefania 1:4-6, man kwaghôron u profeti la yange iv sha Yuda u sha ayange a tsuaa la nena?
6 Sefania 1:4-6 ngur tsenganpasen akaa a Aôndo una er a mba ve civir sha aie la yô, a kaa ér: “Me naregh uwegh Agh sha Yuda, man sha mba ve tem ken Yerusalem cii; man Me tim asande a Baal a a shi her la, hen ijiir ne kera, man iti i mba ve civir akombo la, a upristi imôngo, man mba ve gur ve civir akum a Sha sha ityor i iyoughough, man mba ve civir, ve bumun TER shi ve gem ve bumun Malkam kpaa, man mba ve hir ijime sha u dondon TER, mba ve keren TER ga, shin ve pin Un kwagh kpaa ga la.”
7 Yehova yange naregh uwegh nagh sha ior mba ken Yuda man Yerusalem. Yange wa ken ishima u timin mba ve civir Baal, aôndo u Mbakanaan u doon iyiagh la kera. Yange i yilan mbaaôndo kposo kposo ér Baal sha ci u mba ve civir ve la tôô ér hanma ve yô ngu aa tahav hen ijiir na kposo. U tesen ikyav yô, yange Mbamoabi man Mbamidian ve civir Baal ugen sha Uwo u Peor. (Numeri 25:1, 3, 6) Lu u Yehova una tim upristi mba Baal ken Yuda ci ca cii, kua upristi Mbalevi mba banen a jighjigh u nan mba ve lu̱ peren tindi u Aôndo sha u civir imôngo a ve la kpaa.— Ekesodu 20:2, 3.
8 Shi lu u Aôndo una tim mba ve lu ‘guren civir akum a Sha,’ mba alaghga yange ve kpehen ishor sha akaa a sha kwavaôndo shi ve civir iyange kpaa la. (2 Utor 23:11; Yeremia 19:13; 32:29) Lu u Aôndo una haa iyugh na sha mba yange ve lu nôngon ér vea nungwa mcivir u mimi sha kwaghaôndo u aiegh sha u ‘bumun TER shi bumun Malkam’ la. Alaghga Malkam ka a ka iti igen i Moleki, tamen aôndo u Mbaamon la. Mcivir u Moleki yange kua u tôôn mbayev nan un naagh a mi la ker.—1 Utor 11:5; Yeremia 32:35.
Mkur u Mbakristu Mbaaiev Mgbôghom!
9. (a) Mbakristu Mbaaiev mba a ibo sha nyi kwagha? (b) Se kera dondo ieren i mba banen a jighjigh u nan mba ken Yuda yange ve lu a mi la ga, kpa se gema se nyima tsombo u eren nyi?
9 Akaa ne cii aa fatyô u umbur se kwagh u Mbakristu Mbaaiev, mba ve tum ityough ken mcivir u aiegh cou cou kua asor a kpehen sha akaa a sha kwavaôndo la. Shi ave a á we sha u tôôn uuma mba ior umiliôn imôngo nan naagh a mi sha atse a ityav mbi mbahemenev mba kwaghaôndo ve súgh mbi ken ijime la kpa ka kwagh u ndôhôrshima ishima i môm! Mayange se lu nen er mba banen a jighjigh u nan mba ken Yuda, mba yange ve “hire ijime sha u dondon TER,” kwagh kpa kera gba ve ga, ve de̱ u keren un shi ve de̱ u pinen un kpaa la nahan ga. Kpa de se gema se kôr nen perapera wase hen Aôndo her gbang.
10. Ú pase inja i kwaghôron u profeti u ken Sefania 1:7 la nena?
10 Mkaanem ma profeti shon shi kende ôr la ma kuma sha mbahembanato mba ken Yuda man mbaaferev mba hen shighe wase ne kpaa. Sefania 1:7 kaa nahan ér: “Huan ving sha ishigh ki Ter AÔNDO! gadia iyange i TER mgbôghom; gadia TER sôr nagh ku sôngon, A tsegha mbavannya Nav.” A̱ shi nan kpa “mbavannya” mbara yange lu Mbakaldi, mba ve lu mbaihyomov mba Yuda la. Nahan “nagh ku sôngon” kura gema lu Yuda iyol na je, kua gartamen na shami cii. Nahan Sefania yôô awashima u Aôndo u timin Yerusalem, man kwaghôron u profeti ne shi tese uwegh sha mtim u a va tim Mbakristu Mbaaiev la kpaa. Sha kpôô yô, er iyange i jirigh i Aôndo i̱ mgbôghom nyian yum yô, doo u tar cii ua “huan ving sha ishigh ki Ter AÔNDO,” ua ungwa kwagh u a lu ôron sha ikyev i “anikumuile u kpeghee” u mbadondon Yesu mba i shigh ve mkurem la, kua u “iyôngo igen” i i lu akar a ve la kpaa. (Luka 12:32; Yohane 10:16) Mtim ngu keghen mba vea kegh ato ga, shi ve lu ityough gondo a hemen u Tartor u Aôndo la cii.—Pasalmi 2:1, 2.
Kera Shi Ica Ga Tsô—Iyange i Mlia Ia Va!
11. Inja i kwagh u i nger ken Sefania 1:8-11 la jim yô ér nyi?
11 Sefania 1:8-11 seer ôron kwagh sha iyange i Yehova la nahan ér: “Sha iyange i nagh ku sôngon ku TER la, Me tsaha mbatarev kua ônov mba tor, man mba ve hee akondo a akuraior agen la cii. Man sha iyange la, Me tsaha mba ve tsugh ve aver igburhunda, mba ve ivin ya u ter ve a ipira man icugh la. Sha iyange la, kape TER A kaa la, shishavaa una due hen Hundagar u Ishu, man mliam hen veghergar u he la, man ihuran i vesen ia kaa sha agungu. Vaa nen, ne mba ne tem ken Maketeshi, gadia ior mba teen kasua cii saa ishe; mba ve karen myohom ma azurfa cii i tim ve kera.”
12. I zua a mbagenev mba ‘haan akondo a akuraior agen’ nena?
12 Lu u Tor Yoshia una karen kera yô, Yehoahashi una kar a tema sha ityough nagh, maa Yehoyakim una dondo, maa a gba di sha Yehoyakin. Tsô maa á ar sha hemen u Sedekia, lu shighe shon u á tim Yerusalem je la. Shin er imba kwaghtseren la lu van sha ave nahan kpa, alaghga mbagenev yange ker ér akuraior a a wa ndor a ve la a̱ lumun ve, sha u ‘haan akondo a akuraior agen.’ Nyian kpa, ior kpishi mba tesen sha igbenda kpishi ér ve mba ken nongo u Yehova ga. Er ve tese wang ér ve mba vegher u nongo u Satan yô, á tsaha ve.
13. U zuan sha kwaghôron u profeti u Sefania la yô, yange lu u nyi ia er shighe u ior i Babilon ia va ta num sha Yerusalem yôô?
13 “Iyange” shon i á tsaha Yuda la i̱ zua sha iyange i Yehova una ôr mbaihomov nav ijir shi una kar a iferkwagh kera shi una tese mhembe na la. Ior i Babilon ia taan num sha Yerusalem yô, shishavaa una due hen Hundagar u Ishu la. Alaghga ka er ijiir la yange i lu ikyua a kasua u teen ishu ve í yila í nahan ye. (Nehemia 13:16) Ikpelaior i Babilon ia nyôr hen ijiir i í yer ér veghergar u he la, shi alaghga ‘ihuran i vesen i sha agungu’ la á fatyô u lun mgbôghom u Mbakaldi la. Mba ve tem ken Maketeshi mbara vea ger “mliam,” inja na yô alaghga ka mba ve tem vegher u sha u shin Pev u Tiropina la je la. Ityôkyaa i vea vaa yô ka nyi? Ityôkyaa yô kpengaeren ua tôndo kera, kua ú “ior mba teen kasua” mbara kpaa.
14. Aôndo una gba mba ve senge ér ve mba civir un la mker a za kighir nan je?
14 Yehova una gba mba ve senge ér ve mba civir un la mker nan je? Kwaghôron u profeti la za hemen nahan ér: “Tsô hen shighe la Me ker Yerusalem a amenger; man Me tsaha ior mba ve tse a akase a ve her la, mba ve kaan ken asema ve er: TER Una er kwagh u dedoo ga, shin u bo kpaa ga, la. Akaa a ve aa hingir ishar, man ayou a ve kpaa á yôhôr a kera; shin vea maa ayou kpaa, vea tema ken a ga; shin vea môôr ikon i wain kpaa, vea ma zar u i ga.”—Sefania 1:12, 13.
15. (a) Yange gba u nyi ia er upristi mba vendan mimi mba ken Yerusalem laa? (b) Kanyi i lu keghen mba ve eren kwaghaôndo u aie nyian nee?
15 Upristi mba vendan mimi mba ken Yerusalem mbara yange ve lu nungwan mcivir u civir Yehova sha kwaghaôndo u aiegh. Shin er yange ve tôô ér ve yer mba ken mkor nahan kpa, lu u Aôndo una ker ve er ka sha amenger a á te iwanger ken ime i ken jijingi i ve yer ker la nahan. Mô ve môm kpa nana war ijirôron i a yôô la man icighan mtim u una va la kpaa ga. Mbavendanatindi mba shon mba ve kpeete ikyôr mbara ve yav kera kundu kundu e̱r ka akase a shin ityô iyóngó i wain nahan. Ve soo ér i̱ za ve iyol sha myee u yôôn ma icighan ijirôron i í lu ikyua ikyua la ga, kpa lu u mayange vea war ijirôron i Aôndo í mtim la ga. Mba ve eren kwaghaôndo u aie nyian ne kpaa vea war ga, kua mba ve lu ken Mbakristu Mbaaiev man mba ve vende mimi ve undu mcivir u civir Yehova la kpaa. Mba nyiman ér angan ka “ayange a masejime” ga, mba kaan ken asema ve nahan ér, “TER Una er kwagh u dedoo ga, shin u bo kpaa ga.” Kpa ve gba a gba bo!—2 Timoteu 3:1-5; 2 Peteru 3:3, 4, 10.
16. Yange lu u nyi ia er zum u a ôr Yuda ijir laa, man gba u mfe u se lu a mi sha kwagh shon ne una bende a vese nena?
16 Yange í ta mbavendan mimi mba ken Yuda mbara icin ér ior i Babilon ia va ya ve ishar shi ia vihi uya vev shi ia kura iyiagh ki ken ishule ve kpaa. Zum u a ôr Yuda ijir i icighanegh la yô, inyaregh kia kera gba kwagh ga. Kape zum u iyange i jirigh i Yehova ia va sha tar u ngun la kpa á lu je la. Nahan yô, de se lu nen a mnenge u ken jijingi, se ‘koso nen akaa a injaa sha’ sha u vanden veren m-er u eren Yehova tom hiihii ken uuma asev!—Mateu 6:19-21, 33.
“Iyange i Vesen i TER Mgbôghom”
17. Sha kwagh u i nger ken Sefania 1:14-16 yô, iyange i jirigh i Yehova la i̱ mgbôghom nan je?
17 Iyange i jirigh i̱ Yehova la i̱ mgbôghom nan je? Sha kwagh u mkaanem ma i nger ken Sefania 1:14-16 la ma er yô, Aôndo na ishimataver ne nahan ér: “Iyange i vesen i TER mgbôghom, ngi van fefa je; ungwa ihuran i iyange i TER! Orageegh ngu vaan tsung heregh. Iyange la ka iyange i iyughugh, ka iyange i ican man i [ishimanyian], ka iyange i mvihi man i myôhôr, ka iyange i ime i wan mgbigh mgbigh, ka iyange i abeen man i angôghime, iyange i tôngon kor man i geren ityav sha agarautya a taver man sha ayouautya a taven.”
18. Er nan ve i doo u se kure ikyaa ser iyange i jirigh i̱ Yehova ngi ken hemen ica ga?
18 Yange i ta upristi man atiator man ior mba Yuda mba saan ishe mbara icin ér “iyange i vesen i TER mgbôghom.” Hen Yuda yô, ‘iyange i TER lu van fefa je.’ Kape hen shighe wase ne kpa ma or nana̱ de henen ér iyange i Yehova una va tim mbaaferev la ngi ca ken hemen ga je la. Kpa, er Aôndo yange timbir sha kwagh u Yuda ga nahan, kape una er sha iyange i mtim na ‘fefa’ je la. (Mpase 16:14, 16) A lu shighe u vihin kpishi hen mba ve vende u ungwan icintan i Yehova a lu tan sha ikyev i Mbashiada nav, shi ve vende u ngohol mcivir u mimi la tsô!
19, 20. (a) Yange lu nyi akaa nahan i̱ er zum u Aôndo haa iyugh na sha Yuda man Yerusalem laa? (b) Er mtim u aher aher a lu van sha tar ungun ne yô, mbampin due ér nyi?
19 Zum u Aôndo yange haa iyugh na sha Yuda man Yerusalem la, lu “iyange i ican man i [ishimanyian].” Ior i Babilon yange i̱ ta num sha ior mba ve lu ken Yuda la, nahan i̱ na ve atsan kpishi, kua atsan a ken ishima sha er ve tagher ishigh a ku man mtim yô. ‘Iyange shon i mvihi man i myôhôr’ la yange i lu iyange i ime wan mgbigh mgbigh man abeen man angôghime kpaa, alaghga kwagh ne lu sha injakwagh tseegh ga, kpa kwagh er nahan kpôô kpôô kpaa, sha ci u mnyim man akom lu hanma ijiir cii. Lu “iyange i tôngon kor man i geren ityav,” kpa icintan la lu gbilin tsô.
20 Yange akeke a ior i Babilon a hemben kpekpegar a mi nga ngur yôhôr “ayouautya a taven” yô, mbakuran Yerusalem lu aa tahav ga. Hen shighe wase ne kpaa, ugirgar mba tar ne vea hingir ugbilinmbaakaav zum u vea tagher a ikyáv mbi utyaav mbi shaav mbi Aôndo, mbi una yar tom a mbi una her a her van a mtim la yô. Ú ngu a ishimaveren wer a va yima ú kpa? Ú tile ken vegher u Yehova dông, u i lu un a “kor mba A doo ve ishima la cii, kpa mbaaferev yô, Una tim ve kera” la kpa?—Pasalmi 145:20.
21, 22. Sefania 1:17, 18 una iv hen shighe wase ne nena?
21 Nenge imba iyange i jirigh i̱ kpilighyol i yange i ôr kwagh u i̱ ken Sefania 1:17, 18 ne sha wono! Yehova Aôndo kaa ér: “Me va a ican sha ior vea zenden er mbaapirashe nahan, sha ci u ve er TER kwaghbo yô; á haa awambe a ve inya er ka vuulevu nahan man myam vem kpaa er ka akôngo yô. Azurfa ve shin zenaria ve, vea fatyô u yiman ve sha iyange i iyugh i TER ga; kpa sha usu u iwuhe Na la, tar cii ua hia kera; gadia Una va a mtim, ka mkur u cieryol je, sha mba ve tem ken tar cii.”
22 Di vough er Yehova yange er sha ayange a Sefania la nahan, kape hegen kpa una va a ican sha “mba ve tem ken tar cii” mba ve vende u ungwan icintan na je la. Er ve er Aôndo isholibo yô, vea zende sha gengee er ka mbaapirashe nahan, vea zua a myom ga. Sha iyange i jirigh i Yehova la, á haa awambe a ve inya “er ka vuulevu nahan,” er ka kwagh u lun a inja ga nahan. Mkur ve la una lu u kunya kpishi, sha ci u Aôndo una tsenda akom a ve sha tar—kua myam ma mbaaferev mban je kpaa—“er ka akôngo yô.”
23. Shin er i lu u mbaperen atindi vea fatyô u waren “sha iyange i iyugh i TER ga” nahan kpa, kwaghôron u profeti u Sefania la na ishimaveren i nyi?
23 Or môm kpa nana fatyô u yiman mba ve nôngon num a Aôndo man ior nav la ga. Azurfa shin zenaria kpaa yange fatyô u yiman mba peren tindi mba ken Yuda mbara ga, di vough er inyaregh ki ombon kpishi man ingyatu i ngohol kpaa ia kura Mbakristu Mbaaiev kua mbagenev mba ken tar u ifer ne “sha iyange i iyugh i TER ga,” shin vea war kpaa ga nahan. Sha iyange shon i kuren awashima la, usu u ishimatseen i Aôndo ua tser ‘tar cii,’ zum u una va a mtim sha mbaaferev la. Er se lu mba nan mkaanem ma Aôndo ma profeti jighjigh yô, se fa je ser se mba ken “shighe u mkur” cou cou. (Daniel 12:4) Iyange i jirigh i Yehova i̱ mgbôghom, man shi ca ga tsô una oo iyev sha mbaihomov nav. Nahan kpa, kwaghôron u profeti u Sefania la na ishimaveren i myom. Nahan yô, kanyi i gbe u se er sha u á yer se sha iyange i iyugh i Yehova laa?
Ú Kaa Wer Nena?
• Kwaghôron u profeti u Sefania la yange iv sha Yuda man Yerusalem nena?
• Kanyi i̱ lu keghen Mbakristu Mbaaiev man mbaaferev mba hen shighe wase ne ci ca ciili?
• Er nan ve i doo u se hen ser iyange i jirigh i̱ Yehova ia va sha shighe u ken hemen ca ga?
[Study Questions]
[Picture on page 5]
Sefania yange yôô a mciem shio ér iyange i jirigh i̱ Yehova i̱ mgbôghom
[Credit Line]
I zua a mi ken ngeren u i yer ér Self-Pronouncing Edition of the Holy Bible, u mgem u King James man u i yer ér Revised ve lu ker la
[Picture on page 7]
Iyange i Yehova yange i̱ va sha Yuda man Yerusalem sha ikyev i Babilon ken inyom i 607 C.S.W. la
[Picture on page 8]
Ú ngu a ishimaveren wer a va yima ú shighe u Yehova una tim mbaaferev la kpa?