U Yemen Hemen Hemen Za Aren Sha Mhembe U Masetyô!
U Yemen Hemen Hemen Za Aren Sha Mhembe U Masetyô!
“Nenge, nyinya u pupuu lu. Un u a tema sha mi la, lu a ada; shi i na un tsar u sha ityou kpaa. A due, lu hemban, man lu sha u una hemba kpaa.”—MPASE 6:2.
1. Ka akaa a aa va er ken hemen a nyi Yohane yange nenge a mi ken mpase u sha mnenge?
YANGE i na apostoli Yohane mpase u sha mnenge nahan a ta ashe a za nenge a mtemtor u Kristu una va tema Tor anyom 1,800 ken hemen la, shi a pase kwagh shami kpaa. Yange gba u saa Yohane una lu a jighjigh u nan keng ve una na kwagh u yange nenge a mi ken mpase u sha mnenge la jighjigh ye. Nyian ne se mba a ikyav i tesen wang ér mtemtor la yange hii ken inyom i 1914 la. Se nenge a Yesu Kristu sha ashe a ken jijingi, a due ngu ‘hemban, man ka u una hemba kpaa.’
2. Yange i ver Tartor la nahan Diabolo er nena, man kwagh ne tese ikyav i nyi?
2 Yange mbá veren Tartor la kera cii yô, i zenda Satan sha kera, nahan kwagh la na un u hemban nôngon num taveraa shi hemban nôngon a ishimavihin cii, kpa lu a ma gbenda u hemban ga. (Mpase 12:7-12) Ishimavihin na la i na mbamlu mba sha tar hemba vihin cii. Ka inja er tsombor u orumace cii ngu saren avur avur yô. Hen Mbashiada mba Yehova yô, kwagh ne ka ikyav i tesen gbar gbar ér Tor ve ngu yemen sha u “una hemba” yô.
Mba Kohol Kweior u He
3, 4. (a) Ka mbamgem mba nyi nongo ne u ve a mi ken tiônnongo u Kristu hii sha shighe u yange i ver Tartor shon la je, man er nan ve kwagh ne a lu hange hange? (b) Er Yesaia tsengaôron nahan, mbamgem mban mba a inja nena?
3 Yange mba veren Tartor la je tsô, maa shighe kuma u a hide a tiônnongo u Kristu u i hide i ver—u i seer un ityom i sha kwagh u Tartor hegen la—a lian un una dondo gbenda u tiônnongo u Kristu u sha derianyom u hiihii la yange dondon la. Nahan ken mgber u Iyoukura [zwa Buter] i Jun 1 man 15, 1938 la, i time sha mgbe u i gbe u nongo u Kristu ua eren akaa yô. Ken masejime yô, mgber u Disemba 15, 1971 la shi seer pasen kwagh u Mbahemenev mba Shin Tine mba sha shighe wase ne ken kwaghngeren u i nger ér, “A Governing Body as Different From a Legal Corporation” (Mbahemenev mba Shin Tine mba Lun Kposo a Nongo u I Ver sha Tindi La). Ken inyom i 1972 la, i tsua mbamzough mba mbatamen ér ve̱ naan atôônanongo a hen ajiir a ve iwasen shi ve̱ tesen a gbenda kpaa.
4 Mhidi u i hide i ver hemen sha inja la yange taver tiônnongo u Kristu kpen kpen. Shi kwagh ugen u yange seer nan mtaver ne yô lu mserakaa u Mbahemenev mba Shin Tine yange ve ver sha u tesen mbatamen ityom ve, kua u nan ve ityesen sha akaa a ijirôron kpaa la. Yange i tsengaôron kwagh u mbamzehemen mba vea lu van tegh tegh ken mserakaa u nongoior u Aôndo u shin tar la, man akaa a injaa a aa va ker la kpaa, ken Yesaia 60:17. I kaa hen ijiir la ér: “Me va a zenaria sha ityough ki togula, shi Me va a azurfa sha ityough ki iyôgh, togula sha ityough ki kon, iyôgh sha ityough ki awen. Me ver bem a̱ lu orkurantar wou man perapera a̱ lu ityoor wou.” Mbamgem mba injaav mban yange ve tese ikyav ér Aôndo haa iveren na sha mba yange ve due sha u suen Tartor na a ishimatseen la, shi lumun a ve kpaa.
5. (a) Yange Satan er nena sha iveren i Yehova yange na ior nav laa? (b) Sha u dondon kwagh u i nger ken Mbafilipi 1:7 la yô, ior mba Yehova er nena sha ishimavihin i Satan laa?
5 Ikyo i wan i sha dooshima i Aôndo yange wa ior nav shighe u i ver Tartor la kera cii la, Satan kpa ta ashe lu nengen. U tesen ikyav yô, ken inyom i 1931 la, annongo u Mbakristu u cuku ne yôô gbar gbar ér ve gban mban di Mbahenen Bibilo tsô ga. Ve kaa ér ve mba Mbashiada mba Yehova, er i nger ken Yesaia 43:10 nahan! Yange Diabolo va ve a tôvacan u kpilighyol tar sha won cii, kwagh la yange una er a̱ lu aburabur shin a̱ lu sha apera kpaa. Ken ityar i í vande fan í sha ian i í ne ior u civir sha ishima ve amba er United States man Canada man Jamani nahan je kpa, yange gba u Mbashiada vea za ajir kwa kimbir kimbir sha u keren ian i civir gbar gbar. Ken inyom i 1988 la, Atejir u Tamen u United States time sha ajir 71 a yange wa Mbashiada mba Yehova ker yô, man i ôr ajir ne kpishi i na ve ishô. Tar sha won cii mba nôngon kwagh ken mbaatejir her, ken “mpaleghyol u Loho u Dedoo man shi mtim u i tim u la kpaa,” vough er yange i er ken derianyom u hiihii la nahan.—Mbafilipi 1:7.
6. Tswer man mbamyange yange tagher ior mba Yehova u yemen hemen hemen kpa? Tese ikyav.
6 Ken kwavanyom u 1930 la, sha ayange a yange yem zan zan za ar sha Ityav mbi Tar Cii Mbi sha II la, ugomoti mba sha igyosough tswer tom u Mbashiada mba Yehova ken ityar igen amba er Jamani man Ishpania man Japan nahan shin yange ú, se hila ter di itiar tseegh tsô. Kpa ken inyom i 2000 la, ityar i itiar ne tseegh lu a mbayôôn Tartor u Aôndo taveraa war nyôron iorov 500,000. Ingyegh kin hemba ingyegh ki Mbashiada tar sha won cii ken inyom i 1936 la war nyôron kwa pue! Nahan wanger wang, tswer man mbamyange vea fatyô u tagher ior mba Yehova u yemen hemen hemen sha ikyev i Yesu Kristu, Orhemen ve u hemban la ga.
7. Ka kwagh u vesen u nyi yange er ken inyom i 1958 laa, man hii hen shighe la je, ka mgem u kpilighyol u nyi a ve?
7 Mkohol u vesen u hemban cii u i gbe je Mbashiada mba Yehova ve lu a̱ vande kumban imba la ga, u yange i kumba ken gar u New York City ken inyom i 1958 sha itinekwagh i Mkohol u Ityar Ityar u Ishima i Aôndo, u yange lu a iyenge i hemban ngeen nyôr iorov 252,922 la, yange lu ikyav i tesen mzehemen ne kpen kpen. Ken inyom i 1970 la tom ve bugh ken ityar i itiar i í vande ôron kwagh teren i sha heen ne, mase shin di ken tar u i fa ú hen shighe la sha iti i East Germany la tseegh ú lu a̱ bugh ga ye. Kpa ken zegetar u i yilan ér Soviet Union la man ken ityar igen i í ya ikyar a ú, í lu ken ijoughzwa i i yer ér Warsaw Pack la yô, i tswer tom u Mbashiada ker. Ken ityar shon i ngise Gomoti u Tyemimôngo lu hemen ken í ne, Mbashiada mba ve lu eren tom ker taveraa nyian hemba tiôn miliôn jimin.
8. Iveren i Yehova a ver ior nav la va a nyi kwagha, man Iyoukura [zwa Buter] i̱ ken inyom i 1950 la yange i̱ kaa er nyi sha kwagh ne?
8 I ver Mbashiada mba Yehova iveren, ve zua a mseer sha ci u ve za hemen u ‘vanden keren tartor [u Aôndo] man perapera Na.’ (Mateu 6:33) Kwaghôron u profeti u Yesaia u a kaa ér: “U kiriki una hingir kweior, man u hemban ndahar una hingir ikurior i ageegh; Mo TER, Me er kwagh ne fefa zum u shighe á kuma yô” la, ngu ivin kpôô kpôô. (Yesaia 60:22) Man kwagh ngu van a va. Ken anyom pue a á kar ne, iyenge i mba yange ve lumun a hemen u Tartor la seer sha ingyegh ki hemban iorov 1,750,000. Mban ne kar a ishima ve hingir ken nongo u Iyoukura [zwa Buter] i̱ ken inyom i 1950 yange i kaa nahan la, ér: “Hegen Aôndo ngu kohol kweior u tar u he veren. . . . Imaagh kin kia nyôr ken Armagedon kia due tsura, . . . kia lu hiihii ken ‘tar u he’ la . . . , i kohol ve imôngo sha gbenda u hemen u Aôndo, ve kav igbenda i í eren akaa ken nongo ne yô.” Kwaghngeren shon mase kuren nahan ér: “Nahan yô se cii se yem nen hemen hemen, se yemen nen imôngo jighilii je, se mba se lu kweior u tar u he ne!”
9. Akaa a Mbashiada mba Yehova ve hen anyom imôngo ve fe la nga a inja nena?
9 Hegen ne yô, kweior u tar u he ne zua a mfetom u a lu a inja kpishi nyian, shi alaghga una lu a inja ken tom u hiden sôron akaa ú a lu eren shighe u Armagedon una kar kera la kpaa yô. U tesen ikyav yô, Mbashiada hen u wan ago kumban mbamkohol mba vesen shi nan mpeveryol fese shighe u aahe a er yô, shi ve fa u maan ayou fefa kpaa. Kwagh ne na yô kwagh u Mbashiada mba Yehova doo ior kpishi ishima shi mba a icivir sha ishiv vev kpaa.
U Kôôm Mbamhen Mba Kpeegh
10, 11. Tese ikyav er yange i kôôm mbamhen mba kpeegh sha kwagh u Mbashiada mba Yehova yô.
10 Nahan kpa ior mbá mbà ve kaan ér Mbashiada mba Yehova due igbenge hen atô u uumace yô. Ityôkyaa jighilii i í ne ve ka ve kaa nahan yô, ka mtil u Mbashiada u a har sha Bibilo sha ambaakaa er awambe a tan man u tilen pareghaa man ityu i man kua aeren nahan la. Kpa ior kpishi ayange ne mba masen kaven ér mnenge u Mbashiada la kuma u timen sha mi. U tesen ikyav yô, ortwer ugen ken tar u Poland yange gbidye waya hen afishi a tom a Mbashiada mba Yehova kaa ér un vea ior mba un eren tom ken iyouci a ve imôngo la ve gba anyiman sha itinekwagh i awambe a tan la ahwa imôngo je. Kwagh u yange va a anyiman la yô lu kwaghngeren u yange pipaabaver i ken zwa Polish i̱ í yer ér Dziennik Zachodni la i̱ due a mi sha iyange shon la. Ortwer la lumun nahan wener: “Mo iyol yam yô vihim kpishi er i yar tom a awambe ken twersôron i za kar ikyaa inya nahan. Saa a gema ieren ne keng, man saan mo iyol er or nan ôr kwagh nan gber sha itinekwagh ne yô. Sarem ka seer zuan a ibaver sha kwagh ne.”
11 Sha mkohol ugen u yange i zua ken inyom i i kar la, mbanengen sha kwagh u tweregh ken tar u Canada man Yuropa man tar u Iserael man u United States cii tema time sha kwagh u una wase mbatwerev u sôron ior iangev a u tan ve awambe shio yô. Yange i pase sha mkohol shon u yange i zua ken tar u Switzerland la ér, er agwa a samber kpung sha kwagh u awambe a tan nahan kpa, sha mimi jighilii yô, iyenge ior i í ser ve twer i te ve awambe kpa ve kpe la i hemba ngeen a í mba i ser ve twer a u tan ve awambe shio kpa ve kpe ga yô. Mbashiada mbauange yange ve hemba hungwan gambe fefa a ior mba i te ve awambe la, nahan kwagh ne a gema a pande inyaregh ki ma ve kimbi sha ci u twersôron la.
12. Tese ikyav er ior mba zan iti ve wuese mtil u yange Mbashiada mba Yehova tile sha kwagh u mtil pareghaa la yô.
12 Ior kpishi ôr akaa a dedoo kpaa sha mtil u yange Mbashiada mba Yehova tile pareghaa cii man Ityav mbi Tar Cii Mbi sha II hii kua shighe u i lu nôngon mbi zan a mi her ave la je kpaa, shighe shon u yange ior mba Nazi hemba veren ashe sha a ve sha u nan ve atsan la. Ior kpishi wuese tser u vidio u i yer ér Jehovah’s Witnesses Stand Firm Against Nazi Assault (Mbashiada mba Yehova Tile Dông Hendan a Ipila i Nazi), ú i lu Mbashiada mba Yehova ve er, man yange i hii tesen ú ken afo a mbakwarev a ken Jamani a i yer ér Ravensbrück la ken uwer u Novemba 6, 1996 la. Yange mba hiin u tesen tser shon ken afo a mbakwarev a cieryol a i yer ér Bergen-Belsen la sha uwer u Aipor 18, 1998 yô, orhemen u Center for Political Education ken Lower Saxony, Ikpurorfantakerada Wolfgang Scheel lumun nahan wener: “Môm ken akaa a mimi á á hembe kôron kunya ken tsegh ku mbayiase cii yô, ka er yange Mbashiada mba Yehova hemba vendan Gomoti u Tyemimôngo u taregh a ishima i tsough a ucôôci mba Mbakristu yô. . . . Sea nenge atesen a Mbashiada mba Yehova nan nan je kpa, mtil dông ve u sha shighe u hemen u Nazi la, kuma icivir.”
13, 14. (a) Ka imo i nyi yange i due a mi sha ci u Mbakristu mba tsuaa mbara hen ape ve vande veren ishima ér vea zua a ishuen ga laa? (b) Tese akav a akaaôron a injaa a ior ve ôr sha iyol i ior mba Aôndo nyian yô?
13 Shighe u ior mba zan iti shin mbaatejir ve kur ajir ve ne Mbashiada mba Yehova ishô sha akaa a taver yô, kwagh la ka a nôngo u panden ihyom i kôron shi a na ior ve hemba kenger Mbashiada sha inja kpaa. Shi ashighe kpishi kwagh ne ka a bugh ve gbenda u lamen a ior mba ngise yô ve lumun u keghen ato ga yô. Nahan Mbashiada mba Yehova venda ambaakaa la ga, ve wuese á kpishi je. Kwagh ne umbur se kwagh u yange er sha derianyom u hiihii ken Yerusalem la. Er yange Mkohol u Mbaajiriv, atejir u tamen u Mbayuda la, soo u been a Mbakristu sha, sha ci u kwaghpasen u ve lu pasen a ishimatseen la yô, Gamaliel, u “lu ortesenatindi lu a icivir hen nongoior la cii” la, ta icin nahan ér: “Ne ior i Iserael, kura nen ayol a en sha kwagh u ne nenge u eren a ior mban ne. . . . De nen ior mban kera tsô; gadia aluer mhen ne shin tom ne ua lu u ior yô, ua bunde; kpa a lu u Aôndo yô, né fatyô u bunden u ga, alaghga á va hingir er ne mba nôngon num kuan Aôndo je kpaa.”—Aerenakaa 5:33-39.
14 Di er kwagh u Gamaliel kpa yange lu nahan, sember sember ne ior ôr akaa ta ikyaa a Mbashiada mba Yehova sha u ve̱ zua a ian i civiraôndo yô. U tesen ikyav yô, or u ngise lu orkyôn u mzough u i yer ér International Academy for Freedom of Religion and Belief la kaa nahan ér: “I̱ de cirin ian i ma kwaghaôndo a lu a mi la sha ci u ior nenge akaa a ve ne jighjigh a mi la ér a due kposo yum ga.” Shi ortumbunmfetakerada sha gbaa kwaghfan u sangen yeke u timen sha kwaghaôndo, u a lu ken yunivasiti i Leipzig la due a mpin u injaa sha mgbe u gomoti u Jamani yange tindi ior ér ve̱ gba iniongo i kwaghaôndo i í senge ér ka i bo la mker la, a pine ér: “Hii nan ve í lu ukwaghaôndo mba kiriki mbara tseegh i lu gban ve mker, kpa ucôôci mba uhar mba vesen mbara yô [ka Côôci i Mbaroman Katoliko man Côôci i Lutheran je la] i gbe ve mker ga?” U zuan a mlumun yô, gba u se yem a yem keren zan ica je ga, se nenge sha mkaanem ma orgen u ngise lu ortom ken Jamani la kpa se zua a mlumun. Yange nger ér: “Mba norom ikyaa mba ken côôci yange ve kar ken myer ve za núm ior mba gban mker mba gomoti yange tindi la sha u eren imba tom i̱ yange ve er la je ka u henen a hen ga.”
Ka An Se Ver Ashe a Nan Ser Nana̱ Na Se Mpevere?
15, 16. (a) Er nan ve kwagh u Gamaliel yange er la yange za ikyura kpuaa tseeghele? (b) Yange hemba iorov mbagenev utar mba lun aa tahav u wasen Yesu nena?
15 Kwagh u Gamaliel yange ôr la tese wang ér tom u i lu Aôndo je a lu suen ú ken ijime yô, ua fatyô u gbán gbàn di nahan ga. Yange Mbakristu mba tsuaa mbara zua a mtsera ken mkaanem nam ma a ôr hen Mkohol u Mbaajiriv la je ka ashe tugh ga, kpa shi ve umbur e̱r mkaanem ma Yesu yange ôr ér a tôv mbadondon un a ican la kpa ma lu mimi yô. Kwagh u Gamaliel yange ôr la na yô mbahemenev mba kwaghaôndo kera za hemen a awashima u yange ve lu a mi u been a mbahenen mbara kera la ga, kpa kwagh la kar a tôvacan kera jimin cii ga, sha ci u i nger ér: “Nahan ve rumun imo na la. Tsô ve yila mbaapostoli mbara, ve gbidye ve, ve shi ve ta ve icin er ve̱ de kera shi ôron kwagh ken iti i Yesu ga; tsô ve pase ve, ve tuhwa.”—Aerenakaa 5:40.
16 Yange Yesu til sha ishigh ki kwavjir yô, Pontiu Pilatu zua un a ibo ga, nahan a nôngo ér una pase Yesu. Kpa kan shio. (Yohane 18:38, 39; 19:4, 6, 12-16) Nikodemu man Yosev u Arimatia, mba uhar mba ken Mkohol u Mbaajiriv mba yange ve soo kwagh u Yesu mbara je kpa, yange ve lu aa tahav kuma u yangen atejir la ér a̱ de eren Yesu kwagh ga ze. (Luka 23:50-52; Yohane 7:45-52; 19:38-40) Mpever u uumace ve ve a mi shighe u ka vea mough sha u paan ior mba Yehova iyol la—a̱ lu nyityô kwagh je i̱ mgbegha ve u eren kwagh ne kpaa—ka a lu di côhiin tsô. Tar ua za hemen u kôron mbadondon Kristu sha mimi mbara ihyom, vough er un iyol na kpa yange ve kôr un ihyom nahan. Ka Yehova tseegh una va a mpever u jim la ye.—Aerenakaa 2:24.
17. Ka mnenge u mimi u nyi Mbashiada mba Yehova ve lu a mi, kpa er nan ve iyol i kpe ve sha ishima i ve kange ér vea za hemen u pasen loho u dedoo la ga?
17 Sha mimi yô, Mbashiada mba Yehova ver ashe je ér tôvacan una za hemen. Ka shighe u a hemba tar u Satan ne ua yem ityough tingir la tseegh ahendan aa bee ye. Nahan kpa, shin er tôvacan ne a vihi nahan kpa, ne Mbashiada u den eren tom u i we ve u pasen kwagh u Tartor la ga. A er nan je ve una yange ve, er Aôndo a lu suen ve nee? Mba nengen ken Yesu Kristu, Orhemen ve u taver ishima la, ngu ve ikyav i tesen i injaa.—Aerenakaa 5:17-21, 27-32.
18. Ka mtaver u nyi a lu ior mba Yehova ken hemen here, kpa ka mkur u nyi ve lu a vangertiôr ér una va keng-e?
18 Sha mhii u kwaghaôndo u mimi je tsô, hii u tagher a ahendan. Kera shi ca ga tsô, Gogi, u a lu Satan sha mlu na u kôron kunya hii shighe u yange i zenda un sha kera je zan zan la, una sa kwan a ta num sha kwaghaôndo u mimi. Kpa kwaghaôndo u mimi una war. Tsô Satan una hemen “utor mba sha tar sha won cii” una za a ve vea za “nôngo ityav a Waniyôngo kpa Waniyôngo Una hemba ve, . . . gadia Un ka Ter u uter man Tor u utor kpaa.” (Mpase 16:14; 17:14) Een, Tor wase ngu yemen hemen hemen sha u za masen hemban, man kera shi ica ga tsô “una hemba kpaa.” Ka ian i civirigh kpishi u yemen hemen a na imôngo, sha ci u se fa je ser ica a gba ga tsô or môm kpa nana kera hendan kwagh a mbacivir Yehova zum u vea kaa ér: “Aôndo ta ikaa ken vese” la mayange ga!—Mbaromanu 8:31; Mbafilipi 1:27, 28.
Ú Fatyô u Pasen Kpa?
• Hii sha shighe u i ver Tartor la je, kanyi Yehova a er sha u taver nongo u Kristu?
• Kanyi Satan a er sha u nôngon ér una yange Kristu a̱ de kuren mhembe na ga, man kanyi i ve kere?
• Ka mnenge u vough u nyi i doo u se lu a mi sha aeren a dedoo a mba ve lu Mbashiada ga ve eren a vese laa?
• Shi kpuaa tsô Satan una er nyi, man kanyi ia va kere?
[Study Questions]
[Picture on page 26]
Mbamkohol ka ikyav i tesen mzehemen u ior mba Yehova
[Picture on page 28]
Mtil u yange Mbashiada tile pareghaa sha shighe u Ityav mbi Tar Cii Mbi sha II la ngu van Yehova a iwuese her