De Gbe Uwer U Eren Akaa A Dedoo Ga
De Gbe Uwer U Eren Akaa A Dedoo Ga
“Sé gba nen uwer u eren akaa a dedoo ga, gadia shighe á va kuma yô, sé sunda aluer se yina ishima ga yô.”—MBAGALATIA 6:9.
1, 2. (a) Er nan ve i gbe u or a lu a ishima i taver ve nana civir Aôndo? (b) Aberaham yange taver ishima nena, man kanyi yange i wase un u eren nahana?
KA I saan se Mbashiada mba Yehova iyol u eren ishima i Aôndo kpen kpen. Shi ka i kundu se iyol u tôôn “igbur” i orhenen la kpaa. (Mateu 11:29) Nahan cii kpa, u civir Yehova vea Kristu la ka lu zange hanma shighe ga. Yange apostoli Paulu pase kwagh ne ken igbar zum u a taver mba ve lu Mbakristu a na imôngo mbara ishima nahan la, ér: “Gba u né lu a ishima i taver sha u eren ishima i Aôndo man né ngohol kwagh u i tende zwa a ven la” ye. (Mbaheberu 10:36) Gba u se lu a ishima i taver sha er i war taver u civir Aôndo yô.
2 Uma u Aberaham ngu se ikyav sha kwagh ne. Ashighe kpishi yange a tagher a kwagh u yange a taver u tsuan yô, kua mlu u nanden ityough kpaa. U kaan ér á gbihi uma u mkpeyol u ken Ur la yô, hila lu di hiin kwagh tsô. Ica i gba ga tsô maa a tagher a ijen man ipila sha ikyev i mbawanndor a na, shi shí côhiin tsô yange ma i ngohol un kwase kpaa, shi yange tagher a ihyom i sha ikyev i anterev mbagenev man tswam u ken uitya. Ameen a vesen lu a̱ va ga. Kpa Aberaham gba uwer u eren kwagh u dedoo ga. Er yange lu a̱ lu a Mkaanem ma Aôndo jimin cii er se lu a mi ayange ne ga yô, uwergban na ga la lu kwagh u kpilighyol kpishi. Nahan kpa, ka keng yange fa kwaghôron u profeti u hiihii u Aôndo kaa ér: “Me ver ihom hen atô wou vea kwase, man hen atô u vor wou a vor na” kpaa la. (Genese 3:15) Er yange lu u Vor la ua due ken Aberaham yô, kera lu ilian er yange hii ve Satan kôr un ihyom nahan la ga. U kaven kwagh ne yange una wase Aberaham u taver ishima a msaanyol ken ameen a na cii je ka u henen a hen ga.
3. (a) Ka ityôkyaa i nyi ior mba Yehova mba ainge ve ver ishigh ér ican ngi tseren ve? (b) Mbagalatia 6:9 taver se ishima ér nyi?
3 Ior mba Yehova mba ainge kpaa ve fa je e̱r i lu u ican a tser ve yô. (1 Peteru 1:6, 7) Kera ga je kpa , Mpase 12:17 kaa a vese ér Satan ngu ‘nôngon ityav’ a asande a mba i shigh ve mkurem la. Ishima vihin i Satan la i samber sha “iyôngo igen” kpaa sha ci u í lun ikyooso ikyooso a asande a mba ishigh ve mkurem la yum yô. (Yohane 10:16) Dugh ahendan a alaghga Mbakristu vea tagher a mi ken tom ve u ken igbar la sha je kpaa, alaghga vea va zua a ameen a karen uuma vev ikyangegh. Paulu wa se kwagh ér: “Sé gba nen uwer u eren akaa a dedoo ga, gadia shighe á va kuma yô, sé sunda aluer se yina ishima ga yô.” (Mbagalatia 6:9) Een, shin er Satan a we ishima u vihin jighjigh u nan wase nahan kpa, se hendan nen a na, se tile dông sha jighjigh u nan wase. (1 Peteru 5:8, 9) Kanyi ia fatyô u van ken mtil wase u sha mimi laa? Yakobu 1:2, 3 pase ér: “Anmgbianev av, i̱ lu ne kwagh u iember tseegh shighe u ameen atô kposo kposo aa va tser ne yô, gadia ne fa, mkar u i lu karen jighjigh wen u nan la ka a na ishima i taver.”
Num u Tan Jighilii
4. Satan yaren tom a numtan jighilii sha u una vihi jighjigh u nan u ior mba Aôndo nena?
4 Uma u Aberaham la tese ikyav i “ameen atô kposo kposo” a alaghga Orkristu nana tagher a mi ainge yô. Ikyav i tesen yô, yange lu u una er kwagh sha num u ior mba ken Shinar nôngo a na la. (Genese 14:11-16) Ka nahan ve Satan a ze hemen a num tan jighilii sha gbenda u tôvacan ye. Er Ityav mbi Tar cii Mbi sha II mbira bee la je, gomoti mba ityar kpishi yàngè tom u Mbakristu ú tesen ior ú Mbashiada mba Yehova ve eren ne. Takerada u sha inyom u i yer ér 2001 Yearbook of Jehovah’s Witnesses la pase ipila i Mbakristu mba ken tar u Angola ve ye ican a mi sha ikyev i mbaihyomov yô. Er anmgbianev asev mba ken ityar ne ve suur sha Yehova yô, ve venda inyigh i môm ér vea de mayange ga! Yange lu sha ipila ve i eren shin ihyembeato ve ve er kwagh ne ga, kpa lu sha tom u pasen kwagh sha ayom gban uwer ga la.—Mateu 24:14.
5. Tôvacan una tser ikyaior i i lu Mbakristu la ken makeranta nena?
5 Nahan kpa, ka hange hange u saa tôvacan una lu a ipila sha mi ga. Ken masejime yô, i ver Aberaham iveren a zua a ônov uhar—Ishemael man Isaka. Genese 21:8-12 kaa a vese ér sha shighe ugen la Ishemael lu “numben” sha Isaka. Ken washika u Paulu nger hen Mbagalatia la, a tese ér kwagh ne yange gba lun di inumbe i mbayev tseegh ga, sha ci u yange pase wener Ishemael lu tôvon Isaka a ican! (Mbagalatia 4:29) Nahan tarnahan u akar a or a ken makeranta ka a nahan nan man kwaghhômon u mbaahendanev ka ve hômon la cii a fatyô u kaan ér ka tôvacan. Gum Orkristu u i yer un iti ér Ryan la umbur ican i yange un ya sha ikyev i akar na a yange nyôron klase môm vea ve ken makeranta la nahan wener: “Zende u miniti 15 u nyôron mato zan makeranta shi hiden la yange ú lum er ka ahwa imôngo nahan sha ci u kwaghhômon u yange ve tôôm ve hômon kwagh a mi la. Yange ve mgbagh aniyô u kôron ikyapipaa a mi sha gberusu u tsaren shigali a mi la, una tseen yô ve gema ve kighir mo iyol a hiam.” Ka sha ityôkyaa i nyi yange ve eren a na nahana? “Ityesen i yange m ngohol ken nongoior u Aôndo la na m due kposo a igyumior igen ken makeranta.” Nahan kpa, sha iwasen i mbamaren mba Ryan yô, a fatyô u wan ishima ken mimi. Mbayev mbakiriki, iyol kpe ne sha ci u mbakwav wen mba hômon kwagh sha a ven yumuu? Mayange de gbe uwer ga cii! Aluer ú wa ishima zan zan yô, ú zua a m-iv u mkaanem ma Yesu mà má kaa nahan la, ér: “Saan ne iyol zum u ka a heen ne, a tôvon ne a ican, man a teren ne sha hanma inja i ifer sha aie, sha ci Wam yô.”—Mateu 5:11.
Ishimanyian i Ayange Ayange La
6. Ka akaa a nyi aa fatyô u vihin mlu imôngo u Mbakristu ainge?
6 Ameen kpishi a se tagher a mi ainge ne ka i lu ishimanyian i ayange ayange ne. Yange gba u Aberaham iyol na una wa ishima a haghelaa u yange hii hen atô u mbakuran ilev nav man mba wan u anngô na Loti la. (Genese 13:5-7) Kape ainge kpa i lu vough je la, vihishima u or a orgen man iyuhe i gban ver ver la ia fatyô u van a zayol hen atô u ior shi anger bem u tiônnongo je kpaa. “Gadia her ape iwuhe i lu kua u wan kwagh wou iko tseegh yô, anzughul ban ga, kua shi hanma ieren i dang kpaa.” (Yakobu 3:16) A lu hange hange u se gban uwer ga, kpa geman veren bem ken hemen u imanger, er Aberaham kpa ngise er nahan, nahan se keren mkpeyol u mbagenev!—1 Mbakorinte 13:5; Yakobu 3:17.
7. (a) Kanyi kwagh or a er aluer or u nan lu Orkristu a nan imôngo la nan vihi nan ishima yôô? (b) Aberaham yange ver ikyav i dedoo sha u kuran mlu na u dedoo vea mbagenev la nena?
7 Ka i lu kwagh u taver u eren kwagh ken bem kpishi zum u i lu se inja er or u nan jighjigh a vese imôngo er kwagh a vese sha inja ga yô. Anzaakaa 12:18 kaa ér: “Orgen ka nan gba ôron kwagh gagh er mkuma u sanker yô, kpa nombor u orfankwagh yô, ngu ne mkpeyol.” Kwagh u ôron gagh la, shin aluer i ôr un ka sha mfe ga je kpa, ka a nyoon ken ishima tsung. Ka i hemba nyoon se aluer se fa ser i er angereke sha a vese shin mba gbe kôson se tsô yô. (Pasalmi 6:6, 7) Kpa Orkristu nana fatyô u nan ian ér ishima vihin i na nan iyol i kpen ga! Aluer ú ngu ken imba mlu la yô, ker gbenda u sôron akaa veren vough sha u lamen a or u nan er ú kwaghbo la ken bem. (Mateu 5:23, 24; Mbaefese 4:26) Lu a ishima i den or la a kwaghbo. (Mbakolose 3:13) Aluer se de ishimavihin yô, se na ian i a fatyô u been a zayol u ken ishima yase la tseegh ga kpa a kua mlu wase vea anmgbian wase la kpaa. Ishima yange ia vihi Aberaham a Loti kpa yange koso kwagh la ken ishima ga. Ka nahan ve yange Aberaham kar a kar za yima Loti kua tsombor na ye!—Genese 14:12-16.
Ameen A Se Ve a Mi sha Ayol a Ase La
8. (a) Mbakristu vea “kuma ayol a ve sha atsan atô kposo kposo” nena? (b) Aberaham yange er nan ve lu a mnenge u akuma akuma sha kwagh u akaa a iyolougho?
8 Sha mimi yô, ameen agen ka i lu se se va a á sha ayol a ase ye. Sha ikyav i tesen yô, Yesu yange wa mbahenen nav kwagh ér: “De koson nen akaa a injaa sha ci wen shin tar ne hen ape ivina kua nduran ve vihin kwagh kera, mbaiv kpaa ka ve time ve iin ne ga.” (Mateu 6:19) Kpa, anmgbianev mbagen “kuma ayol a ve sha atsan atô kposo kposo” sha u veren uyôughyôugh mbaakaav ken hemen u akaa a Tartor. (1 Timoteu 6:9, 10) Aberaham yange lumun wener mkpeyol u sha iyol a̱ kar un sha er una er ishima i Aôndo yô. “Ka sha jighjigh u nan man a za tema ken tar u ityendezwa la ye, er ka tar na ga nahan a tsaan ker utenti vea Isaka man Yakob mba ve lu mbayandyako imôngo sha dyako shon la môm môm je. Gadia a lu keghen gar u a lu a imagh, u Aôndo A lu Orkaren man Ormaan un la.” (Mbaheberu 11:9, 10) Jighjigh u nan u Aberaham na “gar” shin gomoti u Aôndo la yange wase un u kera suur sha inyar ga. Se lu nen a imba kwaghfan u yange lu a mi la sha u eren nahan vough gaa?
9, 10. (a) Isharen i duen iti ia va a imeen nena? (b) Ainge ne anmgbian nana fatyô u eren kwagh ér nan ‘hemba ndahar’ nena?
9 Gema nenge sha gbenda ugen ase. Bibilo tese gbenda ugen sha mkaanem ma taver nahan ér: “Aluer ma or nana hen er nan ngu ma kwagh kpa nan gba kwagh ga yô, nan ngu tsughun iyol i nan.” (Mbagalatia 6:3) Heela tseegh ga, i taver se ishima ér “de eren nen kwagh sha u wan ayol a en iko tseegh shin sha u keren icivir i gbilinigh kpaa ga, kpa hide nen ayol a en ijime.” (Mbafilipi 2:3) Mbagenev va a ameen sha ayol a ve sha u vendan u yaren tom a kwaghwan ne. Ka i lu isharen i duen iti la ka i̱ mgbegha ve ye, i kera lu isharen i eren “tom u dedoo” la ga, nahan iyol i hingir u kpen ve shi ishima i hingir u vihin ve zum u ve fetyô u zuan a aan a civirigh ken tiônnongo ga yô.—1 Timoteu 3:1.
10 Aberaham ver ikyav i dedoo sha gbaa u or ‘nengen sha mlu u nan hemban er ma nan nenge ga la.’ (Mbaromanu 12:3) Shighe u yange va zua a Melkisedeki yô, Aberaham tese ér mlu na u un lu a Aôndo doo doo la na un gande je ve ga. Kwagh u gema er yô, a tese ér ian i Melkisedeki i pristi la hemba i̱ na sha u nan un môm-ken-upue. (Mbaheberu 7:4-7) Ainge kpa gba u Mbakristu vea lu a imba ishima i eren akaa sha gbenda u tesen ér ve ‘hemba ndahar’ la, vea keren a ker gwa ga. (Luka 9:48) Aluer ka inja er mba ve lu hemen ken tiônnongo la mba ndyaren ian i civirigh yough i i gbe u ma ú zough a mi la yô, tile a ishima shimi nenge ieren yough ape i doo u kôôm mlu wou shin gbenda u ú eren akaa la. U̱ ma ú vihi ishima sha ci u aan a icivirigh a ú lu a mi ga la yô, gema er tom sha ian i civirigh i ú lu a mi la—ian i wasen mbagen sha u ve̱ fa Yehova la. Een, “hide nen a ayol a en ijime er uwegh ku Aôndo ku ageegh ku lu sha a ven nahan, sha er shighe á va kuma vough yô Una kende ne sha” yô.—1 Peteru 5:6.
U Nan Akaa A I Nengen a Mi Ga la Jighjigh
11, 12. (a) Alaghga mbagenev ken tiônnongo kera mba a ishima i torough torough la ga sha ci u nyi? (b) Aberaham ver ikyav i dedoo sha u haren uma na cii sha jighjigh u nan ken uityendezwa mba Aôndo nena?
11 Imeen igen yô a lu mlu u i lu inja er mkur u tar u ifer ne timbir yum la. Sha kwagh u 2 Peteru 3:12 a kaa yô, gba u Mbakristu vea lu ‘keghen mve u iyange i Aôndo man vea lu eren sha u i̱ va fefa yô.’ Nahan kpa, ior kpishi kegh “iyange” ne anyom anyom, mbagenev je yô kegh kuma upuembaanyomov imôngo je. Sha nahan yô, alaghga iyol ia hingir u kpen mbagenev nahan vea kera lu a ishima i torough torough la ga.
12 Shi nenge ikyav i Aberaham la yôô. Uma na jimin cii yange har sha mne u nan uityendezwa mba Aôndo jighjigh, shin er yange ian lu i ve cii vea iv ken uma na ga nahan kpaa. Sha mimi yô, yange tsa sha won nenge er wan na Isaka vese yô. Kpa lu u uderimbaanyomov vea kar imôngo cii man tsombor u Aberaham ua lu “iyenge er asan a Sha” shin “er waarawa u shin kpezegemnger nahan” ye. (Genese 22:17) Nahan kpa yange ishima vihi Aberaham ga shi uwer gba un kpaa ga. Nahan apostoli Paulu ôr kwagh u Aberaham man uter mba tamen mbagen ér: “Ka ken jighjigh u nan man mban cii ve kpe ye, ve lu a ngohol uityendezwa ga, kpa ve nenge a ve ken ica, ve ember ve, ve pase gbar gbar er ve lu mbavannya man ushirmbaiorov shin tar yô.”—Mbaheberu 11:13.
13. (a) Mbakristu mba er ka “ushirmbaiorov” ainge nena? (b) Ka ityôkyaa i nyi Yehova a lu van a mkur sha tar ne?
13 Aluer Aberaham yange fatyô u haren uma na cii sha uityendezwa mba m-iv ve lu “ken ica” la yô, hila se mba ainge mba se lu a m-iv u akaa ne ikyua ne ve se kera har ga yee! Saa se nenge ayol a ase ser se mba “ushirmbaiorov” ken tar u Satan ne, sha u vendan u hoghom iyol ken uma u tumen ityough ken taryan la, er Aberaham kpa yange er nahan. Sha gbaaôndo yô, a hemba lun se guda u “mkur u akaa cii” a̱ va hegen je, a̱ de mgbôghom a mgbôghom tseegh tsô ga. (1 Peteru 4:7) Alaghga se lu yan ican a angev, shin m-ban u inyar una za se iyol kpishi. Nahan kpa gba u se umbur ser, Yehova ngu van a mkur ka sha u va waren se sha mbamlu mba vihin tseegh ga, kpa ka sha u tseghan iti na. (Esekiel 36:23; Mateu 6:9, 10) Mkur ngu van, kpa ka keng keng u una va sha shighe u a doo se la ga, kpa a lu sha shighe u una hemba eren awashima u Yehova la.
14. Ishimawan i Aôndo ngi Mbakristu mba ainge a iwasen nena?
14 Umbur kpaa wer, “Ter ngu eren negh negh sha ityendezwa Na la er mbagenev ve nenge er ngu eren negh negh nahan ga, kpa we ishima a ven, mayange sar Un u mbagenev ve̱ tim ga, kpa ior cii ve̱ gema asema.” (2 Peteru 3:9) Nenge kwagh u i kaa ér Aôndo “we ishima a ven” la—ka ior mba ve lu ken tiônnongo u Kristu je la. (Ka se se nger i yier ye.) Alaghga a gba u shighe a kar cii man se mbagenev se fatyô u geman uuma asev sha er ‘á kohol se ken bem sha ishigh Nagh sé lu wang a acôghor iyol ga’ ye. (2 Peteru 3:14) Nahan se mba a iwuese sha er Yehova a lu a imba ishimawan ne ga zee?
U Zuan a Iember Shin er Mbaagbe Ve Lu Nahan Je Kpaa
15. Yesu yange tagher a ameen kpa kusu iember na nena, man Mbakristu mba ainge vea zua a iwasen sha u dondon un nena?
15 Uma u Aberaham ngu a ityesen hen Mbakristu mba ainge kpishi. Yange na a na jighjigh tseegh ga kpa shi a tese ishimawan man kwaghfan man ishimataver man dooshima u tangen iyol ga la. Yange ver mcivir u civir Yehova hiihii ken uma na. Nahan kpa gba u se hungur er i lu Yesu Kristu a hembe veren ikyav i dedoo i se dondo nahan ga. Un kpa yange tagher a ameen man akaren kpishi, kpa ken akaa ne cii, a kusu iember na her. Sha ci u nyi? Lu sha ci u yange ver ishima na sha ishimaverenkeghen i i̱ lu un ken hemen la. (Mbaheberu 12:2, 3) Nahan Paulu yange er msen ér: “Aôndo u ishimawan man ishimasurun A̱ na ne, lu nen ishima i môm ayol a en sha inja i Kristu Yesu la.” (Mbaromanu 15:5) Aluer se mba a mhen u shami yô, mbaagbe mba Satan una wa sha gbenda wase kpa vea yange se iember ga.
16. Kanyi kwagh se er shighe u i lu inja er mbamzeyol asev nenger se laa?
16 Shighe u i lu inja er mbamzeyol ngee gande yô, umbur iyol yough wer we kpa ú doo Yehova ishima di vough er yange Aberaham doo un ishima nahan. A soo ér u̱ za ikyura. (Mbafilipi 1:6) Suur sha Yehova, lu a vangertiôr wer ‘una rumun ér i̱ va mee ú i̱ hemba agee a ou ga, kpa ken imeen la Una bugh ú gbenda u waren sha er ú tile dông yô.’ (1 Mbakorinte 10:13) I̱ hingir ikye yough i ôron Mkaanem ma Aôndo hanma iyange. (Pasalmi 1:2) Tavershima ken msen u eren, sôn Yehova a̱ na ú ishimawan. (Mbafilipi 4:6) Una “na mba ve sen Un la icighan jijingi.” (Luka 11:13) Yar tom a mbamne mba Yehova a ne sha u suen we ken mlu wou u ken jijingi la, amba er ngeren mba ve har sha Bibilo la nahan. Shi de undun anmgbianev ga. (1 Peteru 2:17) Zaan mbamkombo mba Mbakristu vea tsombor wou sha er ú zua a ishimataver i i gbe u ú zua mi sha u lun a ishimawan la yô. (Mbaheberu 10:24, 25) Ember er ú fe wang wer ishimawan yough la i na ú mkom sha ishigh ki Aôndo shi jighjigh wou u nan la na un iember ken ishima nahan!—Anzaakaa 27:11; Mbaromanu 5:3-5.
17. Mbakristu mba gbe uwer ér kwagh hemba a hemba je ve ga sha ci u nyi?
17 Aberaham yange doo Aôndo ishima je lu “ikar” na. (Yakobu 2:23) Nahan je kpa, uma u Aberaham cii lu a ameen a nanden ityough tsung man atsan kpaa. Sha nahan yô, ken “ayange a masejime” ne Mbakristu ve̱ de veren ishima ér a lu ve kposo ga. Je yô, Bibilo ta se ikyughur ér “udangmbaiorov man mbatsughunior vea yem hemen hemen vea hemba vihin a vihi kwagh” cii. (2 Timoteu 3:1, 13) U ma ú gbe uwer wer kwagh hemba a hemba je ve la yô, gema fa wer mbamzeyol mba se lu tagher a mi la cii ka ikyav i tesen ér mkur u tar u ifer u Satan ne mgbôghom je la. Kpa Yesu umbur se ér “or u nana taver ishima zan zan mkur yô, ka nan á yima nan ye.” (Mateu 24:13) Nahan, ‘de gbe uwer u eren akaa a dedoo ga!’ Dondo ikyav i Aberaham la, nahan lu ken atô u “mba [vea] ya dyako u uityendezwa sha jighjigh u nan man ishima i wan” la.—Mbaheberu 6:12.
Ú Ver Ishima Kpa?
• Ka sha ci u nyi ior mba Yehova mba ainge vea zua a akaren man icana?
• Ka sha nyi gbenda Satan a te num na jighilii?
• Mbakristu vea kure zayol hen atô ve nena?
• Imanger man icivir i keren i gbilinigh ia fatyô u van a ameen nena?
• Ka sha nyi gbenda yange Aberaham ver ikyav i dedoo sha u keghen m-iv u uityendezwa mba Aôndo?
[Study Questions]
[Picture on page 16]
Tôvacan ka a tser ikyaior i i lu Mbakristu la kpishi, mbakov ve ka ve nahan ve tar
[Picture on page 19]
Sha ayange a Aberaham la m-iv u uityendezwa mba Aôndo lu “ken ica,” kpa a har uma na cii sha a ve