Ibaver I Mba Yôôn Tartor

Mba Ve Kpe sha Ikyaa i Mciviraôndo Ve Ainge la Mba Eren Shiada ken Sweden

KEN zwa Grika yô, ishember i “shiada” la ka martyr, man ka ishember shon ne kpa Buter a gem yilan ken zwa na ér “martyr” ye, inja na yô ka “or u nan kpe ku u eren shiada” je la. Mbakristu mba sha derianyom u hiihii la kpishi yange ve er shiada sha kwagh u Yehova sha u kpen sha ci u jighjigh ve u nan.

Kape sha derianyom u sha 20 la kpa Mbashiada udubu udubu kpe sha ikyev i mba suen Hitler ken ijime sha ci u mtil u ve tile paleghaa sha kwagh u patii man akaa a kenden a tar u or sha je la. Mba ve kpe sha ikyaa i mciviraôndo ve ainge ne kpa ve er shiada u kpilighyol. Ka kwagh u a sember eren ken tar u Sweden je la.

Gomoti u tar u Sweden la yange hii angwe u pasen ityô i tar la cii kwagh sha kwagh u Tim Gburugburu u ngise er la, sha u eren iniongo i anyom 50 i umbur mkur u Ityav mbi Tar cii Mbi sha II la. Yange i yila angwe u yôôn la ér Kwagh u Mbayiase u A Lu Her Ityough Ndor Yô. Yange i lôhô Mbashiada mba Yehova ér ve kpa ve̱ za pase akaa a yange za hemen sha shighe shon la.

Mbashiada yange mba ze yô, ve za bugh tembe u tesen akaa, ve yila ú ér: Mba Yange Ve Ya Ican ken Tim Gburugburu kpa I Hungur a Ve La. Yange i i hii u nengen akaa ne ken Iyou i Mkohol i Mbashiada mba Yehova ken gar u Strängnäs la. Mbashiada mba yange ve war Tim Gburugburu shon la ve lu her iyol ve sha iyange i hiihii la u pasen mbavannya mba hemban iorov 8,400 nahan akaa a yange za hemen sha shighe shon la sha zwa ve! Shighe u inyom i 1999 la i bee nahan, i tsen akaa a tesen ior ne ken ayou a koson ikyav mbi uter man ayou a koson ityakerada je hemba er 100 nahan ken tar u Sweden, shi iorov kuma 150,000 nenge a mbi. Ken atô u mba za nengen mbara mbagen yange lu mbatomov mba gomoti, man mbagenev ken a ve wuese kwagh u yange ve nenge a mi la.

Ma kwagh ugen môm u a bende a ityom i Mbashiada mba Yehova ken tar u Sweden u i yer un ken igbar shi ior ve wuese imba ne nahan ngu a̱ lu ga. Ior kpishi mba yange ve za u za nengen la ve pine ér: “Hii nan ve ne ôr se ican i yange ne ya ken Tim Gburugburu la ga zan zan i ar hegene?”

Yange mba tesen akaa la hen haregh u tiônnongo ugen mba been kera yô, ingyegh ki mba i lu henen Bibilo a ve ken uya la sa kwan yem kuma 30 ken deri. Orshiada ugen yange lôhô or u eren tom a na imôngo ér a̱ va nenge akaa a yange i tsen sha u ior ve̱ nenge la. Ortom la lumun saan saan shi va vea ijende na kpaa. Mba been kera yô, ijende na la kaa ér kpiligh un iyol u kaven er i hii ve ior vea lu a imba jighjigh u nan u a taver je u vea kaa ér u̱ ve̱ wa uwegh shin takerada u kaan ér ve gema ijime a jighjigh u nan ve yô, guda ku yô. Kwagh ne maa na kwaghôron lehe a lehe, zan zan je yô i va hii Bibilo i henen a na.

Di er mba sha derianyom u hiihii la kpa ve eren nahan, mba ve kpe sha ikyaa i mciviraôndo ve sha derianyom u sha 20 mban kpa mba eren shiada ken igbar ér Yehova ka Aôndo u mimi tswen, shi ka un tseegh a kom u nan un jighjigh shi suur sha a na hunden ishima ye.—Mpase 4:11.

[Picture Credit Line on page 19]

Orkwar ken afo: Państwowe Muzeum Oświęcim-Brzezinka, i zua a mi sha ikyev i USHMM Photo Archives