Hii Nan Ve I Gbe U Or A Er Batisema?

“Za . . za gema nen akuraior cii a hingir mbahenen, eren nen ve batisema.”—Mateu 28:19.

1, 2. (a) Ka ken mbamlu mba nyi nahan í eren ior batisema mbagene? (b) Ka mbampin mba nyi i pin sha kwagh u batisema?

 TOR Charlemagne u tar u Franks yange kighir ior i Saxon mba hemba ve ityav la cii ér ve er batisema ken inyom 775-777 S.W. la. Or u timen sha akaa a mbayiase John Lord nger ér: “Yange gema ve ve hingir Mbakristu ken ti sha apera.” Vladimir 1, orhemen tar u Russia kpa er nahan vough, yange va eren wantor u ken Greek Orthodox (iyouadua i ityô i Grika) ken inyom i 987 S.W. yô, a kaa ér saa ityô na cii ia hingir “Mbakristu.” Yange wa tindi sha u ior nav cii ve er batisema—je kua ku sha mi!

² Batisema mbara yange ve lu sha inja jee? Mba a inja jim je kpa? Nyityô or cii a gba eren nan batisema tsôô?

A Er Batisema Nena?

3, 4. Hii nan u mishin shin haan or mngerem sha ityo la i lu batisema u vough u Orkristu eren ga?

³ Shighe u Charlemagne man Vladimir 1 kighir ior u eren batisema la, mbahemenev mbara lu eren kwagh u Mkaanem ma Aôndo tese ga yô. Sha mimi yô, aluer í er ior batisema sha u mishin shin haan ve mngerem sha ityo shin eren mba i lu a̱ tese ve mimi u Ruamabera ga la batisema je kpaa, a lu a inja ga.

⁴ Time sha kwagh u yange er shighe u Yesu u Nasareti za hen Yohane u Eren Batisema ken inyom i 29 S.W. la. Yohane lu eren ior batisema shin Ifi u Yordan. Yange ior va hen a na sha asema ve sha u i va er ve batisema. Yange kaa a ve ér ve̱ gba tilen shin Yordan tsô, maa gbaa haan ve mngerem ma shin ifi sha ityou vev shin mishin ve ma sha ityo tsôô? Kanyi yange i̱ er zum u Yohane er Yesu batisema la? Mateu ôr ér mba been u eren un batisema yô, “[Yesu] due shin mnger fese.” (Mateu 3:16) Yange i wa un shin mnger, i mir un shin Ifi u Yordan. Kape or u Etiopia u cian Aôndo la kpaa yange i er un batisema shin ‘ityungu mnger’ je la. Yange kwagh gba sha atungu a mnger angara la  sha ci u Yesu man mbahenen nav yange ve eren ior batisema sha u mirin a mir or shin mnger jimin cii.—Aerenakaa 8:36.

5. Mbakristu mba hiihii mbara yange ve eren ior batisema nena?

⁵ Asemberatii a ken Grika a a gem “batisema u eren” man “batisema” la tese ér ka u mirin shin wan shin mnger. Smith’s Bible Dictionary kaa ér: “Batisema jighilii shi ikyav na kpôô kpôô yô, ka u mirin shin mnger.” Sha ci u nahan yô, mbamgem mba Bibilo mbagen ôr kwagh tér “Yohane or u mirin or shin mnger” shi “Yohane u wan or shin mnger.” (Mateu 3:1, Rotherham; Diaglott interlinear) Takerada u Agustus Neander u i yer ér, History of the Christian Religion and Church, During the Three First Centuries la u pase ér: “Jighilii yô, yange i eren batisema sha u mirin a mir or shin mnger.” Takerada u ken zwa French, u i yier ér Larousse du XX^e Siècle (Paris, 1928) la kaa ér: “Yange Mbakristu mba hiihii mbara eren batisema sha u mirin or shin mnger hanma ijiir i ityungu i mnger ia lu cii.” Shi New Catholic Encyclopedia (takerada u pasen asemberatii u Mbakatoliko) la kaa ér: “Ikyav tese wang ér Batisema u eren ken Côôci i tsuaa la lu sha u mirin or shin mnger.” (1967, Tihi 2, peeji 56) Nyian kpaa, u or lun môm ken Mbashiada mba Yehova yô, ka shighe u nan ne iyol i nan a ishima i nan i we nan jimin cii shin mnger la.

Mhen u He u sha Kwagh u Batisema

6, 7. (a) Ka sha ci u nyi yange Yohane eren batisema? (b) Ka kwagh u he u nyi yange lu sha kwagh u batisema u mbadondon Yesu la?

⁶ Awashima u batisema u Yohane yange eren la kaha kposo a u mbadondon Yesu yange ve eren la. (Yohane 4:1, 2) Batisema u Yohane yange eren ior la lu ikyav i ken igbar i mgemshima sha asorabo a ve a peren Tindi la. * (Luka 3:3) Kpa kwagh u he yange lu ken batisema u mbadondon Yesu la. Sha shighe u Pentekosti 33 S.W. la, apostoli Peteru yange kaa a mbaungwan a na la ér: “Gema nen asema, i̱ er hanmô wen batisema ken iti i Yesu Kristu sha mde u asorabo a en.” (Aerenakaa 2:37-41) Shin er yange Peteru lu lamen a Mbayuda man mba ve nyer ve a nyôr la sha kwagh u batisema nahan kpaa, lu batisema u tesen ikyav i mgemshima sha asorabo a ve a peren Tindi la ga; shi ikyav i eren batisema ken iti i Yesu la lu u ôôn asorabo kera kpaa ga.—Aerenakaa 2:10.

⁷ Hen shighe shon la je, Peteru yange yar tom a môm ken ‘uishindan mba tartor u Sha’ u hiihii la. Lu sha awashima u nyi? Lu sha u mbaungwan a na mbara ve kav ian i ve lu a mi u nyôron ken Tartor u sha la. (Mateu 16:19) Er Mbayuda yange ve venda Yesu ér ngu Mesiya ga yô, mgemshima man jighjigh u nan ken a na lu kwagh u he man kwagh u hange hange sha u keren mde u asorabo hen Aôndo shi zuan a mi kpaa. Lu u vea tese ikyav i imba jighjigh u nan la ken igbar sha u eren batisema shin mnger ken iti i Yesu Kristu. Sha nahan yô, ve tese ikyav i iyoltseghan ve sha ci u Aôndo sha ikyev i Kristu la. Nyian kpaa, mba i sar ve u Aôndo a lumun ve yô, a gba u vea tese imba jighjigh u nan la, vea tsegha ayol a ve sha ci u Yehova Aôndo shi vea er batisema u Orkristu sha u tesen ikyav i iyoltseghan i gbekeke sha ci u Aôndo Uhembansha la.

Mfe u Vough Ngu Hange Hange

8. Er nan batisema u Mbakristu a lu sha ci u hanma or ga?

⁸ Batisema u Mbakristu ngu sha ci u hanma or ga. Yesu yange wa mbahenen nav tindi ér: “Za . . . za gema nen akuraior cii a̱ hingir mbahenen, eren nen ve batisema ken iti i Ter man Wan man Icighan Jijingi, tesen nen ve u kuran akaa a M we  ne kwagh sha mi cii.” (Mateu 28:19, 20) Cii man i er ior batisema yô, gba keng u a tese ve ‘u wan ikyo sha akaa a Yesu yange wa mbahenen nav kwagh sha mi la cii.’ Sha ci u nahan yô, batisema u kighir ior mba ve lu a m-ban u jighjigh u nan u a har sha mfe u vough u Mkaanem ma Aôndo ga la ka gbilinkwagh shi a kaha kposo a tom u Yesu yange wa mbadondon nav mba mimi la.—Mbaheberu 11:6.

9. Ikyav i u eren batisema “ken iti i Ter” ér nyi?

⁹ Ikyav i u eren batisema “ken iti i Ter” ér nyi? (Ka se se nger i yier ye.) Inja na ér or u i lu eren nan batisema la nan kav iaven i Ter wase u sha la man tahav nav. Nahan nan lumun ér Yehova Aôndo ka Orgban wase “Uhembansha sha tar cii” shi ngu Tor u Hembancii.—Pasalmi 83:18; Yesaia 40:28; Aerenakaa 4:24.

10. Ikyav i u eren batisema ‘ken iti i Wan’ ér nyi?

¹⁰ Ikyav i batisema u eren ‘ken iti i Wan’ yô ka u kaven iaven i Yesu a lu sha mi la man tahav nav ér ngu Wan u Aôndo u ishima ishima. (1 Yohane 4:9) Mba ve kom u eren batisema yô, ka mba ve lumun Yesu ér ka un Aôndo a ne a “hingir ipaan sha ci u ior kpishi” la. (Mateu 20:28; 1 Timoteu 2:5, 6) Shi gba keng u mba i lu eren ve batisema la vea kav mkende u Aôndo a ‘kende Wan na sha kpishi’ la.—Mbafilipi 2:8-11; Mpase 19:16.

11. Ikyav i u eren batisema ‘ken iti i icighan jijingi’ ér nyi?

¹¹ Ikyav i batisema u eren ‘ken iti i icighan jijingi’ ér nyi? Kwagh ne tese ér mba i lu u a er ve batisema la fa ér icighan jijingi ka tahav mbu tomov mbu Yehova mbu a yaren tom a mi ken igbenda kposo kposo sha u kuren awashima na yô. (Genese 1:2; 2 Samuel 23:1, 2; 2 Peteru 1:21) Mba ve vie u eren batisema la vea kav ér icighan jijingi wasen ve u kaven “akaacimin a Aôndo” sha er vea za hemen a tom u Tartor u pasen shi tesen ityamegh ki jijingi ki “dooshima man msaanyol man bem man ishima i wan man sar sar man mlu u dedoo man jighjigh man ishima i legh legh man u kôron iyol tsaha.” —1 Mbakorinte 2:10; Mbagalatia 5:22, 23; Yoel 2:28, 29.

Mluainja u Mgemshima man Mgem

12. Batisema u Mbakristu zua a mgemshima nena?

¹² Dugh kwagh u Yesu or u lun a isholibo shio kera yô, batisema ka ikyav i mlumun u Aôndo u a zough sha mgemshima yô. Zum u se gem ishima yô, ka se zungwe kpishi shin se zamber sha kwagh u se er shin se kan shio u eren la. Mbayuda mba sha derianyom u hiihii mba yange ve soo u eren ishima i a Aôndo la gba u vea gema ishima sha asorabo a ve a ve er Kristu la. (Aerenakaa 3:11-19) Atôatyev agen a nan jighjigh ken Korinte yange gema ishima, ve de idya i eren man mcivir u akombo man iv man asorabo agen a vihin tsung la. Sha ci u mgemshima ve la yô, i “ôô” ve sha awambe a Yesu; “i tsegha” ve shin i ver ve kposo, sha ci u tom u Aôndo; shi ‘i na ve ishô’ ken iti i Kristu man jijingi u Aôndo. (1 Mbakorinte 6:9-11) Mgemshima ka iaven i hange hange i or zuan a imoshima i wanger wanger man mpeveryol hen Aôndo sha ci u ibo i isholibo.—1 Peteru 3:21.

13. Sha gbar u batisema yô, mgem wa nyi man nyi keregh?

¹³ A gba keng u se gema ishima cii ve se er batisema se hingir Mbashiada mba Yehova ye. Mgem ka kwagh u or u nan tsough a ishima i nan môm u dondon Kristu Yesu nana er a ishima i nan gbar gbar yô. Amba a ior la undu aeren a bo a ve a tsuaa la shi ve kange ishima u eren kwagh u a lu u vough sha ishigh ki Aôndo yô. Ken Ruamabera yô, asember a ken Heberu man Grika a pasen ieren a a zough a mgem la nga a ikyav i undun kwagh shin tôôn ishima sha kwagh sha. Ieren ne i tese u or undun gbenda u bo la geman hen a Aôndo. (1 Utor 8:33, 34) Gba u mgem una lu a “aeren a a kom mgemshima” la. (Aerenakaa 26:2) Inja na yô, ka u se nyagh mcivir u aiegh, se eren sha atindi a Aôndo vough shi se civir Yehova a ishima môm. (Duteronomi 30:2, 8-10; 1 Samuel 7:3) Mgem yô, ka u se geman mbamhen asev man mbaawashima asev man aeren ase. (Esekiel 18:31) U se ‘geman’ yô, ka u veren aeren a he sha ityough ki aeren aa lu sha ishima i Aôndo ga la.—Aerenakaa 3:19; Mbaefese 4:20-24; Mbakolose 3:5-14.

Iyoltseghan a Ishima Môm Ngi Hange Hange

14. Ikyav i iyoltseghan i mbadondon Yesu la ér nyi?

¹⁴ Cii man mbadondon Yesu ve er batisema yô, saa vea vande tseghan ayolave sha ci u Aôndo a ishima ve môm keng. Iyoltseghan tese mver u  veren kwagh kposo sha ci u icighan awashima. Iaven ne ka i injaa je ka u se pase Yehova mtsough u se tsough u civir un a ishima môm gbem sha won la ken mbamsen asev. (Duteronomi 5:9) Sha ci u nahan yô, iyoltseghan yase ka sha ci u ma tom shin ma or ga, kpa ka sha ci u Aôndo.

15. Er nan ve ka i mir mba ve lu sha ci u batisema la shin mngere?

¹⁵ Zum u se tsegh ayol ase sha ci u Aôndo sha ikyev i Kristu yô, se tese mkange u se kange ishima u yaren tom a uuma asev u eren ishima i Aôndo er i tese ken Ruamabera nahan. U tesen ikyav i iyoltseghan yô, mba ve lu sha ci u eren batisema ka ve er batisema shin mnger, vough er Yesu kpa yange i er un batisema shin Ifi u Yordan sha u tesen ikyav i nan iyolna hen Aôndo nahan. (Mateu 3:13) Kwagh u injaa yô, yange Yesu lu eren msen sha shighe shon u injaa la.—Luka 3:21, 22.

16. Zum u se nenge ior ve er batisema yô se fatyô u tesen iember yase sha inja vough nena?

¹⁶ Batisema u Yesu la yange lu kwagh u iniumbe ga kpa gema lu kwagh u saanyol. Kape batisema u Mbakristu nyian kpaa a lu la. Zum u se nenge ior ve tese ikyav i iyoltseghan ve sha ci u Aôndo yô, se tese iember yase sha ave a kuren sha icivir shi wuese ve kundu kundu. Kpa iember i ember je za karen ikyaa inya shi geren man ambaakaa la nahan ka i palegh sha u nan civir sha icighan jighjigh u tesen ne. Ka se tese iember yase sha gbenda u u kom civir yô.

17, 18. Ka nyi ka i wase u fan shin aluer ior kuma u eren batisema?

¹⁷ Er mba ve mishin anikyundanev mngerem sha atsul shin ve kighir ikpelaior i ve lu a tese i Ruamabera ga u eren batisema ve eren nahan, Mbashiada mba Yehova yô, mayange je, mba a kighir or môm a batisema u eren ga. Sha mimi yô, mba eren mba ve lu a via ken jijingi ga la batisema ga. Cii ve or a hingir orpasen loho u dedoo u nan lu a er batisema ga je kpaa, mbatamen mba ve lu Mbakristu ka ve ver ishima ér nan kav atesen a vesen a Bible, nan ngu eren sha mi vough vough shi nan na ikyar i mimi sha imba mpin ne ér, “Mimi je, ú soo u lun môm ken Mbashiada mba Yehova-a?”

¹⁸ Ashighe kpishi, zum u ior ka vea eren tom u pasen kwagh u Tartor kpoghuloo shi vea tese isharen i eren batisema yô, mbatamen mba ken Kristu vé tema imôngo a ve sha u tôvon fan ér mba mbananjighjigh mba ve tsegh ayolave sha ci u Yehova shi ve kom sha ikyaren i eren batisema sha er Aôndo a soo la. (Aerenakaa 4:4; 18:8) Mbamlumun mba ka i na sha mbampin mba ve hembe 100, ve har sha atesen a Bibilo la ka ve wase mbatamen u fan shin aluer mba ve lu nan ikyar la kuma sha er Ruamabera a soo sha ci u mbaeren batisema la yô. Mbagenev ka ve kuma ga, nahan i lumun ve u eren batisema u Mbakristu ga.

Ma Kwagh Ngu u a Lu Tagher We Yôô?

19. Sha kwagh u Yohane 6:44 a ôr la yô, ka unô vea lu mbayandyako a Yesu imôngo?

¹⁹ Alaghga a tese ior kpishi mba i kighir ve a batisema la ér zum u ve kpe yô, vea yem sha. Yesu ôr kwagh tér mbadondon nav ér: “Ma or nana fatyô u gban van her a mo ga, saa Ter u A tindim la, Una urugh nan.” (Yohane 6:44) Yehova zua a iorov 144,000 sha ci u Kristu mba vea za lu mbayandyako a Yesu imôngo sha Tartor u sha la. Nahan, mayange je batisema u kighir a kighir ior la ngu á tsegha or môm sha ci u icighan mserkwagh u Aôndo la ga.—Mbaromanu 8:14-17; 2 Mbatesalonika 2:13; Mpase 14:1.

20. Ka nyi ia wase mbagen mba ve lu a er batisema ga laa?

²⁰ Hemban cii yô, hii ken atô u kwavanyom u 1930 la je, zegeikpelaior i i lu a ishimaverenkeghen u va waren “zegecan” shi lun shin tar  gbem sha won la kohol nongo u “iyôngo igen” i Yesu la. (Mpase 7:9, 14; Yohane 10:16) Ve kuma u eren batisema sha ci u ve har uuma vev u eren sha Mkaanem ma Aôndo vough shi a doo ve ishima a ‘ishima ve man uuma vev man agee a ve man mfe ve cii.’ (Luka 10:25-28) Shin er mbagenev ve kav er Mbashiada mba Yehova ve ‘civir Aôndo ken jijingi man mimi’ nahan kpaa, mba a dondo ikyav i Yesu shi ve tese ikyav i dooshima u mimi man mcivir u civir Yehova a ishima môm la ken igbar sha u eren batisema ga. (Yohane 4:23, 24; Duteronomi 4:24; Marku 1:9-11) U ve eren msen sha gbashima shi wan iaven i hange hange ne ker la una nyôôso isharen ve shi taver ve ishima u seer eren sha Mkaanem ma Aôndo man tseghan iyol ve gbekeke sha ci u Yehova Aôndo shi eren batisema kpaa.

21, 22. Ka atôakaa a nyi mbagenev ka ve nyume iyoltseghan man batisema iyol ve?

²¹ Mbagenev nyume iyoltseghan man batisema iyol ve sha ci u ve uve ityough ken akaa a taregh a eren shin u keren yôughyôugh je yô, kera mba a anshighe kpuaa sha ci u akaa a ken jijingi tsô kpaa ga. (Mateu 13:22; 1 Yohane 2:15-17) Aluer ve gema mbamnenge vev man mbaawashima vev yô, a saan ve iyol je a zua ga! U ve kporom ikyua a Yehova la una na vea hingir yôughyôugh ken jijingi shi una wase u karen ve a ishimanyian kera shi una va ve a bem man mkom u a har sha u eren ishima i Yehova yô.—Pasalmi 16:11; 40:8; Anzaakaa 10:22; Mbafilipi 4:6, 7.

²² Mbagenev ka ve ôr ér Yehova doo ve ishima kpa mba a tsegha iyol ve shi ve er batisema ga sha ci u ve hen ér aluer ve er nahan ga yô, vea kera lu a ibo sha ityough vev ga. Kpa gba keng u hanmô wase nana va ôr Aôndo kwagh u nan iyol i nan. Shighe u se ongo mkaanem ma Yehova la je se fa mtil wase. (Esekiel 33:7-9; Mbaromanu 14:12) Er Mbaiserael mba tsuaa la lu ‘ior mba i tsuwa’ ve i mar ve ken tsombor u i tsegha u sha ci u Yehova yô, gba u vea civir un sha u wan atindi na ikyo sha mimi. (Duteronomi 7:6, 11) I mar or môm ken imba tsombor la nyian ga, kpa aluer se ngohol ityesen i mimi i Ruamabera la yô, gba u se er sha mi a jighjigh u nan.

23, 24. Ka mciem ma nyi i doo u maa yange ior u eren batisema ga?

²³ Alaghga mciem ma m-ban u mfe u takerada ma a yange mbagenev u eren batisema. Nahan kpa, akaa nga kpishi a i gbe u se cii se hen yô, sha  ci u ‘or nana fatyô u timen fan tom u Aôndo A er sha hiihii je, zan zan mkur la kpaa ga.’ (Orpasenkwagh 3:11) Time ase sha kwagh u Oretiopia u̱ lu ortom ken ya u tor la. Er yange lu or u nyôr a nyôr Mbayuda nahan kpaa, lu a mfe u Ruamabera, kpa, lu kwagh u una fatyô u nan ikyar sha hanma mpin u sha kwagh u mbaawashima mba Aôndo ga. Er or tom u ken ya u tor la yange ongo kwagh sha gbenda u myom u Yehova a ser sha ikyev i naagh ku Yesu la yô, a kera timbir ga je a er batisema shin mnger.—Aerenakaa 8:26-38.

²⁴ Iyol ka i kpe mbagenev u tseghan iyol ve sha ci u Aôndo sha ci u ka ve cian ér vea va kan shio u eren sha iyoltseghan ve la. Monique u lu anyom 17 kaa ér: “Iyol ka i kpem u eren batisema sha ci u ka m cian mer me fatyô u eren sha iyoltseghan yam la ga.” Er i lu cii, aluer se suur sha Yehova a ishima yase cii yô, ‘Una kôôm igbenda yase.’ Er se lu mbatomov nav mba mimi mba se tsegh ayol ase yô, una wase se u “zenden sha mimi.”— Anzaakaa 3:5, 6; 3 Yohane 4.

25. Ka mpin u nyi i doo u se time sha mi hegene?

²⁵ Hanma inyom cii ka i sagher ior udubu udubu iyol ve lu tseghan ayolave shi eren batisema sha ci u msuur u ve suur sha Yehova shi mdoo u a doo ve ishima tsung la. Sha mimi yô, sar mbatomov mba Aôndo mba ve tsegh ayolave cii u civir un sha mimi. Nahan kpa, se mba ken ashighe a ican, shi se mba tagher a akaren a jighjigh u nan wase kposo kposo. (2 Timoteu 3:1-5) U se eren sha iyoltseghan yase i se tsegh sha ci u Yehova la yô, kanyi se fatyô u erene? Se time sha kwagh ne ken ngeren u a dondo la.

[Footnote]

Baver We Kpa?

• Ka i er batisema u Mbakristu nena?

• Ka mfe u nyi i gbe u or nana zua a mi ve nana er batisema?

• Ka aaven a nyi or a kaa sha a ve nana er batisema u Mbakristu mba mimi?

• Er nan iyol ka i kpe mbagen u eren batisema, kpa a fatyô u wasen ve nena?

[Study Questions]

[Picture on page 25]

Ú fa ikyav i u eren batisema ‘ken iti i Ter man Wan man icighan jijingi kpa?