Aver yem sha atineakaa

Aver yem sha mver u atineakaa

Akaawan A Aôndo A̱ Hemen We

Akaawan A Aôndo A̱ Hemen We

Akaawan A Aôndo A̱ Hemen We

‘Yehova ngu tesen we kwagh u una lu u a inja yô.’—YESAIA 48:17.

1. Orgban hemen uumace nena?

 MBATÔVONKWAGHFAN mbá keren gbenda u fan akaa a ken myer a kwagh u tar sha won cii, nahan, kpiligh ve iyol sha tahav mbu mtsee mbu asan a ningir se ne a lu a mi kpishi la. Iyange yase—ka ishan i kehen akuma akuma—ngi a tahav mbu “kuman ikyav mbi bughur biliôn kwa 100 ken hanma sekônd.” Orgban wase una fatyô u kôôm shi tesen akaa aa lu sha kwavaôndo la gbenda sha tahav nav. (Yobu 38:32; Yesaia 40:26) Gema di sha se uumace, mba i ne se iyua i eren kwagh a mkighir shio man ieren i injaa man mhen shi se lu a gbenda u kaven akaa a ken jijingi la di ye? Orgban wase kuma doo doo u hemen se sha nyi gbenda? Ngu a yar tom a atindi na a vough man akaawan a na a tseng la u hemen se sha dooshima, kua imoshima yase i tsaase la.—2 Samuel 22:31; Mbaromanu 2:14, 15.

2, 3. Kanyi ikyo i wan nahan i̱ ne Aôndo msaanyolo?

2 Ka i saan Aôndo iyol u nengen er ior mba un gbe la ve tsough u wan imo na ikyo nahan. (Anzaakaa 27:11) Aa u eren se gban lun er ka atoki a lun a mhen ga la yô, Yehova na se ian i eren kwagh vangertiôr sha er se fatyô u tsuan kwagh u a lu u dedoo la.—Mbaheberu 5:14.

3 Yesu u yange tese mlu u Ter na vough la, kaa ér: “Aluer ne eren kwagh u M we ne tindi sha mi yô, ne mba akar Am je. M kera yila ne Mer ikpan ga.” (Yohane 15:14, 15) Ngise la yô, kpan lun a zwa wan sha kwagh ga kpa saa u eren sha atindi a orvesen na la. Heela tseegh ga, ka aeren a a lu sha ishima i or ka a na ijende i taver ye. Se fatyô u hingir akar a Yehova. (Yakobu 2:23) Dooshima ngu a taver ikyar yan yase ne. Yesu yange zua u wan imo i Aôndo ikyo vea dooshima zum u akaa ér: “Aluer Mea doo or ishima yô, nana kuran kwaghôron Wam; Terem kpaa nana doo Un ishima.” (Yohane 14:23) U kwagh a lu nahan—man sha u hemen se doo doo yô—Yehova kaa a vese ér se eren kwagh sha akaawan a na.

Akaawan a Aôndo

4. Ú pase akaawan wer kanyi?

4 Kanyi i lu akaawan? I pase kwaghwan ér ka “kwaghôron u or na̱n er a orgen sha er á wase na̱n ken hemen, gayô sha kwagh u na̱n lú ére̱n ave yô; [shin] Iwasen i nán or sha kwaghôron u lún a ityesen ker” la. (Dikishenali i Tiv) A lu u time ken Bibilo vindi vindi yô u nenge er Ter wase u sha a ne akaawan sha akaa kposo kposo man sha avegher a uma yô. Eren kwagh ne sha er se zua a mtsera gbem sha won yô. Kwagh ne zua sha kwagh u Tor u fan kwagh, Solomon yange nger la, ér: “Ver ato wan wam, ngohol akaaôron am, nahan anyom a uma wou aa ngee je. Ka gbenda u kwaghfan, m tese u ye, m hemen we sha igbenda i perapera.” (Anzaakaa 4:10, 11) Kwaghwan u vesen u Yehova a ne la bende a mlu wase vea na man vea uumace a vese imôngo man mcivir wase man zende wase u sha use use la. (Pasalmi 1:1) De se time sha akaawan a vesen agen.

5. Na akav a akaawan a vesen agenegh.

5 Yesu yange ôr kwagh u mlu wase vea Yehova wener: “Ter Aôndo wou A̱ doo u ishima a ishima you cii man a uma wou cii man a mfe wou cii.” (Mateu 22:37) Heela tseegh ga, Aôndo na se akaawan aa bende a ieren yase vea uumace a vese imôngo inja er Tindi u Vesen la nahan: “Akaa cii a i sar ne ka ior ve̱ er ne yô, ne kpaa er nen ve di nahan je.” (Mateu 7:12; Mbagalatia 6:10; Titu 3:2) A wa se kwagh sha kwagh u mcivir ér: “Sé wa nen ayol a ase iko, sé taver nen ayol a ase asema u lun a dooshima man aeren a dedoo. Se̱ de bundu nen mbamkohol asev . . . ga.” (Mbaheberu 10:24, 25) Gema sha uma wase u sha use use la di yô, apostoli Paulu kaa ér: “Aluer nea yaan kwagh, shin nea maan kwagh shin nea eren nyityô kwagh kpaa, eren nen akaa cii sha ci u icivir i Aôndo.” (1 Mbakorinte 10:31) Akaawan agenegh kpishi kpa nga ken Mkaanem ma Aôndo.

6. Ka i pav akaawan i ver kposo a atindi nena?

6 Akaawan ka akaaôron a mimi aa lu hange hange shi a lu a inja man ka a doo Mbakristu mbafankwagh ishima yô. Yehova yange na Solomon nger ér: “Ver ishima sha akaaôron a am; ver ato sha mkaanem am; ma̱ de karen we sha ashe kera ga, koso ma ken atô u ishima you. Gadia ma ka uma je hen mba ve zough a ma yô, ma ve iyol ve cii a mkpeyol je.” (Anzaakaa 4:20-22) Akaawan kaha kposo vea atindi nena? Akaawan nga imaagh ki atindigh. Tindi, u ka a nôngo u pasen kwagh kpôô la, alaghga una lu a inja sha shighe kpuaa shin sha kwagh môm, kpa akaawan yô nga a lu gbem sha won. (Pasalmi 119:111) Akaawan a Aôndo nga hingir tsegh shin nga karen kera kpaa ga. Mkaanem ma i na profeti Yesaia nger la lumun a kwagh ne ér: “Toho ka u uma, imondon a use, kpa kwaghôron u TER wase yô, una lu her gbem sha won.”—Yesaia 40:8.

Hen shi Er sha Mtese u Akaawan La

7. Mkaanem ma Aôndo ma taver se ishima ér se hen shi se er tom sha akaawan nena?

7 “Kwaghôron u TER wase” taver se ishima kwa kimbir ki kimbir ér se hen shi se er sha mtese u akaawan la. Zum u yange i pine Yesu ér a kohol a pase kwagh u a lu Tindi yô, á na asemberakaa ahar vough: u môm lu ér Yehova a doo u ishima, man ugen u a lu yô ér or u nan we ndor a we yô nana doo u ishima. (Mateu 22:37-40) Sha u eren nahan yô, Yesu nôngo u ôron kwagh u ngise i vande kohol ôron tiônôô ken Tindi u Mose, er i nger ken Duteronomi 6:4, 5 la, ér: “TER, Aôndo wase, ka TER tswen, je! Nahan yô, TER Aôndo A̱ doo u ishima a ishima you cii man a uma wou cii man a agee ou cii.” Ikyav tese wang ér Yesu kpaa yange lu a kwaghwan u Aôndo u i nger ken Levitiku 19:18 la ken ishima. Tor Solomon ngur kuren takerada u Orpasenkwagh sha gbenda u wang man u doon man u lun a tahav yô, á mase mkaanem ma kuusu atindi a Aôndo kpishi ne ér: “Ngun ka mkur u kwagh, u i vande ungwan la cii: Cia Aôndo, waan atindi Na iko; gadia ngun ka kwagh u ior cii ma ve er je ne. Gadia Aôndo Una va a hanma tom hen ijir kua hanma kwaghmyer kpaa, shin a lu u dedoo, shin a lu u bo kpaa.”—Orpasenkwagh 12:13, 14; Mika 6:8.

8. Er nan u kaven akaawan a vesen a ken Bibilo tsema tsema la i lu mkor wase?

8 U lun a mkav sha akaawan a vesen la ka a wase se u kaven man dondon akaa a a tese se la tsembelee. Heela tseegh ga, aluer se kav kwagh la tsembelee ga tsô se lumun a akaawan a vesen la yô, alaghga se tsua akaa sha inja ga shi jighjigh wase kpa una ngôôr kpeese ga. (Mbaefese 4:14) Aluer mbamhen asev man asema a ase cii iv a akaawan angara yô, se kuma u yaren tom a a sha u tsuan akaa. Zum u se yar tom a a sha mfe yô, ka se zua a zakera.—Yosua 1:8; Anzaakaa 4:1-9

9. Er nan ve ka i taver kpishi u kaven akaawan a ken Bibilo shi yaren tom sha mini?

9 U lun a mkav sha akaawan a Bibilo shi yaren tom sha mi la taver hemba u dondon atindi a i we yô. Er se lu uumace mba yinan yô, alaghga se palegh iniôngon i i gbe u se nôngo sha u henen sha akaawan shon la. Ka i hemba lun sha ishima yase u ma i ne se tindi zum u kwagh a tsule se i gbe u se tsua kwagh u se er la. Ashighe agen alaghga se ker iwasen hen Orkristu u nan vighe la—alaghga a lu ortamen ken tiônnongo—se lu veren ishima ser ma nan wase se a tindi u se yar tom a mi ken imba kwagh u se lu ker la nahan. Kpa, Bibilo shin takerada u ú har sha Bibilo la alaghga ua wa tindi jighilii ga, man aluer i na se môm je kpaa, alaghga a lu kwagh u se yaren tom a mi hanma shighe man sha hanma kwagh ga yô. Wea umbur yô, orgen ngise pine Yesu ér: “Ortesen, kaa anngôm a̱ kar dyako vea mo.” U Yesu yange ma kende fese je ma wa tindi sha u kuren ayôôso a anmgbianev la yô, yange gema wa ve a wa kwagh u yange kera lu sha kwagh la tseegh ga yô, wener: “Ver nen ishima, kura nen ayol en sha hanma hua.” Tsô, Yesu tese gbenda u yange u lu a inja sha ayange la man hegen kpaa yô.—Luka 12:13-15.

10. U se eren kwagh zuan sha e̱r akaawan a pase la una pase mbamhen mba ken asema a ase la nena?

10 Alaghga ú nenge a ior mba ve kor tindi sha lanshima, sha ci u cian mtsaha yô. Imba ieren la i bende a ikyo i wan sha akaawan cuku ga. Kwagh u akaawan a lu jim jim yô, ka a tuur mba á lu sha ci ve la u dondon a ken ishima je. Sha mimi yô, akaawan agen kpishi nga we mtsaha u tsahan ior mba ve peren a la ave ave la ga. Kwagh ne na se ian u pasen er i hii ve se ongo Yehova man kwagh u ka a na ve se eren kwagh la a asema a ase yô. Se zua a ikyav i kwagh ne ken mvende u Yosev venda u eren idya a kwase u Potifar la. Shin er Yehova lu a na tindi u ngeren sha kwagh u idya ga shi tsaha kpa i lu a ver sha ci u mba vea yav a kwase u orgen ga nahan kpa, Yosev kav kwaghwan u Aôndo sha kwagh u gambe u ivesegh a de lun a acôghor ga la. (Genese 2:24; 12:18-20) Se nenge kwagh ne ken ieren na ser kwaghwan la yange kôr un ken ishima tsembelee je: “A er nan man me er kwaghbo u vesen ne, me er Aôndo isholibo nahana?”—Genese 39:9.

11. Mbakristu ker ér akaawan a Yehova a hemen ve sha igbenda i nyi?

11 Nyian kpaa, Mbakristu nenge er akaawan a Yehova a hemen ve ken akaa a ve lu eren cii, akaa anza er u tsuan ahuraior man iemberyolough man ityogholough mbi ungwan man ityakerada i ôron nahan. (1 Mbakorinte 15:33; Mbafilipi 4:8) Er se lu vesen ken mfe shi seer kaven kwagh man lun a iwuese sha Yehova man atindi na yô, imoshima yase man akaa a se henen la aa wase se u yaren tom a akaawan a Aôndo sha nyityô kwagh i i tser se cii, kua sha akaa a ken iuv je kpaa. Akaawan a ken Bibilo aa hemen se yô, se kera ker igbenda i tesen ér atindi a Aôndo yina ga; shin se dondo mba ve karen tindi u Aôndo la ga. Kwaghbo ngu ken imba mhen la shi ne gbev kpaa.—Yakobu 1:22-25.

12. Kanyi i lu kwagh u vesen u akaawan a Aôndo a hemen se?

12 Mbakristu mba ve vighe kav ér kwagh u vesen ua lu sha u dondon akaawan a Aôndo yô ka sha u keren u fan mnenge u Yehova a nengen kwagh la. Orpasalmi wa se kwagh ér, “Ne mba TER A doo ne ishima yô, kôr nen kwaghbo ihom.” (Pasalmi 97:10) I nger akaa agen a Aôndo a kaa ér ka kwaghbo ken Anzaakaa 6:16-19, ér: “Akaa nga ataratar a TER A vende yô, een, ataankarahar je kpaa, a ishima i ndôhôr Un a a yô: Ashe a sha imanger, man nombor u aiegh, ave a haan awambe a or u lun a ibo ga, ishima i henen mbamhen mba bov, angahar a zan ayem sha u za eren ifer, or u eren shiada u mimi ga, u nan eren aie, man or u senden ior ityough nan anmgbianev mpav.” Zum u i sar se u ma se lu a mnenge u Yehova a lu a mi sha akaa a vesen a á bende sha uuma asev yô, u eren kwagh sha akaawan a Aôndo ka i hingir kwagh u kera taver ga.—Yeremia 22:16.

Kwagh Gba sha Awashima u Dedoo

13. Ka mhen u nyi yange Yesu hemba pasen kwagh na wang sha Ityesen na i sha Uwo laa?

13 U we fan man yaren tom a akaawan shi ka a kura se sha hôn u mcivir u gbilinigh, u lun a ityôkyaa shio la. Mkposo ngu hen atô u u dondon akaawan man u gban di dondon atindi tsô la. Yange Yesu tese kwagh ne wang sha Ityesen i sha Uwo la. (Mateu 5:17-48) Umbur wer mba yange ve lu ungwan a Yesu la yange ve lu Mbayuda, nahan gba u ieren ve yange ma i har sha Tindi u Mose la. Kpa sha mimi yô, yange ve kav kwagh u Tindi wanger ve ga. Yange kwagh hemba gban ve sha Tindi je ve gema ve undu kwagh u tindi a til sha mi la. Shi ve ver ishima sha aeren a uter vev je, hemba ityesen i Aôndo. (Mateu 12:9-12; 15:1-9) Kwagh ne na yô, i tese ior jimin cii sha u henen sha gbaa u akaawan ga.

14. Yesu yange wase mba yange ve lu ungwan kwaghôron na la u henen sha er i hii ve akaawan a lu nena?

14 Kpa Yesu ti yô, yange ter akaawan ken Ityesen i sha Uwo sha avegher ataan a a bende sha kwagh u aeren yô: ka ishimanyoon man ivaa kua ivaa paven man uityendezwa man iyevoron man dooshima man ihyom i kôron la. Yange Yesu tese mtsera u á lu sha u dondon kwaghwan sha hanmô yô. Tsô, Yesu kende a mlu u aeren a mbadondon un la sha. Ikyav i tesen yô, sha kwagh u idya i eren nahan, yange wa kwagh u una kura aeren ase tseegh ga kpa kua mbamhen asev man akaa a asaren se kpaa: “Hanma or u nana kenger kwase sha u nana tôm un yô, nan er idya a na ken ishima je ve.”—Mateu 5:28.

15. A er nan ve se palegh ieren i keren ngee ngee sha atindi la?

15 Ikyav ne tese je ér mayange sè de undun awashima man kwagh u akaawan a Yehova a ve a mi la ga. Se ker u doon ityou vea Aôndo sha u gban di dondon hanma kwagh tsô ga. Yesu yange pon aie u a lu ken imba ieren la sha u tesen mhôônom man dooshima u Aôndo. (Mateu 12:7; Luka 6:1-11) Se dondo akaawan a ken Bibilo, se palegh u nôngon sha u dondon (shin u nan ior mbagenev dondon) tihi mba atindigh mba tesen ér er ngun, kpa de eren ngula ga aa lu ityesen i Bibilo ga la ga. Kwagh una hemba gban se sha kwaghwan u dooshima man u ungwan Aôndo a u haren ishima yase sha mcivir u ken won la.—Luka 11:42.

Atam a Msaanyol

16. Na akav aa akaawan a ne atindi a ken Bibilo agen la.

16 Er se lu nôngon sha u ungwan Yehova yô, ka a inja u se kav ser atindi na har sha akaawan a vesen. Ikyav i tesen yô, ka u Mbakristu vea palegh akombo man idya man awambe. (Aerenakaa 15:28, 29) Kanyi i ve a mtil u Mbakristu sha akaa nee? Aôndo kuma u se civir un a ishima yase i môm; ka u se nyighen or u se vese la ga; man ka Yehova a Ne Uma ye. (Genese 2:24; Ekesodu 20:5; Pasalmi 36:9) Aluer se kav akaawan ne yô a kera taver se u lumun shi dondon atindi a a zough sha mi la ga.

17. Ka akaa a dedoo a nyi aa fatyô u van ken u kaven man yaren tom a akaawan a ken Bibiloo?

17 Er se kav akaawan shi se yar tom a mi la, se kav er a lu sha ci u mkpeyol wase yô. Averen a ken jijingi a ior mba Aôndo ve zough a mi la ashighe kpishi ka a lu mbamtsera mba vesen. Ikyav i tesen yô, ior mba ve me ityu ga shi ve eren anza a dedoo man mba ve we ikyo sha tindi u awambe la ka ve war u tôôn iangev mbigen. Kape u eren akaa inja i môm vea mimi u Aôndo la kpa una wase se sha kasua u eren man mlu wase a ior man shi mlu wase ken tsombor je la. Imba mtsera la ngi i tese mluainja u atindi a Yehova ér ka kwagh u wang mimi je. Ka mtsera u a zua a mi la jim i lu ityôkyaa i yaren tom a akaawan a Aôndo ga. Mbakristu mba mimi mba ongo Yehova sha ci u a doo ve ishima yô, shi sha ci u a kom icivir yô, man sha ci u ka kwagh u a lu u shami u eren kpaa yô.—Mpase 4:11.

18. Aluer se soo u lun Mbakristu mba zuan a zakera yô, kanyi ia hemen uuma aseva?

18 U den ser akaawan a ken Bibilo a hemen uuma asev la ka a za a vese ken gbenda u uma u dedoo kpishi, u alaghga ua ulugh mbagen u dondon gbenda u Aôndo yô. Kpa u hemban yô, kwagh u se eren a uuma asev la ne Yehova civir. Ka se kav ser Yehova ka Aôndo u a lu a dooshima, u a hembe soon ér se zua a kwagh u a hembe lun u dedoo la cii yô. Zum u ka sea tsuan akaa sha er atindiakaa a Bibilo a tese shi se nenge er Yehova una na se averen yô, ka i hingir se er se hemba mban ikyua a na nahan. Een, ka se seer maan mlu wase u sha dooshima vea Ter wase u sha la.

Baver We Kpa?

• Kanyi i lu kwaghwana?

• Ka i pav akaawan kposo a atindi nena?

• Er nan i lu a inja u se henen shi eren sha akaawana?

[Study Questions]

[Box on page 10]

Wilson, Orkristu ugen ken tar u Ghana zua a ibaver ér a lu zendan un sha tom na ken atô u ayange kpuaa. Tsô, sha iyange na i masejime sha tom yô, i wa un tom u kiren mato u orvesen u nengen sha kômpeni la jimin cii la. Zum u Wilson yange dugh zege inyar shin mato la yô, orvesen na ugen kaa a na ér ka Aôndo a tindi un a inyaregh kira sha ci u i lu zendan Wilson sha tom sha iyange la yô. Nahan kpa, sha ci u myar u Wilson yaren tom a akaawan a Bibilo sha kwagh u inja i mimi la yô, yange hide a inyaregh kira za na orvesen u nengen sha kômpeni la. Kwagh la yange kpiligh orvesen u hemen kômpeni la iyol shi doo un gande, nahan yange na Wilson tom na her ave ave tseegh ga kpa shi yem a na za ver sha iaven i̱ môm ken mbatamen mba eren tom hen kômpeni shon.—Mbaefese 4:28.

[Box on page 11]

Rukia ka kwase u ken tar u Albania u a lu ken kwav anyom u sha 60 yô. Yange ayôôso a̱ hen tsombor gba un vea anmgbian na, nahan kera lam a anmgbian na la ga je hemba anyom 17. Yange va hiin u henen Bibilo vea Mbashiada mba Yehova yô, va mase fan er Mbakristu mba mimi ve lun ken bem vea ior mbagenev, i lu u wan akaa ken ishima a ve ga yô. Yange tsa eren msen tugh ka ka, man er ishima lu tan un kwe la, a mough a ndyar zende a yem hen hunda u anmgbian na. Anmgbian na u kwase bugh un hunda. Kpiligh ngula iyol je, tsô a pine Rukia ér: “Ka ana nan kpe? Kanyi kwagh u va eren heen nee?” Rukia yange kaa ér un soo u nengen a anmgbian na. A kaa sha imo i mkpeyol ne ér u henen akaawan a ken Bibilo man kwagh u Yehova la na un u keren bem vea anmgbian na. Yange mba kuv ayol ave a mliam ashe mba been yô, ve ember mzough ve u hiden zuan la!—Mbaromanu 12:17, 18.

[Picture on page 13]

Mateu 5:27, 28

[Picture on page 13]

Mateu 5:3

[Picture on page 13]

Mateu 5:24

[Picture on page 13]

“Tsô nengen a ikpelaior yô, A unde sha uwo; tem sha her yô, mbahenen Nav va her a Na. Tsô A bugh zwa Na, A gba tesen ve.”MATEU 5:1, 2