Aver yem sha atineakaa

Aver yem sha mver u atineakaa

Ishima I Legh Legh Ka Ieren I Orkristu I Hange Hange

Ishima I Legh Legh Ka Ieren I Orkristu I Hange Hange

Ishima I Legh Legh Ka Ieren I Orkristu I Hange Hange

‘Haa nen ishima i legh legh iyol.’—MBAKOLOSE 3:12.

1. Kanyi i ne ve ishima i legh legh i lu ieren i tseer tseere?

 KA I doo se u lun imôngo a or u nan lu ishima legh legh, shin se kaa ser, or u nan lu inja legh legh yô. Nahan kpa, orfankwagh Tor Solomon yange kaa ér, “nombor u legh legh . . . ka u sombo kuhe.” (Anzaakaa 25:15) Ishima i legh legh ka ieren i tseer tseer i i̱ zough mdoom a tahav imôngo yô.

2, 3. Kanyi mzough i lu hen atô u ishima i legh legh man icighan jijingi, man kanyi se nenge sha mi ken kwaghngeren nee?

2 Apostoli Paulu yange wa ishima i legh legh ken “ityamegh ki jijingi” ki á er kwagh u ki ken Mbagalatia 5:22, 23 la. Ishemberti i ken zwa Grika i í gem i̱ ken icighan Bibilo ér “ishima i legh legh” ken ivur i sha 23 ne, ashighe kpishi mbamgem mba Bibilo mbagenev ka ve gema i̱ ér “bemshima” shin “inja i kundu kundu.” Sha kpôô yô, taver kpishi u zuan a ishemberti jighilii ken ijô igen kpishi i i̱ zough sha ishemberti i ken zwa Grika ne vough yô, sha ci u ishemberti shon i ken zwa Grika ne pase ka m-er u eren kwagh kundu kundu shin bem bem tseegh tsô ga, kpa ka mlu u ken atô u or lun ishima legh legh shi wan mbagenev ikyo la; gban kan di inja i or tsô ga, kpa ka mlu u ken ishima man u ken mhen u nan kpaa.

3 De se nenge nen sha akav anyiin a ken Bibilo aa a wase se se hemba kaven ikyav i kwagh u a lu ishima i legh legh, man er ieren ne i lu a inja yô. (Mbaromanu 15:4) Aluer se nenge sha akav ne yô, a lu kwagh u a lu ieren ne tseegh se fa ga, kpa shi se fa er se fatyô u maan ieren ne shi tesen i̱ ken akaaeren a ase kpaa yô.

“Ka Kwagh u Hemban sha Mnenge u Aôndo”

4. Er nan ve se fe ser ishima i legh legh ka kwagh u doon Yehova?

4 Er ishima i legh legh i lu ityamegh ki jijingi u Aôndo yô, ka a inja u ieren ne ia zua kpian a mlu u Aôndo u kpilighyol la. Apostoli Peteru nger wener, “ishima i legh legh man u lun ving la; ka kwagh u hemban sha mnenge u Aôndo je.” (1 Peteru 3:4) Sha kpôô yô, ishima i legh legh ka ieren i Aôndo; Yehova soo i tsembelee je. Sha mimi yô, kwagh ne tseegh kpa ka ityôkyaa i i̱ doo u mbashiren Aôndo tom cii vea maa ieren ne ken a ve yô. Nahan kpa, ka nena Aôndo u hembanagee, u a hembe Tahav sha won cii la á tesen ishima i legh leghe?

5. Ka ishimaverenkeghen i nyi nahan se lu a mi sha ci u ishima i legh legh i Yehova laa?

5 Shighe u Adam man Ifa, nom man kwase mba hiihii la yange ve per tindi u Aôndo wa ve wang ér ve de ye ityamegh ki kon u mfe u fan kwagh u dedoo man kwagh u bo la ga la, yange ve per tindi la lu sha apera je. (Genese 2:16, 17) Ihyembeato ve i sha apera ne nyôr a ve kua tsombor ve cii ken isholibo man ku shi ve hingir u lun paleghaa a Aôndo kpaa. (Mbaromanu 5:12) Shin er ijir i yange Yehova ôr ve ne lu shami nahan kpa, yange er a tsombor u orumace sha tswam sha u gban gbihin ve ér an ian tsô kpa ngu u a kôôm ve shi a paa ve ga ze ga. (Pasalmi 130:3) Kpa er yange ma er nahan yô, gema tese mrumun u sha mhôôn man gbashima na u a lu a mi u tesen shinshima shi hanger ikyaa sha kwagh ga la—aeren a ishima i legh legh—nahan Yehova yange sôr ian ver i orumace u a lu ken isholibo ne nana fatyô u van ikyua a na shi un kpaa una lumun nan yô. Een, sha ikyev i naagh ku ipaa ku Wan na Yesu Kristu la yô, Yehova sôr ian ver i se fatyô u kporom ikyua a ikyônough nagh ki torough ki sha la aa mciem shin ikyarkyase i gbidyen iyol shio yô.—Mbaromanu 6:23; Mbaheberu 4:14-16; 1 Yohane 4:9, 10, 18.

6. Aôndo yange er kwagh a Kain sha ishima i legh legh nena?

6 Sha ayange a tsuaa a Yesu lu a va shin tar ne ga la, Yehova yange tese ishima i legh legh zum u ônov mba Adam, Kain man Abel va na Aôndo naagh la. Yehova yange nenge er ishima i Kain i lu yô, nahan á ngohol naagh ku yange va a mi hen a na la ga, kpa ‘á lumun’ aa Abel kua naagh ku yange na la. Er Aôndo lumun a orjighjigh Abel kua naagh ku yange na la yô, ishima kera doo Kain ker ga. Bibilo kaa ér “ishima vihi Kain tsung, a kera saan ishigh sha ga.” Yehova yange er nena sha kwagh nee? Ieren i bo i Kain ne yange i na un ishima vihini? Ei. Yange pine Kain sha imo i legh legh er i hii ve ishima i vihi un ker yum yô. Yange de heela tseegh ga shi pase Kain kwagh u una er ve, un Yehova una “kende a na sha yô.” (Genese 4:3-7 NW ) Sha mimi yô, Yehova ngu a ishima i legh legh je mshi ngu mape ga.—Ekesodu 34:6.

Ishima i Legh Legh Ka i Ulugh Or shi i Ne Mmem Kpaa

7, 8. (a) Se fatyô u kaven kwagh u ishima i legh legh i Yehova la nena? (b) Mkaanem ma ken Mateu 11:27-29 la ma pase se nyi sha kwagh u Yehova man Yesu?

7 Môm ken igbenda i hemban doon i se kav aeren a Yehova a hemban cii yô ka u henen kwagh u uma u Yesu Kristu man tom na la. (Yohane 1:18; 14:6-9) Zum u Yesu lu ken Galilia ken inyom i sha uhar i tom kwaghpasen na la, á er ityom i agee kpishi ken Korashin man Betesaida man Kapernahum kua ajiir agen aa á lu ikyua yô. Nahan kpa, ior kpishi mba sha ajiir ne lu mbamoron ayol, shi kwagh gba ve sha kwagh u lu ôron la ga, nahan ve venda u nan jighjigh. Yesu yange er nena? Shin er yange ôr ve akaa aa a tser ve sha m-ban u jighjigh u nan ve la je gba uwer ga nahan kpa, mhôônom gema kôr un a ior mba i yilan ve ér amhaarets, mba ve lu ishamior i i lu hen atô ve í yange í nengen ve ér mba ma kwagh ga la sha mlu ve u kunya u ken jijingi la.—Mateu 9:35, 36; 11:20-24.

8 Akaa a Yesu yange er ken masejime la tese ér á “fa Ter” tsembelee je shi kaven un kpaa. Yesu yange lôhô ishamior ne ér: “Va nen her a Mo, ne mba i ver ne iyol cii, ikav mbi yoho ne kpaa, Mo Me na ne mmem. Tôô nen igbur Yam sha ayol a en, va hen nen kwagh sha ikev Yam, gadia M ngu ishima legh legh, man M kehen ityough kpaa ga, tsô né zua a mmem ken asema a en.” Mkaanem man yange ma va a msurshima man mmem hen mba yange i lu kighir ve la je zua ga! Se mba se lu sha ayange ne kpaa mkaanem man na se msurshima man mmem. Aluer se haa ishima i legh legh iyol sha mimi yô, se lu ken mba ‘Wan a we ishima u pasen’ ve Ter yô.—Mateu 11:27-29.

9. Ka ieren i nyi í zough i̱ kwagh môm a ishima i legh legh, man Yesu ka ikyav i dedoo sha kwagh ne nena?

9 Ishima i legh legh zua kôôsôô a ieren i hiden a iyol ijime, i “kehen ityough” ga la. Kpa imanger yô, ngi ve a iyolgengese, man ashighe kpishi ngi i na or nan er kwagh a mbagenev caveraa man sha tswam kpaa. (Anzaakaa 16:18, 19) Yesu yange tese iyol hiden a mi ijime sha shighe u tom na u pasen kwagh shin tar la jimin cii. Zum u mase shin ayange ataratar cii man ku u Yesu sha shighe u yange henda jaki nyôr ken Yerusalem ve ior lu genger amo kaan ér ka tor u Mbayuda la je kpa, yange kaha inja kposo aa utor mba shin tar ne. Yange kure kwaghôron u profeti u Sekaria lu ôr sha kwagh u Mesiya la, ér: “Nenge, Tor wou ngu van her a we, ngu a ishima i legh legh, A henda ngôjaki man wan, ka wan u jaki.” (Mateu 21:5; Sekaria 9:9) Profeti u jighjigh Daniel yange nenge ken mpase u sha mnenge, Yehova na Wan na tahav mbu hemen. Nahan kpa, á pase ken kwaghôron u profeti ugen u yange vande ôron yô ér, Yesu ka “u hemban gban ijime ken ior.” Sha kpôô yô, ishima i legh legh man iyol hiden a mi ijime zua kôôsôô je.—Daniel 4:17; 7:13, 14.

10. Er nan ve ishima i legh legh i Mbakristu la i tese a tese igbekera ga?

10 Ishima i legh legh i Yehova man Yesu ve lu a mi sha gbenda u dedoo la ngi i wase se u kporom ikyua a ve. (Yakobu 4:8) Nahan kpa, u lun ishima legh legh la u ngu wer ka igbekera ga. Mayange je ka nahan ga! Yehova, Aôndo u hembanagee ngu a agee man tahav kpishi je neer a neer. Ishima ngi i vihi un ker kpishi sha iferkwagh. (Yesaia 30:27; 40:26) Yesu kpaa yange kange ishima gbang je hide ijime ga, zum u Satan Diabolo mee un kpoghuloo je gba uwer ga la. Mayange je yange lumun kpengaeren u sha tindi ga u mbahemenev mbakwaghaôndo mba sha ayange a na la lu eren la ga. (Mateu 4:1-11; 21:12, 13; Yohane 2:13-17) Nahan kpa, shighe u mbahenen nav vea er kwagh u a lu u shami ga yô, á er kwagh a ve sha ishima i legh legh, shi yange á za hemen u wan ishima a ve sha mbamyina vev kpaa. (Mateu 20:20-28) Orgen u timen ken Bibilo ôr kwagh u a pase ieren i ishima i legh legh ne vough yô, wener: “Dugh mlu u legh legh u ieren ne kera yô, ngi a tahav er ka iyôugh nahan.” De se lu nen a ishima i legh legh er Kristu nahan.

Lu Or u Hemban Lun Ishima Legh Legh sha Ayange Na La

11, 12. Gbenda u yange i yese Mose la na ishima i legh legh i yange lu a mi la due tseer tseer nena?

11 Ikyav i Mose ver la ka ikyav i sha utar i se hen kwagh sha mi yô. Bibilo pase ér yange “lu or u ishima legh legh je zua ga, hemba hanma or sha won cii.” (Numeri 12:3) Ka Aôndo yange na i nger kwagh na sha gbenda ungun nahan ye. Ishima i legh legh i Mose lu a mi sha gbenda u vesen ne i wase un u dondon gbendatesen u Yehova.

12 Yange i yese Mose sha gbenda u ú kaha kposo yô. Yehova yange kura wan u mbamaren nav lu Mbaheberu mbajighjigh ne sha shighe u m-ban u mimi man iwoo or ngee yum la. Ngô u Mose yange yese un sha shighe u lu ankyundan la, nahan á tese un kwagh u Yehova Aôndo u mimi vighe vighe je. Ken masejime yô, i kua a Mose hen ya na i yem a na hen ijiir igen kposo i yange i kaha a ya na kuaa je yô. Sefanu, u lu Orkristu u yange i wua un sha ayange a ngise la kaa wener: “I tese Mose mfe u Mbaigipiti cii, hingir or u ageegh ken akaaôron a na kua aeren a na kpaa.” (Aerenakaa 7:22) Yange tese jighjigh na u nan ken igbar zum u a nenge aeren a sha ifer a mbatomov mba Farao mba ve lu nengen sha anmgbianev nav ve lu eren a ve yô. Er Mose wua Origipiti u nenge un lu gbidyen Orheberu ugen la yô, hingir kpee u una yevese a undu tar u Igipiti a yem shir ken tar u Midian.—Ekesodu 1:15, 16; 2:1-15; Mbaheberu 11:24, 25.

13. Anyom 40 aa Mose lu shir ken tar u Midian la yange bende a na sha nyi gbenda?

13 Shighe u nyôr anyom 40 la, yange gba kpee u Mose a nenge sha iyol na ken taaikyôngo. Er za nyôr ken tar u Midian yô, zua a ônov mba Reuel mbakasev utaankaruhar, shi wase ve u nan zege ikyumile i ter ve la mngerem. Ônkasev mban mba hiden hen ya yô, ve gba pasen Reuel sar sar er “Origipiti” ugen a yem ve sha ikyev i mbakuranilev mba ve lu nzughul a ve yô. Tsô maa Reuel kaa a Mose ér a va lu vea tsombor na. Atsan a yange ya kpishi la na un ishimavihin ga; shi kwagh ne yange un u nyôôso uma na hen ijiir i he i yange va lu ne ga. Isharen i yange lu a mi i eren ishima i Yehova la kpaa mayange je i pande ga. Gôgô shighe u anyom a 40 u yange Mose kura iyôngo i Reuel shi er Shipora mar ônov mbanomso a na shi yese ve la cii, lu shighe u yange maa ieren ne ken a na je hingir ieren i a fa un a mi yô. Een, mbamlu mba sha ican mba Mose wa ishima a mi ne wase un u hingir or u ishima legh legh.—Ekesodu 2:16-22; Aerenakaa 7:29, 30.

14. Pase kwagh ugen u yange za hemen shighe u Mose lu hemen Iserael la u a tese ér yange lu or u lun ishima legh legh yô.

14 Zum u Yehova ver Mose lu orhemen u ikyurior i Iserael kera la kpaa á za hemen u lun ishima legh legh heregh. Gumor ugen yange va kaa a Mose ér Eldadi man Medadi mba ôron kwagh er uprofeti nahan ken afo—shin er yange ve lu shighe u Yehova haa jijingi na sha mbatamen 70 mba yange gba u vea wasen Mose la ga nahan. Yoshua yange kaa ér: “Terem Mose, yange ve.” Mose kaa a na sha imo i legh legh nahan ér: “U wa iyol sha mo tsôô! Ior mba TER ci ca cii ma ve lu uprofeti, TER ma A ver Jijingi Na sha a ve.” (Numeri 11:25-29) Ishima i legh legh yange i wase u been a zayol ne kera.

15. Shin er Mose yange lu a mbamyina nahan kpa, er nan ve i doo u se dondo ikyav na laa?

15 Sha shighe ugen la Mose kera er kwagh u tesen ishima i legh legh ga. Shighe u ve lu hen Meriba ikyua a Kadeshi la yange kera tese icivir hen Yehova, un u a lu Or u eren Uivande la ga. (Numeri 20:1, 9-13) Shin er Mose lu or u lun a mbamyina nahan kpa, jighjigh na u nan u tenger mayange ga la yange wase un sha ayange a uma na cii, man ishima i legh legh i yange lu a mi tseer tseer la ngi a inja hen avese nyian ne kpaa.—Mbaheberu 11:23-28.

Tswam man Ishima i Legh Legh

16, 17. Ka icin i tan i nyi se zough a mi sha kwagh u Nabal man Abigail?

16 Kwagh u yange er sha ayange a Davidi sha shighe u profeti Samuel kpe kera ica lu a gba ga la ka ikyav i tan se icin. Kwagh u yange er ne ka kwagh u Nabal vea kwase na Abigail. Ve mba uhar mban yange ve er kwagh kaha inja kposo kpen kpen! Shin er Abigail lu “kwase u fan kwagh mimi” nahan kpa, nom na yô “wa tswam kpishi, aeren a na doo ga.” Zum u mbayev mba Davidi mba yange ve wase u kuran zege ikyumile i Nabal sha ikyev i mbaiv la za sôn Nabal kwaghyan yô, á venda a ve sha tswam je. Tsô ishima i vihi Davidi ker, lu ishimavihin i sha perapera je, nahan á kange sanker na iwenge a mbayev nav mbagenev, ve mough u vea za ta num sha Nabal.—1 Samuel 25:2-13.

17 Zum u Abigail ungwa kwagh u za hemen la yô, á tôô ikpenbredi shi á tôô akpá a wain man inyam man asume a atam a wain a ombor man azen a atam a tur fefa je, á za a mi hen Davidi. Tsô a gba zamber a na kaan ér: “Terem, ibo ne ka sha a mo i lu ye, ka sha ityough yagh je . . . de kpan wou u kwase a̱ ôr u kwagh sha ato ou, shi ungwa kwaghôron u kpan wou u kwase kpaa.” Nahan ishima i yôhôr Davidi shimi sha zamber u Abigail yange zamber sha imo i legh legh ne. Davidi ongo zamber u Abigail been cii yô, á kaa ér: “I̱ wuese TER Aôndo u Iserael, u A tindi u nyian er ú va keghem gbenda ne! I̱ wuese kwaghfan wou shi i̱ wuese we iyol you kpaa; we u u yangem ike i awambe nyian” ne. (1 Samuel 25:18, 24, 32, 33) Ken masejime yô, ieren i Nabal i sha tswam la i sen a na ityough tingir. Ieren i dedoo i Abigail la yange i va un aa iember sha u hingir kwase u Davidi ken masejime. Ishima i legh legh i lu a mi la hingir ikyav i tesen hen mba ve lu shiren Yehova nyian ne cii.—1 Samuel 25:36-42.

Zenda Nen Ishima i Legh Legh Ityô

18, 19. (a) Ka mbamgem mba nyi nahan ka ve due tseer tseer ken vese zum u se haa ishima i legh legh iyolo? (b) Kanyi ia wase se u gbidyen kwar sha iyol yase vindi vindi nengene?

18 Ishima i legh legh ka ieren i se fatyô u gbihin mayange ga yô. Ieren ne hemba u lun di inja kundu kundu tseegh la; ka ieren i doon kpishi i mlu u or u ngu a na mbagenev mmem yô. Alaghga sha ashighe a ken ijime la lu ieren yase u lamen a mbagenev sha tswam shi eren a ve caveraa kpaa. Nahan kpa, se mba va henen mimi u ken Bibilo la yô, se gema inja, hegen ne se hemba mban a inja i dedoo cii. Paulu ôr kwagh u mgem ne zum u yange taver mba ve lu Mbakristu a na imôngo ishima la, wener: “Haa nen mhôônom ma kôron tsung iyol, man shi ieren i dedoo man iyol i gengese ga, man ishima i legh legh man ishima i wan.” (Mbakolose 3:12) Bibilo tôô mgem ne kar sha mgem u inyamkyume—er gbaseela man anyam man begha man dwem man tayar nahan—geman hingir uzendenya mba lun bem bem—er waniyôngo man wanivo man gumbua man ngôbua nahan. (Yesaia 11:6-9; 65:25) Ka i kpiligh ior mbanengen iyol a mbamgem mba ka se va a mi ken uuma asev ve due tseer tseer la kpen kpen. Nahan kpa, se fa ser mgem ne ka tom u icighan jijingi u Aôndo, gadia ishima i legh legh ka môm ken ityamegh ki jijingi ki sha mimi je ki lu tamenkwagh la.

19 Kwagh ne inja na yô, aluer se va a mbamgem ken a vese shi se tsegha ayol a ase hen Yehova kera yô, mayange je kera gba u se nôngo ser se za hemen u lun ishima i legh legh gaa? Mayange ga. Ikyav i tesen yô, ka i gba u or nana kiren akondo a nan a he hanma shighe sha er aa lu wang shi aa dooashe her yô. U nengen ken Mkaanem ma Aôndo shi henen sha akav aa ma lu a mi la una wase se u hiden gbidyen kwar sha ayol a ase fan kwagh u se lu sha mi jighilii yô. Mkaanem ma Aôndo ma ma lu er ka ijingi la ma pase ú nyi sha iyou youwe?—Yakobu 1:23-25.

20. Ka nena se kôr cio u tesen ishima i legh leghe?

20 Se cii i mar se se mba a anza kposo kposo. Ka i hemba lun mbashiren Aôndo mbagenev zange u tesen ishima i legh legh a mbagenev. Nahan kpa, gba kpee u Mbakristu cii vea ume ityamegh ki jijingi ki ki kou ishima i legh legh kpa ker ne. Paulu yange wa Timoteu kwagh sha dooshima wener: “Dondo perapera ityô kua u civir Aôndo man jighjigh u nan man dooshima man ishima i wan man ishima i legh legh kpaa.” (1 Timoteu 6:11) Ishemberti i “dondo” la tese ér gba u se nôngo kwagh. Mgem u Bibilo ugen gema ishember ne ér, ‘ver ishima sha mi.’ (Mgem u New Testament in Modern English, sha ikyev i J. B. Phillips) Aluer ú nôngo kpoghuloo sha u gbidyen kwar sha akav a dedoo a ken Mkaanem ma Aôndo la yô, aa tema ú ken ishima vough er í môôr a môôr á ken a we nahan. Aa maa mlu wou shi aa kura ú kpaa.—Yakobu 1:21.

21. (a) Er nan i doo u se dondo ishima i legh legh ityôô? (b) Kanyi se lu ôron kwagh sha mi ken kwaghngeren wase ua dondo nee?

21 Gbenda u se eren kwagh a mbagenev la tese er se tesen ishima i legh legh i za kighir yô. Orhenen Yakobu pine wener: “Ka an ken a ven nan lu or u fan kwagh man or u kaven kwagha? Yô, nana̱ pase ase aeren a nan a sha ishima i legh legh i i lu a kwaghfan la sha zende u nan u dedoo.” (Yakobu 3:13) Se fatyô u tesen ieren i Orkristu ne ken ya man ken tom kwaghpasen u Orkristu la man ken tiônnongo nena? Kwaghngeren ua dondo ne tese gbenda u ua wase se u eren kwagh ne yô.

Sha u Saven a Sav

• Kanyi ú hen sha kwagh u ishima i legh legh ken ikyav i

• Yehova?

• Yesu?

• Mose?

• Abigail?

• Er nan ve i gbe u se dondo ishima i legh legh ityôô?

[Study Questions]

[Picture on page 22]

Er nan ve Yehova yange ngohol naagh ku Abel?

[Picture on page 23]

Yesu yange tese wener ishima i legh legh man iyol i hiden a mi ijime zua kôôsôô

[Picture on page 24]

Mose ver ikyav i dedoo i ishima i legh legh