Aver yem sha atineakaa

Aver yem sha mver u atineakaa

Gema Yehova A Lu Ishuur You

Gema Yehova A Lu Ishuur You

Gema Yehova A Lu Ishuur You

“Ka We je U lu ishimaverenkeghen yam ye, Terem, AÔNDO ka sha a We m suur ye, hii er m lu iyev la je.” —PASALMI 71:5.

1. Davidi, wannomso u kuran ilev la yange tagher vanger a nyi kwagha?

 GOLIATI yange tav je kuma er umita 3 nahan. Kape i lu je ve, akumautya a Iserael cii yange cia u tagher vanger a na ne! Hanma pepe man aikighe yô, Goliati, ikyôror u Mbafiliti la á shi va bamen akumautya a Iserael, kaan a ve ér ve̱ tsua nomor ken a ve nana va nôngo kwagh a na, a zer van nahan usati imôngo je. Ken masejime yô, wanye u kpuaa u lu orshoja kpaa ga yô, lumun wener una nôngo kwagh a na. Davidi u lu wanye kpuaa u kuran ilev la yange ndahar sha ishigh ki orihyom na ne kpishi. Sha kpôô yô, alaghga myohom nam yange ma a kuma sha myohom ma akondo a utya kua ikyav mbi utyaav mbi Goliati lu a mi la tsô kpaa ga! Nahan kpa, gumor ne tagher kwagh a ikyôror ne hemba un, nahan a ver ikyav i ishimataver i ior a hônon ave a na hanma shighe yô.—1 Samuel 17:1-51.

2, 3. (a) Er nan ve Davidi yange tagher kwagh a Goliati je cia ga yum nahana? (b) Ka igbenda ihiar i se gema Yehova ser a hingir ishuur yase i nyi se time sha i̱?

2 Davidi zua a imba ishimataver ne hana? Nenge sha mkaanem ma ikyav i tese ér ka Davidi yange nger ma sha shighe u gande or la, ma kaa ér: “Ka We je U lu ishimaverenkeghen yam ye, Terem, AÔNDO ka sha a We m suur ye, hii er m lu iyev la je.” (Pasalmi 71:5) Sha kpôô yô, Davidi suur sha Yehova a ishima na i môm shighe u lu iyev la. Á tagher kwagh a Goliati, á kaa a na wener: “U ngu van her a mo a sanker man iwange kua dagi, kpa mo yô, m ngu van hen a we ken iti i TER u akum a Sha, Aôndo u akumautya a Iserael, u u bamen Un la.” (1 Samuel 17:45) Shin er Goliati suur sha agee na man ikyav mbi utyaav nav nahan kpa, Davidi yô suur sha Yehova. Er Ter Uhembancii ta ikyaa a Davidi yô, ma ityôkyaa shi lu i una cia orumace u kaka sha ci u nan ngu ikyôror, shin nan ngu a ikyav mbi uityaav iyol yoholoo?

3 E̱r ú er kwagh u Davidi ne nahan, ú tôm ken ishima wer we kpa ma ú suur sha Yehova taveraa imba nee? Se mbagen kpishi ka se tôm ser se kpa ma se suur sha a na taveraa nahan. Nahan yô, se time nen sha igbenda ihiar i se fatyô u geman Yehova ser á hingir ishuur yase yô. Hiihii yô, gba u se hemba kwagh u ngu a yange se u suur sha a na la, se tile her. Sha uhar yô, gba u se fa kwagh u a lu inja i u suur sha Yehova yô.

U Hemban Kwagh u a Yangen Se Cii u Suur sha Yehova La

4, 5. Er nan ve ka i taver ior mbagenev kpishi u suur sha Aôndo?

4 Kanyi ka i yange ior u suur sha Aôndo? Ashighe kpishi, ka i lan mbagenev ishima er i hii ve ubombaakaav ve eren yô. I pase ior kpishi ér ka Aôndo a ve a ican i yan ye. Shighe u aahe ka una er yô, ashighe agen mbahemenev mba aduaav ve kaa ér Aôndo “yem” a mba ve kpe la mba shaala vea na. Heela tseegh ga, mbahemenev mba kwaghaôndo kpishi ka ve tese ér Aôndo tsenga veren hanma kwagh cii—kua hanma aahe man ifer—i i lu zan hemen shin tar ne kpaa. A taver se kpishi u suur sha Aôndo u vihin tu imba ne nahan. Gba Satan ishima tsung u samber a ‘atesen a ujijingi mba bov’ angan nahan cii, un shon u a pir mbananjighjighga ashe a asema la.—1 Timoteu 4:1; 2 Mbakorinte 4:4.

5 Satan soo wener ior ve de kera suur sha Yehova ga. Orihyom u Aôndo ne soo ér se̱ fa er i hii ve uumace ve ye ican ga. Shi aluer se hen ken Ruamabera se fa atôakyaa a a ne ve se lu yan ican je kpaa, Satan ngu a soo wener se hungur akaa ne cii. Sha nahan yô, doo u hanma shighe yô se nôngon u hiden timen sha atôakyaa a vesen atar a á tese er i hii ve se lu yan ican shin tar yô. Aluer se mba eren nahan yô, se zua a ishimataver, se fa ser, mbamzeyol mba se tagher a mi ken uma cii, ka Yehova a ve se a mi ga.—Mbafilipi 1:9, 10.

6. 1 Peteru 5:8 tese ityôkyaa i môm i í ne ve uumace ve lu yan ican la nena?

6 Ityôkyaa i môm i i ne ve uumace ve lu yan ican yô, ka sha ci u Satan soo ér una vihi perapera u ior mba Yehova mba nan jighjigh mbara. Yange nôngo kwagh kpoghuloo ér una vihi perapera u Yobu. Satan yange fa Yobu ityô ga, kpa a de ga, ngu nôngon kwagh her tsô. Er a lu tor u tar ne yô, ngu keren ér una “ya” mbacivir Yehova mba jighjigh mbara. (1 Peteru 5:8) Kwagh ne kua hanma wase kpa ker cii! Awashima u Satan yô, ka u una nôngo yô se de u civir Yehova. Sha nahan yô, ashighe kpishi ka a va a tôvacan sha vese. Er atsan ne nga á nyoon se kpishi nahan kpa, se mba a ityôkyaa i dedoo i se wa ishima yô. Aluer se mba eren nahan yô, se wase u tesen e̱r Satan a lu oraie yô, shi se na a saan Yehova iyol kpaa. (Yobu 2:4; Anzaakaa 27:11) Er Yehova ka una na se agee a wan ishima a tôvacan yô, kwagh ne ngu a na se hemba suur sha a na cii.—Pasalmi 9:9, 10.

7. Mbagalatia 6:7 wase se u kaven nyi igen i i ve a ican i yana?

7 Se̱ zua a ityôkyaa i sha uhar i i hii ve se lu yan ican la ken kwaghôron ne: “Kwagh u or nan lee yô, shi ka un je nana sunda ye.” (Mbagalatia 6:7) Ashighe agen yô, ior ka ve lôô kwagh u doon ga sha akaa a ve tsough sha inja ga la, nahan ve gema ve sunda ican. Alaghga vea naha kwagh dang dang, nahan vea zua a aikyôr. Ior mbagenev kpishi ka taav u man a hembe doon ve ye, sha nahan yô ka ve zua a angev mbu shimav shin kyansa. Mba ve eren idya yô, ashighe kpishi icombor ve ka i sar kera shin ve kera lu a iciviryolough sha ashe a ior mbagen ga, shin ve zua a iangev mbi í zough a mi sha myav u yaven a kwase shin nomsoor la, ka a lu kwase yô nan wa iyav abu. Alaghga ior vea na Aôndo ibo sha ican i ve zough a mi sha akaa a ngan nahan ne, kpa sha kpôô yô, mba yan ican sha akaa a bo a ve tsough u eren la.—Anzaakaa 19:3.

8. Sha kwagh Orpasenkwagh 9:11 a er yô, er nan ve ior ve ye icanaa?

8 I ôr se ityôkyaa i sha utar i i hii ve ior ve lu yan ican yô ken Orpasenkwagh 9:11, ijiir la kaa ér: “M shi m gema, m nenge shin tar, ayem a gban ka or u fefa nan hembe ga, ityav kpaa ka or u taver nan hembe ga, kwaghyan kpaa ngu sha ci u mbafankwagh ga, inyaregh kpaa ki sha ci u mbakavenkwagh ga, icivir kpaa ngi sha ci u mbahemban fan kwagh ga; gadia shighe man aikor mba ve sha gbenda ve cii.” Ashighe agen yô, ka i lu sha ci u or ngu hen ma ijiir sha shighe u kwagh a va er abu yô, nahan kwagh shon a bende a nan. Aluer sea lu or agee shin sea lu isheer or kpaa, ican ia fatyô u tseren se shi ku kpa ua fatyô u wuan se sha hanma shighe cii. Ikyav i tesen yô, sha ayange a Yesu la, gôgôyou ugen yôhôr ken Yerusalem gba wua iorov 18. Yesu pase wener, lu Aôndo tsaha ior mban sha ci u akaabo ve a yange ve vande eren kera la ga. (Luka 13:4) Mayange je Yehova ngu a ibo sha atsan a ior ve ye sha imba gbenda ne ga cii.

9. Kanyi nahan i̱ taver ior kpishi u fan sha kwagh u ican i yana?

9 Aluer se fa akaa a a ne ve ior ve ye ican yô, kwagh ne una lu se a inja kpen kpen. Kpa, mpin ugen ngu sha kwagh ne u a taver ior kpishi u kaven yô. Mpin shon yô ka un ne: Er nan ve Yehova Aôndo a ne ican i yan iana?

Er Nan Ve Yehova a Ne Ican i Yan Iana?

10, 11. (a) Sha kwagh u Mbaromanu 8:19-22 a er se yô, kanyi yange i er “akaa a i gbe a” laa? (b) Se fatyô u fan or u yange nan gbihi akaa a i gbe a cii ken dang la nena?

10 Vegher ugen ken washika u apostoli Paulu yange nger hen Mbaromanu yô ta se iwanger sha itinekwagh i hange hange ne. Paulu nger ér: “Akaa a i gbe a sha won cii nga veren ashe keghen mpase u á va pase ônov mba Aôndo ken igbar la tsung je. Gadia i gbihi akaa a i gbe a cii ken dang, lu sha ishima i a nahan ga, kpa lu sha ishima i Un u A gbihi a ker la. Kpa lu sha ishimaverenkeghen, gadia akaa a i gbe a la kpaa á va pase a sha ikev i mlu u hôôn la á tuhwa, á za a mi ken mlu u engem u lun a ikangenev ga u ônov mba Aôndo la. Gadia se fa akaa a i gbe a sha won cii la nga kinen imôngo nga toghor zan zan hegen.”—Mbaromanu 8:19-22.

11 Ka a inja u se vande nengen sha mbampin mba vesen mbagenev sha er se kav kwagh u avur ne a lu ôron yô. U tesen ikyav yô, ka An nan gbihi akaa a i gbe a cii ken dang-na? Mbahemenev mba kwaghaôndo mbagenev kaa ér ka Satan; mbagenev kaa ér ka Adam. Kpa a fatyô u lun ve yange ve gbihi akaa a i gbe a la ken dang ga. Sha ci u nyi? Ityôkyaa yô, un u a gbihi akaa a i gbe a ken dang la er kwagh ne nahan “lu sha ishimaverenkeghen.” Een, á na mbananjighjigh cii ishimaverenkeghen wener una va “pase [ve] sha ikev i mlu u hôôn la á tuhwa.” Adam shin Satan vea fatyô u nan ior imba ishimaverenkeghen ne ga. Ka Yehova tseegh a lu a tahav mbu eren kwagh nahan ye. Nahan ikyav tese wang ér ka un yange gbihi akaa a i gbe a cii la ken dang ye.

12. Ka mtsum u nyi ve dugh sha kwagh u a lu “akaa a i gbe a cii” laa, man se zua a iwanger sha kwagh ne nena?

12 Kanyi i̱ gem di i lu “akaa a i gbe a cii” a i ter ken avur ne laa? Ior mbagen kaa ér “akaa a i gbe a cii” la ka akaa a igbetar a a lu shin tar ungun jimin cii, kua annyamev man imendenev kpa ker cii. Kpa annyamev man imendenev mba a ishimaverenkeghen i va lun ken “mlu u engem u lun a ikangenev ga u ônov mba Aôndo” laa? Mayange ga. (2 Peteru 2:12) Ka uumace tseegh ve lu “akaa a i gbe a cii” la ye. Ka ve ve lu akaa shon a i gbe a, a isholibo man ku u bende a ve sha ci u ihyembeato i ken Eden la ye, nahan ka ve kwagh a gba ve a ishimaverenkeghen ye.—Mbaromanu 5:12.

13. Ihyembeato i ken Eden la i bende a uumace nena?

13 Kanyi jighilii yange ihyembeato ne i̱ va a mi sha uumacee? Paulu pase kwagh u yange due ken ihyembeato ne sha ishemberti i môm, ér: dang. * Sha kwagh u takerada ugen u timen sha akaa ú er yô, ishember ne pase ér “kwagh ka a hingir dang sha ci u kera ngu er yange i er un ér a lu la ga.” Yange i gba uumace ér ve lu gbem sha won, ve lu tsombor u vough u ken mzough, ve̱ eren tom imôngo sha u nengen sha tar u paradiso la. Kpa kwagh ngu nahan ga; uumace mba ngôôr ku ga shi uma ve iv a mbamnyoon man mbamzeyol kpishi kpaa. Er Yobu yange ôr nahan, “or u kwase a mar nan yô, ayange a nan nga ciôn tsô, man a iv a ican kpaa.” (Yobu 14:1) Sha kpôô yô, ka mlu u dang jighilii je ne!

14, 15. (a) Kanyi ikyav se nenge a mi i̱ tese ér Yehova yange ôr orumace ijir sha mimini? (b) Er nan ve Paulu a kaa ér í gbihi akaa a i gbe a cii ken dang “sha ishima” i á ga?

14 Se va sha mpin u vesen u a lu sha kwagh ne hegen ve, a kaa ér: Er nan ve “Orjirigh u tar cii” yange gbihi uumace ken mlu u vihin tsung u a iv a mbamzeyol yum nee? (Genese 18:25) Yange er kwagh nahan lu shami je kpa? Hide umbur ase kwagh u mbamaren asev mba hiihii mbara er la. E̱r ve hemba Aôndo ato yô, kwagh ne tese ér ve ta ikyaa a Satan, un u a hendan kwagh a hementor u Yehova kpoghuloo la. Kwagh u ve er ne tese ér ve lumun a ishenge i í due a mi ér a hemba kpen uumace iyol aluer ve undu Yehova mba sha ikyev i or u ken jijingi u yange hembanato la, mba hemen ayol a ve yô. Nahan Yehova kpa na mbahembanato mban kwagh u ve soo la sha ijir i á ôr ve la. A de wener uumace ve lu sha ikyev i Satan ve̱ hemen ayol a ve. Kwagh u ve er ne nahan, ka nan je ve yange ma i kure ijir ne ve ma hemba doon a mgbihi u i gbihi ve ken dang, kpa gema lu sha ishimaverenkeghen laa?

15 Sha kpôô yô, kwagh ne “lu sha ishima” i akaa a i gbe a la ga. I mar se se mba ikpan i isholibo man iyolbeen, angev man ku, se mba a tahav mbu geman kwagh u yange za hemen la ga. Kpa Yehova de wener Adam man Ifa ve lu uma her ve mar ônov cii man vea mase kpen ye. Shin er í gbihi se mba se lu ônov vev ne ken dang, se lu ken isholibo man ku nahan kpa, se mba a ian i eren kwagh u Adam man Ifa yange ve kan shio u eren la. Se fatyô u keghen ato a Yehova, nahan se fa er hemen na ú lu u perapera man u vough yô, kpa hemen u orumace a Yehova shio yô, ngu ve a mnyoon man lanshima man dang. (Yeremia 10:23; Mpase 4:11) Heela tseegh ga, er uumace ve lu sha ikyev i Satan yô, akaa hemba tumen a tume inya cii. Tsegh ku mbayiase tese er kwagh á lu mimi nahan yô.—Orpasenkwagh 8:9.

16. (a) Er nan ve se fe dedoo ser ka Yehova a lu ityough sha ican i i̱ lu zan hemen shin tar ne ga? (b) Ka ishimaverenkeghen i nyi Yehova a ne ior mba nan jighjighi?

16 Sha mimi yô, Yehova yange lu a atôakyaa a vough a gbihin orumace ken dang. Kwagh ne gema tese ér ka Yehova je a lu ityough sha dang man ican i i tser hanma wase nyian ne yee? Hen ase sha kwagh u orjir u nan er iferor ijir sha mimi nan kur la. Alaghga iferor la nana ya ican kpishi sha shighe u i wuhu nan nan lu ken purusu la, kpa sha mimi yô nana fatyô u nan orjir la ibo kaan ér ka nan nan ne ve nan lu yan ican yee? Mayange ga! Heela tseegh ga, ka hen Yehova ifer i dugh ga. Yakobu 1:13 kaa ér: “Á fatyô u meen Aôndo sha kwagh u ifer ga, man Un yô meen ma or ga.” Shi se umbur nen kpaa ser, “lu sha ishimaverenkeghen” Yehova ôr ijir ne kure ye. A tese dooshima sha u sôron akaa veren sha er ônov mba Adam man Ifa mbajighjigh mbara vea nenge a mkur u mlu u akaa a lu ken dang ne, shi vea ember ken “mlu u engem u lun a ikangenev ga u ônov mba Aôndo” la. Sha shighe u uumace mba jighjigh vea va lu uma gbem sha won la cii, mayange je ishima ia za ve iyol ér iyange igen akaa a i gbe á la shi aa hide aa gba ken dang u vihin tsung ne ga. Gbenda u Yehova una er hanma kwagh cii una kure vough la ua tese er a lu a ian i hemen hanma shighe yô.—Yesaia 25:8.

17. Doo u mhen u henen sha atôakyaa a a ne ve ior ve lu yan ican shin tar ainge ne una bende a vese nena?

17 Er se hen akaa a a ne ve uumace ve lu yan ican ne nahan, se nenge a ma kwagh u nan Yehova ibo sha mi sha ci u aferakaa a a lu eren ne, shin se nenge a ma kwagh u kaan ser se kera suur sha a na ga? Er ma i lu nahan yô, kwaghhenen ne gema na a na se ian i kimbir mkaanem ma Mose ma ma kaa ér: “[Yehova] ka vande, tom Na ngu vough; gadia igbenda Na cii, ngi jighilii. Ka Aôndo u jighjigh, ngu a ifer ga, Un ka u perapera man u mimi” la. (Duteronomi 32:4) Aluer se mba henen sha akaa ne yô, kwagh ne una wase se se za hemen u umbur á sha ashighe ashighe. Sha nahan yô, shighe u se tagher a ameen cii, se hemba iniôngon i Satan ngu a nôngo wener una môôr akperan a tan ken asema a ase la. Nahan gema kwagh u sha uhar u se hii teren ken mhii u kwaghngeren ne la di ye? Inja i u suur sha Yehova la, ér nyi?

Inja i u Suur sha Yehova La

18, 19. Ka mkaanem ma ken Bibilo ma nyi ma taver se ishima ér se suur sha Yehova, kpa gema ka mbamhen mba shami ga mba nyi ior mbagenev ve lu a mi sha kwagh nee?

18 Mkaanem ma Aôndo taver hanma wase ishima ér: “Suur sha TER a ishima you cii, de yier sha mkav wou ga. Umbur Un sha ijende you cii, Un kpaa Una kôôm igbenda you.” (Anzaakaa 3:5, 6) Mkaanem man ka ma doon tsô, shi ka ma nan se ishimataver kpaa. Sha kpôô yô, sha won jimin cii ma or ngu u nan kom u se hemba suur sha a nan a Ter wase u dooshima u a lu sha la ga. Nahan kpa, hemba kan zange u ôron a ôr mkaanem ma ken Anzaakaa ne a u eren tom sha kwagh u ma er la.

19 Ior kpishi fa inja i u suur sha Yehova ga, nahan mba a mbamhen mba shami ga sha kwagh ne. Ior mbagen hen ér u suur sha a na la ka di mhen u or lu a mi ken ishima tsô, u ka a na ishima i lu or ker saan saan yô, shi doo u imba mhen la nahan ia gba lun lun or ken ishima tsô. Mbagenev yô, hen ér u suur sha Aôndo la inja na yô ka u se ver ishima ser a̱ kura se sha nyityô mtaver cii, shi a̱ bee a mbamzeyol asev cii, man mbamtaver mba se tagher vanger a mi ayange ayange la kpaa, a̱ kar a ve kera vough er se ver ishima ser a̱ er nahan—shi a̱ er kwagh ne fefa je! Kpa mbamhen mban nahan mba a pe kôron ave ga. U suur sha or la gban kan di mhen u ken ishima tsô ga, ka kwagh u a har sha ishimaveren i mimi yô. Mba ve lu mbaganden yô, u suur sha kwagh vangertiôr la wa mtem u teman inya ving henen sha kwagh vighe vighe cii man masen tsuan akaa a or soo ér nana er la kpa ker.

20, 21. U suur sha Yehova la wa nyi ma nyi kere? Tese ikyav.

20 Shi hide nenge sha kwagh u Anzaakaa 3:5 á er la. Ivur ne pase ér u suur sha Yehova kaha kposo a u yier sha mkav wase, shi i̱ pase ér se fatyô u eren akaa ne cii hen shighe môm ga. Inja na yô i na se ian i eren kwagh a tahav mbu mkav mbu se lu a mi la ga shinii? Ei, gadia Yehova u a ne se tahav mbu kaven kwagh la, ver ishima ér se yar tom a mbu u civir un. (Mbaromanu 12:1) Nahan ka sha nyi se yier shin se har sha mi shighe u se lu tsuan kwagh u se er yôô? Aluer mhen wase zua a u Yehova ga nahan, se lumun a kwaghfan na u a hembe u wase a yem zende zende la kpa? (Yesaia 55:8, 9) U suur sha Yehova la inja na yô, ka u den ser mbamhen nav ve kôôm mba asev.

21 U tesen ikyav yô: Hen ase sha kwagh u wanye u nan tem shin mato sha ikyônough ki shin ijime, mbamaren mba nan di ve tem sha hemen la. Ter u nan ngu nahan mato shon. Zum u ve za tagher a mzeyol ken zende ve shon, inja er—shighe u ve za nyer hen akahar a gbenda ve, gbenda u tsum ve nahan, shin alaghga ura ngu nôôn cimba cimba nahan mba nengen sha hemen tsembelee ga, shin gbenda doo ga—nahan, aluer wan la ka u ungwan kwagh, u a suur sha mbamaren nav yô una er nena? Una gba ngoron shin ijime tesen Ter na gbenda shin tesen un er una naha mato yôô? Una ta akperan sha kwagh u mbamaren nav ve tsough u eren yôô, shin aluer ve kaa a nan ér nana tema sha ikyôn gigh gigh, nahan nana hendan kwagh a ve shinii? Ei, nana gba nan nan mbamaren mba nan jighjigh tsô ér vea er hanma kwagh sha inja, shin er ve lu vough ga nahan kpaa. Yehova yô ka Ter u vough. Doo u se suur sha na a ishima yase cii, hemban je yô shighe u se tagher a mbamzeyol la ga he?—Yesaia 30:21.

22, 23. (a) Er nan ve i doo u se suur sha Yehova zum u se tagher a mbamzeyolo, man se er kwagh ne nena? (b) Kwaghngeren u a dondo ne una ôr se nyi kwagha?

22 Nahan kpa, Anzaakaa 3:6 tese ér se ‘umbur Yehova sha ijende yase cii,’ i de lu sha shighe u se tagher a mbamzeyol tseegh ga. Yô, akaa a se tsough u eren ken uuma asev sha hanma sev la cii a̱ tese ér se suur sha Yehova. Zum u se tagher a mbamzeyol yô, doo u se tôô ser kwagh hemba se, shin se nyôr mciem ga, shin se venda kwaghwan u Yehova u ka a tese se gbenda u ú hembe doon u se kar ve se bee a mbamzeyol mba shon la ga. Doo u se nenge ameen ser ka aan a se sue hementor u Yehova, shi se tese ser Satan ka oraie, shi se hemba wan atindi a Yehova ikyo, shi se hemba tesen aeren agen a a doo un ishima la kpaa.—Mbaheberu 5:7, 8.

23 Aluer akaa nga se sha shigh kpishi, a yangen se ér se de suur sha Yehova ga je kpa, se fatyô u tesen ser se suur sha na. Se er kwagh ne nahan ken mbamsen asev mba eren hen a na man sha u den ser Mkaanem ma Yehova ma hemen se, shi nongo na kpa u̱ hemen se. Kpa jighilii yô, se tese ser se suur sha Yehova zum u se tagher a mbamzeyol ken tar u ainge ne nena? Kwaghngeren u a dondo ne una ôr se kwagh ne.

[Footnote]

^ Ishemberti i ken zwa Grika i Paulu a tér i̱ heen sha u pasen ér kwagh ngu “dang” la, ka i̱ shon i môm i yar tom a i̱ ken Septuajinta u ken zwa Grika la u ngeren ishember i Solomon yange tèr i̱ acin imôngo ken takerada u Orpasenkwagh sha u pasen er akaa a lu “gbilinkwagh cii” ye.—Orpasenkwagh 1:2, 14; 2:11, 17; 3:19; 12:8.

Ú Na Mlumun Wer Nyi?

• Davidi tese ér un gema Yehova hingir ishuur na nena?

• Ka akaa atar a nyi a ve uumace a ican i yan nyiana, man er nan ve i doo u se henen sha akaa ne sha ashighe ashighee?

• Yehova yange ôr uumace ijir kure nena, man ijir ne yange i lu shami sha nyi gbenda?

• U̱ suur sha Yehova la wa nyi ma nyi nahan kere?

[Study Questions]

[Pictures on page 20]

Davidi gema Yehova hingir ishuur na

[Picture on page 22]

Yesu pase wener ka Yehova yange er gôgôyou ugen ken Yerusalem yôhôr haa inya ga.