Yehova Ka Orwasen Se

“Iwasen yam yô, ia va sha TER, Un u A gbe Sha man tar la.”—PASALMI 121:2.

1, 2. (a) Er nan ve se fatyô u kaan ser se cii kwagh gbe se a iwasen ashighe ashighe? (b) Kanyi imba Orwasen se Yehova á lu?

 ER I lu je nahan, ka hanmô wase kwagh a lu a gba nan a iwasen ga? U ôron kwagh sha mimi yô, se cii kwagh gbe se a iwasen ashighe ashighe, ashighe agen ka i gba u a wase se sha er se wa ishima a mzeyol u taver u se tagher a mi, shin se wa ishima a kwagh u a er se u vihin tsung shin se taver ishima shighe u se tagher a ican yô. Ashighe kpishi, kwagh ka una gba or a iwasen yô, nan ker ma ikyar i nan i shima shima ityô. Nahan zum u nan er ikyar i nan la kwagh u a tser nan la tseegh kpa ishima ka i hemba taver nan u wan ishima a mzeyol la. Kpa, huror wou nana fatyô u wasen we sha akaa cii ga. Mbagenev yô, vea lu a tahav mbu wasen we hanma shighe u kwagh a gbe u a iwasen ga.

² Nahan kpa, Orwasen ugen ngu, u a lu a tahav kpishi, shi a lu a igbenda kposo kposo i wasen se yô. Heela tseegh ga, a taver se ishima ér mayange je, una gema ijime a vese ga. Orpasalmi pase se Or shon, gadia a ôr kwagh na vangertiôr ér: “Iwasen yam yô, ia va sha TER.” (Pasalmi 121:2) Er nan ve orpasalmi ne lu a vangertiôr ér Yehova una wase unu? De se time nen sha pasalmi 121 tsô se zua a ikyar sha mpin ne. Er se time sha pasalmi ne yô, se nenge er se kpaa se ker iwasen hen Yehova, un u a lu Orwasen se la vangertiôr yô.

Or u Mayange Je, Nana Gba Uwer u Wasen Se Ga Yô

3. Ka hanma iwo alaghga orpasalmi yange kende ashe sha í, man er nan ve er nahana?

³ Orpasalmi hii kwaghôron na sha u ôron ér ka Yehova a gbe akaa cii ye, nahan yô kwagh ne ka ityôkyaa i se lu a vangertiôr ken Yehova. Á kaa wener: “M kende ashe am sha iwo: ka han iwasen yam ia va? Iwasen yam yô, ia va sha TER, Un u A gbe Sha man tar la.” (Pasalmi 121:1, 2) Orpasalmi yange gba kenden ashe na sha nyityô uwo tsô ga. Mkaanem ma orpasalmi á er sha heen ne, yange i nger ma shighe u tempel u Yehova lu ken Yerusalem la. Gar ne lu sha iwo i taven i ken Yuda, lu ape ijiir i Yehova i teman i sha ikyav lu je la. (Pasalmi 135:21) A̱ shi nan kpa, lu iwo i ken Yerusalem ape i maa tempel u Yehova la, orpasalmi kende ashe sha í lu pinen Yehova iwasen vangertiôr ye. Er nan ve orpasalmi fa dedoo wener Yehova una wase unu? Ityôkyaa yô, ka Un a “gbe Sha man tar” ye. Kwagh u orpasalmi lu ôron yô, ér, ‘Kwagh môm u yangen Orgbanakaa u á hembe agee sha won cii u wasen un yô ngu ga.’—Yesaia 40:26.

4. Orpasalmi tese ér hanma shighe yô Yehova we iyol keghen a kegh u nengen sha mbamgbe mba ior nav nena, man kwagh ne taver se ishima nena?

⁴ Orpasalmi shi kaa wener, hanma shighe yô Yehova we iyol keghen a kegh u kuren mbamgbe  mba ior nav. Á kaa wener: “Una de nguhar wou ua dorough ga; u A kor u yô, Una meer mnyam ga. Nenge, u A kor Iserael yô, Una meer mnyam ga, Una yav kpaa ga.” (Pasalmi 121:3, 4) Mayange je Aôndo una de ér angahar a mba ve suur sha a na a “dorough ga,” shin una de ér ve gba ve kan shio u moughon kpaa ga. (Anzaakaa 24:16) Sha ci u nyi? Sha ci u Yehova ngu er orkuranilev u hanma shighe yô, ka nan lu per tsevaa sha u kuran iyôngo i nan nahan. Mkaanem man ma taver se ishima ga he? Ma shighe ngu u a hungur Yehova u nengen sha mbamgbe mba ior nav ga. Kor ve tugh man tetan cii.

5. Er nan ve í kaa ér Yehova tile ken ‘uwegh ku yanegh’?

⁵ Orpasalmi fa dedoo wener Yehova kor ior nav sha mimi, nahan á nger wener: “TER ka orkuran wou, TER ka mure wou u ken uwegh ough ku yanegh; oo ua ta u atetan ga, shin uwer tugh kpaa ga.” (Pasalmi 121:5, 6) Aluer or ngu zan zende angahar shighe u oo u te gera gera man nan za ar ape mure a lu yô, a pever nan iyol. Yehova ngu ior nav er mure nahan, kor ve sha akaabo cii. Aluer ú ver ishima yô, ivur la kaa ér Yehova ngu ken ‘uwegh ku yanegh.’ Ken ityav mbi í nôngon ngise ngise la, orshoja nan kôr perutya ken uwegh ku imesegh, nahan ku yisa uwegh ku yanegh ku nanegh tsembelee ga. Shighe u a nôngon ityav yô, ma huror u nan u shima shima nan tile nan ken uwegh ku yanegh nan nôngon ityav a nan imôngo, sha u kuran nan. Yehova kpaa tile ikyua a mbacivir un, á wa iyol a kegh a kegh u wasen ve, di er imba huror u jighjigh la nahan.

6, 7. (a) Orpasalmi taver se ishima ér mayange je, Yehova una de u wasen se ga, nena? (b) Er nan ve i doo u se lu a vangertiôr er orpasalmi nahana?

⁶ Ma shighe ngu u Yehova una wase ior nav ga yôô? Mayange ga cii. Orpasalmi kaa wener: “TER Una kura u sha kwaghbo cii, Una kura uma wou kpaa. TER Una kura mdugh wou man mnyer wou, hii hegen je, zan zan gbem sha won cii.” (Pasalmi 121:7, 8) Aluer ú ver ishima yô, or u a nger pasalmi ne ngu ôron ér Yehova una kura se hegen tseegh ga, kpa una kura se ken hemen kpaa. Orpasalmi kaa ken ivur i sha 5 i se vande ôron ken ijime la, ér: ‘TER ka orkuran wou.’ Kpa, ken avur a se er hegen ne yô, a kaa ér: ‘TER Una kura u.’ Mkaanem man taver ior mbacivir Yehova sha mimi ishima ér una kura ve zan zan ken hemen kpaa. Hanma ijiir i ve ze cii, shi nyityô kwagh i i tser ve cii, mayange je, Yehova una de u wasen ve ga.—Anzaakaa 12:21.

⁷ Sha kpôô yô, or u a nger pasalmi 121 la lu a vangertiôr wener, Orgbanakaa u a hembe agee cii la kor mbatomov nav doo doo er orkuranilev u dedoo ka nan wa iyôngo i nan ikyo nahan, shi lu per hanma shighe er or u nan til kura nahan, sha er una kura mbatomov nav yô. Se kpaa se mba a ityôkyaa i se lu a vangertiôr er orpasalmi nahan, gadia Yehova gema kposo ga. (Malaki 3:6) Kpa, kwagh ne gema tese ér hanma shighe yô, Yehova una kuran se sha akaa a vihin se iyol shinii? Ei, kpa aluer se za hemen u suur sha a na ser a̱ wase se yô, una kura se sha hanma kwagh u una na se gbeev ken jijingi cii. Nahan alaghga se pine ser ‘Yehova wasen se nena?’ De se time nen sha igbenda inyiin i á wasen se yô. Kwaghhenen ne una ôr se er yange wase mbatomov nav sha ashighe a i ngeren Bibilo la yô. Ken kwaghngeren u a dondo la di se ôr er á wasen ior nav nyian yô.

Iwasen sha Ikyev i Mbatyomov

8. Er nan ve i lu kwagh u kpilighyol er i hii ve kwagh u mkpeyol u mbatomov mba Aôndo mba shin tar a gbe mbatyomov ishima tsung ga?

⁸ Yehova ngu a mbatyomov umiliôn imôngo mba a tindin ve yô. (Daniel 7:9, 10) Ônov nav mba ken jijingi mban mba ongo imo na a ishima i môm. (Pasalmi 103:20) Ve fa dedoo ér Yehova soo uumace mba ve civir un la kpishi shi á soo u wasen ve kpaa. Ka nahan ve kwagh u mkpeyol u mbatomov mba Aôndo mba ve lu shin tar ne a gbe mbatyomov ishima tsung ye. (Luka 15:10) Ka keng, a doo mbatyomov mban er Yehova a tindin ve ér ve wasen uumace nahan. Yehova yange tindin mbatyomov ér ve wasen mbacivir un mba sha ashighe a tsuaa la sha nyi igbenda nahana?

9. Tese ikyav i môm i i tese ér Aôndo yange nan mbatyomov tahav ér ve kuran uumace mbajighjigh yô.

⁹ Aôndo yange a na mbatyomov tahav ér ve  kura uumace mba jighjigh shi ve yima ve kpaa. Mbatyomov uhar yange ve wase Loti man ônov nav mbakasev ve war mtim u Sodom man Gomora. (Genese 19:1, 15–17) Ortyom môm tseegh yange wua ushoja mba Ashiria 185,000 mba ve va u va tan ityav sha Yerusalem la. (2 Utor 19:35) Sha shighe ugen la di, i gbihi Daniel shin ihyungwa i ubegha, nahan Yehova “tindi ortyom Na, va cir ubegha ijô.” (Daniel 6:21, 22) Ortyom ugen yange yima apostoli Peteru ken gaadi. (Aerenakaa 12:6–11) Bibilo ôr se akav a tesen agen kpishi a mbatyomov kura ior yô, nahan kwagh ne tese mimi u kwagh u i er ken Pasalmi 34:7 la; ijiir la kaa ér: “Ortyom u TER ka a haa afo a wa mbacian Un atô, a yima ve kpaa.”

10. Aôndo yange tindi ortyom va taver profeti Daniel ishima nena?

¹⁰ Ashighe agen Yehova yange a tindi mbatyomov nav ve va wa uumace mbajighjigh kwagh shi ve taver ve ishima kpaa. Daniel ityough 10 ngu a ikyav i tesen i dedoo sha kwagh ne. Shighe u ortyom va taver Daniel ishima la, alaghga yange una zulum anyom 100 nahan. Profeti ne yange ule tsung, a̱ shi nan kpa lu sha ci u mtim u i tim Yerusalem hingir ice ica gba, shi i timbir u hiden maan tempel la. Kwagh ugen yô, yange nenge mpase u sha mnenge u cieryol nahan ishima za un iyol tsung. (Daniel 10:2, 3, 8) Aôndo wa un ikyo, tindi ortyom va taver un ishima. Ortyom la umbur Daniel acin imôngo ér ngu “or u doon [Aôndo] ishima tsung.” Lu nyi i gema i ere? Profeti u beeyol ne gema kaa a ortyom la ér: “U nam agee.”—Daniel 10:11, 19.

11. Ka akav a nyi nahan a tese ér mbatyomov yange ve hemen ior ken tom u pasen loho u dedoo nee?

¹¹ Yehova shi yaren tom a mbatyomov sha u ve nenge sha tom u pasen loho u dedoo. Ortyom yange kaa a Filipi ér a̱ za pase or u Etiopia, u eren tom ken ya u tor, kwagh u Kristu, nahan a pase un kwagh, shi a er un batisema kpaa. (Aerenakaa 8:26, 27, 36, 38) Shighe va kar kpuaa yô, Aôndo soo ér i pase Atôatyev a a lu ipyusu la loho u dedoo. Korneliu, Ortyôtyev u cian Aôndo yange nenge a ortyom ken mpase u sha mnenge, ortyom ne kaa a na ér a̱ tindi loho a apostoli Peteru a̱ va. Ior mba Korneliu tindi ve la mba za zough a Peteru yô, ve kaa ér: “Korneliu . . . ungwa kwaghôron sha zwa u icighanortyom u Sha er a̱ yila u, u̱ va hen ya na, sha u a̱ ungwa kwaghôron her a we.” Peteru yange va, va pase un kwagh, nahan á hingir Ortyôtyev u ipyusu u hiihii u lu imôngo a mba ken tiônnongo u Kristu yô. (Aerenakaa 10:22, 44–48) Nenge er aluer ka we ortyom wase ú ú zua a or u uma u tsôron a gbe nan ishima tsung ve a lu ú ken ishima sha wono!

Iwasen sha Ikyev i Icighan Jijingi

12, 13. (a) Er nan ve mbaapostoli mba Yesu lu a atôakaa a injaa a a na ve, ve na jighjigh ér icighan jijingi una fatyô u wasen ve? (b) Icighan jijingi yange na Mbakristu mba sha derianyom u hiihii la agee nena?

¹² Cii man Yesu kpe yô, á taver mbaapostoli nav ishima ér una undu ve kpa, vea zua a orwasen ugen. Ter una tindi ve a “Orsurunshima, ka Icighan Jijingi je la.” (Yohane 14:26) Mbaapostoli mban lu a atôakaa a injaa a a na ve, ve na jighjigh ér icighan jijingi una fatyô u wasen ve yô. Gadia Ruamabera ôr akav kpishi a a tese er Yehova ngise eren tom a icighan jijingi na, tahav mbu mbu hembe sha won cii la sha u wasen ior nav yô.

¹³ Sha ashighe kpishi, Yehova yange a na uumace agee sha ikyev i icighan jijingi sha u ve er ishima na yô. Lu icighan jijingi na Mbaajiriv agee sha u ve yiman Iserael ye. (Mbaajiriv 3:9, 10; 6:34) Icighan jijingi shi na Mbakristu mba sha derianyom u hiihii la agee ve za hemen u pasen kwagh a mciem shio shin er ve tagher a ahendan atô kposo kposo nahan kpaa. (Aerenakaa 1:8; 4:31) Mze u tom ve u pasen kwagh lu zan ikyura la kpa lu ikyav i tesen tahav mbu icighan jijingi. A icighan jijingi shio yô, kanyi yange ma i̱ wase ior mba “fan takerada yum” ga mban u pasen loho u Tartor tseren tar u sha shighe la ciili?—Aerenakaa 4:13; Mbakolose 1:23.

14. Yehova yange na ior nav mfe sha ikyev i icighan jijingi na nena?

¹⁴ Yehova shi yange nan ior nav mfe sha ikyev i icighan jijingi na. Icighan jijingi yange wase Yosev pase Farao mnyam ma ma cier un,  ma ma pase kwagh u una va er ken hemen la. (Genese 41:16, 38, 39) Yehova ngise pase mbahiden a iyol ijime mbaawashima nav sha ikyev i icighan jijingi na, kpa gema yer mbamoron ayol mbaawashima nav. (Mateu 11:25) Apostoli Paulu ôr kwagh u akaa a Yehova a ver sha ci u mba á “doo ve ishima” la, ér: “Se yô, Aôndo gema pase se a sha Jijingi” na. (1 Mbakorinte 2:7–10) Ka icighan jijingi tseegh una wase or ve nana fatyô u kaven ishima i Aôndo sha mimi ye.

Iwasen sha Ikyev i Mkaanem ma Aôndo

15, 16. Yange í wa Yosua kwagh ér a eren nyi sha er una eren kwagh sha injaa?

¹⁵ Mkaanem ma Yehova á ne i nger la ma a “inja sha ityesen,” shi ka ma wase mbatomov mba Aôndo ve “kuma” shi ve “lu a agoyol sha ci u hanma tom u dedoo.” (2 Timoteu 3:16, 17) Bibilo ngi a akav kpishi a a tese er avegher a Mkaanem ma Aôndo ma yange ior mba Aôndo mba tsuaa mbara lu a mi la wase ve yô.

¹⁶ Ruamabera yange na mbacivir Aôndo akaawan a injaa. Zum u i wa Mbaiserael sha ikyev í Yosua ér a hemen ve la, i kaa a na ér: “Ruamabera u atindigh [u Mose nger la] a̱ de karen sha zwa wou kera ga, kpa zer timen kimi tugh man atetan, sha er ú ver ishima u eren akaa a i nger kimi cii; gadia ka nahan man ikôr ia lagh u sha akaa cii, shi ka nahan man ú er kwagh sha inja kpaa ye.” Fa wer Aôndo yange tôndozwa a Yosua ér una na un kwaghfan sha ivande, a eren kwagh sha inja ga. Kpa, lu u Yosua una ôron “Ruamabera u atindigh” shi una gbidyen kwar sha mi, ka nahan man una eren kwagh sha inja ye.—Yosua 1:8; pasalmi 1:1–3.

17. Avegher a Ruamabera a yange i nger la wase Daniel man Tor Yoshia nena?

¹⁷ Mkaanem ma Aôndo ma yange i nger la shi ma pasen ior ishima i Aôndo man mbaawashima nav kpaa. U tesen ikyav yô, akaa a Yeremia nger la, wase Daniel nahan á kav anyom a Yerusalem una hingir ice yô. (Yeremia 25:11; Daniel 9:2) Shi hen sha kwagh u er shighe u Yoshia, Tor u Yuda, lu hemen la. Hen shighe la, ikyurior ne undu Yehova; shi ikyav tese ér ator a a lu hemen hen shighe la cii kwagh gba a u ngeren ruamabera u atindigh sha u vea ôron shi vea wan akaaôron a atindigh la ikyo ga. (Duteronomi 17:18–20) Kpa shighe u i lu sôron tempel la, i zua a “Ruamabera u atindigh” shon, u a̱ shi nan kpa lu Mose nger la. Alaghga ruamabera ne lu ngeren u hiihii u i nger un i bee anyom kar ken ijime er 800 nahan la. Yange mba er Yoshia ruamabera la ongo yô, kav er ikyurior la i per atindi a Yehova i vihi i gande yô, nahan kange ishima ér una er sha akaawan a ruamabera la. (2 Utor 22:8; 23:1–7) Kwagh ne tese se wang er avegher a icighan Ruamabera a a lu sha ashighe la wase ior mba Aôndo mba sha ashighe a tsuaa la ga he?

Iwasen sha Ikyev i Anmgbianev

18. Er nan ve a lu sha mi u se kaan ser zum u or u civir Aôndo sha mimi nan wase anmgbian u nan yô, ka Yehova jighilii je a ne ve nan er kwagh nahana?

¹⁸ Ashighe kpishi Yehova ka a wase se sha ikyev i anmgbianev mba se civir Aôndo a ve imôngo la. Hanma shighe u or u civir Aôndo u mimi nan wase anmgbian u nan yô, ka Aôndo jighilii je á ne iwasen la ye. Er nan ve se er nahan? Atôakyaa nga ahar. Ityôkyaa i hiihii yô, ka icighan jijingi u Aôndo a tuur or la ve nan ne iwasen la ye. Icighan jijingi la ka a ume atam, inja er dooshima man erdoo nahan, ken mba ve keren ér a̱ hemen ve la. (Mbagalatia 5:22, 23) Nahan shighe u ishima i mgbegha or u civir Aôndo man nan wase orgen yô, kwagh ne tese ér jijingi u Yehova ngu eren tom ken nan. Ityôkyaa i sha uhar yô, i er se sha ibeen i Aôndo. (Genese 1:26) Kwagh ne tese ér se fatyô u lun a aeren a  Aôndo, inja er erdoo man mhôônom ma kôron nahan. Sha nahan yô, shighe u or u civir Yehova nan wase anmgbian u nan yô, ka Yehova a ne ve nan er kwagh nahan ye, gadia ka un nan lu dondon ieren na ye.

19. Er akaa a yange er, aa í nger ken Bibilo la a tese nahan, Yehova ka a na iwasen sha ikyev i anmgbianev mba nan jighjigh nena?

¹⁹ Sha ashighe a i ngeren Bibilo la, Yehova naan iwasen sha ikyev i anmgbianev nena? Ashighe kpishi, Yehova yange a mgbegha or u civir un nan wa ugen kwagh, di er yange mgbegha Yeremia wa Baruki kwagh ve war uma na nahan. (Yeremia 45:1–5) Ashighe agen, ishima yange i mgbegha mba civir Aôndo mba mimi ve wase anmgbianev vev sha akaayolough, vough er Mbakristu mba ken Masedonia man Akaya yange ve tese gbashima sha u wasen anmgbianev mba ve lu ken ibanave ken Yerusalem la nahan. Apostoli Paulu kaa wener imba naagh kula ka ku mgbegha ior ve “hingir u wuese Aôndo.”—2 Mbakorinte 9:11.

20, 21. Ka ican i nyi anmgbianev mba ken Roma yange ve ya sha u taver Paulu ishima?

²⁰ Kwagh u a hembe kôron ken ishima cii je yô, ka mnènge u mbatomov mba Yehova yange ve nôngon kwagh kpoghuloo sha u taver ayol a ve asema la. Nenge ase ikyav sha kwagh u yange er apostoli Paulu yô. Zum u Paulu lu orkwar lu zan ken Roma la, á kar sha ikpurgbenda u Roma u i yilan ér Gbenda u Api la. Tiôn gbenda u masetyô u gbenda la vihi kpen kpen, lu amgbiôr amgbiôr, kpa í gba u mbazendev vea kar her keng.  * Anmgbianev mba ken tiônnongo u Roma ungwa mve u Paulu ne. Tsô ve er nena? Yange ve tema ken uyaav vev ve kpeete ikyôr kera ve lu keghen ér Paulu a va, a za suur ve ken uyaav veve?

²¹ Orngeren Bibilo Luka kpa za zende la vea Paulu imôngo, nahan á ôr kwagh u yange za hemen wener: “Zum u anmgbianev ungwa kwagh wase yô, ve due sha u va keghen se gbenda, ve va zan zan Api Forum man Atumbe Atar.” Ú fatyô u henen a ishima you er yange kwagh ne er  kpa? Er anmgbianev fa ér Paulu ngu van yô, ve tsua anmgbianev mbagenev ken Roma ve tindi ér ve za kegh Paulu gbenda. Anmgbianev mban mbagenev va zan zan va ar sha Kasua u Api, kasua ne lu ica a gar u Roma er ukilomita 74 nahan; lu kasua u ior memen her, i fa un dedoo yô. Mbagenev di lu keghen un sha Atumbe Atar, ijiir ne gba ica a gar la kuma er ukilomita 58 nahan. Paulu yange er nena? Luka kaa wener: “Paulu nengen a ve yô, a sugh Aôndo, nahan ishima taver un.” (Aerenakaa 28:15) Nenge ase yô—Paulu yange nengen a nenge a anmgbianev mba ve ya ican ve mough ica ér vea va kegh un gbenda la nahan man ishima taver un kpishi! Paulu yange sugh an sha iwasen nee? Á sugh Yehova Aôndo u a na ve tahav mbu za keghen un gbenda la.

22. Ivur i sha inyom i 2005 ne ér nyi, man kanyi se time sha mi ken kwaghngeren u a dondo nee?

²² Akaa a Aôndo a er i nger ken Bibilo la tese wang ér Yehova ngu Orwasen se. A fatyô u tôôn orwasen ugen môm karen sha na ga. Nahan, ivur i Mbashiada mba Yehova i sha inyom, i̱ inyom i 2005 la i̱ due ken pasalmi 121:2. I kaa ér: “Iwasen yam yô, ia va sha TER.” Kpa, Yehova wasen se nyian ne nena? Se time sha kwagh ne ken kwaghngeren u a dondo ne.

[Footnote]

Baver We Kpa?

Ka sha igbenda i nyi nahan Yehova yange wase ior—

• sha ikyev i mbatyomov?

• sha ikyev i icighan jijingi?

• sha ikyev i Mkaanem ma a ne i nger la?

• man sha ikyev i anmgbianev?

[Study Questions]

[Blurb on page 11]

Ivur i sha inyom i 2005 ne ér: “Iwasen yam yô, ia va sha TER.”—Pasalmi 121:2.

[Picture on page 12]

Paulu yange wuese Aôndo sha iwasen i anmgbianev mba ken Roma wase un la.