Akaaôron A Profeti A Vesen Cii Kure Sha Kristu
Akaaôron A Profeti A Vesen Cii Kure Sha Kristu
“Ka shiada u sha kwagh u Yesu a lu jijingi u akaaôron a profeti ye.”—MPASE 19:10.
1, 2. (a) Yange gba u ior i Iserael vea er nyi hii ken inyom i 29 S.W. laa? (b) Ken kwaghhenen ne yô, kanyi se time sha mini?
TÔÔ wer ú ngu ken Iserael ken inyom i 29 S.W. la. Mbaiserael cii mba ôron kwagh u Mesiya u í tendezwa la yar yar. Tom u pasen kwagh u Yohane u Eren Batisema a lu eren ne na ior hemba veren ashe gbenda a mve u Kristu cii. (Luka 3:15) Kpa Yohane ti venda ér un ngu Kristu ga. Á gema á tese uwegh sha Yesu u Nasareti, tsô á kaa ér: “M ngu pasen je mer: Ngun ka Wan u Aôndo je ne.” (Yohane 1:20, 34) Ica gba ga tsô ikpelaior dondo Yesu ér a̱ tese ve shi a̱ bee ve iangev kpaa.
2 Iwer ngi karen kpuaa yô, Yehova er akav kpishi a tesen ér Yesu ka Wan na je. Mba ve vande timen ken Ruamabera, shi ve nenge ityom i Yesu lu eren la yô mba a ityôkyaa i vesen i nan un jighjigh. Nahan cii kpa, ior mba Aôndo ya ikyur a ve la kpuun yô na un jighjigh ga. Lu di iorov kpuaa tseegh kav er Yesu a lu Kristu, Wan u Aôndo ye. (Yohane 6:60–69) Luun er yange wea lu her nahan, ma ú er nena? Ma ú lumun wer Yesu ka Mesiya, nahan ma ú dondo un sha mimi kpa? Nenge ase ikyav i Yesu iyol na kpa tese shighe u í wa un kwagh iyol ér á per tindi sha Iyange i Memen la, shi ver ishima sha akav ahar a á tese sha u taver jighjigh u nan u mbahenen nav la kpaa.
Yesu Iyol Na Tese Ér Un Ngu Kristu
3. Kanyi yange i na ve Yesu tese akav a pasen or u un lu?
3 Yesu za sha Yerusalem sha shighe u Paseka u 31 S.W. la. Á sember been orgen u lu uange anyom 38 yô angev. Kpa kwagh ne doo Mbayuda ga, ve gema mba tôvon Yesu a ican sha er á er ivande ne sha Iyange i Memen yô. Kaan ér Aôndo ka Ter na yô, ve kaa ér á tuhwa Aôndo ve, tsô ve gba keren un a ku. (Yohane 5:1–9, 16–18) Yesu palegh iyol na tese atôakaa a vesen atar á anti Oryuda u kwagh u mimi a doo nan tsô yô, aa wase nan u fan imbaor i un lu jim yô.
4, 5. Awashima u kwaghpasen u Yohane la yô lu nyi, man yange er tom ne kure vough nena?
4 Hiihii yô, Yesu tese ikyav sha shiada u Yohane u Eren Batisema lu eren la, á kaa ér: “Ne tindi hen Yohane, un kpaa ka mimi la je a lu pasen kwagh sha mi ye. Un yô lu imenger i yeghen i mondon iwanger kpaa, man doo ne u ember iwanger na la anyangem kpeghee.”—Yohane 5:33, 35.
5 Yohane u Eren Batisema lu “imenger i yeghen i mondon iwanger,” gadia cii man Herode kôr un wuhe a ityôkyaa shio yô, á er tom u Aôndo na un ér a̱ sôr gbenda sha ci u Mesiya la á kure. Yohane kaa ér: “Ka sha u pasen [Mesiya] ken Iserael je m ve m va eren batisema sha mnger ye. . . . M nenge Jijingi lu senen Sha er ka ikungugh nahan, va tema sha a Na. Mo kpaa m vande fan Un ga; kpa Un u A tindim sha u eren batisema sha mnger la, ka Un je A kaa a mo er: Or u u nenge Jijingi Una sen sha a Na, Una tema sha a Na yô, ka Un u A eren batisema sha Icighan Jijingi je la. Yô, m nenge, m shi m ngu pasen je mer: Ngun ka Wan u Aôndo je ne.” * (Yohane 1:26–37) Yohane pase ken igbar ér Yesu ka Wan u Aôndo—Mesiya u ityendezwa la. Sha kpôô yô shiada i Yohane la i̱ wanger, ka nahan ve er á kpe kera iwer ngi karen anigheni yô, Mbayuda mba kwagh u mimi doon ve yô kaa nahan ye, ér: “Akaaôron a Yohane ôr sha Or ne yô, ka mimi je.”—Yohane 10:41, 42.
6. Hii nan ve ityom i Yesu eren la ma na ior ma ve kav ér Aôndo lu a naa?
6 Ka been heela yô, Yesu shi er kwagh ugen u a tese ér un ngu Mesiya yô. Á er ityom i dedoo i tesen ér Aôndo ngu a na yô. Á kaa ér: “Mo M ngu a mpase u sha kwagh Wam u a hembe u Yohane la yô; gadia ityom i Ter A nem er M̱ kure i ne, ka ityom i M eren i ne je i lu pasen kwagh Wam er Ter A tindim ye.” (Yohane 5:36) Mbaihyomov mba Yesu je kpa kan shio u nyiman ikyav ne, man ityom ne kua uivande kpishi kpa ker. Mbagenev ken a ve va mase pinen ayol a ve nahan ér: “Sé er nana, gadia Or ne ngu eren uivande kpishi.” (Yohane 11:47) Kpa mbagenev ken a ve yô na un jighjigh, ve kaa ér: “Zum u Kristu Una va yô, Una er uivande vea hemba ngeen a mba or ne A eren nee?” (Yohane 7:31) Ior mba ve lu ungwan a Yesu la lu sha ian i nengen aeren a Ter ken Wan.—Yohane 14:9.
7. Ruamabera u ken zwa Heberu la er shiada sha kwagh u Yesu nena?
7 Yesu maa mase tesen ve shiada u gande u tunan cii yô. Á kaa ér ka: “Icighanruamabera . . . je ve pasen kwagh Wam ye. Gadia aluer nea ne Mose jighjigh yô, Mo kpaa ma ne nem jighjigh gadia ka kwagh Wam je a nger ye.” (Yohane 5:39, 46) Sha kpôô yô, Mose kpa lu môm ken mbashiada kpishi mba ve nger kwagh u Yesu cii man shighe u Mbakristu la di tsô. Ve nger akaaôron a profeti uderi uderi, shi ve nger ati a icombor vighe vighe kpaa, ngeren mban cii wase u fan Mesiya. (Luka 3:23–38; 24:44–46; Aerenakaa 10:43) Man hide Tindi u sha ikyev i Mose di ye? Paulu nger nahan wener: “Kape tindi a lu orkuran wase u zan a vese ken Kristu” je la. (Mbagalatia 3:24) Jighilii yô, “ka shiada u sha kwagh u Yesu a lu jijingi [shin ityôkyaa i akaaôron a profeti, man awashima] u akaaôron a profeti ye.”—Mpase 19:10.
8. Er nan ve Mbayuda kpishi na Mesiya jighjigh ga?
8 Akav ne cica cii—shiada u Yohane er tsema tsema la, man ityom i Yesu i ageegh man aeren a Aôndo a Yesu lu tesen la, man ngeren u lu ken Ruamabera kpehel kpehel la cii—aa na ú lumun wer Yesu ka Mesiya ga he? Antior u Aôndo a doo nan ishima, shi Mkaanem nam kpa ma doo nan ishima yô nana kav shi nana na jighjigh fese je ér, ka Yesu a lu Mesiya u ityendezwa la ye. Kpa, imba dooshima ne yange ban ken Iserael. Nahan Yesu kaa a mba ve lu hendan a na la wener: “M fa ne, ne mba a dooshima u Aôndo ken asema a en ga.” (Yohane 5:42) Aa u ma ve lu ‘keren icivir i i dugh her Aôndo u A lu tswen la yô,’ ve de mba ‘rumun icivir her ayol a ve.’ Ka nahan ve vé venda Yesu, sha ci u un kôr mbamhen mbara nahan ihyom er Ter na kpa a ker ve ihyom la ye!—Yohane 5:43, 44; Aerenakaa 12:21–23.
Mpase u sha Mnenge u Kwagh u ken Hemen la Taver Jighjigh u Nan Ve
9, 10. (a) Hii nan ve shighe u Yesu tese mbahenen nav ikyav la hemba lun ve a inja ciilii? (b) Ka ityendezwa i vesen i nyi Yesu er a mbahenen nava?
9 Yesu tese uwegh sha akav a tesen ér un ngu Mesiya la inyom i môm jimin kar hegen. Hen shighe ne nahan iniongo i Paseka i ken inyom i 32 S.W. la kpa bee kera. Ior kpishi mba ve na un jighjigh kpa hide ijime kera lu dondon un ga, man a̱ shi nan kpa lu sha ci u tôvacan shin sha ci u ve hide ve yem keren inyaregh, gayô lu sha ci u akaa a nyianshima a uma na ve vé hide ijime ye. Er Yesu venda tor u ior soo u nan un la yô, alaghga tsume mbagenev shin lan ve ishima je kpaa. Zum u mbahemenev mba kwaghaôndo u Mbayuda pine un ér a̱ er ivande vea nenge la kpa, á venda u eren ivande ér ve̱ nenge, ve̱ na un icivir. (Mateu 12:38, 39) Er Yesu venda u eren ivande la kpa alaghga tsume mbagenev kpishi. Heela tseegh ga, Yesu shi hii u ôron mbahenen nav kwagh u taver ve u kaven yô, ér—“ka u Una za hen Yerusalem keng je yô, Una ya ican sha akaa kpishi sha ikev i mbatamen man upristi mba tamen kua mbangeren man á wua Un” kpaa.—Mateu 16:21–23.
10 Mase shin di iwer itiankarinyiin shin pue nahan tseegh tsô Yesu “Una due shin tar ne, Una yem hen Ter” na. (Yohane 13:1) Er kwagh u mbadondon nav mba jighjigh mbara gba un ishima yum yô, á tôndozwa ér una tese mbagenev ken a ve ivande i venda u tesen Mbayuda mba banen a jighjigh la. Á kaa ér: “Mimi je M kaan ne ne, mba ve til heen ne, mbagenev ker ka mba vea bende a ku je ga, saa vea vande nengen a Wan u or Una lu van ken tartor Na ve.” (Mateu 16:28) Sha kpôô yô, ú ngu wer Yesu lu kaan ér mbahenen nav mbagenev vea lu uma zan zan á kar veren Tartor u Mesiya la ken inyom i 1914 ga. Kpa Yesu wa ishima u tesen mbahenen nav mba utar mba ve luun a na ikyooso ikyooso la icivir i̱ una va lu a mi shighe u una tema Tor ken Tartor la. Mba yer mpase ne ér mgem u sha iengem.
11. Pase mgem u sha iengem la.
11 Ayange nga kar ataratar yô, Yesu maa kua a Peteru man Yakobu man Yohane yem a ve sha gôgôwo,—a̱ shi nan kpa lu sha igyungu i Uwo u Hermon la. Mba undu sha heela yô “i gema iyol [i Yesu] sha ishiv vev; ishigh Nagh engem er iyange nahan, akondo Na kpaa kungu segh segh er iwanger nahan.” Profeti Mose man Eliya kpaa va ande her gba ôron kwagh a Yesu. A̱ shi nan kpa kwagh ne er lu tugh, nahan hemba duen tseer tseer cii. Kwagh ne kôr ve ken ishima je yô Peteru kaa ér una er atumbe atar—i̱ môm sha ci u Yesu, igen sha ci u Mose, shi igen di sha ci u Eliya. Er Peteru lu ôron kwagh ne zan a mi ave la je, ibeenegh ki iwangeregh va gba mure sha a ve, imo maa due ken ibeenegh kira, kaa ér: “Ngun ka Wan Wam u ishima ishima, u ishima i doom a Na yum yô; ungwan nen Un.”—Mateu 17:1–6.
12, 13. Mgem u sha iengem la bende a mbahenen mba Yesu nena, man lu sha ci u nyi?
12 Sha mimi yô, Peteru sember kaan ér Yesu ka “Kristu Wan u Aôndo u uma.” (Mateu 16:16) Kpa ungwa ase mkaanem ma Aôndo iyol na ôr sha u tesen or u Wan na u í shigh un mkurem la a lu kua iantom na kpaa la! Sha kpôô yô, mgem u sha iengem ne yange taver Peteru man Yakobu kua Yohane ishima kpen kpen je! Er jighjigh ve seer taver hegen nahan, kwagh ne wa ve ago a va tagher a nyityô kwagh i vea va tagher a mi ken hemen la cii vangertiôr, kua tom u vesen ú vea va er ken tiônnongo la kpaa.
13 Mgem u sha iengem la kôr mbahenen ken ishima je saa her. Anyom nga kar 30 yô, Peteru nger nahan wener: “[Yesu] ngohol icivir man iengem hen Aôndo Ter zum u imo due ken iengem i hemban la, ôr kwagh a Na er: Ngun ka Wan Wam u ishima ishima u ishima i doom a Na yum yô. Man imo la se ayol ase kpaa se ungwa, lu Sha i due ye, zum u se lu a Na imôngo sha icighanwo la.” (2 Peteru 1:17, 18) Yohane kpa kape kwagh ne bende a na je la. Anyom nga kar 60 yô, á va ôr kwagh á ter mgem u sha iengem ne, á kaa ér: “Se kenger icivir Na, icivir la lu er ka i Wan u môm môm u Ter nahan.” (Yohane 1:14) Nahan kpa, ú ngu wer mgem u sha iengem la ka cii mpase u í pase mbahenen mba Yesu la ga.
Mbacivir Aôndo sha Mimi Seer Zuan a Iwanger
14, 15. Apostoli Yohane lu uma zan zan Yesu kaa van inja nena?
14 Mba nderen Yesu shin ku kera cii yô, á ande hen mbahenen nav hen Zegemnger u ken Galilia la. Tsô á pine Peteru wener: “Aluer ka ishima Yam sha u [Yohane] una lu zan zan Me kar van yô, ka nyi you i lu sha mi?” (Yohane 21:1, 20–22, 24) Mkaanem man tese ér Yohane una hemba tsan a mbaapostoli mbagenev mbara shinii? Ikyav tese ér kape i lu je la, gadia yange shi seer shiren Yehova tom sha mimi war kuman anyom 70. Nahan kpa, lu kwagh u mkaanem ma Yesu mara tese cii la ga.
15 Mkaanem ma Yesu kaa ér “zan zan Me kar van” la umbur se kwagh u m ve u “Wan u or Una lu van ken tartor Na” la. (Mateu 16:28) Yohane lu uma zan zan Yesu kaa van, sha ci u í va na un mpase u sha mnenge u Yesu lu van ken tahav mbu Tartor la. Er zulum u Yohane una kpe la, lu uikyangen ken icile i Patemo zum u í na un Mpase u lu a akav a kpilighyol a profeti u akaa a a er sha shighe u “iyange i Ter” la. Mpase u sha mnenge ne doo Yohane je yô zum u Yesu kaa wener: “Een, M ngu van fefa” la Yohane gema kaa ér, “Amen, va, Ter Yesu.”—Mpase 1:1, 10; 22:20.
16. Er nan ve i lu hange hange u se za hemen u taver jighjigh u nan wase?
16 Mbaasemaamimi mba ve lu ken derianyom u hiihii la lumun Yesu ér ngu Mesiya, shi ve na un jighjigh kpaa. Er ior mba banen a jighjigh kase mba ve na jighjigh mbara wa atô, man ve lu a tom u eren shi lu u vea va tagher a mkar u jighjigh ve u nan ken hemen yô, gba u a taver jighjigh u nan ve la kpee. Yesu na akav kpishi a tesen ér un ngu Mesiya, shi á ta iwanger sha akaaôron a mbampase mba sha mnenge mbara kpaa, nahan akaa ne cii taver mbadondon nav mba jighjigh mbara. Nyian ne, se mba ken atô u “iyange i Ter” cough cough. Ica a kera gba ga tsô Kristu una yima ior mba Aôndo, kpa una gema a tim botar u Satan ne jimin cii. Saa se kpa se taver jighjigh u nan wase sha u eren tom a mbamne mba ken jijingi mba Yehova a ne se sha ci u mkpeyol wase ne cica cii.
Í Kura Ve ken Angôghime man ken Ican
17, 18. Mbadondon mba Yesu mba sha derianyom u hiihii la lu kposo a mba ve hendan kwagh a awashima u Aôndo la nena, man lu nyi i gema i er iniongoior i ihiar nee?
17 Er Yesu kpe kera yô, mbahenen nav kange ishima er sha tindi u lu wa ve ér ve pase kwagh na “ken Yerusalem man ken Yudia cii kua Samaria kpaa, zan zan á ar ken ikighir i tar je” la. (Aerenakaa 1:8) Shin er i lu tôvon tiônnongo u Kristu u í ver un ica lu a gba ga la a ican kpoghuloo nahan kpa, Yehova na tiônnongo la zua a iwanger i ken jijingi, shi mbahenen mbahev kpa seer ngeen a ngee cii.—Aerenakaa 2:47; 4:1–31; 8:1–8.
18 Kpa hide mbaahendanev yô, mlu ve u ken hemen la lu hemban wan a wa ime cii. Anzaakaa 4:19 kaa nahan ér: “Gbenda u mbaaferev yô, ngu er ime nahan, mba fe kwagh u vea kema nguhar sha mi ga.” Shighe u akumautya a Roma kase gar u Yerusalem wa atô ken inyom i 66 S.W. la, “ime” la seer wan a wa cii. Er akumautya la hide yem, ityôkyaa kpa or fa ga nahan cii kpa, ka ker ken inyom i 70 S.W. la yô, akumautya a Roma ne cin hide, kwa ne yô ve hembe gar la. Sha kwagh u or u timen sha akaa a mbayiase Josephus á er yô, í wua Mbayuda hemba miliôn jimin. Kpa Mbakristu mba jighjigh yô yevese war. Ve war sha ci u nyi? Sha ci u zum u akumautya a Roma hide yem ityôkyaa kpa or fa ga la, ve kura tindi u Yesu la nahan ve yevese ve war.—Luka 21:20–22.
19, 20. (a) Er mkur u tar ne a mgbôghom nahan, hii nan ve ma ityôkyaa i lu i ior mba Aôndo yô mciem a gba ve iyol ga? (b) Ka kwagh u vesen u nyi Yehova a pase ior nav ken upuembaanyomov mba ve kar cii ve inyom i 1914 laa?
19 Kape kwagh wase kpa a lu je la. Mkur u tar u Satan ne una hii sha zegecan i i̱ lu van la. Kwagh ne gba u ior mba Aôndo yô vea lu a mciem ga, gadia Yesu tôndozwa nahan ér: “Nenge, Me luun a ven ayange ayange zan zan mkurtar je.” (Mateu 28:20) Yesu tese mbahenen nav icivir i una tema Tor Mesiya sha ve una lu a mi la, sha er una taver jighjigh u nan ve shi una wa ve ago sha kwagh u a lu van ken hemen la yô. Gema nyian di ye? Kwagh u ve nenge a mi ken mpase u sha mnenge la hingir kwagh u mimi jim jim ken inyom i 1914 la. Sha kpôô yô, kwagh ne taver jighjigh u nan u ior mba Aôndo kpen kpen! Kwagh ne na se vangertiôr sha mlu u ken hemen la, man Yehova ngu seer a seer u pasen mbatomov nav kwagh u Tartor u Mesiya ne. Er tar ne ú lu seer wan a wa ime nahan cii kpa, “gbenda u orperapera ngu er iwanger i sha use nahan, ngi seer a seer zan hemen zan zan mkende u iyange sha sha tembe.”—Anzaakaa 4:18.
20 Cii man inyom i 1914 la je kpa, annongo u Mbakristu mba i shigh ve mkurem la hii u kaven mimi u m-ande u Ter la. U tesen ikyav yô, yange ve kav ér or a nenge a m-ande u Ter la sha ashe kpôghôô ga, di er mbatyomov mba uhar mba ve va ande hen mbahenen ken inyom i 33 S.W., zum u Yesu lu kôndon yemen sha la ôr nahan. Er ibeenegh ngohol Yesu sha ashe a mbahenen kera cii yô, mbatyomov mbara kaa ér: ‘Un Yesu u i tee Un her a ven i yem a Na Sha ne, er ne nenge Un A kende A yemen Sha nahan, kape mhir kpaa Una hire vough je la.’—Aerenakaa 1:9–11.
21. Kanyi se va hen ken ngeren u a dondo nee?
21 Lu mbadondon mba Yesu mba mimi mbara tseegh nenge mkende u á kôndo á yem sha la ye. Di vough er mgem u sha iengem la kpa lu myer nahan, tar jimin cii fa kwagh u za hemen la ga. Kape shighe u Kristu una hide ken tahav mbu Tartor la kpa a lu vough je la. (Yohane 14:19) Hen shighe la kpa a lu mbahenen nav mba jighjigh mba i shigh ve mkurem mbara tseegh vea kav mve na u una va sha inja i Tor la ye. Se va hen ken ngeren u a dondo ne er mkav u ve seer zuan a mi la una bende a ve, man er kwagh ne una za zan zan una za kure sha mkohol u kohol mbagenev umiliôn umiliôn mba vea va lu shin tar sha hemen u Yesu yô.—Mpase 7:9, 14.
[Footnotes]
^ Ikyav tese ér lu Yohane tseegh ungwa imo i Aôndo shighe u er Yesu batisema la ye. Mbayuda mba Yesu lu ôron kwagh a ve ne yô mayange ‘ve lu a ungwa imo i [Aôndo] ga, shin ve nenge a mluyol Na kpaa ga.’—Yohane 5:37.
Baver We Kpa?
• Zum u í wa Yesu ikyaa iyol ér á per tindi u Iyange i Memen shi á tuhwa Aôndo yô, á tese ikyav i nyi ér un ngu Mesiya?
• Mgem u sha iengem la yange lu mbahenen mba Yesu mba tsuaa mbara a inja nena?
• Shighe u Yesu kaa ér Yohane una lu uma zan zan una kar van la lu ôron ér nyi?
• Ka mpase u sha mnenge u nyi hingir kwagh u mimi ken inyom i 1914 laa?
[Study Questions]