Se Kera Lu Nen Uma Sha Ci Wase Ayol A Ase ga
Se Kera Lu Nen Uma Sha Ci Wase Ayol A Ase ga
“[Kristu] kpe ka sha ci u ior cii sha u mba ve lu uma yô, ve̱ de kera lu uma sha ci ve ayol a ve ga.”—2 MBAKORINTE 5:15.
1, 2. Ka tindi u ken Ruamabera u nyi yange mgbegha mbadondon mba Yesu mba ken derianyom u hiihii la u hemban iyol tangene?
YESU ôr mbaapostoli nav mba jighjigh mbara akaa a injaa kpishi hen tugh nav mbu masetyô shin tar la. Lu u ica a kera gba ga tsô una na uma na sha ci u mba vea na un jighjigh la cii. Ken akaa a yange ôr ve ne yô lu tindi u wa ve, u ken hemen yô una va hingir kwagh u ior a fa mbadondon nav sha mi la. Á kaa ér: “M ngu nan ne tindi u he sha u doo nen ayol a en yô; er ne doom ishima nahan, kape ne kpaa, doo nen ayol a en vough la. Ka sha kwagh ne man ior cii vea kav er ne lu mbahenen Av ye, aluer ne doo ayol a en yô.”—Yohane 13:34, 35.
2 Ka u Mbakristu mba mimi vea lu a dooshima u tangen iyol ga la hen ayol a ve, shi mkpeyol u mbananjighjigh a ve imôngo la kpa una hemba gban ve ishima a u ve. Shi doo u vea palegh u ‘gbihin uma ve sha ci u akar a ve’ ga. (Yohane 15:13) Nahan Mbakristu mba tsuaa mbara yange ve kura tindi u he ne kpa? Tertullian, orngeren akaa u ken derianyom u sha uhar la ôr kwagh u ior ôr sha Mbakristu yô ken takerada na u i yer ér Apology u í fe ú yum la, wener: ‘Nenge er ve doo ayol a ve sha wono; nenge er ve keghen a kegh iyol u kpen sha ci u orgen sha wono.’
3, 4. (a) Er nan ve i doo u se hendan a isharen i wan iyol yase ikyo tseegh la laa? (b) Kanyi se lu timen sha mi ken kwaghngeren nee?
3 Se kpaa gba u se ‘wasen nen ikav ayol a ase, ka nahan man se er sha tindi u Kristu vough ye.’ (Mbagalatia 6:2) Nahan cii kpa, u or wan iyol i nan ikyo tseegh la ngu a na yô í lu se ican kpishi u kuran tindi u Kristu wa se ér, ‘Ter Aôndo a doo se ishima a ishima yase cii man a uma wase cii man a mfe wase cii’ la. (Mateu 22:37–39) Kpa er se yen yô, ka hembe saren se u wan iyol yase ikyo tseegh. Shi akaa agenegh er akaa a nanden se ityou hanma iyange man gesa u ken makeranta man sha ijiir tom kua imiemnger i keren nahan nga a na yô isharen ne i hemba taver a taver ken a vese cii. Isharen i or wan iyol i nan ikyo tseegh la ngi seer a seer. Nahan apostoli Paulu ngise ta icin wener: “Ken ayange a masejime yô, . . . ior vea hingir mbawan ayol a ve iko tseegh.”—2 Timoteu 3:1, 2.
4 Shighe u Yesu mgbôghom u kuren tom na shin tar yô, á tese mbahenen nav akaa atar a vea er ve vea tangen iyol ga yô. Yange lu nyi akaa, man se zua a iwasen ken á nena?
Kwagh u Una Wase Se Yô
5. Zum u Yesu lu pasen kwagh ken imbusutarimese i Galilia la, lu nyi kwagh pase mbahenen nava, man er nan ve kwagh la kunda ve iyol tsung nuu?
5 Sha shighe ugen la Yesu lu pasen kwagh ikyua a gar u Sesaria Filipi, vegher u ken imbusutarimese i Galilia la. Ijiir i doonashe i ayôôso lu her ga ne, alaghga yange í hemba doon u memem a mem her, lu ijiir i za teman ôron a ôr kwagh u mne u or nan iyol i nan sha ci u mbagenev ga. Nahan kpa, lu hen ijiir la je Yesu hii u pasen mbahenen nav ér, “ka u Una za hen Yerusalem keng je yô, Una ya ican sha akaa kpishi sha ikev i mbatamen man upristi mba tamen kua mbangeren man á wua Un, kpa sha iyange i sha utar la á nder Un” ye. (Mateu 16:21) Sha kpôô yô, kwagh u Yesu pase mbahenen nav ne kunda ve iyol kpen kpen, gadia zan zan ar hen shighe la kpa ve lu veren ashe ér Orhemen ve ne una ver Tartor na shin tar heen!—Luka 19:11; Aerenakaa 1:6.
6. Er nan ve Yesu venda kwagh a Peteru taver taveraa?
6 Fese je maa Peteru “ta ibalegh a [Yesu], gba zôhôn a Na, kaan er: Aôndo A̱ bunde kwagh la, Tere, a̱ de tseren We ga.” Nahan Yesu gema kaa a na ér nyi? I ôr se nahan ér: “A gema ashe a kaa a Peteru er: Hirem ken ijime kera, Satan, u ngum kwagh u nan gbev mbu nôngon, gadia u we iko sha akaa a a lu a Aôndo ga, saa a ior tsô.” Kwagh ne tese ér mhen u ior mba uhar mban sha ikyaa ne zua ga! Yesu yange tange iyol ga je lumun u eren tom u Aôndo na un la—lu tom u una er ú iwer a karen kpuaa yô una kpe sha kon u mtsaha je la. Kpa Peteru kaa a na ér a ker mkpeyol na hiihii. Á kaa a na ér: “Aôndo A̱ bunde kwagh la,” inja na yô, a̱ de ye imba ican la nahan ga. Sha mimi yô, Peteru lu a mbaawashima mba dedoo ve ôr kwagh nahala ye. Nahan kpa Yesu venda a na wang je, gadia Peteru de ér Satan a yar tom a na hen shighe la. Hen shighe la yô Peteru kera wa “iko sha akaa a a lu a Aôndo ga, saa a ior tsô.”—Mateu 16:22, 23.
7. Er i nger ken Mateu 16:24 la nahan, ka akaa atar a nyi Yesu yange kaa ér mbadondon nav ve ere?
7 Nyian kpa ior mba er kwagh imba er Peteru ôr a Yesu la nahan. Ior ka ve shi wan or kwagh kaan ér ‘nana de ye ican nahan ga’ shin nana ‘vande keren mkpeyol’ u nan. Kpa, Yesu gema ôr kwagh u mhen ugenegh kposo je. Á kaa a mbahenen nav ér: “Aluer anti or a sar nan ka van a Mo ityô yô, nana̱ nyiman iyol i nan, nana̱ tôô [kon u mtsaha] u nan, nana̱ dondo sha a Mo.” (Mateu 16:24) Takerada u í yer ér The New Interpreter’s Bible la ôr kwagh u mkaanem man nahan ér: “Mkaanem man ka ma lôhôn ior ér ve va hingir mbahenen mba Yesu ga, kpa ka ma lôhôn mba ve vande lun mbahenen la ér ve hide ve hen sha kwagh u ka í tôô u lun orhenen u Kristu la.” Ka u mba ve ne jighjigh cica cii vea dondo akaa atar a Yesu a ter ken ivur Bibilo la keng. De se time ase nen sha akaa ne môm môm.
8. Pase kwagh u a lu u or nyiman iyol i nan la.
8 Hiihii yô, gba u se nyiman iyol yase. Ishember i ken zwa Grika i í gem heen ér “nyiman iyol you” la tese ér or nana de asaren a nan man mkpeyol u nan la a ishima i nan. U or nyiman iyol i nan la tese ér ka u nana bunden mkpeyol u nan sha ashighe ashighe tseegh ga; shi ka u nana nyagh a nyagh iemberyolough kuaa ga. Se kera ‘mba kwagh wase ayol a ase ga,’ sha ci u se kar a ishima yase se na Yehova uma wase kua hanma kwagh u se lu a mi cii. (1 Mbakorinte 6:19, 20) Nahan sé de u keren mkpeyol wase ayol a ase, kpa se mba keren u eren ishima i Aôndo. U se nyiman iyol yase la tese ér se tsua u eren ishima i Aôndo vangertiôr, aluer kwagh ne una hendan a asaren ase je kpaa. Ka sea tsegha ayol a ase sha ci u Aôndo shi a er se batisema yô, se tese ser se mase shin sha u eren ishima na tseegh. Nahan ka se za hemen u eren sha iyoltseghan yase la sha ayange a uma wase cii.
9. (a) Sha ayange a Yesu la, kon u mtsaha tile sha nyi? (b) Se tôô kon u mtsaha wase sha nyi gbenda?
9 Kwagh u sha uhar yô ka u se tôôn kon u mtsaha wase la. Ken derianyom u hiihii la, kon u mtsaha tile sha ityough ki ican i yan kua aheen man ku. Kera yô lu mbaaferev i wuan ve sha kon u mtsaha shin í hamben akom a ve sha mi ye. Nahan er Yesu ôr kwagh ne nahan yô, yange lu tesen ér gba u Orkristu nana wa iyol a kegh a kegh ér ican ia tser nan shi nana ya kunya man a wua nan je kpaa, sha er nan lu or u tar ga yô. (Yohane 15:18–20) Atindi ase a Mbakristu la pav se ver kposo a tar ne, nahan alaghga ua ‘lam sha a vese dang.’ (1 Peteru 4:4) Kwagh a fatyô u lun nahan ken makeranta shin sha ijiir tom shin hen tsombor je kpaa. (Luka 9:23) Nahan kpa, se lumun u wan ishima a ilyahan i tar u lahan se la sha ci u se kera mba kwagh wase ayol a ase ga. Yesu ngise kaa ér: “Saan ne iyol zum u ka a heen ne, a tôvon ne a ican, man a teren ne sha hanma inja i ifer sha aie, sha ci Wam yô, ember nen, i̱ saan ne ken ishima tsung, gadia injar yen vese Sha.” (Mateu 5:11, 12) Sha mimi yô, u Aôndo lumun a vese la hemba kan kwagh u vesen cii.
10. Kanyi i gbe u se er sha u dondon sha Yesu?
10 Kwagh u sha utar yô Yesu Kristu kaa ér se dondo sha a na. Sha kwagh u takerada u W. E. Vine a nger í yer u ér An Expository Dictionary of New Testament Words la u er yô, inja i ishemberkwaghôron i dondo sha a mo la yô ka u lun ikyar i or—“u zan gbenda môm a nan.” 1 Yohane 2:6 kaa ér: “U nan kaa er nan ngu ken [Kristu] je yô, ka u nana zenden er Un lu zenden nahan keng.” Kpa, Yesu yange zenden nena? Er Yesu soo Ter na u sha man mbahenen nav kpishi yô, mayange je ker kwagh u doon sha ci na iyol na ga. Paulu kpa kaa ér: “Kristu kpaa ker kwagh u doon sha ci Na ga.” (Mbaromanu 15:3) Yesu yange una vôr shin ijen ia kôr un je kpa, á nenge sha mbamgbe mba mbagenev, i lu mba nav ga. (Marku 6:31–34) Yesu shi er tom u pasen shi tesen ior kwagh u Tartor la kpa kpoghuloo. Doo u se kpa se dondo ikyav na la er se lu pasen ior kwagh sha gbashima, kuren tom u se lu a mi u ‘geman akuraior cii a̱ hingir mbahenen, shi tesen ve u kuran akaa a Yesu a we se kwagh sha mi cii’ la nahan. (Mateu 28:19, 20) Ken akaa ne cica cii, Kristu ver se ikyav sha u se “dondo Un ijime yô.”—1 Peteru 2:21.
11. Er nan ve i lu a inja u se nyiman iyol yase, geman tôôn kon u mtsaha wase shi dondon sha Yesu Kristu?
11 Ka a inja kpishi u se nyiman iyol yase shi tôôn kon u mtsaha wase shi dondon sha Un shon u a ver se ikyav la. Aluer se mba eren nahan yô, kwagh ne una wase se se hemba ieren i wan iyol yase ikyo tseegh la, gadia ka i ngi i tagher se u tesen dooshima a iyol tangen shio ye. Heela tseegh ga, Yesu shi kaa ér: “Hanma or u i sar nan ka yiman uma u nan yô, una saa nan a saa, kpa hanmô u uma u nan una saa nan sha ci Wam yô, nana zua a zua a mi je. Gadia aluer or á zua a tar cii, kpa uma u nan una gema á saa nan yô, á doo nan sha nyi? Shin ka nyi kwagh man or nana na sha u paan uma u nan sha mini?”—Mateu 16:25, 26.
Se Fatyô u Eren Uter Uhar Tom Ga
12, 13. (a) Kanyi yange i hemba lun kwagh u vesen hen gum ornyar u pine Yesu ér a̱ wa un kwagh laa? (b) Yesu yange wa wanyekwaor la kwagh ér nyi, man lu sha ci u nyi?
12 Yesu pasen er i doo u mbahenen nav vea nyiman ayol a ve iwer ngi karen kpuaa yô, gum ornyar ugen za va va pine un ér: “Ortesen u dedoo, ka nyi tom i dedoo me er sha u me zua a uma u tsorono?” Yesu gema kaa a na ér a̱ “kura atindiakaa,” shi ôr un atindiakaa shon agen je kpaa. Gum ornyar ne gema kaa ér: “Angan cii, m kura a.” Ikyav tese ér nomsoor la lu ôron kwagh sha mimi na je, gadia or la nôngo kwagh sha afatyô na cii sha u kuran Atindiakaa la. Tsô á pine wener: “Shi ka nyi i shimi?” Yesu maa lôhô un ér a̱ er kwagh u vesen ne, á kaa a na ér: “A lu u ka lun vough yô, za za tôô akaa a u lu a mi, tee, na mbaatsanev, tsô ú lu a kwagh u injaa Sha; yô, hide va dondo sha a Mo.”—Mateu 19:16–21.
13 Yesu yange nenge ér doo u wanyekwaor la una kar a inyaregh ki lu a mi kpishi, ki lu tagher un la kera keng ve, una civir Yehova a ishima i môm ye. Or u nan lu orhenen u Kristu mimi mimi yô nana fatyô u eren uter uhar tom ga. Nana “fatyô u eren Aôndo tom kua inyaregh kpaa ga.” (Mateu 6:24) Gba u ‘ishe i nan ia lu dedoo’ ve nana har ishima i nan sha akaa a ken jijingi ye. (Mateu 6:22) Gba u gumor la una lu a ishima i tangen iyol ga keng ve una fatyô u geman akaa a na cii karen mbaatsanev ye. Yesu gema na gum ornyar ne ian i civirigh i lun a kwar sha la sha ityough ki uyôughyôughmbaakaav mba una undu la, man lu ian ne ia na un uma u tsôron, shi una va tema tor a Kristu sha imôngo kpaa. Kwagh ka a er yô, wanyekwaor ne kegh iyol u nyiman iyol na ga cii. Nahan “a yem a ishima i vihin, gadia lu a inyaregh kpishi.” (Mateu 19:22) Nahan kpa, mbadondon mba Yesu mbagenev yô kwagh ve lu kposo.
14. Er Yesu lôhô mbakôronishu unyiin ér ve dondon sha a na yô, ve er nena?
14 Yesu lu vande lôhôn mbakôronishu mbagenev nahan anyom kar hegen ahar, ve yô lu Peteru man Anderia man Yakobu kua Yohane. Mbauhar ken ve lu kôron ishu hen shighe la zan a mi ave je, mbauhar di gema lu cingen ukper vev. Nahan Yesu kaa a ve ér: “Va, dondon nen sha a Mo, Me gema ne, né hingir mbakôronior.” Tsô ve mbaunyiin mbara cii undu akaa a ve lu eren la fese maa gba dondon sha Yesu, hii shighe la je zan zan uma ve jimin cii.—Mateu 4:18–22.
15. Ainge kpa kwase Shiada u Yehova undu nyi ér una dondo Yesu?
15 Mbakristu nyian kpishi kpa dondo ikyav i mbakôronishu mba unyiin mbara, ka i̱ gum ornyar la ga. Ve undu yôughyôugh u taregh ne kua itizan kpaa cii sha er vea civir Yehova yô. Gumkwase ugen, mba yer iti na ér Deborah, á kaa wener: “Yange gba u me tsua kwagh u taver ken uma wam kpishi shighe u m lu anyom 22 la. M hen Bibilo kuma iwer ataratar, nahan m soo u tseghan iyol yam sha ci u Yehova, kpa tsombor wam hendan a mo kpoghuloo je zua ga. Sha ci u ngu a inyaregh kpishi, nahan ve hen ér aluer mo m hingir Orshiada yô a lu ve iheen. Nahan ve nam iyange i môm tseegh ér mo m tsua kwagh u m soo u eren la, a lu inyaregh shin a lu mimi kpa m ôr ve. Shi ve kaa ér, aluer mo m de kwagh u Mbashiada ga yô, me kera lu a kwar ken dyako i tsombor ga. Kpa Yehova wasem shi nam tahav kpaa, nahan m tsua kwagh u lu u vough yô. Anyom kar hegen 42 a m lu eren tom u pasen kwagh hanma shighe yô, man m vaa afanyô ga cii. Er m venda u keren mkpeyol wam iyol yam yô, m war haghelaa man ijungwen i mba hen tsombor wam lu a mi kpishi la. Mo man nomom cii se wase iorov hemba deri môm mba ve hen mimi yô. Ônov av mba ken jijingi mban hembam nyityô yôughyôugh u ma m zough a mi la cii.” Mbashiada mba Yehova mbagenev umiliôn imôngo kpa lumun mnenge u anmgbian u kwase ne. We ú lumun a na kpa?
16. Se tese ser se kera mba uma sha ci wase ayol a ase ga nena?
16 Mbashiada mba Yehova udubu imôngo er tom u pania shin tom u pasen kwagh u Tartor hanma shighe la, gadia sar ve kpishi u lun uma sha ci ve ayol a ve ga. Mbagenev mba ve lu sha ian i eren tom u pasen kwagh hanma shighe ga la kpa tese ér sar ve u eren tom er upania nahan, sha nahan yô mba suen tom u pasen loho u Tartor ne er ve fetyô la cii. Mbamaren kpa ka ve tese gbashima ne zum u ka vea na shighe ve, shi vea de akaa a gban ve ishima sha er vea yese ônov vev ken jijingi la. Nahan se cii, se fatyô u tesen sha gbenda môm shin ugen ser kwagh u Tartor hemba gban se ishima a akaa agenegh.—Mateu 6:33.
Ka Dooshima u An A Lu Mgbeghan Se?
17. Kanyi ngi i mgbegha se u nan ayol a ase?
17 Ka kwagh u ican kpishi u lun a dooshima u tangen iyol ga la. Kpa hide hen sha kwagh u a lu mgbeghan se la tsô ú nenge. Paulu nger wener: “Dooshima u Kristu ngu mgbeghan se, sha mnenge wase yô or môm kpe sha ci u ior cii . . . Man A kpe ka sha ci u ior cii sha u mba ve lu uma yô, ve̱ de kera lu uma sha ci ve ayol a ve ga, kpa i̱ lu sha ci u Un u A kpe sha ci ve shi i nder Un kpaa la.” (2 Mbakorinte 5:14, 15) Ka dooshima u Kristu a lu mgbeghan se ve se kera lu uma sha ci wase ayol a ase ga ye. Dooshima la ngu a tahav mbu mgbeghan se kpen kpen! Sha kpôô yô, er Kristu a kpe sha ci wase nahan, doo u se lu uma sha ci na, a kera lu sha ci wase ayol a ase ga, gaa? Kera ga je kpa, iwuese i se lu a mi sha dooshima u Aôndo man Kristu ve tese se kpishi la mgbegha se u tseghan ayol a ase sha ci u Aôndo, nahan hingir mbahenen mba Kristu.—Yohane 3:16; 1 Yohane 4:10, 11.
18. Hii nan ve u or nan iyol i nan la i lu a inja?
18 Kpa, u se kera lun uma sha ci wase ayol a ase ga la ngu a inja je kpa? Er gum ornyar la ungwa Kristu shighe u á lôhô un ér a̱ dondo un la ga, yem kwagh na kera yô, Peteru kaa a Yesu ér: “Yô, nenge ase, se undu akaa cii, se dondo U, nahan ka nyi je sé va zua a mini?” (Mateu 19:27) Peteru man mbaapostoli mbagenev mbara yô ve nyiman ayol a ve sha mimi je. Nahan ka nyi je vea zua a mini? Hiihii yô, Yesu pase ve ian i ve lu a mi i va teman tor a na imôngo sha la. (Mateu 19:28) Shi Yesu za hemen ôr kwagh u averen a hanma ordondon na yô nana zua a mi la kpaa. Á kaa ér: “Or ngu u nana undu ya, shin anmgbianev mba nomso, shin anmgbianev mba kasev, shin ngô, shin ter, shin ônov, shin ishule sha ci Wam man Loho u Dedoo ne, man nana de ngohol mtsera kwa akunduataan hegen hen shighe ne ga . . . man ken ayange a ken hemen, nana ngohol uma u tsôron.” (Marku 10:29, 30) Sha mimi yô se ngohol mtsera je hemba a hemba kwagh u se undu la kpaa. Gadia uter asev man ungôôv man anmgbianev asev mba nomso man mba kasev, kua ônov asev mba ken jijingi mban hemba mban se a inja a nyi kwagh i se undu sha ci u Tartor la cii ga he? Nahan Peteru vea wanyekwaor u lu orinyar la yô, lu an nan hemba zuan a mkom ken uma u nana?
19. (a) Msaanyol u mimi har sha nyi kwagha? (b) Se va hen nyi ken ngeren u a dondo nee?
19 Yesu tese sha mkaan man sha ieren ér, u shiren mbagenev man u nan a na kwagh la hembe saan iyol, ka bo u wan ga. (Mateu 20:28; Aerenakaa 20:35) Ka sea kera luun uma sha ci wase ayol a ase ga, kpa sea dondon sha Kristu yô, se hingir u zuan a mkom ken uma hegen je, shi se lu a ishimaveren i va lun uma gbem sha won ken hemen kpaa. Sha kpôô yô, ka sea nyiman iyol yase yô maa se hingir kwagh u Yehova je. Nahan se hingir ikpan i Aôndo. Kpa er nan ve tom kpan ne u lu u injaa? Ngu u bende a akaa a se tsough u eren ken uma wase la nena? Se time sha mbampin mban ken ngeren u a dondo ne.
Baver We Kpa?
• Hii nan ve i doo u se hendan a isharen yase i tangen iyol laa?
• Inja i or nyiman iyol i nan shi tôôn kon u mtsaha u nan shi dondon sha Yesu la ér nyi?
• Kanyi kwagh i mgbegha se u kera lun uma sha ci wase ayol a ase ga?
• Hii nan ve mne u or nan iyol i nan la a lu a inja?
[Study Questions]
[Picture on page 11]
“Aôndo A̱ bunde kwagh la, Tere”
[Picture on page 13]
Lu nyi i tagher gum ornyar la u dondon Yesu?