Mbamaren, Nengen Nen Sha Tsombor Wen

‘Aluer or nana kera nenge sha ior mba nan ga yô, nan nyiman jighjigh u nan ve.’—1 TIMOTEU 5:8.

1, 2. (a) Er nan ishima ka i taver se zum u ka sea nenge icombor ia zaan mbamkombo mba Mbakristu imôngo yôô? (b) Ka mbamtaver mba nyi icombor ka i tagher a mi sha u nôngon ér ia za mkombo sha shighe voughloo?

 ALUER u za mkombo u Mbakristu yô, ver ishima shighe u mkombo a lu a hii ga la tsô u nenge er mbayev mba kiriki ka ve wuha iyol tsembelee ve tema vea mbamaren vev yô. Ka sea nenge icombor ne ia tesen er Yehova a doo i ishima, shi ve doo ayol a ve la nahan ka i doo se ga he? Kpa alaghga ican i icombor ka i ya sha u van mkombo sha shighe vough la ia ngôôr hungur se ga.

² Ashighe kpishi sev ka mbu av je mbamaren ve mem ga, ka a lu sha iyange i mkombo a lu aikighe je yô i hemba vihin cii. Ka i gba u a er kwaghyan, a kire ikyav shi a kôô akondo shi mbayev vea er tom u i ne ve ken makeranta vea bee cii shighe a kuma u yemen mkombo ye. Ken akaa ne cii, mbamaren hemba tôôn ikyav, gadia ka ve nenge ér hanma or nan ôô iyol shi nan ya kwaghyan shi i wa iyol i bee sha shighe vough. Nahan kpa, mbayev ka ve nôngo u van a mbamzeyol sha shighe u vihin kpishi. Alaghga ve wa iyol ve bee cii ve hide mba numben maa u gande gande la ande ikyondo i i hoo un u zan mkombo la. Gayô, u kiriki la haa kwaghyan inya. Shin alaghga ve kase ayôôso ayol a ve. (Anzaakaa 22:15) Kwagh ne ka a na yô, ago a mbamaren ve hii u wan tsuaa la cii nga a kera wase ga. Kpa hanma shighe yô, icombor ne ngi nenge u van mkombo faa. Ka sea nengen a i ken mbamkombo zan zan mbayev vea vese a hingir mbacivir Yehova nahan, ishima i taver se kpen kpen!

3. Er nan ve se fe ser kwagh u icombor gba Yehova ishima?

³ Er ashighe agen tom wou u ormaren ka u taver, je yô iyol i kpe u a mi nahan kpa, fa wer Yehova hungur a iniôngon you la ga. Ka Yehova a hii tsombor ye. Nahan Mkaanem nam kaa ér hanma tsombor cii ‘zua a iti’ i ú hen Yehova, inja na yô ka un a ver ú ye. (Mbaefese 3:14, 15) Nahan ne mbamaren ka nea eren ityom yen i hen tsombor sha gbenda u vough yô, ka Ter Uhemban u a gbe sha man tar la je ne lu nan un icivir ye. (1 Mbakorinte 10:31) Kwagh ne ka ian i civirigh ga he? Nahan doo u se time sha tom u Yehova a ne mbamaren ne. Se time sha tom u Aôndo a ne mbamaren ér ve nengen sha tsombor ve la ken ngeren ne. De se nenge nen sha igbenda itiar i mbamaren ve kur mbamgbe mba tsombor ve la.

Kure Mbamgbe mba sha Iyol mba Tsombor Wou

4. Ka mserakaa u nyi Yehova a ver hen tsombor sha u kuren mbamgbe mba mbayeve?

⁴ Ngise apostoli Paulu nger wener: “Aluer or nana kera nenge sha ior mba nan ga man jim je yô, ka mba ken ya u nan la, nan nyiman jighjigh  u nan ve, nan hemba gban kera a or u nan ne jighjigh ga yô.” (1 Timoteu 5:8) Paulu ôr kwagh ter “or” heen nahan a ôr a ver ishigh sha ana? A ver ishigh sha orya, u kera yô ka i lu ter la. Shi Aôndo na kwase tom u civirigh ér nana wasen nom u nan. (Genese 2:18) Kasev mba sha ayange a i ngeren Bibilo la wasen noov vev u nengen sha icombor ve. (Anzaakaa 31:13, 14, 16) Nyian ne icombor i lun a ormaren môm ngi hemban seer a seer. * Mbamaren mba ve lu Mbakristu mba ve lu yesen ônov tswen mba eren tom u dedoo sha u nengen sha icombor ve. Nahan kpa, hemba doon u tsombor ua lu a mbamaren cii, ter una lu orya.

5, 6. (a) Ka mbamzeyol mba nyi ior mba keren kwaghyan sha ci u icombor ve ka ve tagher a mini? (b) Ka mnenge u nyi uter mba ve lu Mbakristu vea lu a mi sha ityom i ve eren la ve vea fatyô u nengen sha icombor ve?

⁵ Ka gbenda u nengen sha tsombor u nyi Paulu a er kwagh sha mi ken 1 Timoteu 5:8? Ngeren ne tese wang ér yange lu ôron kwagh u kuren mbamgbe mba tsombor mba sha iyol. Kpa ken tar u ainge ne, ican ka i er mbayaav u kuren mbamgbe mba icombor ve mba sha iyol kpen kpen. Ican i nyar tser tar cii, man kape i lu den ior tom kpaa je la, heela tseegh ga, iyenge i mba ve lu a ityom i eren ga kpa ngi seer a seer, shi akaa nga hemban taver a taver ishe cii. Tsô kanyi ia wase ormaren u wan ishima a mbamzeyol mbanaa?

⁶ Doo u ormaren nana umbur ér nan ngu zan a za Yehova ityom. Mkaanem ma Paulu tese ér or u nan lu a tahav mbu kuran tindi ne kpa nan vende u eren nahan yô, nan ngu kwagh môm a or u “nan nyiman jighjigh u nan” yô. Doo u Orkristu nana nôngo sha afatyô u nan cii nana palegh u vihin mlu u dedoo u nan vea Aôndo la. Kpa ashighe agen kwagh ngu a lu nahan ga, sha ci u ior kpishi ken tar u se lu ker ne ‘mba a dooshima ga.’ (2 Timoteu 3:1, 3) Uter kpishi de nengen sha icombor ve, nahan gban ngin hen tembe tsô. Nahan kpa noov mba ve lu Mbakristu yô mba eren nahala ga, mba nengen sha icombor ve doo doo. Ve kaha kposo a ior mba ve eren tom a ve imôngo la, gadia tom ka ua lu sha ityôkwagh ga nan nan je kpa, ve tôô ér ú gba kwagh shi ka u injaa kpaa. Shi ka ve tôô imba tom la ér ka gbenda u eren ishima i Aôndo, gadia ka her vea zua a kwagh u koson icombor ve ye.

7. Hii nan ve i doo u mbamaren vea gbidye kwar sha ikyav i Yesu laa?

⁷ Shi doo u mbayaav vea gbidye kwar sha ikyav i vough i Yesu la. Umbur wer, Bibilo ôr kwaghôron u profeti ér Yesu ka ‘Ter wase u tsôron.’ (Yesaia 9:6, 7) Yesu ka “Adam u masetyô” nahan a hingir ter u uumace mba ve ne un jighjigh cii, gadia a kar a tile sha ityough ki ‘Adam u hiihii la.’ (1 Mbakorinte 15:45) Adam lu ter u wan kanger, nengen a iyol na tseegh, kpa Yesu ngu nahan ga, un ka ter u vough u a kom u se dondo un yô. Bibilo ôr kwagh na ér: “Kwagh u se fe dooshima sha mi yô, ka un ne: A na uma Na sha ci wase.” (1 Yohane 3:16) Een, Yesu na uma na sha ci u mbagenev a mkighir shio. Nahan kpa, hide sha akaa a kiriki kpa Yesu hemban wan ior mbagenev ikyo a iyol na. Aluer ne mbamaren kpa ne dondo ieren i Yesu ne yô, a doo kpishi.

8, 9. (a) Mbamaren vea hen nyi kwagh hen inyon sha kwagh u koson ônov je gban uwegh ga? (b) Mbamaren mba ve lu Mbakristu kpishi mba tesen ér ve mba tangen iyol ga nena?

⁸ Mbamaren vea fatyô u henen kwagh sha kwagh u dooshima u tangen iyol shio ken mkaanem ma Yesu ôr a ior mba Aôndo mba banen a jighjigh la. A akaa ér: “Ka acin a me je man i lum pe kohol ônov ou er ngôikegh ka a kohol ônov nav shin akper a na nahan, kpa ne rumun ga!” (Mateu 23:37) Kwagh u Yesu a er ne tese wanger wanger er ngôikyegh ngu a kura ônov nav sha u kohol ve ken akper a na yô. Sha kpôô yô, mbamaren vea fatyô u henen kwagh ken mfe u ngôikyegh a lu a mi u kuran ônov nav la. Ka a na uma na jimin cii sha u kuran ônov nav sha ikyev i kwaghbo. Akaa a inyon igen í eren a ônov vev ayange ayange la kpa kpilighyol tsô. Sev ka mbu a aven tsô maa i tser sha u purugh keren kwaghyan sha ci u ônov vev.  Shighe u ka ia vôr a vôr je kpa, i gema kwaghyan u i lu a mi la i na ônov vev. Ônov mban ve mena kwaghyan ne fese shi ve gba vaan ugen. Akaa a Yehova a gbe kpishi “nga a kwaghfan” sha gbenda u ve nengen sha ônov vev la.—Anzaakaa 30:24.

⁹ Mbamaren mba ve lu Mbakristu tar sha won jimin cii kpa mba tesen ieren i doon tsung i nengen sha uôn ne Ka ne ver mon wen sha ci u ônov enev. Heela tseegh ga, ka ne nôngo kwagh kpoghuloo sha er ne kure mbamgbe mba icombor yen yô. Ne mbakpishiv ka ne due dindee ne yar ityom i nyoon iyol shin i taver u eren tsung. Ka ne er tom kpoghuloo ner icombor yen i zua a kwaghyan u dedoo. Ka ne nôngo sha er ônov enev vea zua a akondo a doon, shi vea lu a ijiir i tsan i dedoo shi ne wa ve ken imakeranta i injaa kpaa. Man ne mba eren kwagh ne ayange ayange man anyom anyom. Sha mimi yô, imba ishimataver man iyol i ne tangen ga la doo Yehova! (Mbaheberu 13:16) Nahan kpa, umbur nen ner, igbenda igen i i hembe lun a inja kpa ngi i ne nenge sha mbamgbe mba icombor yen yô.

Kuren Nen Mbamgbe mba Ônov Enev mba ken Jijingi

10, 11. Ka mgbe u orumace u nyi a hembe lun a inja ciilii, man gba u mbamaren mba ve lu Mbakristu vea vande eren nyi cii ve vea kure mgbe u ônov vev nee?

¹⁰ U nan icombor yen kwaghyan u ken jijingi hemba kan a inja a u nan i kwaghyan u iyolough. Gadia Yesu kaa ér: “Ka sha bredi tseegh or á lu uma ga, kpa ka sha hanma kwaghôron u a dugh sha zwa u Aôndo yô.” (Mateu 4:4; 5:3) Ne mbamaren ne er nan ve ne na icombor yen kwaghyan u ken jijingii?

¹¹ Ka a gba ôron kwagh u mkoso u koson tsombor ken jijingi yô, i hemban civin ken Duteronomi 6:5–7 a hanma ivur Bibilo igen cii. Nahan bugh ase Bibilo you ôr avur shon. Aluer u ver ishima yô, i kaa a mbamaren her ér ve hii maan mlu ve vea Aôndo, Yehova a doo ve ishima shi ve dondon akaaôron a na kpaa. Gba u saa u lu or u henen Mkaanem ma Aôndo doo doo, shi u ôron Bibilo hanma shighe shi u gbidyen kwar sha kwagh u ú lu henen la ve u fatyô u fan igbenda i Yehova shi atindi na aa doo ú ishima kpaa ye. Kwagh ne una na ishima you ia iv a mimi mba injaav mba vea na a saan we iyol, u civir Yehova shi una doo u ishima kpaa yô. Nahan ú lu a akaa a dedoo a u tese ônov ou yô.—Luka 6:45.

12. Mbamaren vea dondo ikyav i Yesu sha kwagh u tesen ônov vev mimi mba ken Bibilo la nena?

¹² Mbamaren mba ve taver ken jijingi yô, ka ve dondo kwaghwan u a lu ken Duteronomi 6:7, ér ve “tesen” ônov vev Mkaanem ma Yehova sha hanma ian la. Inja i ityesen ne yô, ka u shiishi mkaanem man ken asema a ônov vev sha u kimbir ma kwa imôngo imôngo. Yehova kpa fa ér saa a ôr se kwagh kwa imôngo ve se kôr  se saa a mi ye, hemban cii je yô ka mbayev. Sha nahan yô, Yesu yange una tesen ior kwagh yô, a kimbir kwagh môm acin imôngo. U tesen ikyav yô, zum u lu tesen mbahenen nav ér ve de manger shin gbaan gesa ayol a ve ga, kpa ve̱ hiden a ayol a ve ijime yô, a kimbir kwagh ne sha igbenda kposo kposo. Yange tese ve sha u nan ve atôakyaa sha alô sha alô kua sha anzaakaa man sha u eren sha kwagh u a tese la kpaa. (Mateu 18:1–4; 20:25–27; Yohane 13:12–15) Kwagh u hemban doon cii yô, ma shighe môm kpa Yesu nyoon ishima a ve ga, kpa waan ishima a ve. Nahan kape i doo u mbamaren kpa vea ker igbenda i tesen ônov vev atesen a injaa, vea waan ishima a kimbir atindi a Yehova zan zan ônov vev vea kar fan shin dondon a kpaa je la.

13, 14. Ka ashighe agen a nyi nahan mbamaren vea fatyô u tesen mbayev vev mimi mba ken Bibiloo, man kanyi akaa nahan vea yar tom a mi u tesen ve?

¹³ Shighe u a hembe doon u tesen mbayev sha imba gbenda ne yô, ka shighe u i tem kwaghhenen hen tsombor yô. Jim je yô, u teman henen Bibilo hen tsombor saan saan hanma shighe la ka kwagh u vesen u una na tsombor mzehemen ken jijingi yô. Imba kwagh henen la doo icombor i Mbakristu tar sha won cii ishima, nahan ka ve yar tom a ityakerada i nongo u Yehova u gber la sha gbenda u a zua sha mbamgbe mba ônov vev yô. Ityakerada i í doo u henen kwagh a mi yô ka Takerada u Hen Kwagh sha Ikyev i Ortesen Uhemban La man u í yer ér Questions Young People Ask—Answers That Work la. * Nahan kpa, u ngu wer ka shighe u tsombor u tem kwaghhenen tseegh i gbe u ú tese mbayev kwagh ga.

¹⁴ I tese ken Duteronomi 6:7 ér, ashighe nga kpishi a ne mbamaren ne lamen sha akaa a ken jijingi vea ônov enev yô. Ne fatyô u kuren mbamgbe mba ônov enev mba ken jijingi sha hanma shighe cii. A lu sha shighe u ne lu zan zende shin ne lu eren tom hen ya imôngo shin shighe u ne lu memen je kpaa. Nahan kpa ka hanma shighe u ne lu vea ônov enev cii ne “ôron” ve akaa a ken Bibilo ga. Kpa, nôngo sha er kwaghôron u hen tsombor una lu u maan a maa, shi una har sha akaa a ken jijingi yô. U tesen ikyav yô, i nger kwagh sha atineakaa a dedoo kpishi ken magazin u Awake! Ngeren mbara nahan vea fatyô u bughun gbenda u ôron kwagh u annyamev mba Yehova a gbe, man ajiir a engem ashe a a lu sha tar man aeren a ityôô atô kposo kposo kua igbenda kposo kposo i ior ve eren uma la. Aluer ne mba lamen sha akaa a dedoo angan nahan yô, alaghga iliam la ia mgbegha mbayev enev u ôron ityakerada i wanakiriki u jighjigh man u fan kwagh a gber la.—Mateu 24:45–47.

15. Mbamaren vea wase ônov vev vea tôô tomshiren ér ka tom u saan iyol man u nan mkom nena?

¹⁵ Aluer ne mba lamen a ônov enev sha akaa  a maan ve a maa yô, ne mba koson ve ken jijingi. Gba u mbayev mba ve due hen icombor i Mbakristu yô vea fa u ôron mbagenev kwagh u jighjigh u nan ve. Nahan zum u ne lu ôron ve akaa a injaa a a lu ken magazin u Iyoukura shin Awake! yô, ker nen igbenda i karen akaa shon sha tomshiren wase. U tesen ikyav yô, ne fatyô u pinen ve ner: “Doo u ior vea fa kwagh u Yehova a er ne gaa? U hen wer sé ôr kwagh ne nan ve a doo ve u ungwana?” Akaaôron angan nahan aa fatyô u wasen mbayev u maan isharen i ôron mbagenev kwagh u ve lu henen la. Nahan zum u ônov ou ve dugh kwaghpasen a we yô, vea nenge ikyav ken a we er u lu lamen a ior yô. Shi vea fa er tomshiren ne u ne msaanyol shi u ne mkom man iember yô.—Aerenakaa 20:35.

16. Mbayev ka vea keghen ato shighe u mbamaren vev ve lu eren msen nahan ve hen nyi kwagha?

¹⁶ Shi mbamaren ka ve koso ônov vev ken jijingi zum u ve lu eren msen yô. Yesu yange tese mbahenen nav msen u eren, shi er msen vea ve imôngo sha ashighe kpishi kpaa. (Luka 11:1–13) Nenge ase er yange vea hen akaa kpishi sha u eren msen imôngo a Wan u Yehova yô! Kape ônov enev kpa vea hen akaa kpishi ken mbamsen enev je la. Vea fa er Yehova a soo ér se lamen a na a ishima i gbar gbar, shi se ôron un nyityôkwagh i i lu zan se iyol cii yô. Mbamsen enev vea wase ônov enev u fan ér: Vea fatyô u yan ikyar vea Ter ve u a lu sha la.—1 Peteru 5:7.

Nengen Nen sha Mlu u ken Ishima u Ônov Enev

17, 18. (a) Bibilo pase ér ka hange hange u tesen mbayev dooshima nena? (b) Doo u mbamaren vea dondo ikyav i Yehova sha u eren a ônov vev sha dooshima nena?

¹⁷ Mbayev kpa akaa nga ze ve iyol ken ishima. Nahan Mkaanem ma Aôndo pase mbamaren er i lu hange hange u kuren mbamgbe mba ônov vev mban yô. U tesen ikyav yô, i wa kasev mba kiriki kwagh ér ‘ônov vev ve doo ve ishima.’ Aluer ônov mba kasev mban doo ve ishima yô, ngula tese ér ve ngohol kwaghwan u i we ve la. (Titu 2:4) Ka a inja u tesen wan wou dooshima. Ieren ne ka i tese wanye la u lun a dooshima, shi i va nan a mbamtsera kpishi kpaa. Kpa, aluer wan u or doo nan ishima ga yô, ngula ka lanegh je la. Ieren ne ka i va wan la a mnyoon kpishi, shi i tese ér ormaren la dondo ikyav i Yehova u a tesen se dooshima mgbeghaa, shin er se yen nahan la ga.—Pasalmi 103:8–14.

¹⁸ Yehova je kpa keren igbenda i una tese se ônov nav mba shin tar ne dooshima yô. I ôr ken 1 Yohane 4:19 ér, “se vande doon Un ishima je.” Nahan ka ne uter je i doo u ne dondo ikyav i Yehova ne sha u maan mlu u sha dooshima a ônov enev ye. Bibilo wa mbamaren kwagh ér ve de u kumbur a ônov vev, ‘sha er asema a a yina ve ga yô.’ (Mbakolose 3:21) Akaa agen nga ze mbayev iyol yum er zum u ka vea fa ér ve doo mbamaren vev ishima ga ve i za ve iyol nahan ga. Uter mba i waren taver ve u pasen er ishima i lu ve ker yô, ve umbur ikyav i Yehova ne. Yange lam shaala sha u tesen ér un lumun a Wan na shi a doo un ishima kpaa. (Mateu 3:17; 17:5) Nenge er kwagh la yange una taver Yesu ishima sha wono! Kape mbayev kpa mbamaren vev ka vea kaa a ve sha mimi ér ve doo ve ishima ve ishima i taver ve je la.

19. Hii nan ve tsaha u lu hange hangee, man doo u mbamaren mba ve lu Mbakristu yô vea nôngon u tsahan ônov vev akuma akuma nena?

¹⁹ Kpa dooshima u mbamaren ve lu a mi sha ônov vev la hemba di u kaan sha zwa tseegh ér ve doo ve ishima la. Mba hembe tesen dooshima sha ieren. U koson mbayev ken jijingi  man sha iyol la kpa ka gbenda u mbamaren vea tese ônov vev dooshima, hemban cii je yô, aluer mbamaren er kwagh ne sha gbenda u tesen ér ka dooshima a mgbegh ve yô. Heela tseegh ga, tsaha kpa ka gbenda u hange hange u mbamaren vea tese ônov vev dooshima yô. Gadia “u nan doo ter ishima yô, ka nan man a kôôm nan ye.” (Mbaheberu 12:6) Kpa aluer ormaren tsaha wan u nan ga yô, nan kôr wan la ihyom! (Anzaakaa 13:24) Tsaha u Yehova ngu vough, gadia ne ‘tsaha akuma akuma.’ (Yeremia 46:28) Er mbamaren ve yen yô, ka i taver ve kpishi u nan tsaha akuma akuma. Kpa doo u ú nôngo sha afatyô wou cii u tsahan ônov ou akuma akuma. Aluer u tsaha wan wou sha inja man sha dooshima yô, kwagh la una wase wanye la u vesen saan saan, shi uma na una lu a inja kpaa. (Anzaakaa 22:6) Ka kwagh u hanma ormaren u nan lu Orkristu yô nan keren sha ci u wan u nan la gaa?

20. Mbamaren vea wase ônov vev u ‘tsuan uma’ nena?

²⁰ Zum u ne mbamaren ne er tom u injaa u Yehova a we ne ér ne kuren mbamgbe mba ônov enev mba sha iyol man mba ken jijingi kua mba ken ishima yô, ne zua a injar i vesen. Nahan yô, wase nen ônov enev ve “tsuwa uma,” man aluer ve er nahan yô, vea “lu uma.” (Duteronomi 30:19) Mbayev mba ve tsough u civir Yehova shi zenden sha gbenda u zan ken uma la, ka ve na i saan mbamaren vev iyol kpishi zum u ve hingir gande gande la. (Pasalmi 127:3–5) Imba msaanyol la been mayange sha won! Kpa, ikyaior ia wuese Yehova nyian nena? Kwaghhenen u a dondo ne una time sha itinekwagh ne.

[Footnotes]

Ú Na Mlumun Wer Nyi?

Mbamaren vea er nyi sha u kuren mbamgbe mba ônov vev mba

• sha iyolo?

• ken jijingi?

• ken ishima?

[Study Questions]

[Picture on page 8]

Inyon kpishi ka i nôngo kpoghuloo ér ia koso ônov vev

[Picture on page 10]

Gba u mbamaren vea vande maan mlu ve u ken jijingi

[Pictures on pages 10, 11]

Aan nga kpishi a mbamaren vea tese ônov vev kwagh u Yehova yô

[Picture on page 12]

Mbamaren ka vea wuese mbayev vev yô, ishima i taver ve