“Yange ma i Pase Ve Fese Je”

GENEVIÈVE DE GAULLE, ingyôr i Charles de Gaulle u ngise hemen tar u France la yange va fa Mbashiada mba Yehova iyol na ken afo a mbakwarev a Nazi a yange lu ken gar u Ravensbrück, ken imbusutarimese i Jamani la. Yange nger mkaanem ma ma lu itinekwagh i ngeren ne la ken washika u nger ken uwer u Agusutu, 1945 la.

Yange i ngohol afo a mbakwarev a ken gar u Auschwitz ken tar u Poland, nahan i pase mbakwarev cica cii sha iyange i Janawari 27, 1945. Nahan hii ken inyom i 1996 la je, tar u Jamani ver iyange ne hingir iyange i umbur mbakwarev mba i wuhe ve shighe u Hemen u Hitler la.

Er Peter Straub, orhemen iyouidyu i tamen i ken Baden-Württemberg lu ôron kwagh sha iyange i Janawari 27, 2003 yô, á kaa ér: “Mba yange i er ve ican sha ikyaa i ukwaghaôndo vev shin iniongo i patii vev tsung kpa ve tile dông cii, ve kuma u se na ve icivir, man ka icivir i se fatyô u ôron sha mkaan ga yô. Ka Mbashiada mba Yehova tseegh yange ve venda mbamhen mba gomoti u Hitler jimin cii ve tile her ye: Yange ve civir Hitler ga. Ve venda u bumun ér vea na ayol ave sha ci u Orhemen kua Gomoti kpaa, di vough er ve lumun u nyôron shoja ga, shi ve venda u henen ityav nahan. Ônov vev kpa venda u nyôron Mzough u Agumaior a Hitler la ga.”

Yesu Kristu ôr kwagh u mbadondon nav kaa ér: “Ve mba ior i tar ne ga, er Mo kpaa M lu or u tar ne ga nahan.” (Yohane 17:16) Sha nahan yô, mtil u Mbashiada mba Yehova tile dông la lu sha ikyaa i mciviraôndo tseegh. Straub za hemen kaa ér: “Ka Mbashiada mba Yehova mba i zer ve ikyav i nyian fuee ken afo a mbakwarev la tseegh lu sha ian i waren ku shôm ye. Lu u vea wa uwegh shin takerada u nyiman jighjigh u nan ve, man kwagh a kure je, kpa tativ venda.”

Gadia lu kwagh u Mbashiada kpishi vea de ér kwagh môm kpa a na vea nyiman jighjigh ve ga. Kwagh ne na yô, Mbashiada mba kuman iyenge er 1,200 nahan kpe sha shighe u Nazi la. I gema i wua mbagenev kuma deri uhar man akunduatargber nahan sha ci u ve venda u zan ityav yum. Yange ve ôr a ôr sha zwa ér: “Ka u sé hemba ungwan imo i Aôndo keng a imo i ior” tseegh tsô maa kwagh a bee je ga, kpa ve er sha kwaghôron ve la vough.—Aerenakaa 5:29.

Ulrich Schmidt, orhemen u Iyouidyu i North Rhine-Westphalia la kaa ér, Mbashiada mba Yehova lu ior er uumace mbagenev nahan tsô. Antakerada u Landtag Intern la ôr kwagh ter mkaanem nam mara kaa ér: “Ve lu di ior er uumace mbagen nahan tsô, kpa ve er kwagh sha imo ve i ken ishima, nahan ve tile sha jighjigh u nan ve u Mbakristu la dông. Ve lu a ikyav mbi numugh ga, kpa ve taver ishima ve hendan a mbamhen mba Nazi.” Se na jighjigh ser saan Yehova iyol a mba ve til sha mimi dông, kua sha ashighe a ican kpaa la. Anzaakaa 27:11 kaa ér: “Wan wam, lu orfankwagh, na i̱ saan mo iyol, sha er me gema me kaa imo a or u a laham yô.”

[Picture Credit Line on page 3]

I zua a mi sha ikyev i United States Holocaust Memorial Museum