Hiden A Iyol Ijime Sha Mimi
Hiden A Iyol Ijime Sha Mimi
“U yima ior mba i kighir ve a ican yô.”—2 SAMUEL 22:28.
1, 2. Mbahemen tar kpishi yange ve lu inja i môm sha nyi gbenda?
AGUNGU a horon ityough a a lu ken tar u Igipiti la umbur se kwagh u ator a ngise hemen tar shon la. Ior mba yiase mbagenev mba ve er igwaakaa yô ka Senakeribi, tor u Ashiria man Alekesander u Tamen, un lu tor u Grika kua Yuliu Shisar, tor u Roma. Ator ne cii lu inja i môm. Ve cii ve hide a ayol a ve ijime ga.—Mateu 20:25, 26.
2 Ú hen wer ma tor ken ator a i ter a sha heen ne yange nan keren atsanaior a ken tartor u nan a kwagh a ze ve iyol sha er nana wase ve je kpa? Mayange ga! Shi a taver wer u lumun wer yange ve zaan sha ajiir a atsanaior lu la sha u za taver ve asema kpaa. Ieren ve a atsanaior kaha kposo a gbenda u Yehova Aôndo, u a lu Tor u Hembansha cii a eren kwagh a atsanaior la kpishi je!
Ikyav i Hiden a Iyol Ijime i Hemban Cii
3. Tor u Hembansha la eren a uumace nena?
3 Iaven i vesen i Yehova a lu sha mi la gande u timen sha mi, nahan kpa “ashe [na] nga jingen sha akaa a sha won cii, sha u Una pase agee Na hen mba asema a ve a lu jighelaa her a Na yô.” (2 Kroniku 16:9) Tsô Yehova ka una nenge a mbaatsanev mba ve civir un, mba ican i kaa kwagh a ve la nahan a er nena? “Tem” vea ambaaior la sha ikyev i icighan jijingi na sha er una ‘nder ishima i mba hiden a iyol ijime man i mbavaanafanyô’ yô. (Yesaia 57:15) Nahan mbacivir un mba a nder ishima ve la ka ve hide ve civir un saan saan. Sha mimi yô Aôndo hidi a iyol na ijime!
4, 5. (a) Orpasalmi ngise nenge gbenda u Aôndo a eren kwagh a mbacivir un la nena? (b) Inja i kwagh u i kaa ér Aôndo ka a “shir ashe shin” sha er una wase “icanor” la ér nyi?
4 Ma orgen môm ngu sha won jimin cii u nan hidi a iyol i nan ijime vough er Ter u Hembansha nahan ér nana wase uumace mbaasorabo ga. Orpasalmi nger ér: “TER ngu sha, kar akuraior sha cii, iengem Na kpaa kar Usha je. Ka an nan lu er TER, Aôndo wase, u A tem Sha, Un u ka A shir ashe shin sha u Una nenge Sha man tara? Ka A dugh icanor shin vuulevu kera, A mough a nan sha, A kende a oribanave shin tihi u ihôgh sha.”—Pasalmi 113:4–7.
5 Yehova ka u wang man icighan je, nahan mayange ‘kehen ityough’ ga. (Marku 7:22, 23) Ishember i “shir ashe shin” la, ashighe agen ka i tese ér or u nan lu sha iaven i vesen yô nan hide a iyol i nan ijime nan ngu eren kwagh a icanor. Nahan mkaanem ma ken Pasalmi 113:6 la tese ér Aôndo wase u a hiden a iyol na ijime la, veren ato a uumace mba civir un mba ve yen ne!—2 Samuel 22:36.
Ityôkyaa i Yesu Hiden a Iyol Na Ijime Yô
6. Yehova hide a iyol na ijime sha gbenda u hemban cii nena?
6 Aôndo hide a iyol na ijime sha gbenda u hemban cii shi a tese dooshima u hemban cii sha u tindin Waniunda na u doonshima shin tar. I va mar un hingir u yiman uumace. (Yohane 3:16) Yesu yange tese se mimi sha kwagh u Ter na u sha la, shi na uma na u vough la sha er una tôô “isholibo i tar kera” yô. (Yohane 1:29; 18:37) Er Yesu bee Ter na Yehova vindi vindi, shi hiden a iyol ijime vough er un nahan yô, a lumun u eren kwagh u Aôndo kaa ér a̱ er la. Nahan yô, ken akaa a Aôndo a gbe cii, ka un a hembe hiden a iyol ijime kpishi shi a hembe tesen dooshima kpaa ye. Kpa lu hanma or cii lumun a iyol i hiden a mi ijime i Yesu ne ga, mbaihyomov nav je yô nengen un ér a ‘hemba gban ijime ken ior’ cii. (Daniel 4:17) Nahan kpa, apostoli Paulu kav er i doo u mbananjighjigh a na imôngo vea dondo ikyav i hiden a iyol ijime i Yesu ver la sha gbenda u ve eren kwagh a mbagenev la yô. (1 Mbakorinte 11:1; Mbafilipi 2:3, 4) Paulu ôr ikyav i dedoo i Yesu ver la.
7, 8. (a) Yesu yange hen u hiden a iyol ijime nena? (b) Yesu kaa a mba vea soo u hingir mbahenen nav la ér ve er nyi?
7 Paulu nger ér: “Lu nen a mhen ne ken a ven u a lu ken Kristu Yesu la kpaa. Un u A lu ken mlu u Aôndo la A nenge er mlu u lun kwagh môm a Aôndo la lu kwagh u yan ishar sha mi ga yô, kpa A gema iyol Na hingir gbilin er A tôô mlu u ortom, A hingir kwagh môm a ior la. Man er i va zua a Na a mluyol er or nahan yô, A hide a iyol Na ijime, hingir u ungwan kwagh zan zan ar ken ku, man lu ku u [sha kon u mtsaha; NW ] je.”—Mbafilipi 2:5–8.
8 Mbagenev vea pine ér, ‘Yesu yange hen u hiden a iyol na ijime nena?’ Yange hen ieren ne shighe u lu vea Ter na u sha anyom anyom, lu “or u fan tom” u Aôndo sha shighe u i lu gban akaa cii la. (Anzaakaa 8:30) Shighe u uumace hemba ato ken Eden la, Waniunda u Aôndo ne nenge er Ter na er kwagh a uumace mba asorabo ne sha iyol hiden a mi ijime yô. Ka nahan ve shighe u Yesu lu shin tar la hiden a iyol na ijime vough er Ter na nahan ye. Nahan a kaa ér: “Tôô nen igbur Yam sha ayol a en, va hen nen kwagh sha ikev Yam, gadia M ngu ishima legh legh, man M kehen ityough kpaa ga, tsô né zua a mmem ken asema a en.”—Mateu 11:29; Yohane 14:9.
9. (a) Lu nyi Yesu nenge a mi ken mbayev mba kiriki i doo un yumu? (b) Kanyi kwagh Yesu yange tese mbahenen nav sha kwagh u wanye u kiriki?
9 Er Yesu hiden a iyol na ijime sha mimi yô, mbayev mba kiriki je kpa cian u van hen a na ga. Kwagh na doo ve ishima tsung. Un di kpa kwagh u mbayev doo un tsung, shi eren a ve doo doo kpaa. (Marku 10:13–16) Lu nyi Yesu nenge a mi ken mbayev mba kiriki i doo un yumu? Sha mimi yô, ve lu a anza a dedoo a mbahenen mba Yesu mbagenev mba ve lu ior mbaganden je kpa lu a mi ga yô. Mbayev mba kiriki fa ér mbaganden hemba ve. Ú fatyô u nengen a kwagh ne sha mbampin mba ka ve shi pinen la. Sha kpôô yô, mbayev mba hembe ngohol ityesen a mbaganden mbagenev kpishi, shi mayange je mba we iyol kpaa ga. Sha shighe ugen la, Yesu yila wanye ugen va ver un her atô u mbadondon un, maa a kaa a ve ér: “Saa né gema né hingir er mbayev mba kiriki nahan, gayô, mayange né nyôr tartor u Sha ga.” Shi a kaa kpaa ér: “Hanmô u nana hide a iyol i nan ijime er wanye ne nahan yô, ka nan je nan hembe sha tartor u Sha ye.” (Mateu 18:2–4) Yesu yange pase tindi u vesen ne ér: “Hanma or u nan kende a iyol i nan sha yô, á hire a nan ijime; man u nan hir a iyol i nan ijime yô, á kende nan sha.”—Luka 14:11; 18:14; Mateu 23:12.
10. Ka mbampin mba nyi se time sha mini?
10 Mbampin mba vesen gema due sha kwagh u tindi u mimi u Yesu ôr ne. Aluer se soo pe zuan a uma u tsôron yô, ka a inja u se hiden a iyol yase ijime sha mimi. Kpa er nan ve ashighe agen ka i taver se Mbakristu u hiden a iyol yase ijime? Hii nan ve ka i taver se u tan imanger kera shighe u se tagher a ameene? Man kanyi ia wase se se hiden a iyol yase ijime sha mimi?—Yakobu 4:6, 10.
Er i Hii Ve i Taver Se u Hiden a Iyol Ijime Yô
11. Hii nan ve i taver se u hiden a iyol ijime yumu?
11 Aluer ú ngu nôngon wer ma ú hir a iyol you ijime yô, fa wer ú ngu tswen ga. Ken inyom i 1920 la, Iyoukura igen time sha ityôkyaa i i hii ve i doo u se hiden a iyol ijime yô. I̱ kaa ér: “Er se fe ser u hiden a iyol ijime ka kwagh u doon Ter tsung yô, doo u kwagh la una taver mbahenen mba mimi cii ishima vea hiden a ayol a ve ijime sha hanma sev.” Iyoukura ne shi ôr kwagh sha mimi nahan ér: “Er i we se kwagh ken Ruamabera i doo yum nahan kpa, myen u orumace ka a na yô mba ve hingir ior i Ter shi ve lumun u dondon Ter je kpa, ka taver ve kpishi u hiden a ayol a ve ijime.” Kwagh la tese se ityôkyaa i môm i i ne ve i gbe u saa Mbakristu vea nôngo kwagh tsung ve vea hiden a ayol a ve ijime yô—mlu wase u isholibo ne na yô se mba keren icivir i i lu i yase ga yô. Kwagh ngu nahan sha ci u se mba tsombor u Adam man Ifa mba yange ve ker asaren a ve ayol a ve la.—Mbaromanu 5:12.
12, 13. (a) Tar ngu tagher Mbakristu u hiden a iyol ijime nena? (b) Ka an nan ne ve i taver se u hiden a iyol ijime yumu?
12 Se mba ken tar u ior ve taver mbagenev asema ér ve nôngo kwagh sha er vea hemba mbagenev yô, nahan kwagh ne kpa na yô ka taver se u hiden a iyol ijime. Akaa a ior ve keren ken tar ne yô ka “isharen i iyolough, man isharen i ashee man ihagh i uma ne.” (1 Yohane 2:16) Gba u mbahenen mba Yesu vea de ér isharen i tar ne i ya tor sha a ve ga, kpa vea ver ishe ve dedoo nahan vea hemba haren ishima ve sha u eren ishima i Aôndo.—Mateu 6:22–24, 31–33; 1 Yohane 2:17.
13 Ka Satan Diabolo u ngise va a iyolgengese la a lu tor u tar ne ye. Nahan kwagh ne ka ityôkyaa i sha utar i i ne ve i taver se u hiden a iyol ijime je la. (2 Mbakorinte 4:4; 1 Timoteu 3:6) Satan taver ior asema ér ve eren aeren na a bo la tseegh. U tesen ikyav yô, yange kaa ér Yesu a civir un nahan una na un “ityartor i sha won cii kua icivir i i.” Er Yesu lu or u hiden a iyol na ijime yô, a venda iyua i Diabolo la inyigh i môm. (Mateu 4:8, 10) Kape nyian kpa Satan a meen Mbakristu ér ve ker icivir ve ayol a ve je la. Kpa Mbakristu mba ve hir a ayol a ve ijime yô mba dondon ikyav i Yesu la, nahan mba wuese Aôndo shi mba ne un icivir kpaa.—Marku 10:17, 18.
Er Se Hiden a Iyol Ijime sha Mimi Yô
14. Kanyi i lu u “hiden a iyol ijime” sha mimi ga?
14 Apostoli Paulu yange nger Mbakolose washika, ta ve icin ér ve de hidi a ayol a ve ijime sha ikparashe sha u i doo mbagenev a ve ga. A ôr kwagh u ieren ne ér ka u “hiden a iyol ijime” sha mimi ga. Mba ve hidi a ayol a ve ijime sha atseregh cii ka ior mba ken jijingi ga. Kpa sha kpôô yô, ka ve tese a tese ken igbar ér ve mba “gengese iyol” gbilin tsô. (Mbakolose 2:18, 23) Yesu yange tese akav a mba hiden a ayol a ve ijime sha mimi ga la. A na Mbafarishi ibo sha mbamsen mba ve eren sha u ior ve nenge la, kua shi gbenda u ve hôron kwaghyan shi ve vihin ishiv vev sha la. Nahan aluer se soo pe Aôndo a ungwa mbamsen asev yô, saa se hiden a ayol a ase ijime kpee.—Mateu 6:5, 6, 16.
15. (a) Se er nan ve se haa ityough ki taver ga iyoloo? (b) Ka unô ve ver akav a dedoo sha kwagh u hiden a iyol ijime?
15 Mbakristu ka vea dondon ikyav i hemban doon cii i Yehova Aôndo man Yesu Kristu ve ver se sha kwagh u hiden a iyol ijime la yô, kwagh la a wase ve u lun ishima legh legh. Se er kwagh ne sha u henen Bibilo man ityakerada i i har sha Bibilo i “wanakiriki u jighjigh man u fan kwagh” a nger la. (Mateu 24:45) Kwagh ne ngu hange hange sha ci u mbatamen mba ken Kristu, sha er vea “gbanger sha anmgbianev” vev ga yô. (Duteronomi 17:19, 20; 1 Peteru 5:1–3) Hen ase sha akav a mba yange ve hide a ayol a ve ijime ve ve zua a averen la, amba er Rutu man Hana man Elisabetu kua mbagenev kpishi nahan. (Rutu 1:16, 17; 1 Samuel 1:11, 20; Luka 1:41–43) Shi hen sha akav a dedoo a mba zan ati mba yange ve hide a ayol a ve ijime ve civir Yehova la, ken ve yô lu Davidi man Yoshia man Yohane u Eren Batisema kua apostoli Paulu. (2 Kroniku 34:1, 2, 19, 26–28; Pasalmi 131:1; Yohane 1:26, 27; 3:26–30; Aerenakaa 21:20–26; 1 Mbakorinte 15:9) Man gema akav a hiden a iyol ijime a se nengen a mi ken tiônnongo u Mbakristu ainge ne di ye? Aluer se Mbakristu se mba henen sha akav ne nahan yô, kwagh ne una wase se se “haa ityough ki taver ga iyol, hen ayol a [ase].”—1 Peteru 5:5.
16. Tom u Mbakristu ve eren la ngu wasen ve u hiden a ayol a ve ijime nena?
16 Aluer se mba eren tom wase u Mbakristu u pasen ior kwagh la hanma shighe yô, se hiden a iyol yase ijime. Ishima i legh legh ia wase se se hemba pasen ior mba se zough a ve shighe u se lu eren tom wase u pasen kwagh sha uya uya shin sha ajiir agen la kwagh tsema tsema. Hemban cii je yô aluer ior vôr a loho u Tartor u se pasen ve ne, shin ve er a vese dang yô. Ior mba hendan kwagh a atesen a ase hanma shighe, kpa u hiden a iyol ijime la una wase Mbakristu vea naan ve mbamlumun “sha ishima i legh legh man sha mcie kpaa.” (1 Peteru 3:15) Mbatomov mba Aôndo mba ve hir a ayol a ve ijime yem sha ajiir a he sha er vea za wase ior mba aeren a ve a ityôô a lu kposo, kua atsanaior man mbainyarev kpaa cii. Alaghga a gba u mbapasen kwagh mban vea hide a iyol ijime, vea hen ijô igen sha er vea hemba wasen ior sha er vea ngohol loho u dedoo yô. Kwagh ne ka kwagh u dedoo kpishi!—Mateu 28:19, 20.
17. Ka ityom i ken Kristu i nyi i gbe u se hiden a iyol yase ijime sha er se er í se kuree?
17 Mbakristu kpishi er ityom ve i Mbakristu a iyol i hiden a mi ijime kure doo doo, gadia akaa a mbagenev hemba gban ve ishima a akaa a ve ayol a ve. U tesen ikyav yô, gba u ter u nan lu Orkristu yô nana hide a iyol i nan ijime keng ve nana ver shighe u henen Bibilo a mbayev mba nan, nana kera saa keren akaa a gban nan ishima ga ye. Ka iyol i hiden a mi ijime ka i na ve mbayev ve ungwan imo i mbamaren vev mba ve yen ne ye. (Mbaefese 6:1–4) Ashighe kpishi, kasev mba noov vev ve lu mba nan jighjigh ga ka ve tagher a akaa a i gbe u vea hide a ayol a ve ijime sha er vea nôngo noov vev ve fa mimi yô, man mba eren kwagh ne a “mlu u wang u cian Aôndo la.” (1 Peteru 3:1, 2) Shi ka hange hange u se hiden a iyol ijime shighe u se lu nengen sha ma oruange shin mbamaren asev mba beenyol kpaa.—1 Timoteu 5:4.
Iyol i Hiden a Mi Jime Ngi Kur Mbamzeyol
18. U hiden a iyol ijime la una wase or u sôron mbamzeyol nena?
18 Uumace mba ve civir Aôndo cii yina. (Yakobu 3:2) Ashighe agen alaghga anyiman aa lu hen atô u Mbakristu uhar. Ugen nana lu a ityôkyaa i nan ugen la ibo. Aluer kwagh ngu nahan yô, doo u dondon kwaghwan ne: “Waan nen ishima a ayol a en, deen nen ayol a en kwaghbo aluer kwagh á nzughul orgen a orgen yô, er Ter A de ne akaabo nahan, ne kpaa kape eren nen la.” (Mbakolose 3:13) Sha kpôô yô, ka i taver u dondon kwaghwan ne kpishi, kpa u hiden a iyol ijime la una wase or u dondon kwaghwan ne.
19. Kanyi i doo u se umbur shighe u se lu lamen a or u nan hii se iyongo yôô?
19 Ashighe agen Orkristu ka nan nenge ér doo u nana gba den ma iyongo i orgen nan hii nan la tsô ga, sha ci u i̱ kehe yum. Nahan iyol i hiden a mi ijime maa i mgbegha nan nan za kohol or u nan hen ér nan hii nan la sha er nana hime a nan yô. (Mateu 18:15) Ityôkyaa i môm i ka i na ve ashighe agen iyongo i za hemen hen atô u Orkristu môm a ugen shighe gôgônan yô, alaghga mô ve shin ve cii ve lumun u hiden a ayol a ve ijime, lumun ibo ga. Gayô u nan ze hen ugen la nan hide a iyol ijime ga, nan ngu tesen a tese perapera u nan tsô. Kpa aluer se hide a ayol a ase ijime sha mimi yô, se sôr mbamzeyol kpishi.
20, 21. Ka iwasen i vesen i nyi i lu sha u hiden a iyol ijime?
20 Kwagh u vesen u se er ve se hiden a iyol ijime yô, ka u sônon Aôndo ser a wase se shi a na se jijingi na. Umbur wer, ‘Aôndo ne mba ve hir ayol a ve ijime la mrumun u sha mhôôn’ kua jijingi na kpaa. (Yakobu 4:6) Nahan aluer ú ngu a anzughul a or u nan jighjigh a we imôngo yô, sôn Yehova a na ú ishima i hiden a iyol ijime sha er ú lumun ibo yô. Aluer or hii ú man nan kaa sha mimi ér “Yam anyi” yô, de nan kwaghbo u nan. Aluer taver we u eren kwagh ne yô, sôn Yehova a wase ú sha er ú dugh nyityô ieren i iyolgengese i ú lu a mi cii kera yô.
21 Aluer se kav mbamtsera mba iyol hiden a mi ijime i ve a mi la yô, se hide a ayol a ase ijime shi se za hemen u tesen ieren i injaa ne. Yehova Aôndo man Yesu Kristu ver se akav a dedoo a i doo u se dondo yô! Mayange se hungur nen ityendezwa i Aôndo a er a vese ne ga, a kaa ér: “Injar i mhir u iyol ijime, cian TER yô, ka inyaregh man icivir kua uma je.”—Anzaakaa 22:4.
Atôakaa a Henen sha Kwagh
• Ka unô ve ver se akav a hemba doon cii a hiden a iyol ijime?
• Hii nan i taver se u hiden a iyol ijime yumu?
• Ka nyi ia wase se se hiden a ayol a ase ijime?
• Hii nan i lu a inja u hiden a ayol a ase ijime?
[Study Questions]
[Picture on page 14]
Yesu yange hiden a iyol na ijime sha mimi
[Picture on page 16]
Tar ngu taver ior asema ér ve nôngo kwagh sha er vea hemba mbagenev yô
[Credit Line]
WHO photo sha ikyev i L. Almasi/K. Hemzǒ
[Picture on page 17]
Iyol i hiden a mi ijime ka i wase se se pase ior mba se vande fan ve ga yô kwaghaôndo
[Pictures on page 18]
Iyol i hiden a mi ijime ia wase se se hime iyongo sha u cirin i̱ sha dooshima
[Pictures on page 19]
Mbakristu mba hir a ayol a ve ijime sha igbenda kpishi