Sunda Kwagh U Dedoo Sha U Zenden Vea Aôndo
Sunda Kwagh U Dedoo Sha U Zenden Vea Aôndo
“Ve lôô ahumbe, vea gema á sunda hiar.”—HOSEA 8:7.
1. Se zende vea Yehova nena?
ALUER ú mough zende man gba u ú kar hen ijiir i akaa a vihin iyol a ngee kpishi, kpa or u nan fe ijiir la tsembelee nan hemen we gbenda yô, ú hemba zan u doo doo. A hemba doon we u zenden a nan, undun nan yemen kwagh wou ga. Kwagh ne war pasen mlu wase. Yehova kaa wener una hemen se a kar a vese ken tar u ifer u ainge, u u lu er ka zege deserti ne. Aluer se mba zenden vea na, se undu un ga yô, se mba eren kwagh sha kwaghfan. Se zende vea Aôndo nena? Se zende vea na sha u dondon akaa a a er se ken Mkaanem nam la.
2. Kanyi se time sha mi ken kwaghhenen nee?
2 Kwaghhenen u a kar la time sha iniumbe i sha ikyav i i er kwagh u i ken Hosea ityough 1 zan zan 5 la. Se nenge er iniumbe la i lu a akaa a injaa a a wase se se zenden vea Aôndo yô. Se time ase sha atôakaa a vesen a a lu ken ityough 6 zan zan 9 la. A hemba wasen se aluer se hii sha u saven nengen sha akaa a a lu ken ityough mbi inyiin mbin yô.
Se Sav Hosea Ityough 6 Zan Zan 9
3. Í ôr ken Hosea ityough 6 zan zan 9 ér nyi?
3 Ka hen tartor u Iserael u ikwe pue u ken imbusutarimese la jighilii Yehova yange tindi Hosea ér a̱ za ôr akaaôron a profeti ye. Ikyurior i í yilan i̱ kpaa ér Eferaim ne yange i̱ undu Aôndo; í yilan i̱ ér Eferaim sha ci u lu Eferaim lu kwe u vesen ken ikwe i pue la ye. Í ôr ken Hosea ityough 6 zan zan 9 ér ior mban ban a mimi, gadia ve vihi ikyuryan i Yehova ya a ve la shi ve lu eren aferakaa kpaa. (Hosea 6:7) Er ma ve hide hen Yehova yô, ve gema ve suur sha akuraior agenegh. Er ve lu lôôn kwaghbo, ve de ga yum yô, a lu kwaghbo vea sunda ye. Inja na yô a tsaha ve kpee a bunde ga. Nahan kpa, kwaghôron u profeti u Hosea la lu a loho u doon, u nan ishimasurun kpaa. Kwaghôron la yange taver ior mbara asema ér vea hide hen Yehova shi vea gema asema sha mimi yô, una zungwe ve mhôônom.
4. Ka atôakaa a injaa a nyi se time sha mi ken kwaghôron u profeti u Hosea laa?
4 Se seer zuan a akaawan agen ken ityouv mbi inyiin mbi kwaghôron u profeti u Hosea ne, a a wase se se zenden vea Aôndo yô. De se time nen sha atôakaa a injaa anyiin a a wase se yô: (1) Mba tesen mgemshima u mimi sha aeren, ka sha mkaan tseegh ga; (2) iniav mbi nan tseegh doo Aôndo ishima ga; (3) mbacivir Yehova ka vea undu un nahan i vihi un kpishi; man (4) saa se lôô kwagh u dedoo keng ve se sunda kwagh u dedoo ye.
Gbenda u Se Tese Mgemshima sha Mimi Yô
5. Pase kwagh u injaa u a lu ken Hosea 6:1–3 la.
5 Kwaghôron u profeti u Hosea tese se akaa kpishi sha kwagh u mgemshima man mhôônom ma zungwen. I ôr ken Hosea 6:1–3 ér: “Va sé hide nen hen TER; gadia ka Un A ande ye, shi Una wanger se; ka Un A gber avav ye, shi Una kange se a. Er ayange á kar kera ahar yô, Una na se uma; sha iyange i [sha utar] la Una mough a vese sha, nahan sé lu uma sha ishigh Nagh. Yô, sé fa nen, sé nôngo nen tsung u fan TER; mdugh Na ka u kpee je, er m-av u use nahan: Una va hen vese er ura nahan, er ka ura u masetyô u haan mngerem inya yô.”
6–8. Kanyi yange i za iyol sha mgemshima u Iseraelee?
6 Ka an yange nan ôr mkaanem ma í nger ken avur nee? Mbagenev kaa ér, ka Mbaiserael mba ve ban a jighjigh u nan la ve ôr ma ye, gadia mbahembanato mban lu tesen mgemshima sha atseregh, henen ér Aôndo ka u zungwen mhôônom, nahan una gba zungwen ve tsô. Mbagenev di kaa ér lu profeti Hosea ôr mkaanem man, lu zamber a ior ér ve hide hen Yehova ye. Aluer ka Mbaiserael yange ve ôr ma shin a lu Hosea kpa, mpin u vesen u a lu yô ér, Ior mba ken tartor u Iserael u ikwe pue la jimin cii yange ve gema asema sha mimi, ve hide hen Yehova kpa? Mayange ga. Nahan Yehova tindi Hosea ér a kaa a ve ér: “Me er nana a we, we Eferaim? Me er nana a we, we Yuda? Gadia dooshima wen ngu er ka ibeenegh ki pepegh yô, man er avure a ka a ndoor kera fese yô.” (Hosea 6:4) Sha mimi yô, mkaanem man tese er mlu u ken jijingi u ior mba Aôndo vihi kpishi yô! Dooshima ve shi di her cuku tsô—er ibeenegh ki pepegh ki ka ki kar kera fese sha mdugh u iyange nahan. Shin er alaghga ior senge ér ve gema ishima nahan kpa, Yehova nenge a ma ityôkyaa i zungwen ve mhôônom ga. Kanyi jim yange i za iyoloo?
7 Iserael yange gema ishima sha mimi ga. Hosea 7:14 pase er ishima i vihi Yehova a ior nav yô, ér: “Ve yilam sha ishima i môm ga, kpa mba ngoron sha ugambe vev.” Ivur i sha 16 la seer kaan ér: “Ve gema, kpa ve ver ishigh Sha ga”—inja na yô “ve hide ken mcivir u wang la ga.” (Ôr ngeren u shin kpe u mgem u Bibilo i New World Translation i í yer ér Reference Bible la) Gba ve ishima u geman aeren a ve, sôron ikyar yan ve a Yehova, hiden ken mcivir na u wang la ga. Sha kpôô yô, lu ve pe zenden vea Aôndo ga.
8 Mzeyol ugen kpa lu sha mgemshima u Mbaiserael la. Ior lu eren asorabo her—ve lu eren asorabo kpishi—er u nyighen mbagenev man iwoo or man iv kua akombo a civir nahan, shi ve lu yan ikyar a akuraior agenegh kpaa. I tôô ior mban i kar sha “atse” a orkaankwagh ken Hosea 7:4, man alaghga lu sha ci u asaren a ve a bo la lu yeghen ken ve byugh byugh. Er mlu ve u ken jijingi vihi kpishi yô, ve kuma u á zungwe ve mhôônom je kpa? Mayange ga! Hosea kaa a ior mba hembanato mban ér, Yehova una “umbur ifer ve,” una ‘tsaha ve sha asorabo ve la kpaa.’ (Hosea 9:9) Una zungwe ve mhôônom ga cii!
9. Mkaanem ma Hosea tese se nyi sha kwagh u mgemshima man mhôônom ma zungwene?
9 Mkaanem ma Hosea man tese se nyi sha kwagh u mgemshima man mhôônom ma zungwene? Kwagh u yange er Mbaiserael mba banen a jighjigh, u á lu icintan hen a vese ne tese se ér saa se gema ishima sha mimi keng ve Yehova una zungwe se mhôônom ye. Se tese imba mgemshima la nena? Ma or nana fatyô u bumen Yehova sha kwaghôron shin sha mlia ga. Aluer or gema ishima sha mimi yô aeren a nan aa tese mgemshima ne. Saa iferor nana undu gbenda u nan u bo elegh elegh shi nana eren sha atindi a perapera a ken mcivir u Yehova u wang la ve Yehova una zungwe nan mhôônom ye.
Iniav Mbi Nan Tseegh Doo Aôndo Ishima Ga
10, 11. Er kwagh u Iserael la a tese nahan, er nan ve iniav mbi nan tseegh mbi doo Yehova ishima ga?
10 Se time ase sha kwagh u sha uhar u una wase se se zenden vea Yehova yô. Kwagh shon yô ka un ne: Iniav mbi nan tseegh doo Aôndo ishima ga. Yehova kaa ken Hosea 6:6 ér: “Ka dooshima a sarem ye, ka nagh ga; man mfe u fan Aôndo kpaa hembam doon a iniav mbi nanden.” Fa wer, ka dooshima shin ishoon i sha ishima i môm—ieren i̱ i̱ dugh ken ishima la—i̱ sar Yehova ye, man mfe u fan un la kpaa hemba doon un ishima. Kpa alaghga mkaanem man ma a taver we kpishi, nahan ú hen wer: ‘Er nan ve ivur ne i̱ kaa ér “nagh” ku sar Yehova ga, shi “iniav mbi nanden” kpaa doo un ishima ga? Lu Tindi u Mose lumun ér ior ve naan iniav gaa?’
11 Tindi yange lumun ér i naan iniav. Nahan kpa, ior mba sha ayange a Hosea mban lu a mzeyol u vesen. A̱ shi nan kpa, Mbaiserael mbagenev naan iniav vough vough sha u mbagenev ve nenge er ve lu civir Aôndo yô. Er ve lu nan iniav nahan kpa, ve lu di eren asorabo her kpoghuloo tsô. Asorabo a ve lu eren ne tese ér ve ban a dooshima. Shi ve tese kpaa ér mfe u Aôndo doo ve ga, gadia ve lu eren uma u a zough sha mfe ne ga yô. Aluer asema ve doo ga shi ve lu eren uma u doon ga yô, iniav mbi ve naan la lu a iwasen sha nyi? Iniav vev mbira vihi Yehova Aôndo ishima je zua ga!
12. Hosea 6:6 ngu a icintan i nyi sha ci u ior mba sha ayange nee?
12 Mkaanem ma Hosea ma a icintan sha ci u mbazan adua kpishi nyian. Mba ne Aôndo iniav sha aeren a kwaghaôndo ve la. Kpa, aluer mcivir ve la una kôôm anza a ve je kpa, ka di kpuaa tsô. Sha mimi yô, aluer asema mgbegha ambaaior ne ker ve zua a mfe u vough u Aôndo shi ve er sha mi, nahan ve de asorabo a eren yô Aôndo una lumun ve he? Or môm tsô nana de henen ér ityom i kwaghaôndo tseegh doo Aôndo ishima ga. Yehova lumun mba ve sengen ér mba civir un, kpa ve vende u eren sha Mkaanem nam la ga.—2 Timoteu 3:5.
13. Ka nagh ku nyi se nee, man se er nan ve ku a lu a inja?
13 Er se lu Mbakristu mba mimi yô, se fa ser, iniav mbi nan tseegh doo Aôndo ishima ga. Se mba ne Yehova iniav sha zendenya ga. Nahan kpa, se mba ne “Aôndo nagh ku iwuese gbem . . . ka atam a ityumbujôôgh i pasen iti Na ken igbar je la.” (Mbaheberu 13:15) Doo u se eren asorabo se henen ser se na Aôndo nagh tsô ku a cir a er Mbaiserael mba sha ayange a Hosea eren nahan ga. Nenge ase ikyav i gumkwase ugen u er idya myer yô. A pase wener: “Yange m seer eren tom u pasen kwagh, m lu henen mer me er nahan tsô alaghga tom ne ua cir isholibo yam.” Ka kwagh u Mbaiserael mba ve hemba ato la kpa lu nôngon ér vea er je ne. Nahan kpa, saa se naan nagh ku iwuese kula a ishima i mimi shi se lu a aeren a Aôndo a lumun a mi la keng ve, Yehova una lumun ku ye.
Mbacivir Yehova Ka Vea Undu Un Nahan i Vihi Un Kpishi
14. Kwaghôron u profeti u Hosea pase se er ka i lu Aôndo ken ishima nena?
14 Kwagh u sha utar u se hen ken Hosea ityough 6 zan zan 9 yô, ka er ka i lu Yehova ken ishima zum u mbacivir un ve undu un la. Aôndo ngu ishima legh legh, kpa ú ngu wer vihin ishima ga ze. Zum u or ka nana gema ishima nana de asorabo a nan yô, i saan un iyol a nan nahan a zungwe nan mhôônom. Kpa ior nav ka vea venda u geman ishima yô, a tsaha ve kpee. Er kwagh wase a gbe Aôndo ishima tsung yô, ka sea zenden vea na sha jighjigh yô, i saan un iyol. Pasalmi 149:4 kaa ér, “doo TER a ior Nav.” Kpa ior mba Yehova ka vea kera tese jighjigh u nan ga nahan, i lu un ken ishima nena?
15. Hosea 6:7 kaa ér Mbaiserael mbagen yange ve eren nena?
15 Yehova ôr kwagh u Mbaiserael mba ve ban a jighjigh u nan la ér: “Ve vihi ikuryan er Adam nahan; ka heera ve er a Mo dang ye.” (Hosea 6:7) Ishember i ken zwa Heberu i í gem i̱ ér, ve “er a Mo dang” la ngi a ikyav igen kpaa; ikyav shon yô, ka “u eren kwagh sha mimi ga, shin (u eren) kwagh sha jighjigh ga.” Ken Malaki 2:10–16 kpa í ôr ishember ne sha u pasen ieren i mimi ga i Mbaiserael mba ve eren kwagh a kasev vev shin noov vev sha mimi ga la. Ngeren ugen ôr kwagh u ishember shon i í er ken Hosea 6:7 ne ér, ka “ikyokwaghôron i sha kwagh u ivesegh, man i̱ pase aeren a ken ivese . . . I̱ pase kwagh u nom man kwase mba ve soo ayol a ve ga yô.”
16, 17. (a) Mbaiserael yange ve er a ikyur i ve ya a Aôndo la nena? (b) Doo u se umbur nyi sha kwagh u aeren ase?
16 Yehova yange kaa ér Iserael ngu kwase na u sha injakwagh, sha ci u ikyur i a ya a na la. Nahan zum u ior nav vihi ikyuryan la sha apera yô, hingir inja er mba eren idya nahan. Aôndo lu er ka nom u eren kwagh a kwase u nan sha mimi nahan, kpa ior nav undu un!
17 Man se di ye? Sea zenden vea Aôndo shin sea zenden vea na ga kpa kwagh gba un sha mi. Doo u se umbur hanma shighe ser, “Aôndo ka dooshima,” shi aeren a ase nga benden a na kpaa. (1 Yohane 4:16) Nahan, aluer se tume ityou eren isholibo yô, kwagh ne una na Yehova ishimavihin. Se fa kwagh ne nahan yô, una kura se shi una wase se se gba ken imeen ga.
Er Se Sunda Kwagh u Dedoo Yô
18, 19. Ka mimi u nyi i er ken Hosea 8:7, man kwagh ne kure sha Mbaiserael nena?
18 Se time ase sha kwagh u sha unyiin u se hen ken kwaghôron u profeti u Hosea yô—kwagh shon yô ka er se sunda kwagh u dedoo la. Hosea pase er m-ban u jighjigh u nan u Mbaiserael la lu ibumegh man gbilinkwagh kpaa yô, á kaa ér: “Ve lôô ahumbe, vea gema á sunda hiar.” (Hosea 8:7) I ôr mimi u vesen ugen heen u i doo u se umbur hanma shighe yô, ér: Hanma kwagh u or eren hegen yô, kwagh á due ker ken hemen keng. Kwagh u yange er Mbaiserael mba banen a jighjigh la tese ér kwagh ne ka mimi nena?
19 Mbaiserael lu lôôn kwaghbo sha aferakaa a ve eren la. Lu u vea za hemen a aeren ne nahan gbem a mzeyol shio shinii? Mayange vea war ijirôron ga cii. Hosea 8:13 kaa ér: “[Yehova] Una umbur iferkwagh ve man Una tsaha ve sha asorabo a ve.” Shi i ôr ken Hosea 9:17 ér: “Aôndo wam, Una ta ve kera, sha ci u ve ver ato hen a Na ga yô, nahan vea hingir mbaazendeazende ken akuraior.” Yehova una tsaha Mbaiserael sha asorabo ve. Er ve lôô kwaghbo yô, ve sunda kwaghbo. Aôndo ôr ve ijir ken inyom i 740 C.S.Y. la, lu ken inyom la Mbaashiria ta num sha tartor u Iserael u ikwe pue u ken imbusutarimese la, kura ve yem a ve uikyangen ye.
20. Kwagh u yange er Mbaiserael la tese se nyi?
20 Kwagh u yange er Mbaiserael la pase se mimi u hanma or nan tagher a mi yô: Ka kwagh u se lee la se sunda ye. Mkaanem ma Aôndo ta se icin ér: “I̱ de tsughun ne ga, mba nahan Aôndo tar ga. Kwagh u or nan lee yô, shi ka un je nana sunda ye.” (Mbagalatia 6:7) Aluer se lôô kwaghbo yô, ka kwaghbo shi se sunda ye. Ikyav i tesen yô, mba ve eren uma u hôngorough yô vea sunda akaa a vihin tsung. Hanma orsholibo u nan vende u geman ishima cii nana sunda kwaghbo.
21. Se sunda kwagh u dedoo nena?
21 Nahan yô, se sunda kwagh u dedoo nena? Se zua a mlumun sha mpin ne ken injakwagh i taver ga ne. Aluer orsule soo ér nana va sunda cinkafa yô, ka uwua nana lôô yee? Mayange ga! Ka kwagh u nan soo u va sundan la nana lôô ye. Nahan se kpa, aluer se soo u sundan kwagh u dedoo yô, saa se lôô kwagh u dedoo keng. Ú soo wer ú za hemen u sundan kwagh u dedoo, inja na yô ka uma u van we a mkom hegen, shi ken hemen kpa ú zua a uma u tsôron ken tar u he u Aôndo la kpa? Nahan yô za hemen u lôôn kwagh u dedoo sha u zenden vea Aôndo, shi eren sha atindi a na a perapera la.
22. Ka nyi se hen ken Hosea ityough 6 zan zan 9?
22 Se hen atôakaa a injaa anyiin ken Hosea ityough 6 zan zan 9 a a wase se se zende vea Aôndo yô. Atôakaa shon yô ka: (1) Mba tesen mgemshima u mimi sha aeren, ka sha mkaan tseegh ga; (2) iniav mbi nan tseegh doo Aôndo ishima ga; (3) mbacivir Yehova ka vea undu un nahan i vihi un kpishi; man (4) saa se lôô kwagh u dedoo keng ve se sunda kwagh u dedoo ye. Ityouv mbi masetyô mbi itian mbi takerada u Bibilo ne mbia wase se se zende vea Aôndo nena?
Ú Na Mlumun Wer Nyi?
• Mba tesen mgemshima sha mimi nena?
• Hii nan ve iniav mbi nan tseegh mbi doo Ter wase u sha la ishima ga?
• Mbacivir Aôndo ka vea undu un nahan i lu un ken ishima nena?
• Aluer se soo u sundan kwagh u dedoo yô, saa se lôô nyi?
[Study Questions]
[Picture on page 9]
Dooshima u Iserael kough kera er ka ibeenegh ki pepegh nahan
[Picture on page 9]
Asaren a bo a Iserael lu yeghen ken ve er atse a orkaankwagh nahan
[Picture on page 10]
Yehova venda iniav mbi ior nav sha ci u nyi?
[Picture on page 11]
Saa se lôô kwagh u dedoo keng ve se sunda kwagh u dedoo ye