Nongo U Kristu U̱ Wuese Yehova

“Me pase anmgbianev Av iti You, ka her atô u mkohol man me . . . civir We ye.”—MBAHEBERU 2:12.

1, 2. Nongo u Kristu ngu a inja nena, man ka tom u vesen u nyi u erene?

 HII shighe u i gba orumace la je zan zan nyian, ior mba zuan a mkpeyol man msaanyol hen tsombor. Nahan kpa, Bibilo pase se ijiir igen i ior ve hembe zuan a mkpeyol man msaanyol sha tar jimin cii nyian yô. Ijiir shon yô ka ken nongo u Kristu. * Wea lu a tsombor wou ikyooso ikyooso shi ua wasen we shin a lu nahan ga kpa, doo u ú wuese kwagh u Aôndo a eren a vese sha ikyev i nongo u Kristu la. Aluer wea vanden kumban a Mbashiada mba Yehova yô, we iyol you kpa u nenge er ka i saan we iyol shi i kpe ú iyol u lun imôngo a anmgbianev yô.

² Nongo u Kristu gban kan di ijiir i ior ve kombo her ve eren ugurgurmbaakaav tsô ga. Shi ka mzough u ityôô shin mzough u ior mba soon ma iniumbe shin ma kwagh ugen u doon ve ishima ga. Kpa i ver nongo u Kristu ér u lu ijiir i wuese Yehova Aôndo. Ior hii u kumban wuese Yehova ica i gba hegen. Takerada u Pasalmi ôr kwagh ne var var. I ôr ken Pasalmi 35:18 ér: “Nahan me sugh U ken mkohol [shin nongo] u tamen, me wuese We ken atô u ior kpishi.” Shi i wa se kwagh ken Pasalmi 107:31, 32 ér: “Wuese TER sha erdoo Na, man aeren a Na a kpilighyol a A eren a ônov mba iorov yô. Kende Un sha ken mkohol u ior.”

3. Paulu pase se kwagh u nongo u Kristu u eren nena?

³ Paulu, u lu apostoli u Kristu la shi pase tom u vesen ugen u nongo u Kristu u eren yô. A kaa ér: “Ya u Aôndo, ka nongo u Kristu u Aôndo u uma je la, ka ityôgh man imagh ki mimi a suur sha mi yô.” (1 Timoteu 3:15) Ka nongo u Kristu u hana Paulu lu ôron kwagh u ú? I yar tom a ishemberti i “nongo u Kristu” la ken Bibilo nena? Shi doo u nongo u Kristu ua bende a gbenda u se eren kwagh la man a ishimaveren yase nena? De se time nen sha igbenda kposo kposo i í nger ishemberti i “nongo u Kristu” ne ken Mkaanem ma Aôndo tsô se zua a mlumun sha mbampin mban.

4. I ôr kwagh u ishemberti i “mkohol” shin “nongo” la ken Ruamabera u ken zwa Heberu la nena?

⁴ Ishemberti i ken zwa Heberu i̱ ashighe kpishi ka i gema ér “mkohol” shin “nongo” la, inja i i ér u “kumban ijiir i môm” shin “kohol” imôngo. (Duteronomi 4:10; 9:10) Orpasalmi yar tom a ishemberti i “mkohol” la sha mbatyomov mba shaav. Shi a fatyô u yaren tom a ishemberti ne sha u ôron kwagh u nongo u mbaerenakaabo kpaa. (Pasalmi 26:5; 89:5-7) Nahan kpa, Ruamabera u ken zwa Heberu la hemba ôron kwagh u ishember ne sha Mbaiserael. Aôndo yange kaa a Yakob ér una “hingir ikpela i akuraior” shin nongoior, man kape lu vough je la. (Genese 28:3; 35:11; 48:4) Ngise í yila Mbaiserael shin í tsua ve ér ve lu “ior i TER,” shin “mkohol u ior mba Aôndo” u mimi.—Numeri 20:4; Nehemia 13:1; Yosua 8:35; 1 Samuel 17:47; Mika 2:5.

5. Ka ishember i ken zwa Grika i nyi ka i gema ér “nongo u Kristu,” man a fatyô u yaren tom a i̱ nena?

⁵ Mba yer ishember i “mkohol” shin “nongo” la ken zwa Grika ér ek·kle·siʹa. Í zua a ishember ne ken asemberatii ahar a ken zwa Grika. Inja i a ér “due” man “yila.” A fatyô u ôron kwagh u ishember i ek·kle·siʹa ne sha ior mba ve kohol imôngo sha u eren kwagh u a gbe a zough a  kwaghaôndo ga yô, er “ikpelaior” i Demetriu yange kohol i̱ sha u hendan kwagh a Paulu ken Efese la nahan. (Aerenakaa 19:32, 39, 41) Kpa, Bibilo hemba ôron kwagh u ishember ne sha nongo u Kristu. Mbageman Bibilo mbagenev gema ishember i ek·kle·siʹa ne ér “côôci.” Kpa takerada u i yer ér The Imperial Bible-Dictionary la kaa ér, “ma ijiir i môm ken Ikyuryan i He tsô kpa . . . ôr kwagh u tesen ér côôci ka iyou i kpôô kpôô i Mbakristu ve kombo ker sha u civir Aôndo ga.” Ruamabera u ken zwa Grika la ôr kwagh u ishember i “nongo u Kristu” la sha igbenda inyiin.

Nongo u Kristu U Aôndo, U i Shigh U Mkurem La

6. Davidi man Yesu yange ve er nyi hen mkoholoo?

⁶ Apostoli Paulu ôr mkaanem ma Davidi a er ken Pasalmi 22:22 la sha Yesu. A nger ér: “Me pase anmgbianev Av iti You, ka her atô u mkohol man me wa icam i civir We ye. Nahan yô, lu u i̱ er [Yesu] A̱ lu kwagh môm a anmgbianev Nav sha akaa cii keng sha u Una hingir zegepristi u zungwen mhôônom man u jighjigh kpaa sha akaa a Aôndo.” (Mbaheberu 2:12, 17) Davidi yange wuese Aôndo hen mkohol u Iserael u tsuaa la. (Pasalmi 40:9) Shighe u Paulu kaa ér Yesu wuese Aôndo ‘her atô u mkohol’ la lu ôron kwagh u mkohol u nyi?

7. Jighilii yô, Ruamabera u Mbakristu u ken zwa Grika la ôr kwagh u ishember i “mkohol” shin “nongo u Kristu” la sha unô?

⁷ Kwagh u se er ken Mbaheberu 2:12, 17 la ngu a inja kpishi. Kwaghôron la tese ér Kristu kpaa lu ken mkohol, lu yôôn iti i Aôndo hen atô u anmgbianev nav. Anmgbianev nav mbara lu unô? Ka mba ve lu “tsombor u Aberaham,” anmgbianev mba Kristu mba i shigh ve mkurem, ‘ve lu a kwar sha myer u a dugh Sha’ la. (Mbaheberu 2:16–3:1; Mateu 25:40) Inja i ishemberti i “mkohol” shin “nongo u Kristu” la ken Ruamabera u ken zwa Grika la jighilii yô ka ior kposo kposo mba ve kohol ve hingir mbadondon Kristu mba i shigh ve mkurem la. Iorov 144,000 mba i shigh ve mkurem ne ka ve ve lu “mkohol [shin “nongo,” NW ] u mbaiundav mba i nger ve ati Sha” la ye.—Mbaheberu 12:23.

8. Yesu yange tsengaôron ér a ver nongo u Kristu nena?

⁸ Yesu yange tese ér ken hemen yô, a ver “nongo” u Mbakristu. Yange ôr mkaanem ma i nger shin heen ne a apostoli na ugen inyom kar i môm maa i wua un. A kaa ér: “We, u ngu Peteru; ka sha vande ne je Me maa nongo Wam ye, ihinda i Hade ia hemba u agee ga.” (Mateu 16:18) Peteru man Paulu yange ve fa dedoo ér ka Yesu iyolna a lu vande u i tsengeôron kwagh u ú la ye. Peteru nger ér mba i maa ve, ve lu “awen a lun uma,” ve lu iyou i ken jijingi i i maa i̱ sha vande, ka Kristu je la yô, mba ‘nongoior u Aôndo jim, sha u yôôn aeren a ageegh,’ a Un u a yer ve la.—1 Peteru 2:4-9; Pasalmi 118:22; Yesaia 8:14; 1 Mbakorinte 10:1-4.

9. Ka hanma shighe i hii u veren nongo u Aôndo?

⁹ Ka hanma shighe í hii u veren “nongoior u Aôndo jim,” sha u ve hingir nongo u Kristuu? Lu sha iyange i Pentekosti u ken inyom i 33, shighe u Aôndo haa icighan jijingi na sha mbahenen mba ve kohol ken Yerusalem la. Sha iyange shon la je, Peteru na kwaghôron u dedoo sha ishigh ki nongo u Mbayuda man mba ve nyôr Mbayuda la. Ior kpishi yange ve ungwa kwagh u ku u Yesu la nahan kôr ve ken ishima kpishi, tsô ve gema asema maa í er ve batisema. I ôr se ken Bibilo ér iorov dubu utar er batisema sha iyange la. Hii sha iyange la je ve hingir u lun ken nongo  u Aôndo u he, u u lu seer a seer la. (Aerenakaa 2:1-4, 14, 37-47) Nongo ne lu seer a seer, sha ci u Mbayuda man mba ve nyôr Mbayuda la cii fa dedoo ér ikyurior i Iserael kera ngi nongo u Aôndo ga. Kpa ve fa er Mbakristu mba i shigh ve mkurem la ve lu “Iserael u Aôndo,” man er i lu ve ve hingir nongo u mimi u Aôndo yô.—Mbagalatia 6:16; Aerenakaa 20:28.

10. Mlu u Yesu a nongo u Aôndo ngu nena?

¹⁰ Ashighe kpishi Bibilo ka i pase mkposo u a lu hen atô u Yesu man mba i shigh ve mkurem la, er i pase ken kwaghôron u a kaa ér ‘ka sha Kristu man sha nongo’ na la nahan. Ka Yesu a lu Ityough ki nongo u Mbakristu mba i shigh ve mkurem la ye. Paulu nger ér Aôndo ‘ver Yesu ityough sha akaa cii ken nongo u Kristu, ka iyol Na je la.’ (Mbaefese 1:22, 23; 5:23, 32; Mbakolose 1:18, 24) Nyian ne, Mbakristu mba i shigh ve mkurem mba ve lu nongo u Kristu ne la mase shin shin tar kpuaa tsô. Se fa dedoo ser ve doo Yesu Kristu, u a lu Ityough vev la ishima. I pase dooshima na la ken Mbaefese 5:25 ér: “Kristu kpaa, nongo Na u doo Un ishima man A [na] iyol Na sha ci u u.” Ve doo Yesu ishima sha ci u mba ne Aôndo “nagh ku iwuese gbem sha a Na, ka atam a ityumbujôôgh i pasen iti Na ken igbar je la,” di er Yesu kpa yange pase iti i Aôndo shighe u lu shin tar la nahan.—Mbaheberu 13:15.

Igbenda Igen i Í Yar Tom a Ishember i “Nongo u Kristu” la Yô

11. Ka gbenda u sha uhar u nyi i yar tom a ishember i “nongo u Kristu” la ken Ruamabera u Mbakristu u ken zwa Grika laa?

¹¹ Ashighe agen Bibilo ka i yar tom a ishember i “nongo u Kristu” la sha u ôron kwagh u ior kpuaa, ka i lu sha u ôron kwagh u nongo u iorov 144,000, mba i shigh ve mkurem, ve lu “nongo u Kristu u Aôndo” la jimin cii ga. U tesen ikyav yô, Paulu yange nger tiônnongo u Kristu ugen washika ér: “De ne nen Mbayuda anzughul ga shin Mbagrika shin nongo u Kristu u Aôndo kpaa ga.” (1 Mbakorinte 10:32) Orkristu u ken Korinte yange nana er kwagh u shami ga yô, nan na mbagenev anzughul. Kpa ieren i nan i shami ga la ia na hanma Orgrika man Oryuda shin mba i shigh ve mkurem mba sha ayange la anzughul zan zan mba sha ayange ne kpaa? Mayange ga cii! Nahan yô, a shi nan kpa, “nongo u Kristu u Aôndo,” u i ôr kwagh u u ken ivur ne la ka Mbakristu mba ve lu uma hen shighe môm yô. Nahan a fatyô u kaan ér Aôndo ka a hemen shi a wase nongo u Kristu shin a ver u doo doo, inja na yô, ka Mbakristu mba ve lu uma hen shighe môm jimin cii je la, vea lu han han kpaa. Shin se fatyô u ôron kwagh u msaanyol man bem u a lu hen nongo u Kristu u Aôndo nyian yô, inja na yô, ka anmgbianev mba ken Kristu sha tar jimin cii je la.

12. Ka gbenda u sha utar u nyi i yar tom a ishember i “nongo u Kristu” la ken Bibilo?

¹² Gbenda u sha utar u Bibilo i yar tom a ishember i “nongo u Kristu” ne yô, ka sha kwagh u Mbakristu mba ve lu hen ma haregh yô. Bibilo kaa ér: “Nahan bem gba sha nongo u Kristu u u lu ken Yudia cii, man Galilia kua Samaria kpaa.” (Aerenakaa 9:31) Yange tiônnongo u Kristu lu hen zege haregh la môm tseegh ga, nahan kpa, i yilan atôônanongo a Kristu a a lu ken Yudia man Galilia kua Samaria la cii ér, “nongo u Kristu.” Iyenge i ior mba yange ve er batisema sha iyange i Pentekosti u inyom i 33 la kua mba ve va er ken hemen la cii tese ér, a shi nan kpa lu nongo u Kristu môm tseegh kumban ken Yerusalem hanma shighe ga. (Aerenakaa 2:41, 46, 47; 4:4; 6:1, 7) Herode Agripa u sha Môm yange tema tor ken Yudia zan zan va sar ku ken inyom i 44, man er í pase ken 1 Mbatesalonika 2:14 wang nahan, ken inyom i 50 la, iniongo i Kristu ngee ken Yudia. Nahan kwagh u i kaa ér Herode lu ‘eren mbagenev ken nongo u Kristu ican’ la, alaghga lu mba ken nongo u Kristu u ken Yerusalem môm tseegh ga.—Aerenakaa 12:1.

13. Ka gbenda u sha unyiin u nyi i er kwagh u ishember i “nongo u Kristu” la ken Bibiloo?

¹³ Gbenda u sha unyiin u i yar tom a ishember i “nongo u Kristu” la yô, ka sha u ôron kwagh u Mbakristu mba ve lu tiônnongo u Kristu môm, mba ve nyer mkombo ijiir i môm er hen ya u ma anmgbian nahan. Paulu yange ôr kwagh ter “iniongo i Kristu [shin atôônanongo a Kristu a] ken Galatia.” Atôônanongo ne lu ken Galatia, tiôntar u Mbaroma la kpishi. Paulu ter ishember i “iniongo i Kristu” shin atôônanongo a  Kristu ne acin ahar, shighe u lu ôron kwagh u tiôntar u Galatia la. Atôônanongo ne lu a ken Antioki man Derebe kua Lisetera man Ikonium. Yange i tsua ior mba ve eren sha atindiakaa a ken Bibilo ér ve lu mbakuran ken atôônanongo ne. (1 Mbakorinte 16:1; Mbagalatia 1:2; Aerenakaa 14:19-23) Ruamabera tese ér atôônanongo ne cii lu “iniongo i Kristu i Aôndo.”—1 Mbakorinte 11:16; 2 Mbatesalonika 1:4.

14. Gbenda u avur a Bibilo agen a er kwagh u “nongo u Kristu” la wase se u kuren ikyaa se nyi?

¹⁴ Ashighe agen yô, iniongo i yange í kumban mkombo u Mbakristu la lu kpuaa tsô, nahan lu u ia fatyô u kumban mkombo hen ya u ma anmgbian u ken Kristu. Nahan yange a lu tiônnongo u kiriki je kpa i yila un ér “nongo u Kristu.” Ikyav i tesen yô, i ôr kwagh u atôônanongo a kiriki aa yange kumban hen ya u Akula man Priseka kua Numfa man Filemon kpaa yô. (Mbaromanu 16:3-5; Mbakolose 4:15; Filemon 2) Kwagh ne a̱ taver atôônanongo a kiriki a sha ayange a ase ne asema. Atôônanongo ne agen je yô nga nyer mbamkombo hen uya mba anmgbianev. Yehova yange ver ishima sha atôônanongo a kiriki a ken derianyom u hiihii la, nyian kpaa kape i lu je la, ngu hemen a shi suen a sha icighan jijingi na.

Atôônanongo a Kristu A̱ Wuese Yehova

15. Icighan jijingi yange er tom ken iniongo i Kristu i tsuaa la sha nyi igbenda?

¹⁵ Se vande ôron ser, Yesu yange wuese Aôndo hen atô u mkohol shin nongo u Kristu sha u kuren kwagh u i er ken Pasalmi 22:22 la. (Mbaheberu 2:12) Kape mbadondon un mbajighjigh mbara kpa yange gba u vea er vough je la. Ken derianyom u hiihii la, zum u i shighe Mbakristu mkurem ve hingir ônov mba Aôndo man anmgbianev mba Kristu la, icighan jijingi hii u eren tom ken ve mbagenev sha gbenda u vesen. Yange í na ve iyua i icighan jijingi sha ivande. I na mbagenev iyua i kwaghfan shin mfe, mbagenev di lu iyua i agee a been angev shin ôron akaa a profeti, mbagenev di i na ve tahav mbu lamen ken ijô igenegh.—1 Mbakorinte 12:4-11.

16. Yange i na ior iyua i icighan jijingi sha ivande ér ve er nyi?

¹⁶ Apostoli Paulu ôr kwagh u lamen ken ijô igenegh ér: “Me wa icam sha jijingi, shi me wa icam sha mhen kpaa.” (1 Mbakorinte 14:15) Yange fa ér doo u mbagenev vea kav asember a kwaghôron na sha er una tese ve yô. Awashima u Paulu yô, lu u wuese Yehova ken nongo u Kristu. A wa mbagenev mba ve lu a iyua i icighan jijingi la kwagh ér: “Ma ne nenge ngegh  sha u hemban maan a maa nongo u Kristu,” inja na yô ka tiônnongo u Kristu ú ior mba i na ve iyua i icighan jijingi la lu her je la. (1 Mbakorinte 14:4, 5, 12, 23) Kwagh ne tese ér yange kwagh gba Paulu a atôônanongo a Kristu, gadia a fa ér Mbakristu mba ken hanma tiônnongo yô, mba a ian i wuese Aôndo.

17. Ka vangertiôr u nyi se lu a mi sha kwagh u atôônanongo a Kristu?

¹⁷ Yehova ngu eren tom a nongo u Kristu shi suen u nyian kpaa. Ngu veren mba ve lu nongo u Mbakristu mba i shigh ve mkurem mba ve mase shin shin tar nyian la doo doo. Se nenge ikyav i kwagh ne sha kwaghyan u injaa u ken jijingi u ior mba Aôndo ve zough a mi la. (Luka 12:42) Ngu veren mzough u anmgbianev u a lu tar sha won cii la doo doo. Shi ngu veren atôônanongo a Kristu, ape se kohol se wuese Orgban se sha aeren a ase shi se taver jighjigh u nan u mbagenev sha akaaôron a ase la doo doo. Ka i tese se ken atôônanongo a ase shi i tsaase se sha er se wuese Aôndo sha ashighe agen kpaa yô, er shighe u se lu imôngo a tiônnongo wase ga nahan.

18, 19. Kanyi Mbakristu mba mimi mba ve lu ken hanma tiônnongo cii vea soo u erene?

¹⁸ Umbur wer apostoli Paulu yange wa nongo u Kristu u ken Filipi, ken haregh u Masedonia la kwagh ér: ‘M ngu eren msen mer, . . . iv nen a atam a perapera a a lu sha Yesu Kristu la sha ci u icivir man iwuese i Aôndo.’ Yange gba u nongo u Kristu ne ua pasen ior mba ken tar kwagh u jighjigh u ve ne Yesu la, man kwagh u ishimaverenkeghen i ve lu a mi la kpaa. (Mbafilipi 1:9-11; 3:8-11) Sha nahan yô, Paulu wa Mbakristu kwagh ér: “Nahan se naan nen Aôndo nagh ku iwuese gbem sha a Na, ka atam a ityumbujôôgh i pasen iti Na ken igbar je la.”—Mbaheberu 13:15.

¹⁹ Ka doon we u wuese Aôndo “her atô u mkohol” shin nongo u Kristu er Yesu eren nahan kpa? Shi ka doon we u wuese Yehova sha ishigh ki ior mba ve lu a fa Aôndo ga la, sha er vea fa un shi vea wuese un kpa? (Mbaheberu 2:12; Mbaromanu 15:9-11) Alaghga hanma wase nana na mlumun er ishima i lu nan ker sha tom u nongo u Kristu wase u eren sha u kuren awashima u Aôndo la. Nahan, kwaghngeren u a dondo ne una time sha igbenda i Yehova a lu hemen nongo u Kristu wase man er tom u nongo ne u eren la ua wase se nyian yô.

[Footnote]

Baver We Kpa?

• “Nongo u Kristu u Aôndo” u Mbakristu mba i shigh ve mkurem la yange u hii nena?

• Pase igbenda ityar i i seer ôron kwagh u ishember i “nongo u Kristu” la ken Bibilo yô.

• Yange sar Davidi man Yesu kua Mbakristu mba ken derianyom u hiihii la u eren nyi ken mkohol shin nongo u Kristuu, man kwagh ne bende a vese nena?

[Study Questions]

[Picture on page 7]

Yesu lu imaagh ki nongo u Kristu u nyi?

[Picture on page 9]

Atôônanongo a Mbakristu a a lu “iniongo i Kristu i Aôndo” la yange kumban imôngo

[Picture on page 10]

Se kpa se fatyô u wuese Yehova shighe u se kohol imôngo, er Mbakristu mba ken tar u Benin mban nahan