A Er Nan Ve Ior Vea De Nyaghen Akuraior Agene?

OR U tôngon bol ugen ken tar u Ishpania yange kaa a mbagbidyen bol ér ve tile. Sha ci u nyi? Sha ci u mbanengen bol kpishi lu tuhwan orbolough ugen u ken tar u Kamaron, nahan gba num ér una kera gbidye bol la ga. Ken tar u Russia kpa, ityô i tar la gema tan num sha ior mba ken tar u Afrika man Ashia man ningir-tar u Latin Amerika mba ve lu shir ken tar ve yô; ken inyom i 2004 la í ta num sha mbavannya mba ken tar la kpishi, numtan ne seer zan zan je kuma kwa 394 ken inyom i 2005 la. Zum u i pine ior mba ken Ashia man ioril mba ve tem twev ken tar u Ingila, mba yange i de ve tom la ityôkyaa yô, mbakpishiv ken ve kaa ér ka sha ci u mba ityô i tar la ga yum. Akaa a se ter sha heen ne cii tese kwagh u a lu zan hemen sha tar nyian yô.

Ior kôr akuraior agen ihyom sha igbenda kposo kposo. Ashighe agen, ka i lu ityuhwanev shin u eren kwagh a mbagenev er mba a ice ityou ga nahan kua mtim u timin ikyurior igen jimin cii. Kanyi jim i ve a mzeyol nee? Se palegh ieren i nyaghen akuraior agen ne nena? Aluer se ver ishima ser iyange igen uumace cii vea lu ken bem nahan, a lu shami kpa? Bibilo ta se iwanger sha mbampin mban.

Mkighir man Ihyom

Bibilo kaa ér: “Mhen u ishima i or ka u bo, hii sha iyev mbu nan je.” (Genese 8:21) Sha nahan yô, ka i gba doon mbagenev u kighir ior tsô. Bibilo shi kaa ér: “Nenge, mliam ma mba i kighir ve la, man ve lu a orsurun ve ishima ga; mba ve kighir ve la ve lu a tahav.”—Orpasenkwagh 4:1.

Bibilo shi tese ér ihyom i hen atô u akuraior la hii ica gba hegen. U tesen ikyav yô, Tor Farao u Igipiti yange lôhô Yakob, Orheberu vea tsombor na u ú ngee kpishi yô ér ve va tema twev ken tar na. Kwagh ne er hemba anyom 3,700 hegen. Anyom nga kar yô, Farao ugen tema tor. Ishima man gba nyian un a mbavannya mba ve ngee kpishi ne. Bibilo pase se kwagh u yange za hemen yô, ér: “Nenge, nongo u Iserael ne, ve hemba se iyenge kua agee kpaa; yô, va, sé hen kwagh u sé er; sha er ve̱ de kera seer a seer iyenge . . . ga. . . . Tsô ve ver mbanengen sha ve, sha u kighir ve, ve̱ er tom u ican.” (Ekesodu 1:9-11) Mbaigipiti de heela ga shi na zwa ér ônov mba Yakob vea mar wannomso yô i wua.—Ekesodu 1:15, 16.

Kanyi Jim i Ve a Zayol Nee

Ukwaghaôndo mba tar ne fatyô u eren kwagh u una wase u been a ieren i nyaghen akuraior agen ne ga. Sha mimi yô, ior mbagenev er akaa sha kpaver sha u vea bee a mkighir yô, nahan kpa ukwaghaôndo mba hembe tan ikyaa a mba ve kighir ior la. Ka kwagh u yange er ken tar u Amerika vough je ne. Yange i wa tindi u kighir ioril. Oril yange nana er kwagh yô ikpelaior i toron asema i wua nan. Shi i wa tindi u yangen ioril u vôson abuter. Tindi ne lu zan zan inyom i 1967 la. Ken tar u South Africa kpa, i lu eren pati u nyaghen ior. Pati ne na ior kpuaa tahav mbu wan atindi a kuran shagba ve. Atindi ne yange akuraior a ken tar la u vôson ayol a ve. Kpa nenge ase yô, ior mbagenev mba ken tar u Amerika man South Africa mba ityô ve lu nyaghen akuraior agen ne lu mba eren kwaghaôndo kpoghuloo ase je.

Nahan cii kpa, Bibilo pase ityôkyaa i vesen i ior ve nyaghen akuraior agen yô. I pase er i hii ve akuraior agen a kighir agen yô, i kaa ér: “Kpa u nan lu a dooshima ga yô, nan fa Aôndo ga, gadia Aôndo ka dooshima je. Aluer orgen nana kaa er: Aôndo doom ishima, man nan  gema nan ngu kôron anmgbian u nan ihyom yô, nan ngu or u aiegh je. Gadia or u anmgbian u nan, u nan nenge a nan la, a doo nan ishima ga yô, Aôndo u nan nengen a Na ga la, A fatyô u doon nan ishima ga.” (1 Yohane 4:8, 20) Kwagh u Bibilo i er heen ne pase se ityôkyaa kpôô kpôô i ior ve nyaghen akur agen yô. Hanma or u nan eren kwagh nahan cii yô, nana̱ senge ér nan ze adua shin nana̱ zaan ga kpa, nan fa Aôndo ga shin Aôndo doo nan ishima ga, ka nahan ve nan nyaghen akur agen ye.

Mfe u Aôndo Wasen Akuraior u Lun ken Mzough

Aluer se fa Aôndo shi a doo se ishima yô, kwagh ne una wase se se lu ken mzough a akuraior agen nena? Ka mfe u ken Mkaanem ma Aôndo u nyi a yangen ior u bulan mba ve lu kposo a ve laa? Bibilo pase ér Yehova ka Ter u ior cii. I kaa ér: “Kpa her avese yô, Aôndo ngu môm tsô, ka Ter u akaa cii.” (1 Mbakorinte 8:6) Shi i kaa kpaa ér: “Ka sha [or] môm je man A er akuraior cii ye.” (Aerenakaa 17:26) Sha nahan yô, ior cii mba anmgbianev.

Hanma ikyurior ia fatyô u tan ave vanger er Aôndo a ne ve uma yô, nahan kpa kwagh gema ngu u mbamaren asev mba hiihii yange ve er u akuraior cii a vaan afanyô sha mi yô. Paulu u lu môm ken mba ve nger Bibilo la kaa ér: “Isholibo nyôr shin tar sha or môm.” Sha nahan yô, “ior ca ca ve er isholibo nahan kera mba a iengem i Aôndo ga.” (Mbaromanu 3:23; 5:12) Yehova ka Aôndo u soon mkposo—ka nahan ve kwaghuma môm tsô a lu kwaghmôm a ugen ga ye. Nahan kpa, Aôndo er kwagh môm u una na ma ikyurior ia hen ér i̱ hemba akuraior agen ga. Mhen u ior kpishi ve lu a mi ér zwa ve hemba doon a u mbagenev la zua sha kwagh u i er ken Ruamabera ga. Sha kpôô yô, ityesen i Aôndo ngi wasen se u lun ken mzough vea akuraior agen.

Aôndo We Akuraior Cii Ikyo

Mbagenev hen ér alaghga tsô Aôndo yange lumun ieren i nyaghen atôatyev agen la shighe u Mbaiserael lu nongoior na shi tese ve u lun kposo a akuraior agen la. (Ekesodu 34:12) Aôndo yange tsua ikyurior i Iserael sha shighe ugen la ér ve lu nongoior na sha ci u jighjigh u nan u Aberaham, tertamen ve la. Ka Aôndo iyol na yange hemen Mbaiserael mba ngise mbara ye. Lu tsuan ator a ve shi wa ve atindi a vea kuran kpaa. Shighe u Mbaiserael lumun hemen u Aôndo la, akuraior agen nenge a mkposo u gomoti u Aôndo aa u ior. Yehova shi tese Mbaiserael mba sha ayange la ér gba u a na nagh ku kua hime uumace vea Aôndo yô. Nahan akuraior a sha won cii zua a iveren sha gbenda u Yehova eren kwagh a Mbaiserael la. Kwagh ne zua sha kwagh u yange kaa a Aberaham wener: “Akuraior a sha won cii aa zua a iveren ken tsombor wou, sha ci u, u we imo Yam ikyo yô” la.—Genese 22:18.

Heela tseegh ga, yange i na Mbayuda ian i civirigh i ngohol akaaôron a Aôndo a icighanegh shi lu ken ve kpaa i mar Mesiya ye. Kwagh ne kpa lu sha u akuraior a sha won cii a̱ zua a iveren yô. Ruamabera u ken zwa Heberu u i na Mbayuda la ôr kwagh u shighe u doon kpishi u akuraior a sha won cii aa zua a iveren i dedoo yô, ér: “Akuraior kpishi aa za aa kaa er: Va nen, sé za nen sha uwo u TER, hen ya u Aôndo u Yakob, sha u Una tese se igbenda Na . . . ma ikyurior ia kera tsuwa sanker a ikyur igen ga, man shi aa kera hen ityav kpaa ga. Kpa hanmô ve nana tema shin itine i kon u wain u nan, man shin itine i kon u tur u nan, ma or nana kera ta ve mciem iyol ga; gadia ka zwa u TER u akum a Sha je, u kaa nahan ye.”—Mika 4:2-4.

Er Yesu Kristu iyolna pase Mbayuda kwaghaôndo nahan kpa, a kaa ér: “Loho u Dedoo u tartor ne yô, á ôr u á tser tar, sha u u̱ lu mpase hen akuraior cii; ka zum la man mkur una kuma ye.” (Mateu 24:14) Hanma ikyurior yô, a pase i loho u dedoo ne. Nahan yô, Yehova ver se ikyav i vough i tesen se er se eren kwagh a ior mba ken akuraior cii sha msange u sha dooshima ga yô. “Aôndo ka u sangen a sange ior ga, kpa ken hanma ikyurior yô, or u nan cie Un, nan eren perapera kpaa yô, Una lumun nan.”—Aerenakaa 10:34, 35.

 Atindi a Aôndo na Mbaiserael mba ngise la kpa tese ér Aôndo wa akuraior cii ikyo. Nenge ase kwagh ugen u Tindi u Mose yange ôr, u yange tese ér gba u Mbaiserael vea eren a shiror dedoo, á lu di u lun a nan imôngo tseegh tsô ga yô. Tindi la kaa a ve ér: ‘Shiror u a lu her a ven yô, a̱ lu ne er ka or u tar la jim yô, a̱ doo u ishima er iyol you nahan; gadia ne kpaa ngise ne lu ushirmbaiorov ken tar u Igipiti.’ (Levitiku 19:34) Atindi a Aôndo wa la kpishi tese Mbaiserael u eren a ushirmbaiorov doo doo. Ka nahan ve Boashi, tertamen u Yesu nenge icankwase u ken ikyur igen lu yaren twar yô, á er kwagh a na er Aôndo vande tese un nahan ye. A kaa a mbasundav nav ér ve undu aile kpishi sha ci na, a̱ yar twar.—Rutu 2:1, 10, 16.

Yesu Tese Se u Eren Erdoo

Yesu tese se kwagh u Aôndo hemba hanma orgen cii. A tese mbadondon un er vea eren erdoo a ior mba zwa ugen yô. Sha shighe ugen la, a lam a kwase Samaria. Man Mbasamaria lu ikyurior i Mbayuda kpishi nyaghen ve yô, ka nahan ve kwase la iyol na kpa kpiligh un iyol ye. Yesu pase kwase la kundu kundu er una fatyô u zuan a uma u tsôron yô.—Yohane 4:7-14.

Yesu shi tese se er se eren kwagh a akuraior agen zum u a ôr injakwagh i Orsamaria u zungwen mhôônom la. Orsamaria ne yange asegh sha Oryuda ugen u mbanumungbenda gbidye un vihi un iyol kpoghuloo yô. Orsamaria ne yange una soo yô ma kaa ér: ‘Me wase Oryuda ne ga. Ka Mbayuda mba ve nyaghen se ne gaa?’ Kpa Yesu pase ken injakwagh na ne ér Orsamaria ne er kwagh a or u zwa na ga ne sha inja. Mbazendev mbagenev kpa kar gbenda la nenge a or u mbanumungbenda vihi un iyol ne, kpa lu Orsamaria ne “mhôônom kôr un” a na, wase un ye. Yesu mase kuren injakwagh ne wener, hanma or u i sar nan ka Aôndo a lumun nan yô, nan kpa nana eren nahan.—Luka 10:30-37.

Ngise apostoli Paulu kaa a mba i lu ve pe civir Aôndo yô ér ve gema aeren a ve ve dondo gbenda u Aôndo a eren kwagh a ior la. Paulu nger wener: “Dugh tseor kua aeren a na la kera, . . . haa orhe iyol u ka i sôr un hegh sha u una lu a kwaghfan u sha inja i ibeen i Un u A gbe un la. Heela yô, or u Grika man or u Yuda kera ngu ga, shin icôngo man ipusu kpaa ga, ortyôtyev shin Sekuti . . . kpaa ga. Kwagh u a hembe cii yô, haa nen dooshima iyol, ka kwagh u maghen mlu u vough je la.”—Mbakolose 3:9-14.

Mfe u Aôndo Gem Ioro?

Aluer or fa Yehova Aôndo yô, kwagh ne una gema gbenda u nan eren kwagh a atôatyev agen laa? Nenge ase kwagh u yange er kwase u ken tar u Ashia ugen, u a lu shir ken tar u Canada yô. Yange i nzughul a na sha ci u ngu marnya ga yum, kwagh ne vihi un kpishi. Kwase ne yange zua a Mbashiada mba Yehova, nahan ve hii u henen Bibilo a na. Shighe kar yô, a nger ve washika, a wuese ve, a kaa ér: ‘Ne er kwagh a mo doo kpishi, ne mba abuter a fankwagh. Er m nenge mer ne mba kposo a abuter agen yô, m gba henen er i hii ve i lu nahan yô. M hen sha kwagh ne gbaang yô, m mase kuren ikyaa mer ne mba Mbashiada mba Aôndo. Sha mimi yô, Bibilo ngi a tahav. M nenge a abuter kpishi kua ioril man ior-nyian ken mbamkombo enev. Ve cica cii ishima ve ngi i môm, mba eren mbi-mbi-mbi ga, sha ci u mba anmgbianev. M fa or u nan gem ve ve hingir nahan kpaa. Ka Aôndo u ne civir la.’

Mkaanem ma Aôndo tsengaôron kwagh u shighe u “tar ua mgbough a mfe u TER” la. (Yesaia 11:9) Hegen ne je, kwaghôron u profeti ugen u i nger ken Bibilo ngu kuren. Zegeikpelaior i lun iorov umiliôn umiliôn “due ken hanma ikyurior man hanma nongo man hanma nongoior man hanma zwa kpaa,” ngi civir Aôndo ken mzough. (Mpase 7:9) Mba keghen shighe u ihyom ia kera lu ga, a lu dooshima sha tar jimin cii la. Ica a gba ga tsô kwagh ne una er, nahan awashima u Yehova u yange ôr a Aberaham ér: “Ka ken tsombor wou je man akuraior a sha won cii aa zua a iveren” la una kure.—Aerenakaa 3:25.