“Ka An Ken A Ven Nan Lu Or U Fan Kwagh Man Or U kaven Kwagha”?
“Ka An Ken A Ven Nan Lu Or U Fan Kwagh Man Or U kaven Kwagha”?
“Ka an ken a ven nan lu or u fan kwagh man or u kaven kwagha? Yô, nana̱ pase ase aeren a nan a sha ishima i legh legh i i lu a kwaghfan la sha zende u nan u dedoo.”—YAK. 3:13.
1, 2. U pase kwagh u ior kpishi mba ve nengen ér mba mbafankwagh la nena?
KA AN u hen wer nan ngu a kwaghfana? Alaghga u hen wer ka mbamaren ou shin ma orbeenyol shin ma ikpurorfantakerada u nan tesen ken univasiti shinii? Alaghga a lu ijiir i u dugh her la shin mlu wou una na ve u lu a mnenge u or u nan lu a kwaghfan ye. Nahan kpa sar mbacivir Aôndo tsung u fan kwagh u Aôndo a nenge ér or nana er ve nana lu orfankwagh la.
2 Ka ior mba tar u nengen ér ka mbafankwagh la cii ve lu mbafankwagh mimi sha ishigh ki Aôndo ga. U tesen ikyav yô, Yobu yange lu lamen a ior mba ve nenge ér ve mba ôron kwagh sha kwaghfan yô, kpa Yobu kaa ér: “M zua a ma orfankwagh ken a ven ga.” (Yobu 17:10) Apostoli Paulu yange nger kwagh u mba ve venda mfe u Aôndo la ér: “Ve kaa er, ve mba mbafankwagh kpa ve hingir abumeaior.” (Rom. 1:22) Shi Yehova iyolna yange ôr sha ikyev i profeti Yesaia wang ér: “Kwagh á tser mba ve nengen ayol a ve er ve mba mbafankwagh” la.—Yes. 5:21.
3, 4. Kanyi i gbe u or nana er keng ve nana lu a kwaghfana?
3 Gba u se fa kwagh u or nana er ve nana lu orfankwagh sha er Aôndo una lumun nan yô. I ta se iwanger sha kwagh shon ken Anzaakaa 9:10 ér: “Mcie u cian TER ka mhii u kwaghfan je la, mfe u fan u A lu Icighan la kpaa ka mkav je.” Gba u mbafankwagh vea cian Aôndo sha mimi shi vea kuran atindi a na kpaa. Nahan kpa, gba u vea fa ér Aôndo ngu shi ngu a atindi tseegh tsô ga. Orhenen Yakobu taver se ishima sha kwagh u se er yô. A kaa ér: “Ka an ken a ven nan lu or u fan kwagh man or u kaven kwagha? Yô, nana̱ pase ase aeren a nan a sha ishima i legh legh i i lu a kwaghfan la sha zende u nan u dedoo.” (Ôr Yakobu 3:13.) Ungwa ase mkaanem man, ma kaa ér: “Nana̱ pase ase aeren a nan.” Nahan se tese ser se mba a mfe u mimi sha aeren a ase man sha akaa a se eren ayange ayange la.
4 Kwaghfan u mimi yô, ka u se henen kwagh sha inja, shi eren tom a mfe man mkav sha inja. Ka aeren a nyi nahan aa tese ér se mba a kwaghfan nee? Yakobu ter akaa agen a mba ve lu a kwaghfan vea eren yô. * A ôr kwagh u una wase se u lun a anmgbianev asev mba se civir Aôndo a ve la doo doo yô, kua mba ve civir Aôndo a vese la ga kpaa. Kwagh shon u una wase se la kanyi?
Se Tese sha Aeren a Ase Ser Se Mba a Kwaghfan
5. Or u nan lu a kwaghfan u mimi nana eren kwagh nena?
5 Doo u se fa ser Yakobu zua kwaghfan sha aeren. Er mcie u cian Yehova a lu mhii u kwaghfan yô, or u nan lu a kwaghfan ka nan nôngo ér nana zenden sha igbenda i Aôndo shi nana eren sha akaawan a na kpaa. Or môm kpa i mar nan a kwaghfan u Aôndo ga. Nahan kpa, se zua a kwaghfan ne sha u timen ken Bibilo hanma shighe shi gbidyen kwar sha mi kpaa. Aluer se mba eren nahan yô, kwagh ne una wase se u eren sha kwagh u i we se ken Mbaefese 5:1 la, ér: “Lu nen mbakaven Aôndo.” Aluer se mba dondon aeren a Yehova yô, kwagh ne una wase se se hemba lun a kwaghfan u mimi la. Igbenda i Yehova hemba igbenda i uumace ica je. (Yes. 55:8, 9) Nahan aluer se dondo gbenda u Yehova a eren kwagh la yô, ior mba ken tar vea nenge ér inja yase ngi kposo a i ve.
6. Ishima i legh legh ka ikyav i tesen ér or ngu or u civir Aôndo sha ci u nyi, man ieren ne wa nyi man nyi kere?
6 Yakobu tese ér gbenda môm u se lu er Yehova nahan yô, ka u se lu a “ishima i legh legh i i lu a kwaghfan la.” Er ishima i legh legh i kou inja i kundu kundu ker nahan kpa, gba u Orkristu nana var a atindi a Aôndo dông, aluer nan er nahan yô, kwagh ne una wase nan u eren kwagh sha inja. Er tahav mbu Aôndo mbu lu a ikighir ga nahan kpa, ngu ishima legh legh nahan se mba cie u kporom ikyua a na ga. Wan u Aôndo ngu a ishima i legh legh er Ter na nahan, sha nahan yô, a kaa ér: “Va nen her a Mo, ne mba i ver ne iyol cii, ikyav mbi yoho ne kpaa, Mo Me na ne mmem. Tôô nen igbur Yam sha ayol a en, va hen nen kwagh sha ikyev Yam, gadia M ngu ishima legh legh, man M kehen ityough kpaa ga, tsô né zua a mmem ken asema a en; Lu nen a mhen ne ken a ven u a lu ken Kristu Yesu la kpaa. Un u A lu ken mlu u Aôndo la A nenge er mlu u lun kwagh môm a Aôndo la lu kwagh u yan ishar sha mi ga yô, kpa A gema iyol Na hingir gbilin er A tôô mlu u ortom, A hingir kwagh môm a ior la. Man er i va zua a Na a mluyol er or nahan yô, A hide a iyol Na ijime, hingir u ungwan kwagh zan zan ar ken ku, man lu ku u [sha kon u mtsaha, NW] je.”—Mat. 11:28, 29; Fil. 2:5-8.
7. Er nan ve i doo u se dondo ikyav i Mose i lun ishima legh legh laa?
7 Bibilo ôr kwagh u ior mbagenev mba ve lu a ishima i legh legh yô. Môm ken ve yô, lu Mose. Mose yange lu a ityom i eren ave kpishi, nahan kpa, i ôr kwagh na ér, “lu or u ishima legh legh je zua ga, hemba hanma or sha won cii.” (Num. 11:29; 12:3) Doo u se umbur agee a Yehova na Mose sha u a er ishima Na la. Yange doo Yehova kpishi u yaren tom a ior mba ve lu asema legh legh la sha u kuren awashima na.
8. Uumace mba ve yen ne vea fatyô u lun a “ishima i legh legh i i lu a kwaghfan la” nena?
8 Uumace mba ve yen ne vea fatyô u lun a “ishima i legh legh i i lu a kwaghfan la.” Man se di ye? Se er nan ve se seer lun a ieren nee? Ishima i legh legh ka vegher u ityamegh ki icighan jijingi u Yehova. (Gal. 5:22, 23) Doo u se sôn Yehova ser a na se jijingi na shi se nôngo kpoghuloo se lu a ityamegh ki jijingi la, shi se lu a vangertiôr ser Aôndo una wase se se seer lun a ishima i legh legh. Mkaanem ma orpasalmi man ma taver se ishima u lun a ishima i legh legh, ma kaa ér: “Una tese mbaasemaleghlegh gbenda Na.”—Ps. 25:9.
9, 10. Se nôngo kwagh nan ve se lu a ishima i legh legh, man ka sha ci u nyi?
9 Alaghga a gba u se nôngo kwagh kpoghuloo ve se lu a ishima i legh legh ye. Alaghga a taver se mbagenev u lun ishima legh legh sha ci u ijiir i se dugh her la. Heela tseegh ga, alaghga ior mba se eren akaa a ve la kpaa vea wa se kwagh ér se de lu ishima legh legh ga, adooga vea kaan a vese ér “or a er se kwagh u vihin yô, se or iyev.” Nahan kpa, ieren ne tese kwaghfan je kpa? Aluer usu u kiriki hii u hian kwagh hen ya wou nahan u pir u sha mnger shin u pir u sha mkure? Aluer u pir u sha mkure yô, usu la ua seer yeghen a yegh, kpa aluer u pir u sha mnger yô, ua kera za hemen ga. Sha nahan yô, Bibilo wa se kwagh ér: “Imo i legh legh ngi bundu ishima i nyoon, kpa kwaghôron u sha ipila yô, kenden a iyugh sha.” (Anz. 15:1, 18) Aluer ayôôso gba ken tiônnongo shin ma ijiir igen nahan se kure a sha ishima i legh legh sha er se tese ser se mba a kwaghfan u a dugh sha la kpa?—2 Tim. 2:24.
10 Er se vande ôron nahan, ior kpishi mba a aeren a tar a a bende a ve yô, mba a ishima i legh legh ga, shi mba a bemshima ga, shi mba eren kwagh a mbagenev kundu kundu kpaa ga. Kpa, ior mba eren tswam man mba kenden a ayol a ve sha de ishar nyian. Yakobu yange fa kwagh ne nahan, ka nahan ve wa mba ken tiônnongo kwagh sha er jijingi u taregh ne a de vihin ve ga ye. Shi kanyi se seer henen sha kwaghwan na laa?
Aeren a Orfankwagh Ga
11. Ka aeren a nyi a kaha a kwaghfan u Aôndo?
11 Yakobu nger kwagh sha aeren a a kaha kposo a kwaghfan u Aôndo la wanger wanger. (Ôr Yakobu 3:14.) Iyuhe man ieren i hendan kwagh ka aeren a taregh, ka a Orkristu ga. Hen ase sha kwagh u or ka nana de mhen u iyolough una ya tor ken a nan ve a er yô. Iniongo i Mbakristu mbaaiev ataratar mba nengen sha ayou agen ken iyaagh ki iyouadua igen i̱ í yer ér Church of the Holy Sepulchre, i ken Yerusalem, i̱ í senge ér í maa i̱ hen ijiir i yange i wua Yesu shi í ii un her la. Mbaadua mban hii u eren ayôôso hen atô ve ka kwagh u nyian a mi ga. Ken inyom i 2006 la, pipaabaver i i yer ér Time la ôr kwagh u mbaeren tom ken iyouadua ne ér “yange ve zôhô zwa ayol a ve ahwa imôngo . . . je yô, ve tôô igbough mbi vesen mbi i veren ikyandor sha mi la ve nôngo num ayol a ve.” Er ve na ayol a ve jighjigh ga yô, ve tôô amakuli a iyouadua la ve wa sha ikyev i Ormusulumi ugen.
12. Aluer se mba a kwaghfan u Aôndo ga yô, kanyi alaghga ia eree?
12 Doo u imba ayôôso la aa lu ken tiônnongo u Kristu u mimi ga. Nahan kpa, er se lu vough ga yô, ashighe agen kwagh ne ka a na mbagenev ve hingir u taver ityough sha ci u mbamnenge vev. Kwagh ne ka a va a ayôôso man num. Apostoli Paulu yange nenge a aeren ne ken tiônnongo u ken Korinte la, nahan a nger ér: “Gadia aluer iwuhe man iyongo vea lu her a ven yô, kera ka mbaiyolov ne lu, man kera ka sha inja i or ne zenden gaa?” (1 Kor. 3:3) Zayol ne yange lu ken tiônnongo u sha derianyom u hiihii ne anshighe wa karen je. Nahan se ver nen ishima sha er jijingi ne a̱ de nyer ken tiônnongo nyian ga yô.
13, 14. Ôr akav a a tese jijingi u iyolough yô.
13 Ieren ne ia hii u nyôron ken tiônnongo kure kure nena? Ia hii sha akaa a kiriki. U tesen ikyav yô, shighe u i lu maan Iyou i Tartor yô, alaghga ior vea due a mbamhen kposo kposo sha er i gbe u a eren akaa yô. Aluer ma anmgbian due a mhen man i lumun a mhen u nan la ga yô, alaghga ishima ia vihi nan, nahan nana hingir u lamen dang sha akaa agen a i vande lamen sha mi kuren la. Shi alaghga je yô, nana venda u wan ave sha tom u Iyou i Tartor la kpaa. Or u nan er nahan yô, gba u nana fa ér cii man i kure tom u tiônnongo yô, saa tiônnongo una lu ken bem, ka sha gbenda u i tsough u eren tom u tiônnongo la ga. Ka ior mba ve lu ishima legh legh tseegh Yehova una lumun ve ye, ka mba ve ve a ayôôso la ga.—1 Tim. 6:4, 5.
14 Ikyav igen yô, alaghga mbatamen mba ken tiônnongo nenge ér ortamen ugen u nan er tom u ortamen anyom a we karen imôngo yô, nan kera ngu eren sha atindiakaa a Ruamabera ga. Er ortamen u sôron atôônanongo kpa nenge ér i wa anmgbian u nomso la kwagh kpa ngu geman inja ga yô, un kpa a lumun ér i dugh nan ortamen kera. Ortamen u i gbe u a dugh un ortamen kera la una nenge ikyaa ne nena? Una ngohol kwaghwan u mbatamen jimin cii ve lumun u eren la kua kwaghwan u i we un ken Ruamabera la a iyol hiden a mi ijime man a ishima i legh legh, nahan una kange ishima una er sha akaawan a Ruamabera sha er i̱ va hide a na kpa? Shin una hingir u wan kwagh shin ishima a mbatamen sha ci u ve lumun u dughun un sha ian i ortamen kera? Anmgbian u nan kom u lun ortamen ga yô, doo u nana hanger ér nana lu ortamen ga. Hemba doon u se hide a ayol a ase ijime shi se eren kwagh sha kwaghfan.
15. U nenge wer kwaghwan u ken Yakobu 3:15, 16 la ngu a inja kpishi sha ci u nyi?
15 Igbenda igen kpa ngi i aeren ne aa fatyô u nyôron ken tiônnongo yô. Aluer ka nyityô kwagh ia er kpa gba u se nôngo sha afatyô wase cii se palegh aeren ne. (Ôr Yakobu 3:15, 16.) Orhenen Yakobu kaa ér aeren ne ka a “taregh” sha ci u ka aa iyolough, a due hen Aôndo ga. Aeren ne ka a “iyolough” sha ci u nga kwagh môm a aeren a inyamtoho i i henen kwagh ga la. Shi ka aeren a “ujijingi mba bov” sha ci u ka aeren a mbaihyomov mba Aôndo mba ken jijingi. Doo u Orkristu nana lu a aeren ne ga.
16. Ka akaa a nyi i gbe u se sôr ken uma wase, man kanyi ia wase se u sôron a?
16 Hanma or ken tiônnongo cii nana hen sha aeren a nan, nahan nana nôngo u dughun aeren a bo la ken a nan kera. Mbatamen mba ken tiônnongo kpa ve̱ nôngo ve̱ dugh aeren a taregh man a iyolough la ken a ve kera. Sha ci u iyol yase i i yen man tar u se lu ker ne yô, gba u se nôngo kpoghuloo ve se dugh aeren ne ken vese kera ye. Se tôô iniôngon yase i dughun aeren ne ken a vese kera la karen sha or u nan lu nôngon u unden igyungu i amgbiôr a lu sha mi shi i liemen yô. Aluer kwagh ngu u se kôr ave sha mi ga yô, se liemen se gba. Nahan aluer se mba eren sha akaawan a ken Bibilo shi dondon iwasen i tiônnongo u Yehova u a lu tar sha won cii ne a lu wan se la yô, mayange je se gba ijime ga, kpa se yemen a yem hemen.—Ps. 73:23, 24.
Aeren a Orfankwagh
17. Orfankwagh ka nana tagher a kwaghbo yô, nan er nena?
17 Ôr Yakobu 3:17. Aluer se hen sha aeren a “kwaghfan u a dugh Sha” la yô, se zua a iwasen. U se lun wang yô, ka u se lun a aeren man mbamhen mba wang. Gba u se venda akaabo ave ave je. Doo u se venda akaabo shighe u se tagher a mi abu la je kpaa. U tesen ikyav yô, aluer or nan ngu zan se ihôwe ken ishe yô, se daa nan uwegh kera fese je, se hen a hen kwagh u se er ga. Kape i doo u shighe u i mee se kpa se er je la. Aeren a ase a wang man imoshima yase i Bibilo i tsaase i la i̱ mgbegha se u palegh kwaghbo. (Rom. 12:9) Bibilo ôr se kwagh u ior mba ve palegh kwaghbo yô, er Yosev man Yesu nahan.—Gen. 39:7-9; Mat. 4:8-10.
18. Inja i (a) u lun bem la ér nyi? (b) u kôron num la ér nyi?
18 Saa se lu bem bem ve se lu a kwaghfan u a dugh sha la ye. Kwagh ne tese ér gba u se palegh tswam man num man nyityô ieren i ia yange ior u lun ken bem cii. Yakobu seer tan iwanger sha kwagh ne zum u a kaa ér: “Ityamegh ki perapera yô, ka i lôô ki sha bem sha ci u mba ve ker num la.” (Yak. 3:18) Nenge ishember i i kaa ér “ker num la.” I fa se ken tiônnongo ér se mba mbavan a bem shin i fa se ér se mba mbavan a ayôôso? Ka se zer eren ayôôso a mbagenev nyoon ishima shin eren akaa a vihin vee? Ka se soo ser mbagenev ve lumun a hanma kwagh u se ôr ciili, shin se mba hiden a iyol yase ijime sha er se nôngo se dugh aeren a vihin mbagenev asema la ken avese kera? I fa se ér se mba ior mba keren bem man mba den kwaghbo shi haan akaabo a mbagenev ve er se la ken ijime kpa? Mbampin mban vea wase se u fan aluer gba u se sôr aeren a ase sha er se lu a kwaghfan u a dugh sha yô.
19. Mba fe or u eren kwagh sha inja nena?
19 Yakobu shi pase ér kwaghfan u a dugh sha la ka u injaa kpaa. Akaa a Ruamabera a er kwagh sha mi jighilii ga la, i fa se ér se mba ior mba norom ikyaa a mbagenev sha á ga kpa? Shi i fa se ér se mba ior mba hanger ér saa i er kwagh u se soo la ga kpa? Se mba a inja i dedoo, shi se mba ior mba mbagenev ve lamen a vese gbar gbar kpa? Mbampin mban cii tese ér gba u se hen u eren kwagh sha inja.
20. Aluer se mba a aeren a se sember ôron kwagh sha mi ne yô, kanyi ia due kere?
20 Aluer anmgbianev mba kasev man mba nomso mba ken tiônnongo cii za hemen u eren aeren a Yakobu a er kwagh u a la yô, a kpe hanma or ken tiônnongo cii iyol. (Ps. 133:1-3) Aluer se mba a ishima i legh legh shi se mba ken bem a mbagenev shi se mba eren kwagh a ve sha inja yô, mlu wase a mbagenev una doo shi se tese ser se mba a “kwaghfan u a dugh sha” la. Se mase henen sha er u nengen mbagenev er Yehova kpa a nengen ve nahan la una wase se u lun a kwaghfan u a dugh Sha la yô.
[Footnote]
^ Kwagh u Yakobu a ôr la tese ér lu ôron kwagh u mbatamen shin “mbatesen” mba ken tiônnongo. (Yak. 3:1) Gba u mbatamen vea tese ér mba a kwaghfan u mimi, kpa ka ve tseegh ga, se cii se hen kwagh sha kwaghwan u Yakobu la.
Ú Fatyô u Pasen Kpa?
• Kanyi ka i na ve Orkristu nan lu orfankwagha?
• Se seer lun a kwaghfan u a dugh sha la nena?
• Ka aeren a nyi mba ve lu a “kwaghfan u a dugh Sha” ga la ve lu a mini?
• Ka aeren a nyi u kange ishima wer u seer lun a mi?
[Study Questions]
[Picture on page 23]
Ayôôso a fatyô u nyôron ken tiônnongo nyian nena?
[Picture on page 24]
Ú fatyô u vendan kwaghbo shighe u ú tagher a mi abu la kpa?