Eren A Ior Doo Doo
Eren A Ior Doo Doo
“Eren nen . . . a [ior] doo doo.”—LUKA 6:35.
1, 2. Ashighe kpishi ka i taver u eren a mbagenev doo doo sha ci u nyi?
ASHIGHE kpishi ka i taver se u eren a mbagenev doo doo. Alaghga se er erdoo a or kpa nana kera er a vese nahala ga. Er se nôngon ser i kpe ior iyol ken jijingi sha u pasen ve “Loho u Dedoo u iengem i Aôndo u saan saan” man Wan na nahan kpa, alaghga vea wa ikyo sha mi ga, shi vea wuese se kpaa ga. (1 Tim. 1:11, NW ) Ior mbagenev hingir “mbaihyomov mba [kon u mtsaha] u Kristu.” (Fil. 3:18) Gba u se Mbakristu se er a ve nena?
2 Yesu Kristu yange kaa a mbahenen nav ér: “Mbaihyomov enev ve̱ doo ne ishima, eren nen a ve doo doo.” (Luka 6:35) Se time ase nen sha kwaghwan ne vighe vighe. Shi se zua a iwasen sha atôakaa agen a Yesu yange ôr sha kwagh u eren a mbagenev doo doo la.
“Doo Nen a Mbaihyomov Enev”
3. (a) Savôron kwagh u Yesu a er ken Mateu 5:43-45 la ken mkaanem ou. (b) Mbahemenev mba kwaghaôndo u Mbayuda mba sha derianyom u hiihii la nengen Mbayuda man mba ve lu Mbayuda ga la nena?
3 Yesu yange kaa a mba ve lu ungwan Ityesen na i sha Uwo i i fe i wuee la ér mbaihyomov vev ve doo ve ishima, shi ve eren msen sha ci u mba ve lu tôvon ve a ican la kpaa. (Ôr Mateu 5:43-45.) Ior mba Yesu lam a ve la lu Mbayuda mba ve fa atindi a Aôndo doo doo yô. Yesu kaa a ve ér: “De oron iyev ga, shi de we ishima boogh a ônov mba ior ou ga, kpa or u nan we ndor a we nana̱ doo u ishima er we iyol you nahan.” (Lev. 19:18) Mbahemenev mba kwaghaôndo u Mbayuda, mba sha derianyom u hiihii la yange ve hen ér “ônov mba ior ou” man “or u nan we ndor a we” mba Yesu ôr la ka Mbayuda tseegh i lu ôron kwagh ve ye. Tindi u sha Ikyev i Mose la kaa ér Mbaiserael ve palegh akuraior agen, kpa Mbayuda mbagenev due a mhen ér mba ve lu Mbayuda ga cii i nengen ve ér mba mbaihyomov vev.
4. Yange gba u mbahenen mba Yesu vea eren a mbaihyomov vev nena?
4 Kpa Yesu gema ôr kwagh ugen kposo, a kaa ér: “Doo nen a mbaihyomov enev, man shi eren nen msen sha ci u mba ve tev ne a ican yô.” (Mat. 5:44) Yange gba u mbahenen nav vea eren a mba ve lu tswamen ve la doo doo. Luka, orngeren Ivangeli nger mkaanem ma Yesu man ér: “M ngu kaan ne mbaungwan mban ne Mer, doo nen a mbaihyomov enev, eren nen a mba ve ker ne ihyom la dedoo; ver nen mba ve toho ne la dedoo; man eren nen msen sha ci u mba ve eren ne akaa a dang la.” (Luka 6:27, 28) Er mba sha derianyom u hiihii, mba ve er sha kwaghwan u Yesu la eren a mbaihyomov vev doo doo nahan, se kpa se mba ‘eren a mba ve ker se ihyom la dedoo’ sha u eren a ve kundu kundu shin er ve tswamen se nahan kpaa. Se mba ‘veren mba ve toho se la dedoo’ sha u lamen a ve kundu kundu. Shi se mba ‘eren msen sha ci u mba ve tev se a ican,’ ve vihin se iyol shin ve ‘eren se akaa a dang’ la kpaa. Se mba eren akaa ne cii sha ci u alaghga mba ve tôvon se a ican la vea gema asema vea er kwagh u Yehova una lumun ve yô.
5, 6. Gba u mbaihyomov asev vea doo se ishima sha ci u nyi?
5 Gba u mbaihyomov asev vea doo se ishima sha ci u nyi? Yesu kaa ér: “Sha er né lu ônov mba Ter wen u A lu Sha yô.” (Mat. 5:45) Aluer se er sha kwaghwan ne yô, se hingir “ônov” mba Aôndo sha ci u se mba dondon Yehova, un u “ka A er iyange Na i̱ due i̱ ta sha mbaaferev kua mbamimi kpaa, man ka A nôô ura sha mbaperapera man mba ve lu mbaperapera ga kpaa la.” Ngeren u ivangeli i Luka kaa ér, “eren dedoo a mba ve lu a ishughun ga kua mbabov kpaa.”—Luka 6:35.
6 Yesu yange seer pasen er i gbe u se ‘doo a mbaihyomov’ asev yô, ér: “Aluer ka mba ne doo ve ishima la tsô vea doo ne ishima yô, ka nyi injar ne lu a mini? Mbangoholkpandegh kpaa kape ve eren je la gaa? Man aluer nea sughun anmgbianev enev tseegh yô, ka nyi ne eren i hemban mbagenev a mini? Atôatyev kpaa kape a eren je la gaa?” (Mat. 5:46, 47) Aluer ka mba ve doo se ishima la tseegh se eren a ve doo doo yô, se zua a “injar” hen Aôndo ga. Mbangoholkpandegh mba yange ior lahan ve je kpa, ve eren a ior mba ve doo ve ishima la dedoo.—Luka 5:30; 7:34.
7. Aluer se mba sughun “anmgbianev” asev tseegh yô, se mba eren kwagh u hemban ga sha ci u nyi?
7 Mbayuda yange ve ter ishemberti i “bem” ken ishughun ve. (Mbaj. 19:20; Yoh. 20:19) Kwagh ne yange a tese ér mba tômon ér i kpe or u ve lu sughun nan la iyol. Aluer se mba sughun “anmgbianev” asev tseegh yô, a lu kwagh u “hemban” je se lu eren ga. Yesu vande pasen ér “atôatyev kpaa kape a eren je la.”
8. Yesu lu taver mba ve lu ungwan a na la ishima ér ve er nyi shighe u kaa a ve ér: “Lu nen vough” laa?
8 Mbahenen mba Kristu yange ve ya dyako u isholibo, nahan kwagh ne na yô ve lu vough ga. (Rom. 5:12) Kpa, Yesu mase kuren kwaghôron ne a ve ér: “Nahan yô, lu nen vough er Ter wen u Sha A lu vough nahan.” (Mat. 5:48) Yesu yange lu taver mba ve lu ungwan a na la ishima ér ve dondo Yehova, ‘Ter ve u Sha’ la sha u samber a dooshima ve kuan mbaihyomov vev kpa ker. Kape se kpa i gbe u se er je la.
Doo u Se Deen Mbagenev Kwaghbo sha ci u Nyi?
9. Inja i kwagh u i kaa ér: “De se anzô ase” la ér nyi?
9 Se za hemen u eren erdoo a mbagenev sha u zungwen mba ve er se isholibo la mhôônom. Yesu ôr mkaanem man ken msen u Ter wase la, ér: “De se anzô ase di er se kpaa se deen mba ve gbe anzô hen vese la nahan.” (Mat. 6:12) Nahan kpa, anzô a i gbe u se deen mbagenev la ka a inyar ga. Ivangeli i Luka tese ér “anzô” a Yesu lu ôron kwagh u a la lu asorabo. Gadia ivur la kaa ér: “De se asorabo ase, gadia se kpaa, se mba deen hanma or u nan gbe injô hen vese yô.”—Luka 11:4.
10. Se dondo Aôndo sha u den mbagenev a kwaghbo nena?
10 Doo u se dondo Aôndo, u a den mba ve gem ishima sha asorabo a ve a ishima i môm la. Apostoli Paulu nger ér: “Lu nen sar sar ayol a en, zungwen nen mhôônom, de nen ayol a en kwaghbo, er Aôndo kpaa A de ne ken Kristu nahan.” (Ef. 4:32) Orpasalmi Davidi wa icam ér: “TER mgbough a mhôônom ma zungwen kua mrumun u sha mhôôn, we ishima, erdoo Na ngee wuee . . . A or se iyev sha asorabo ase ga, A na se injar i sha aferakaa ase la kpaa ga. . . . Er ica i ityoughkitaregh a ityôtar nahan, kape ngu A pav akaabo ase a vese la; er mhôônom ka ma kôr ter a ônov nahan, kape TER kpaa mhôônom ma ker Un a mba ve cie Un la. Gadia Un yô, A fa mlu wase, A umbur er se lu vuulevu je yô.”—Ps. 103:8-14.
11. Ka unô Aôndo a den ve kwaghbo?
11 Aluer se mba den mbagenev akaabo a ve yô, Aôndo kpa una de se asorabo a ase. (Mar. 11:25) Yesu seer tan iwanger sha kwagh ne ér: “Gadia aluer nea deen ior akaabo a ve yô, Ter wen u Sha di kpaa Una de ne. Kpa aluer nea deen ior akaabo a ve ga yô, Ter wen di kpaa Una de ne akaabo a en ga.” (Mat. 6:14, 15) Ka mba ve den mbagenev akaabo a ve la tseegh Aôndo kpa una den ve kwaghbo ve ye. Gbenda ugen u se za hemen u eren erdoo a mbagenev yô, ka u eren sha kwaghwan u Paulu ne, a kaa ér: “Er Ter A de ne akaabo nahan, ne kpaa kape eren nen la.”—Kol. 3:13.
“De Gbe Nan Nen Or Ibo Gagh Ga”
12. Lu nyi kwagh Yesu wa sha kwagh u nan mbagenev ibo gagh laa?
12 I pase gbenda ugen u se eren erdoo a mbagenev ken Ityesen i sha Uwo la zum u Yesu kaa a mbahenen nav ér ve de gbe nan or ibo gagh ga la, shi ôr ve injakwagh sha u seer kumen acin sha kwagh ne. (Ôr Mateu 7:1-5.) Se time ase nen sha inja i kwagh u Yesu ôr ér: “De gbe nan nen or ibo gagh ga” la.
13. Yange gba u mba ve lu ungwan a Yesu la vea ‘pasen a tuhwan’ nena?
13 Ivangeli i Mateu ôr mkaanem ma Yesu man ér: “De gbe nan nen or ibo gagh ga, er ne kpaa á na ne ibo gagh ga yô.” (Mat. 7:1) Ivangeli i Luka di ôr mkaanem man ér: “De gbe nan nen or ibo gagh ga, nahan ne kpaa á kera na ne ibo gagh ga ye; de gbe kuren kwagh u or dang ga, nahan ne kpaa á kera kure kwagh wen dang ga, pase tuhwa nen, man ne kpaa á pase ne á tuhwa ye.” (Luka 6:37) Mbafarishi mba sha derianyom u hiihii la yange ve kôr ave sha aeren a uter nahan ve na ior ibo gagh. Mba yange ve lu a ieren ne man ve lu ungwan a Yesu la cii gba u vea kera ‘naan or ibo gagh ga.’ Kpa gba u vea ‘pasen a tuhwan,’ inja na yô vea deen mbagenev isholibo ve. Apostoli Paulu kpa wa se kwagh ér se deen mbagenev kwaghbo ve.—Ôr Mbaefese 4:32.
14. Aluer mbahenen mba Yesu mba den ior akaabo a ve yô, kwagh la una mgbegha ve u eren nyi?
14 Yange gba u mbahenen mba Yesu vea deen mbagenev akaabo a ve nahan mba i de ve akaabo a ve la di kpa vea gema a deen mbagenev akaabo a ve. Yesu kaa ér: “Imbajir i ne er ne, ka i á ôr ne ye; man ikyaren i ne karen a mi ne kpaa, shi ka sha i je á kar ne mi ye.” (Mat. 7:2) Er se eren a mbagenev nahan kape se kpa a er a vese vough je la.—Gal. 6:7.
15. Yesu tese ér doo u nan mbagenev ibo gagh ga nena?
15 Yesu yange pine mpin sha u wasen ior u fan er i lu sha mi ga u nan mbagenev ibo gagh yô. A kaa ér: “Inja na nan man u nengen anivurkon u a lu anmgbian wou ken ishe, kpa gungurkon u u lu ken ishe you yô, u we u ikyo ga? Shin ú er nan man ú kaa a anmgbian wou wer: De, m̱ dugh u anivurkon ken ishe, man nenge, gungurkon u gem u lu u ken ishee?” (Mat. 7:3, 4) Or u nan soon u nan mbagenev ibo sha akaa ka nan nenge a anivur kwagh u a lu ken “ishe” i anmgbian u nan la. Inja na yô, nan ngu kaan ér anmgbian u nan henen kwagh sha inja ga. Ka a lu ankwagh u cuku er anivurkon nahan kpa nan soo ér nana “dugh” keng. Ka nan kar sha imanger je ér nana wase anmgbian u nan sha er nana nenge tsembelee yô.
16. Se fatyô u kaan ser Mbafarishi lu a “gungurkon” ken ishe sha ci u nyi?
16 Mbahemenev mba kwaghaôndo u Mbayuda yange ve soo u nan mbagenev ibo kpen kpen. U tesen ikyav yô, orgen u Kristu bugh un ashe yange kaa ér Yesu due hen Aôndo, Mbafarishi mba ongo yô, ve ôr sha ishima vihin ér: “I mar u ken asorabo eleghee, kpa u gem u tesen se yee?” (Yoh. 9:30-34) Mbafarishi yange ve lu a mfe u ôron ijir i vough er Yehova nahan ga, sha nahan yô, ve lu a “gungurkon” ken ishe ve shi ve pir ashe kpa kighir sha mi. Nahan Yesu kaa ér: “We, orimangeregh ne, vande dughun gungurkon ken ishe you kera, nahan man u nenge dedoo sha u ú za dugh anivurkon la ken ishe i anmgbian wou kera ye.” (Mat. 7; Luka 6:42) Aluer se kange ishima ser se eren a mbagenev doo doo yô, se zeren keren ser se naan anmgbianev asev ibo hanma shighe ga. Kpa se umbur ser se cii se yina, nahan se kera naan mbagenev ibo gagh ga.
Doo u Se Eren a Mbagenev Nena?
17. Se eren a mbagenev er i tese ken Mateu 7:12 nahan nena?
17 Yesu yange pase ken Ityesen na i sha Uwo la ér Aôndo eren a mbatomov nav doo doo sha u ungwan mbamsen vev, er ter ka nan er a wan u nan nahan. (Ôr Mateu 7:7-12.) Nahan doo u se fa ser Yesu wa se tindi u injaa ne, ér: “Akaa cii a i sar ne ka ior ve̱ er ne yô, ne kpaa er nen ve di nahan je.” (Mat. 7:12) Saa se eren a mbagenev doo doo ve se tese ser se mba mbadondon mba Yesu Kristu mimi ye.
18. I tese ken “atindiakaa” ér se eren a mbagenev er se soo ser ve eren a vese la nena?
18 Yesu ôron er i doo u se eren a mbagenev er se soo ser ve eren a vese la been yô, shi seer ér: “Gadia ka atindiakaa kua uprofeti je la.” Shighe u se lu eren a mbagenev sha gbenda u Yesu a tese la yô se mba eren sha kwagh u a lu ken “atindiakaa” la, ka akaa a a lu ken Genese zan zan Duteronomi je la. Takerada u Genese zan zan Duteronomi tese er Yehova a we ishima u veren vor u ua kar a ifer kera la tseegh ga, shi í pase atindi a Aôndo na ikyurior i Iserael sha ikyev i Mose ken inyom i 1513 la kpaa. (Gen. 3:15) Akaa agen a atindi la tese yô, ér Mbaiserael ve luun wang shi ve de sangen a sange ior ga shi ve eren a mbaatsanev kua ushirmbaiorov doo doo.—Lev. 19:9, 10, 15, 34.
19. I tese ken “uprofeti” ér se eren a mbagenev dedoo nena?
19 “Uprofeti” mba Yesu ôr kwagh ter la lu akaaôron a profeti a a lu ken Ruamabera u Mbaheberu la. Ruamabera ne ôr akaaôron a profeti a Mesiya a a kure sha Kristu yô. Shi a tese ér Aôndo veren ior nav doo doo shighe u ka vea er kwagh u doon un shi vea er a mbagenev sha inja yô. Ikyav i tesen yô, profeti Yesaia yange wa Mbaiserael kwagh ér: “TER ngu kaan nahan er: Waan nen ijirôron ikyo, eren nen perapera . . . Saan or u nan eren nahan la, iyol, man wan u or u nan taver ishima sha mi la . . . man nan ze uwegh sha u eren ma kwaghbo kpaa ga yô.” (Yes. 56:1, 2) Sha mimi yô, Aôndo soo ér ior nav ve eren akaa a doon a mbagenev.
Eren a Mbagenev Dedoo Hanma Shighe Cii
20, 21. Ikpelaior yange i er sha Ityesen i Yesu i sha Uwo la nena, man doo u ú hen sha mi sha ci u nyi?
20 Se time sha akaa a injaa kpuaa a Yesu yange ôr ken Ityesen i sha Uwo la. Nahan je kpa, se nenge er yange lu ior mba ve lu ungwan a na la ken ishima yô. Bibilo kaa ér: “Tsô er Yesu been akaaôron ne yô, kpiligh ikpelaior iyol a ityesen Na; gadia A tese ve er ka or u lun a tahav nahan, lu er mbangeren vev ga.”—Mat. 7:28, 29.
21 Sha kpôô yô, Yesu Kristu lu “Orwasenmhen u Kpilighyol” u i tsengaôron kwagh na la. (Yes. 9:6) Akaa a Yesu ôr ken Ityesen na i sha Uwo la tese ér a fa gbenda u Ter na nengen mbagenev yô. Heela tseegh ga, kwaghôron la shi ôr akaa a se er ve se zua a msaanyol u mimi yô man er se palegh ijimba i eren yô man kwagh u una wase se u eren perapera yô man kwagh u se er ve uma wase u ken hemen la una lu ken mkpeyol man mkor yô kua akaa agen kpaa. Nahan doo u ú hide shi u time ken takerada u Mateu ityough 5 zan zan 7 shi u er msen sha akaa a u tim sha mi la ga zee? Hen sha akaawan a Yesu a er ker la zulee. Shi er tom sha akaa a Kristu a er ken Ityesen na i sha Uwo la kpaa. Akaa ne aa wase u u seer fan u eren akaa a doon Yehova ishima shi u fa u eren a mbagenev sha inja shi eren akaa a dedoo kpaa.
Ú Na Mlumun Wer Nyi?
• Doo u se eren a mbaihyomov asev nena?
• Doo u se deen mbagenev akaabo a ve sha ci u nyi?
• Yesu ôr ér nyi sha kwagh u ôron mbagenev ijir laa?
• Se eren a mbagenev er i tese ken Mateu 7:12 nahan nena?
[Study Questions]
[Blurb on page 10]
Ú fa er i hii ve Yesu a kaa ér: “De gbe nan nen or ibo gagh ga” kpa?
[Picture on page 8]
Doo u se eren msen sha ci u mba ve tev se a ican sha ci u nyi?
[Picture on page 10]
Ú eren a mbagenev er u soo wer ve eren a we nahan kpa?