Tôô Ashe A Ou Sha agbilinakaa Kera!
Tôô Ashe A Ou Sha agbilinakaa Kera!
“Gemam ashe kera sha u kenger gbilinkwagh, man taver uma wam u zan sha igbenda You.”—PS. 119:37.
1. Ashe ase nga se a inja nena?
NENGE ashe ase a lu kwagh u injaa sha wono! Ka se nenge a mluashe man igbanger i ikyasen yase sha ashe fese. Ashe a ase ka a wase se u fan azende a dedoo shin kwaghbo u se palegh yô. Sha a ashe a ase ne, ka se nenge a akaa a doon kenger shi se wuese ityom i kpilighyol i igbetar, shi ka se nenge a akav a tesen ér Aôndo ngu, shi ngu a icivir kpaa. (Ps. 8:3, 4; 19:1, 2; 104:24; Rom. 1:20) Er ashe a wasen se u kaven kwagh ken ishima yô, nga a wase se kpishi u zuan a mfe u Yehova shi nan un jighjigh kpaa.—Yos. 1:8; Ps. 1:2, 3.
2. Doo u se wa ikyo sha kwagh u se kenger la sha ci u nyi, man se fatyô u henen nyi sha msen u orpasalmi er sha gbashima laa?
2 Nahan kpa, ashe a ase shi aa fatyô u kenger kwagh u una na se er kwaghbo yô. Ashe man ishima mba eren tom imôngo, je yô, kwagh u se kenger sha ashe la una fatyô u ivin se a mbaawashima kua asaren ken ishima. Shi er se lu ken tar u u lu sha ikyev i Satan Diabolo, u u we ijimba shi iermberyolough i hembe gban ior ishima yô, ka i shi tesen se ufoto kua ngeren mba yôôn akaa, mba aluer ashe gber se a gber shami tseegh kpa vea na se fatyô u eren kwaghbo fese yô. (1 Yoh. 5:19) Nahan kera taver se u kaven er hii ve orpasalmi yange zamber a Aôndo ôr mkaanem man ga, ér: “Gemam ashe kera sha u kenger gbilinkwagh, man taver uma wam u zan sha igbenda You.”—Ps. 119:37.
Er Ashe a Ase a a Fatyô u Meen Se La
3-5. Ka kwaghôron u Bibilo u nyi a tese ér u̱ se den ser ashe ase a mee se la ka kwaghbo?
3 Nenge ase kwagh u yange er Ifa, kwase u hiihii la. Satan kaa a na ér aluer a ya ityamegh ki kon u “fan kwagh u dedoo man kwagh u bo” la yô, ashe a na aa “bugh.” Yange a doo Ifa kpishi er fa wener ashe a na aa “bugh” yô. Zum u Ifa “nenge er kon la u doo u yan, man shi er u doo ashe kpaa, man u lu kwagh u saren sha u nan or kwaghfan yô,” isharen i lu a mi i yan ityamegh ki kon ki i ta cin ér i de ye ga ne seer kenden ken a na. Er Ifa kenger kon la man sar un tsung u yan u yô, kwagh la na un u peren tindi u Aôndo. Nom na, Adam kpa hemba Aôndo ato, nahan kwaghbo va sha uumace cii.—Gen. 2:17; 3:2-6; Rom. 5:12; Yak. 1:14, 15.
4 Sha ayange a Noa la, mbatyomov mbagenev hemba Aôndo ato sha ci u kwagh u ve nenge a mi yô. Genese 6:2 ôr kwagh ve ér: “Ônov mba Aôndo nenge ônkasev mba iorov doo ashe; tsô ve er kasev mba sha asema a ve cii.” Er ve kenger ônkasev mba iorov tsung yô, isharen i sha gbaaôndo ga i yaven a uumace kende ken mbatyomov mba hemban ato mban, nahan ve mar ônov mba wan ipila tsung. Mvihi u or sha ayange la na yô, uumace sha won cii tim, mase shin Noa vea tsombor na tseegh.—Gen. 6:4-7, 11, 12.
5 Anyom nga kar uderi imôngo yô, Akan, Oriserael la “nenge” a akaa agen ken gar u Yeriko, u i ngohol sha uitya la, sar un, maa a za ii a. Aôndo yange wa tindi ér hanma kwagh u ken gar la cii yô i̱ tim, i̱ mase shin akaa agen aa yange lu u a yar tom a mi ken mcivir u Yehova yô. Yange i ta Mbaiserael icin ér: “Kura nen iyol sha kwagh u i te icin sha mi la, i̱ de kera lu u zum u né tsegha un yô, né gema né” tôô akaa agen ken gar la ga yô. Er Akan hemba ato yô, ityav za hemba Mbaiserael ken gar u Ai, i wua ve ior kpishi. Akan tuna iv nav mbura zan zan i va kar ponon un. Akan kaa ér: “Er m nenge” a akaa la yô, “sarem, tsô m tôô akaa la.” Nahan isharen i ashee i Akan nyôr a na ken mtim, “kua akaa a a lu a mi cii.” (Yos. 6:18, 19; 7:1-26) Lu kwagh u i ta un icin sha mi la sar Akan ken ishima ye.
Gba u Se Kôr Iyol Yase Tsaha
6, 7. Ka “ayom” a nyi Satan a hemban meen ior a mini, man mbayôôn kasua mba meen ior sha ayom shon nena?
6 Nyian ne, uumace mba tagher a ameen sha inja gbenda u Ifa man mbatyomov mba hemban ato kua Akan yange ve tagher a mi la nahan vough. Ken “ayom” a Satan cii, kwagh u a hemban meen uumace a mi yô, ka “isharen i ashee.” (2 Kor. 2:11; 1 Yoh. 2:16) Mbayôôn kasua mba sha ayange ne fa er kwagh u ior ve nengen a mi sha ashe a ve la ka a benden a ve yô. Orkasua u vesen ugen ken tar u Yuropa kaa ér: “Ashe ka ilyeegh ki iyolough ki ki hembe meen ior yô. Nga a hemen alegh a iyolough agen cii, shi nga a tahav mbu mbua na yô, kwagh u ior ve fe ér ka u hemban doon la je kpa vea kera er un ga.”
7 Nahan, kera taver se u kaven er i hii ve mbayôôn kasua ka ve zer tesen se ufoto sha ayom sha u se nenge a ityomaveegh ve shin akaa a ve eren la, nahan i sar se u yamen akaa shon ga! Ortimenshaakaa ugen ken tar u Amerika u a hen a fe er kasua u yôôn a benden a ior yô, kaa ér, “mba yôôn kasua ér ior ve fa kwagh u i soo u teen la tseegh tsô ga, kpa ka ve hemban nôngon ér vea kende ior isharen sha, nahan ve za yam kwagh u i yôô la.” Ashighe kpishi ka i lu ufoto mba ijimbagh mba moughon or a isharen i eren ijimba la ka i tesen ye. Sha nahan yô, gba kpee u se kôr iyol yase tsaha sha kwagh u se kenger la kua u se den ser a nyôr se ken ishima la!
8. Bibilo pase ér ka hange hange u se kura ashe a ase nena?
8 Isharen i iyolough man isharen i ashee ia fatyô u benden a Mbakristu mba mimi kpaa. Sha nahan yô, Mkaanem ma Aôndo taver se ishima ér se kôr iyol yase tsaha sha akaa a se kenger man aa a saren se u lun a mi la. (1 Kor. 9:25, 27; Ôr 1 Yoh. 2:15-17.) Orjighjigh Yobu yange kav er ashe a ve a isharen ken a vese yô. A kaa ér: “M ya ikyur a ashe am; nahan á er nan man me kenger sha iniunkwasa?” (Yobu 31:1) Yobu venda u benden kwase ave iyol sha gbenda u ijimbagh tseegh tsô ga, kpa de ér una hen imba kwagh la ken ishima na tsô kpaa ga. Yesu tese er i lu hange hange u se wanger asema sha mbamhen mba ijimbagh zum u a ôr mkaanem man la, ér: “Hanma or u nana kenger kwase sha u nana tôm un yô, nan er idya a na ken ishima je ve.”—Mat. 5:28.
Agbilinakaa a i Doo u Se Palegh La
9. (a) Gba u se hemba wan ikyo shighe u se lu eren kwagh sha Intanet sha ci u nyi? (b) Aluer or nenge foto u ijimbagh zevera kpa, kanyi ia fatyô u duen kere?
9 Ken tar u hegen ne, ior mba hemban “nengen” ufoto mba ijimbagh ken igbar cii, hemban je yô, sha Intanet. Ka sea zaan sha ajiir a tesen ufoto mbara sha Intanet ga je kpa, ufoto mba shon ve keren se ityô! Shighe u se lu zan sha ajiir a tesen ufoto mban sha Intanet ga kpa, se fatyô u nengen ve abur abur nena? Alaghga ma kasua u yôôn sha foto u ijimbagh una gba duen sha kômputa wou abur abur tsô. Shin alaghga a tindi u a loho sha Intanet, ú ú lu inja er ka u bo ga yô, kpa u bughun u yô, maa ua hingir foto u ijimbagh u i er ér a de miren sha kômputa fele ga yô. Nahan aluer or nenge a foto ne kpase maa nan kough sha kpa, nana lu a foto u nan nenge a mi abu la ken ishima her. Aluer or nenge foto u ijimbagh zevera je kpa kwaghbo u vihin tsung una fatyô u duen ker. Kwagh la una fatyô u nan or nana kera lu a imoshima i wang ga shi a taver nan kpishi u koghun foto u ijimbagh la ken ishima i nan kera. U hemban vihin je yô, aluer or ngu “kenger” ufoto mban yô, tese ér nan ngu a wua isharen i ijimbagh ken ishima i nan ga.—Ôr Mbaefese 5:3, 4, 12; Kol. 3:5, 6.
10. Er nan ve ufoto mba ijimbagh ve hembe lun kwaghbo sha ci u mbayeve, man aluer ve nenge yô, kanyi ia due kere?
10 Isharen i sha gbaaôndo i mbayev ve lu a mi i soon u fan akaa la ia fatyô u urugh ve u za nengen ufoto mba ijimbagh. Aluer ve nenge yô, alaghga kwagh shon una bende a gbenda u ve nengen kwagh u yavaor la gbem sha won. Ibaver igen kaa ér, isharen la ia na vea lu a mnenge u kpeegh sha kwagh u yavaor shi “vea va er ivaa je kpa, ican a er ve u lun ker kundu kundu, shi vea kenger kasev sha gbenda u yaven a ve la tseegh shi vea soon u nengen ufoto mba ijimbagh hanma shighe, man kwagh ne una na yô, vea kera fatyô u veren ishima sha makeranta u henen ga shi kwagh shon una bende a ikyar i ve ye la man mlu ve a ior mba ken icombor ve kpaa.” Kwagh u a hembe vihin cii je yô, ka gbenda u ieren ne ia bende a ve shighe u vea va er ivaa la.
11. Ôr kwagh u a tese er u kenger ufoto mba ijimbagh ka kwaghbo la.
11 Anmgbian ugen ken Kristu nger ér, “ufoto mba ijimbagh yange lu kwagh u hemba taver mo u den ken akaa a m er hingir ilyeegh ken amo la cii. Zan zan hegen je kpa, m nengen a ufoto mban sha ashighe a hemban vihin cii, zum u ka mea ungwa ihumakwagh i dang mape shin ityogholough mbigenev shin mea nenge a ma kwagh ugen, shin mhen u kpeegh ka una vam ken ishima yô. M nôngon a kwagh ne ayange ayange, hanma shighe cii.” Anmgbian ugen di, shighe u lu wanye la, nenge magazin mba ijimbagh mba ter na u fan Aôndo ga, shighe u mbamaren nav lu her ga yô. A nger ér: “Ufoto mbara yange ve bende a mhen wam u uye la sha gbenda u bo kpen kpen! Er anyom a kar hegen 25 nahan je kpa, taver mo u hungur ufoto mban ne. M nôngo sha utaha mer ve karem ken ishima sha kpa, mba di her tsô. Shin er m henen sha kwagh u ufoto mban ga nahan kpa, kwagh ne na yô, ishima ka i naan mo ibo.” Nenge i doo u se palegh u kenger agbilinakaa sha er se tôô imba u ikya la ken ishima ga sha wono! Or a fatyô u eren kwagh la nena? Gba u nana nôngo sha afatyô u nan cii nana haa “hanma mhen abata sha u a̱ wa Kristu ikyo” yô.—2 Kor. 10:5.
12, 13. Ka agbilinakaa a nyi i gbe u Mbakristu vea palegh u nengene, man ka sha ci u nyi?
12 “Kwagh u dang” shin gbilinkwagh ugen u se palegh yô, ka iemberyolough i í tese iwoo-or shin ipila shin tsav mbu eren ker gayô i tese ér doo u zendan uyôughyôughmbaakaav la. (Ôr Pasalmi 101:3.) Yehova una pine mbamaren mba ken Kristu kwagh sha ufoto mba vea de ér i nenge hen uya vev la. Akperan nga ga, Orkristu u mimi môm kpa nana gba karen ishima tsô nyôron iyol ken akombo a civir ga. Nahan kpa, gba u mbamaren vea fa kwagh u fiim man usenema mba i tesen sha televishen iwer iwer la kua anumbe a vidio man ngeren mba i kper ufoto ker mba hômon kwagh man ityakerada i mbayev i í er kwagh u ahir a eren ker la.—Anz. 22:5.
13 Sea lu mbaganden shin mbayev kpa, se na nen ashe ase kwaghyan sha anumbe a sha vidio a ka a tese ipila kua ikyu i mba wan uuma vev ikyo ga la ga. (Ôr Pasalmi 11:5.) Mayange se penda nen ishima sha kwagh u Yehova a vende ér se de eren ga la ga. Umbur wer, Satan penda ishima u vihin mbamhen asev. (2 Kor. 11:3) U vihin shighe kpishi sha u nengen televishen shin fiim shin anumbe a i lumun a mi la je kpa una ya se shighe u civir Aôndo hen tsombor shin ôron Bibilo ayange ayange gayô wan agoyol sha mbamkombo mba tiônnongo la.—Fil. 1:9, 10.
Dondo Ikyav i Yesu La
14, 15. Ka kwagh u vesen u nyi yange er ken imeen i sha kwa tar i Satan mee Yesu laa, man Yesu yange fatyô u hemban kwagh shon nena?
14 Kwagh er vihi yô, se fatyô u palegh u nengen agbilinakaa agen ken tar u bo ne ga. Yesu je kpa yange i va a ambaakaa la sha a na. Kwa u sha utar u Satan nôngo ér Yesu a de eren ishima i Aôndo ga la, “diabolo yem a Na sha gôgôwo u taven tsung, tese Un ityartor i sha won cii kua icivir i i.” (Mat .4:8) Er nan ve Satan er nahana? Yange soo ér una yar tom a tahav mbu ashe a lu a mi u meen or la je ka u henen a hen ga. Luun er Yesu kenger sha iengem i ityartor i shin tar la cii yô, kwagh la ma mgbegha un u lun a isharen i hingir tagher tagher shin u. Kpa Yesu gema er nena?
15 Yesu yange ver ishima sha nagh ku saren ku i lu nan un la ga. Yange de ér asaren a bo a nyôr ken ishima na ga. Shi yange gba u una gbidye kwar ken ishima cii una mase vendan kwagh u Diabolo na un la ga. Yesu yange venda a Satan inyigh i môm. A kaa a Diabolo ér: “Yem kera, Satan.” (Mat. 4:10) Yesu yange har ishima na sha kwagh u ikyaryan na vea Yehova shi na Satan mlumun zua sha awashima na ken uma, ka u eren ishima i Aôndo je la. (Heb. 10:7) Yesu maa bunde ayom a Satan soo u meen un la.
16. Ka akaa a nyi se fatyô u henen ken ikyav i Yesu ver se i hendan a ameen a Satana?
16 Se fatyô u henen kwagh ken ikyav i Yesu la kpishi. Kwagh u hiihii yô, ma or u Satan a er nan ayom ga je kpa nan ngu ga. (Mat. 24:24) U sha uhar yô, kwagh u se har ashe sha mi la una fatyô u kenden se a isharen i bo shin i dedoo ken ishima. U sha utar yô, Satan una yar tom a “isharen i ashee” er a fetyô la cii sha u nôngon ér una tsume a vese. (1 Pet. 5:8) U sha unyiin yô, se kpa se fatyô u hendan a Satan, hemban je yô, aluer se venda ameen na a atimbir shio yô.—Yak. 4:7; 1 Pet. 2:21.
Ver Ishe You “Jighilii”
17. Er nena i doo u se de ser se za tagher a gbilinkwagh cii man se tsua kwagh u se er ga?
17 Iyol i se tsegh sha ci u Yehova la wa iceghzwa i undun gbilinkwagh kpa ker. Er se tende zwa ser se er ishima i Yehova yô, se kohol orpasalmi sha u kaan ér: “M kôvor angahar a am kera sha hanma gbenda u ifer, sha er me kura mkaanem Ou yô.” (Ps. 119:101) Doo u se vande tsuan kwagh u se er cii ve imeen ia va hen a vese ye. Akaa a Ruamabera a vende la cii, i pase se a wang. Se lan ayom a Satan ga. Lu hanma shighe Satan mee Yesu ér a gema awen a hingir ikpen beredii? Lu shighe u hôr kwaghyan ayange a 40 man aime 40 ve “ijen kôr Un” la. (Mat .4:1-4) Satan una fatyô u kaven shighe u i tum se iyol man shighe u se fatyô u gban ken imeen kpaa. Nahan ka hegen je i gbe u se nenge sha akaa ne vighe vighe ye. De we a wa ahô ga! Aluer se mba umbur iceghzwa i se er a Yehova la ayange ayange yô, se kange ishima dông ser se palegh kwagh u a lu u gbilinigh yô.—Anz. 1:5; 19:20.
18, 19. (a) Tese mkposo u ishe i “jighilii” man ishe i “bo.” (b) Er nan ve i doo u se za hemen u veren ishima sha kwagh u injaa, man Mbafilipi 4:8 wa se kwagh sha gbaa ne ér nyi?
18 Hanma iyange yô, ka se tagher a akaa a doon kenger a danen se. Hemba kan hange hange u ungwan kwagh u Yesu wa se ér se ver ishe yase “jighilii” la hegen cii. (Mat. 6:22, 23) Ishe i í lu “jighilii” yô, i har sha u eren kwagh môm tseegh; kwagh shon yô, ka u eren ishima i Yehova. Kpa ishe i “bo” gema wa atseregh shi ngi tem kwagh shi ngi kenger agbilinakaa kpaa.
19 Umbur wer, ashe ase nga a nyôr a akaa ken mhen wase man mhen wase di ngu a nyôr a mi ken ishima yase. Sha nahan yô, nenge i doo u ú za hemen u veren ishima sha kwagh u lun a inja sha wono! (Ôr Mbafilipi 4:8.) Sha mimi yô, doo u se kpa ma se er msen u orpasalmi lu er ne, ér: “Gemam ashe kera sha u kenger gbilinkwagh.” Nahan er se lu nôngon sha afatyô wase cii ser se er kwagh u se sen ken msen la yô, se fatyô u lun a vangertiôr ser Yehova una “taver uma [wase] u zan sha igbenda [na].”—Ps. 119:37; Heb. 10:36.
Kanyi i doo u se umbur sha kwagh u . . .
• gbenda u ashe man mhen man ishima ve eren tom imôngo laa?
• kwaghbo u una due ken u nengen ufoto mba ijimbagh laa?
• Mluainja u se veren ishe yase “jighilii” laa?
[Mbampin Mba Ngeren u Henen]
[Ufoto u sha peeji 23 la]
Ka agbilinakaa a nyi i gbe u Mbakristu vea palegh u kengere?