Yehova Ka “Aôndo U Bem”

“Aôndo u bem A̱ lu a ven cii.”—ROM. 15:33.

1, 2. Ka mzeyol u nyi i er kwagh sha mi ken Genese ityough 32 man 33, man yange kure nena?

 TÔÔ wer anngôôv uhar mba sôôn zuan ishigh. Gba u vea zua hen gar u Penuel, ikyua a pev u Yaboki, u lu vegher u sha ityoughkitaregh ki Ifi u Yordan la. Anngôôv mban lu Isou man Yakob, man ve kera zua ishigh ga ica i gba. Isou yange gema dyako na u waniunda la tee anngô na, Yakob. Zum u Isou ungwa ér Yakob ngu hiden yô, a mough a iorov 400 sha u za zuan ishigh a na. Yakob ongo nahan yô, mciem gba un iyol kpishi. Yange hen ér ishima ngi vihin anngô na her, nahan alaghga una soo u wuan un. Tsô Yakob tindi mbatomov nav a ilev ér ve za na Isou iyua. Hanma kwe uile yange ua va sôôn je, mbatomov mba Yakob ve kaa a Isou ér ka iyua i anngô na a tindi un a mi yô. Yakob yange tindi Isou a ilev hemba 550.

² Shighe u anngôôv mban za zua ishigh la, lu nyi i eree? Yakob yange taver ishima shi hide a iyol na ijime kpaa. Er lu zan ape anngô na Isou lu la, a gure inya kwa taankaruhar! Kpa cii man shighe ne yô, Yakob vande eren kwagh u hemba lun hange hange yô. Yange er msen hen Yehova, sôn un ér a kura un sha ikyev i Isou. Yehova ungwa msen na la. Bibilo kaa a vese ér: “Isou kura ayem za kohol un kuve un, kamber un ave sha mon, gba susen un zwa.”—Gen. 32:11-20; 33:1-4.

3. Kwagh u Yakob vea Isou u i er ken Bibilo la tese se nyi?

³ Kwagh ne tese ér, gba u se er hanma kwagh u se fetyô cii sha u sôron mbamzeyol  mba ve lu hen atô wase vea mbagenev ken tiônnongo la. Aluer se er nahan ga yô, se vihi bem man mzough u tiônnongo. Yakob yange er ma kwagh u bo ga. Yange gba u una kaa a anngô na Isou ér a ya un anyi ga. Ka Isou dyako na u waniunda la yange gba un kwagh ga ve gema tee Yakob sha kwaghyan u hen icin i môm tseegh ye. Kpa Yakob er hanma kwagh u fatyô cii sha er vea lu ken bem yô. (Gen. 25:31-34; Heb. 12:16) Kwagh u Yakob er ne tese ér doo u se nôngo kpoghuloo se lu ken bem vea anmgbianev asev mba nomso man mba kasev mba ken Kristu. Kwagh ne shi tese ér, ka sea sôn Yehova ser a wase se se er kwagh ne yô, a ungwa se. Akav agen kpa nga ken Bibilo kpishi a a tese se er se lu ken bem vea mbagenev yô. Se time sha akav ne agenegh.

Ikyav I Hemban Doon I Se Dondo Yô

4. Aôndo yange er nyi sha u yiman uumace sha ikyev i isholibo man ku?

⁴ Or u nan hembe veren ikyav i keren bem yô ka Yehova. Un ka “Aôndo u bem.” (Rom. 15:33) Hen ase sha akaa a Yehova a er sha ci wase sha u se lu akar a na la. Er se dugh ken tsombor u Adam man Ifa yô, se mba mbaasorabo. Nahan se kuma u ngohol “injar i isholibo i kimbin” la. (Rom. 6:23) Nahan kpa, er se doo Aôndo ishima kpishi yô, a soo u yiman se sha ikyev i isholibo man ku. Nahan a tindi Wan na u ishima ishima, Yesu u lu vea na sha la, ér i va mar un a lu or u vough shi a kpe sha ci u asorabo ase. Man yange doo Yesu u eren ishima i Ter na, shi nan nagh sha uma na sha ci wase. (Yoh. 10:17, 18) Yehova maa nder Yesu shin ku shi na un uma u ken jijingi. Yesu yemen sha yô, a za na Yehova injar i nagh ku a na sha uma na la. Nagh ku ipaan kun yima mba ve gem ishima sha asorabo a ve cii, sha ikyev i ku u tsôron.—Ôr Mbaheberu 9:14, 24.

5, 6. Nagh ku ipaan ku Yesu kura wase uumace u hingir azende a Aôndo nena?

⁵ Uumace yange ve hingir mbaihyomov mba Aôndo sha ci u isholibo. Nagh ku ipaan ku Yesu kura wase uumace nena? Yesaia 53:5 kaa ér: “Mtsaha u van se a bem la, gema lu sha a Na; ka sha igbidiv Nav man i wanger se ye.” Nagh ku ipaan ku Yesu la na yô, hingir u uumace mba ungwan tindi vea fatyô u yan ikyar vea Aôndo. Shi Bibilo kaa ér: “Ken a Na yô, se mba a mpaa u sha awambe Na man shi mde u gbev mbu nôngon.”—Ef. 1:7.

⁶ Bibilo ôr kwagh u Yesu ér: “Doo m-iv u Aôndo cii u teman ken a Na je.” Inja na yô, Aôndo ngu eren tom a Yesu sha u kuren awashima na. Man awashima na la kanyi? Ka sha u una “hime akaa cii a iyol Na” shi una “va a bem sha awambe” a Yesu Kristu. “Akaa cii” a Aôndo a lu himen a iyol na, shin a lu geman a hingir azende a na la, ka “akaa a a lu shin tar man akaa a a lu Sha” la. Akaa ne kanyi?—Ôr Mbakolose 1:19, 20.

7. Kanyi i lu “akaa a a lu Sha” man “akaa a a lu shin tar” laa?

⁷ Sha ci u nagh ku ipaan ku Yesu kura yô, ‘i na [Mbakristu mba i shigh ve mkurem la] ishô,’ ve hingir ônov mba Aôndo shi “mba bem bem a Aôndo.” (Ôr Mbaromanu 5:1.) Bibilo yila ve ér “akaa a a lu Sha” la, sha ci u mba a ishimaverenkeghen i yemen sha, shi vea za “tema tor sha tar,” shi vea lu upristi kpaa. (Mpa. 5:10) “Akaa a a lu shin tar” la di ka uumace mba ve gem asema sha asorabo a ve, mba vea lu uma shin tar gbem sha won la.—Ps. 37:29.

8. Ikyav i Yehova la ia wase u shighe u akaa a ze iyol ken tiônnongo nena?

⁸ Mkaanem ma Paulu ôr a Mbakristu mba i shighe ve mkurem mba ken Efese la tese iwuese i yange lu a mi sha nagh ku ipaan la yô. A kaa ér Aôndo “ngee a mhôônom ma zungwen” shi “A na se uma a Kristu imôngo je er se lu kpenegh ken gbev mbu nôngon  la.” A kaa ér Aôndo yima se “sha mlumun u sha mhôôn.” (Ef. 2:4, 5) Se cii, mba vea yem sha la man mba vea lu shin tar la cii, se mba a iwuese kpishi sha mhôônom ma zungwen man mlumun u sha mhôôn u Aôndo. Se mba a iwuese kpishi sha hanma kwagh u Yehova a er sha er uumace vea lu bem a na la cii. Ashighe agen ka se lu a uzayol mba vea fatyô u vihin mzough u tiônnongo yô. Sha ashighe ne, doo u se umbur ikyav i Aôndo la, nahan se ker u lun ken bem a anmgbianev asev mba nomso man mba kasev.

Hen Kwagh sha Ikyav i Aberaham man i Isaka La

9, 10. Aberaham yange tese ér un soo u lun bem bem a mbagenev nena?

⁹ Bibilo ôr kwagh u Aberaham ér: “Aberaham na Aôndo jighjigh nahan A gema kwagh la hingir perapera na je la, man shi er: I yila un er ikyar u Aôndo.” (Yak. 2:23) Gbenda môm u Aberaham tese ér un na Yehova jighjigh yô, lu sha u lun bem bem a mbagenev. U tesen ikyav yô, yange anyiman gba hen atô u mbakuranilev mba Aberaham vea mbakuranilev mba anngô na, Loti. (Gen. 12:5; 13:7) Aberaham man Loti kure ikyaa ér hemba doon u vea pav. Nenge ase kwagh u Aberaham er ken mlu u taver ne la. Yange tôô wener, er un lu u vesen shi un ye ikyar a Yehova kôôsôô yô, ka un una tsua kwagh u a er ga. Kpa a gema a tese ér un soo u lun ken bem a anngô na.

¹⁰ Aberaham kaa a anngô na ér: “Ayôôso a̱ de luun mo a we ga, man hen atô u mbakuranilev av a mba ou kpaa ga, gadia se mba anmgbianev je.” Shi a kaa ér: “Tar ne cii, u ngu a ian sha mi gaa? Pav a mo kera tsô; wea zaan ken imese yô, mo me za ken iyan; man wea zaan ken iyan yô, mo me za ken imese.” Loti tsua ijiir i i hemba doon cii la. Aberaham lumun kwagh u Loti tsua la, yange vihi ishima a na ga. (Gen. 13:8-11) Se fa kwagh ne sha ci u, shighe u mbaihyomov kôr Loti yem a na uikyangen yô, Aberaham mough fefa sha u za yiman un.—Gen. 14:14-16.

11. Aberaham yange lu bem bem a Mbafiliti mba ve wa ndor a na la nena?

¹¹ Shi hen sha kwagh u Aberaham yange nôngo sha afatyô na ér una lu bem bem a Mbafiliti mba ve lu mbawanndor a na ken tar u Kanaan la. Mbafiliti yange ve ngohol ijôr i mbatomov mba Aberaham dugh ken Bersheba yô sha apera. Sha ikyaa ne kpa Aberaham er ma kwagh shin ôr ma kwagh ga. Shighe kar yô, tor u Mbafiliti za hen Aberaham ér una za ya ikyuryan i bem vea Aberaham. Aberaham bum ér una eren kwagh a tsombor u tor la kundu kundu. Aberaham yange bum a tor la kera cii ve mase pasen un kwagh u ijôr i mbatomov nav ngohol her a na sha apera la ye. Tor la ongo kwagh u ijôr la yô, kpiligh un iyol, nahan a hide a i̱ a na Aberaham. Nahan Aberaham za hemen u lun shir ken tar la ken bem.—Gen. 21:22-31, 34.

12, 13. (a) Isaka yange dondo ikyav i ter na nena? (b) Yehova yange ver iniôngon i Isaka nôngo ér una lu bem bem a mbagenev la doo doo nena?

¹² Isaka, wan u Aberaham kpa yange soo bem er ter na nahan. Yange er kwagh u fatyô cii sha u lun ken bem vea Mbafiliti. Er kwaghyan lu ken tar la ga yô, Isaka man tsombor na due ken Ber-lahai-roi, ken Imbusutariyan, ve za tema ken gar u Gera, u inya hemba doon her la. Gar ne lu u Mbafiliti. Yehova ver Isaka doo doo, nahan a lu a iyiav kpishi shi lu a ilev kpa kpishi. Mbafiliti maa gba eren un iyuhe. Yange ve soo ér Isaka a za hemen u seer a seer ga, nahan ve cir azôr a na. Ken masejime yô, tor u Mbafiliti kaa a Isaka ér: “Yem hen vese kera.” Isaka er kwagh u tor u Mbafiliti kaa un la sha er un lu bem bem a Mbafiliti yô.—Gen. 24:62; 26:1, 12-17.

¹³ Isaka man tsombor na mba yemen kera  yô, mbakuranilev nav shi dugh ijôr igen. Mbakuranilev mba Mbafiliti shi mough ayôôso a mbakuranilev mba Isaka sha ci u ijôr la, ve kaa ér mngerem mara ka ma vem. Isaka soo u eren ayôôso sha kwagh u ijôr la ga, vough er ter na nahan. A gema a kaa a mba shiren un ér ve time ijôr igen. Ijôr ngila kpa shi Mbafiliti gba ayôôso sha mi. Kwa u ngun kpa, er Isaka soo bem yô, a mough a tsombor na kua hanma kwagh u lu a mi cii yem pe gen. Mba shiren un time ijôr hen ijiir la, Isaka yila i̱ ér Rehoboti. Shighe kar yô, a mough a yem vegher u ken Imbusutarimese la, hen Bersheba, ape inya hemba doon la. Yehova ver un doo doo hen ijiir la shi kaa a na ér: “De cie ga, gadia M ngu a we, Me ver u doo doo, Me seer tsombor wou sha ci u wanakiriki Wam Aberaham.”—Gen. 26:17-25.

14. Shighe u tor u Mbafiliti va u va yan ikyur a Isaka la, Isaka tese ér un soo u lun ken bem a na nena?

¹⁴ Isaka yange una soo yô, ma er ayôôso sha ci u azôr a mba shiren un time la. Tor u Mbafiliti yange fa er Yehova lu veren Isaka doo doo sha hanma kwagh u lu eren yô. Zum u tor la va hen Isaka hen Bersheba vea mbatomov nav sha u va yan ikyur a na yô, a kaa a na ér: “Se nenge dedoo er TER A lu a we yô.” Kpa Isaka vande moughon twev acin imôngo sha er una lu ken bem a mbagenev yô. Yange soo u eren ayôôso ga. Kwa ne kpa, zum u tor va hen a na vea mbatomov nav la, Isaka tese ér un soo u lun ken bem vea tor. Bibilo kaa a vese ér: “A yôr ve iwer, ve ya, ve ma. Kper nan ve mough pepe je, ve bum ayol a ve; tsô Isaka na ve gbenda, ve mough her a na bem bem.”—Gen. 26:26-31.

Hen Kwagh sha Ikyav i Yosev La

15. Er nan ve anngôôv mba Yosev faantyô u lamen a na ken bem ga?

¹⁵ Bibilo kaa ér Yakob, wan u Isaka “lu or u kumbur ga.” (Gen. 25:27) Er se vande henen nahan, Yakob yange er kwagh u fatyô cii sha u lun vea anngô na Isou ken bem. Ikyav i dedoo i ter na Isaka la yange i wase un kpishi. Ônov mba Yakob yange ve hen kwagh sha ikyav na la je he? Ken mbayev nav mba 12 mbara cii, Yakob hemba soon Yosev. Yange ungwan ter na shi naan un icivir, shi lu wan u Yakob na un jighjigh yô. (Gen. 37:2, 14) Kpa Bibilo kaa ér anngôôv mba Yosev mba vesen gba un iyuhe je, ve kera faantyô u lamen a na ken bem ga. Yange ve kôr un ihyom kpishi, ve tee un hingir kpan, maa ve za tsugh ter ve ér ka ma inyamkyume i woo un ye.—Gen. 37:4, 28, 31-33.

16, 17. Yosev yange tese anngôôv nav ér un ngu anmgbian u soon bem nena?

¹⁶ Yehova yange ver Yosev doo doo. Shighe kar yô, Yosev hingir mue-tor u tar u Igipiti, inja na yô, yange hingir or u sha uhar u hemban lun a tahav ken tar u Igipiti cii. Zum u zegejen gba ken tar u Kanaan yô, anngôôv mba Yosev za ken Igipiti sha u za yamen kwaghyan. Er ve za nenge a Yosev ken tar u Igipiti je kpa, ve fa un ga, alaghga tsô lu sha ci u akondo a Mbaigipiti a á hua la. (Gen. 42:5-7) Yosev yange una soo yô, ma er a anngôôv nav vough er yange ve er a na kua ter na nahan. Kpa Yosev er kwagh u fatyô la sha u lun a ve ken bem. Yange mba tesen ér ve gema ishima yô, Yosev pase ve or u un lu yô. A kaa ér: “Asema a̱ de vihin ne ga, shi i̱ de kera cier ne iyol er ne teem heen kpaa ga, gadia ka sha u yiman uma u ior, Aôndo A tindim er m̱ vande hemen a ven ye.” Maa a suse anngôôv nav cii zwa, a lu kuven ve vaan.—Gen. 45:1, 5, 15.

¹⁷ Yakob kpen kera yô, anngôôv mba Yosev hen ér alaghga Yosev una soo u oron iyev sha a ve. Mba er Yosev kwagh sha mi yô, a “vaa,” a kaa a ve ér: “De cie nen ga, me koso ne kua ônov enev mba kiriki.” A “sur ve asema, a ôr ve kwagh sha asema ve.”—Gen. 50:15-21.

 ‘Ka sha ci u Ityesen Yase I Nger Ye’

18, 19. (a) Kanyi u hen hen ior mba se ter ve ken ngeren ne laa? (b) Kanyi se va hen ken ngeren u dondon nee?

¹⁸ Apostoli Paulu nger ér: “Akaa a i vande ngeren la cii ka sha ci u ityesen yase lu i nger a ye, lu sha u se̱ lu a ishimaverenkeghen” yô. (Rom. 15:4) Ka sha nyi gbenda se zough a mtsera sha u timen sha ikyav i Yehova i doon tsung la kua sha kwagh u Ruamabera a er se sha kwagh u Aberaham man Isaka man Yakob kua Yosev laa?

¹⁹ Aluer se hen sha kwagh u Yehova a er sha u se lu a ian i hingir azende a na la yô, a sar se u eren hanma kwagh u se fetyô cii sha u lun ken bem a mbagenev. Kwagh u Bibilo i er se sha kwagh u Aberaham la tese ér mbamaren vea fatyô u veren mbayev vev ikyav i dedoo shi tesen ve u lun ken bem a mbagenev kpaa. Shi se fa er Yehova a veren iniôngon i mba ve keren bem la yô. Kwagh ne wase se u fan er i hii ve yange Paulu nger ér “Aôndo u bem” yô. (Ôr Mbaromanu 15:33; 16:20.) Ngeren u dondon ne una pase er hii ve Paulu kaa ér gba u se lu ken bem la, kua gbenda u se er nahan la kpaa?

Ú Hen Nyi?

• Yakob yange ker bem shighe u za mgbôghom u una kohol Isou la nena?

• Kwagh u Yehova a er sha u uumace ve lu a ian i lun ken bem vea na la wase u nena?

• Kwagh u ior mba keren bem, er Aberaham man Isaka man Yakob man Yosev nahan la tese u nyi?

[Mbampin mba ngeren u henen]

[Foto u sha peeji 23]

Ka kwagh u hange hange u nyi Yakob yange er sha u keren ér una lu ken bem vea Isou?