1-3. Ior mba ngise ve lu mba wanndor a Yesu la nenge ityesen na nena, man lu nyi ve fa sha kwagh na ga?

KPILIGH mba ve lu ungwan a na mbara cii iyol. Wanyekwaor Yesu tile ken shinagoge lu tesen ve. Lu or u he hen ve ga, gadia a vese hen gar ve, shi er tom u kapinta hen atô ve anyom imôngo kpaa. Alaghga mbagen tsaan ken ayou a Yesu wase u maan, shin ve kahan sule sha akeke a á mande yô. * Nahan a er nan ve vea ver ato sha ityesen i or u ve fa un ér ka orkapinta nee?

² Kpiligh ior mba ve lu ungwan a na mbara iyol, tsô ve gba pinen ér: “Ka han Or ne A zough a mfe ne?” Kpa ve hide ve na mlumun ayol a ve, ve kaa ér: “Ngun kera ka orgbanakaa, Wan u Maria ne gaa?” (Mateu 13:54-58; Marku 6:1-3) Kwagh ka a er i vihi yô, ior mba ngise ve lu mba wanndor a Yesu ne lu henen ér, ‘Orgbanakaa ne ka di or er se nahan.’ Shin er lu ôron akaa sha kwaghfan kpishi nahan kpa, ve venda un. Fan tsô ve fa er kwaghfan u lu tesen ve la lu u na ga nahan ga.

³ Yesu zua a kwaghfan ne hana? A kaa ér: “Ityesen i M tesen, ka i Yam ga, kpa ka i Un u A tindim la.” (Yohane 7:16) Apostoli Paulu pase ér Aôndo gema Yesu ‘hingir se kwaghfan.’ (1 Mbakorinte 1:30) Yehova pase kwaghfan na sha ikyev i Wan na, Yesu. Man akaa ne lu mimi, gadia Yesu kaa ér: “Mo a Ter ka kwagh môm.” (Yohane 10:30) De se time nen sha igbenda itiar i Yesu ngise tese kwaghfan u a dugh hen Aôndo la yô.

4. (a) Itinekwagh i loho u Yesu lu pasen la lu nyi, man hii nan ve í lu sha inja? (b) Hii nan ve akaawan a Yesu lu a injaa shi lu sha ci u mkpeyol u mba ve lu ungwan a na mbara?

⁴ Hiihii yô, se time sha akaa a Yesu tesen la. Yange pasen ior “Loho u Dedoo u tartor.” Lu itine i kwaghpasen na je la. (Luka 4:43) Itinekwagh ne lu sha inja, sha ci u Tartor la ua kende a mtemtor u Yehova sha shi ua va uumace a averen a tsôron kpaa. Shi atesen a Yesu la lu a akaawan a injaa sha akaa a ior ve eren ayange ayange yô. A kaa ér un ngu “Orwasenmhen u Kpilighyol” u i tsengeôron kwagh na la. (Yesaia 9:6) Nahan, a er nan je ve akaawan na a kpilighyol ga? Yange fa Mkaanem ma Aôndo tsema tsema kua mbaawashima nav, shi kav mlu u orumace kpaa, shi uumace jimin cii doo un ishima tsung. Nahan yô, akaawan na cii lu a injaa shi a lu sha ci u mkpeyol u mba ve ungwan a na mbara kpaa. Yesu ôron “mkaanem ma uma u tsôron.” Mimi je, aluer se dondo akaawan na yô se zua a myom.—Yohane 6:68.

5. Ka akaa a nyi Yesu ôr kwagh ter ken Ityesen na i sha Uwo laa?

⁵ Ityesen i sha Uwo tese kwaghfan u vesen u atesen a Yesu. Alaghga a fatyô u ôron ityesen i sha Uwo i í nger ken Mateu 5:3 zan zan 7:27 la cii been ken miniti 20 nahan tseegh. Akaawan a ken ityesen ne ya tsegh ga, nga a inja nyian vough er sha shighe u i na á la nahan. Yesu yange lam sha akaa wue wue, er gbenda u eren kwagh a mbagenev nahan((5:23-26, 38-42; 7:1-5, 12), man er se lu a aeren a wang 5:27-32), kua sha kwagh u se er ve uma wase una lu a inja la ((6:19-24; 7:24-27). Kpa Yesu ôr mba ve lu ungwan a na mbara er vea eren kwagh sha kwaghfan tseegh maa de je ga; á tese ve sha u pasen ve akaa shi nan ve atôakaa kua sha akav a tesen kpaa.

6-8. (a) Ka akaa a vesen a nyi nahan Yesu a ôr se u tesen ér doo u se palegh ishimanyiana? (b) Ka nyi i tese ér akaawan a Yesu la tese kwaghfan u a dugh sha laa?

⁶ U tesen ikyav yô, time ase sha akaainjaa a Yesu wa sha  kwagh u nôngon a ishimanyian i sha akaa a iyolough la. I nger a ken Mateu ityough 6. Yesu kaa ér, “asema a̱ de nyian ne sha ci u uma wen, sha kwagh u né ya man sha kwagh u né ma, shin sha ci u iyol yen, sha kwagh u né zer la, ga.” (Ivur 25) Kwaghyan man ikyondo ka akaa a hange hange, man ka kwaghbo u or keren ér nana lu a akaa ne ga. Kpa Yesu kaa a vese ér ‘asema a de nyian se’ sha akaa ne ga. * Sha ci u nyi?

⁷ Nenge ase er Yesu ôr kwagh a ior ken Ityesen na i sha Uwo la sha gbenda u a vea ungwa a kuma ve ken ato yô. Yehova na se uma shi a na se iyol kpaa, nahan ka kwaghyan u koson uma la man ikyondo i huan iyol ve una fatyô u nan se ga yee? (Ivur 25) Aluer Aôndo koson inyon shi woho uimondon mba ken toho iyol mba doon ashe yô, hire uumace mba ve civir un ve una koso ve ga yee? (Ivur 6:26, 28-30) Mimi je u gban lun a ishimanyian dang dang la ka a inja ga. Ishimanyian ia fatyô u seer ishiva i môm sha uma wase ga. * (Ivur 27) Se er nan ve se palegh ishimanyiana? Yesu wa se kwagh ér: Mcivir u Aôndo a lu kwagh u hiihii ken uma wase hanma shighe cii. Mba ve eren nahan yô, vea fatyô u lun a vangertiôr ér Ter ve u a lu sha la “una seer” ve akaa a kwagh a gbe ve a mi ayange ayange la cii. (Ivur 33) Yesu mase nan kwaghwan u a hembe lun a inja cii yô, a kaa ér se ver ishima sha kwagh u iyange i môm tseegh. Doo u se seer ishimanyian i kper sha i nyian ga. (Ivur 34) Bee kera yô, ishima i de nyian se sha akaa a ken hemen, aa alaghga a tsa kpa aa er se ga la ga. Aluer se dondo akaawan ne yô, aa kura se sha ishimanyian i tar u ú iv a mbamzeyol yum ne.

⁸ Sha kpôô yô, akaawan a Yesu, a a tse hegen i war kuman anyom 2,000 ne nga a inja nyian vough er sha shighe u a wa a la nahan. Kwagh ne tese kwaghfan u a dugh sha la ga he?  Kwaghwan u orumace ka una doo nan nan je kpa, shighe ka una va karen yô, a kera lu a inja ga, nahan í sôr un gayô í musan un. Kpa atesen a Yesu yô, shin er anyom a kar hegen kpishi nahan kpa, nga a inja her. Kpa kwagh ne a de kpiligh se iyol ga, gadia Orwasenmhen u Kpilighyol ne “ôron akaaôron a Aôndo.”—Yohane 3:34.

9. Ushoja mbagen yange ve kaa ér nyi sha ityesen i Yesu, man er nan ve kwagh u ve, ve lu kehen a kehe a kwaghôron ga?

⁹ Vegher u sha uhar u Yesu tese kwaghfan u Aôndo yô, lu sha gbenda u tesen ior kwagh la. Sha shighe ugen nahan, i tindi ushoja ér ve za kôr un kpa ve za hide ave ave, ve va kaa ér: “Mayange or ngu a ôr kwagh er Or ne nahan ga.” (Yohane 7:45, 46) Kwagh ne lu u kehen a kehe a kwagh ga. Er yange i gba tar je, ka Yesu tswen a ‘due sha ye,’ nahan lu a mfe u kpilighyol kpishi. (Yohane 8:23) Mimi je, yange tesen ior kwagh sha gbenda u orumace ugen môm nana fatyô u tesen ga yô. Time ase sha igbenda ihiar i Ortesen u lun a mfe ne tesen ior kwagh la.

10, 11. (a) Er nan ve gbenda u Yesu ôron ior kwagh sha anzaakaa la u kpiligh se iyolo? (b) Ka ikyav i nyi i tese ér akaaôron a sha ikyav a Yesu ôron la ka gbenda u injaa u tesen ior kwagha?

¹⁰ Yange ôron a anzaakaa sha inja. I kaa a vese ér ‘Yesu ôron ikpelaior kwagh sha anzaakaa, gbaa ôron ve ma kwagh ga, saa sha injakwagh.’ (Mateu 13:34) Gbenda u tesen ior mimi mba injaav sha akaa a ve eren ayange ayange la kpilighyol kpen kpen. A ôr ior akaa sha kwagh u mbasulev mba lôôn ivor, kasev mba kaan beredi, mbayev mba numben sha ityembekasua, mbakôronishu mba haan ukper vev, man mbakuranilev mba ve keren iyôngo i í saa la—akaa ne cii lu lian hen ior mba ve lu ungwan a na la ga. Ka a tese ior mimi mba injaav sha akaa a ve vande fan yô, ve hemba kaven kwagh u i lu ôron la fele, shi ve kôr ve saa a mi ken asema a ve kpaa.—Mateu 11:16-19; 13:3-8, 33, 47-50; 18:12-14.

 ¹¹ Ashighe kpishi Yesu a ôr ior kwaghôron u sha ikyav, u a tese kwagh u ieren i vough shin mimi u ken jijingi yô. Er imba kwaghôron ngula nahan a taver u kaven ga, shi ior ve hembe umbur un fese yô, akaaôron a sha ikyav a Yesu ôron la wase ior u kôron ityesen na saan a mi. Yesu yange a pase ior kwagh u Ter na sha mkaanem ma injaam ma a tsa kpa a hungur ve ga yô. U tesen ikyav yô, ka an je nana fa kwaghôron u sha ikyav u Yesu ôr sha kwagh u wan u undu ter na la, ér mba ôron kwagh u or u nan kaha nan undu gbenda kpa nan za gem ishima sha mimi ve Yehova a zungu nan mhôônom, á lumun nan la ga?—Luka 15:11-32.

12. (a) Yesu yaren tom a mbampin ken ityesen na nena? (b) Yesu ngise cir ior mba ve lu nyiman tahav nav la zwa nena?

¹² Pinen ior mbampin sha kwaghfan. Yesu pinen mbaungwan a na mbampin sha er vea fa kwagh u a nzughul ve la, shi sha er una fa kwagh u a lu ve ken asema kpaa yô, shi mbampin nav mban wasen ve u eren mhen sha kwagh ayol a ve kpaa. (Mateu 12:24-30; 17:24-27; 22:41-46) Zum u mbahemenev mba kwaghaôndo lu nyiman ér ka Aôndo a ne un tahav ga yô, Yesu pine ve ér: “Batisema u Yohane la yô, ka Sha a dugh shin ka hen ioro?” Kunda ve iyol a imba mpin la cii, tsô ve gba henen ayol a ve ér: “Aluer sea kaa nahan ser, ka Sha yô, Una kaa er: Ka nyi ne na un jighjigh ga? Man aluer sea kaa ser: Ka hen ior, yô, se mba cian ikpelaior, gadia ve cii ve fa er Yohane lu profeti mimi je yô. Tsô ve gema ve kaa a Na er: Se fa ga!” (Marku 11:27-33; Mateu 21:23-27) Yesu pine imba mpin la sha u cirin ve zwa, shi lu sha u pasen afer a a lu ve ken asema la kpaa.

13-15. Injakwagh i Orsamaria u wanndor la tese kwaghfan u Yesu nena?

¹³ Ashighe agen Yesu yange a yar tom a igbenda ne cii kwa môm, a ôr injakwagh una been maa a pine mbampin mba kôron ken ishima. Oryuda ugen u fan atindi va pine Yesu kwagh u or a er ve nana zua a uma u tsôron yô, Yesu tese un Tindi u Mose u a kaa ér Aôndo a doo u ishima, orwanndor a we kpa nana doo u ishima la. Kpa er lu orfanatindi la pe keren ishô iyol na yô, a pine un ér: “Ka an nan lu orwan ndor a  mo?” Yesu maa ôr un injakwagh. A kaa a na ér Oryuda ugen mough zende tswen, tsô mbanumungbenda za kôr un gbidye, ve undu un hen gbenda nôngon ku. Mbayuda mbagen uhar va asegh sha a na. U hiihii la lu pristi, ugen la di gema lu Orlevi. Ve cii ve undu or ne hen gbenda, ve kar ve yem kwagh ve. Kpa er Orsamaria ugen lu zan zende yô, a va asegh sha or ne. Kunya kôr un a na, nahan a kange un avav, a tôô un a yem a na hen iyou i mbavannya henpe a nenge sha a na yô. Yesu er kwagh ne been yô maa a pine orfanatindi la ér: “Ken ve mba utar mban yô, ka hanmô je u henen wer nan ngu u wan ndor a or u nan va ande sha mbanumungbenda laa?” Tsô orfanatindi la na kaa ér: “Ka or u a zungu un mhôônom la.”—Luka 10:25-37.

¹⁴ Injakwagh la tese kwaghfan u Yesu nena? Sha ayange a Yesu la, Mbayuda nengen ér ka or u nan lu vea ve, nan dondon aeren a ve a uter la tseegh nan lu “orwanndor” a ve ye, nahan er Mbasamaria dondon aeren a ve a uter la ga yô, ve lu mbawanndor a ve ga. (Yohane 4:9) Luun er Yesu yange una ôr injakwagh la, una kaa ér ka Orsamaria yange i gbidye un, Oryuda gema wase un nahan, kwagh la ma tese ér ihyom i hen atô u Mbayuda vea Mbasamaria la ngi shami ga je kpa? Yesu ôr kwagh la sha kwaghfan sha er i lu Orsamaria a wase Oryuda yô. Shi nenge ase mpin u Yesu pine zum u a ôr injakwagh la a bee la. Ishima hemba lun un sha ishember i “orwanndor” la. Jighilii yô, orfanatindi ne lu pinen ér: ‘Ka an nan lu orwanndor a mo u nana doom ishima?’ Kpa Yesu pine un ér: “Ken ve mba utar mban yô, ka hanmô je u henen wer nan ngu u wan ndoro?” Kwagh hemba gban Yesu sha or u i er erdoo a na la ga, kpa, lu sha Orsamaria u er erdoo a or u i gbidye un la. Orwanndor u mimi ka nan ker gbenda u nana er dooshima a mbagenev yô, ka vea lu zwa ugen kposo shin vea due han han je kpaa. Gbenda ugen u Yesu ma ôr injakwagh ne ve ma wanger wang er u ngun nahan je kpa ngu ga.

¹⁵ Nahan kwagh ne kpiligh se iyol er i hii ve “ityesen Na” doo ior je ve vaan hen a na yôô? (Mateu 7:28, 29) Sha shighe  ugen la je yô, “ikpelaior” lu vea a na ayange atar a kwaghyan shio!—Marku 8:1, 2.

16. Ka sha nyi gbenda Yesu tese ‘aeren a na a mimi’ ér ka kwaghfan u Aôndo a hemen unu?

¹⁶ Vegher u sha utar u Yesu tese kwaghfan u Yehova yô, lu gbenda u eren uma na la. Kwaghfan ka ieren i mimi, i í kur kwagh a mi yô. Apostoli Yakobu pine ér: “Ka an ken a ven nan lu or u fan kwagh?” Shi a na mlumun kpaa ér: “Yô, nana̱ pase sha aeren a nan a mimi la ér nan ngu a kwaghfan.” (Yakobu 3:13, mgem u Bibilo i í yer ér The New English Bible la) Gbenda u Yesu eren kwagh la tese ér ngu a ‘aeren a mimi,’ aeren ne di gema tese ér kwaghfan u Aôndo hemen un. De se nenge nen er Yesu lu a mnenge u vough sha akaa a a eren ken uma na man a ior mbagenev kpaa la.

17. Ka akav a nyi a tese ér Yesu eren akaa akuma akumaa?

¹⁷ I lu nahan u nenge er ior mba lun a mnenge u vough sha kwagh ga ka ve er akaa i per uwegh vee? Sha kpôô yô, gba u or a lu a kwaghfan ve nana fatyô u eren kwagh akuma akuma ye. Yesu eren akaa akuma akuma, man ieren na la tese kwaghfan u Aôndo. Yange ver akaa a ken jijingi hiihii ken uma na. A tume ityough eren tom u pasen loho u dedoo la. Nahan a kaa ér, “ka sha ci u nahan man M dugh ye.” (Marku 1:38) Akaa a iyolough lu un kwagh u hange hange ga; ka inja er yange lu a akaa a iyolough je u za kaan yum ga nahan. (Mateu 8:20) Kpa u ngu wer, nyumen iyol na akaa a dedoo ga. Yesu lu sar sar er Ter na, u a lu “Aôndo u sar sar” la nahan, sha nahan yô, i saan mbagenev iyol u lun vea na. (1 Timoteu 1:11 NW; 6:15) Zum u a za iniongo i kwasehe je kpa lu u za puun a puu akaa a i lu eren hen iniongo la ga. Man se lan a lan ga, ka i kuhwa ityogholouv shi i wa atsam hen amba a iniongo la nahan, shi ior ve lu her yar yar kpaa. Er wain u hen iniongo la va bee yô, á gema mngerem ma hingir zar u wain u u ne “or msaanyol” la. (Pasalmi 104:15; Yohane 2:1-11) Yange ior vea lôhô un iwer kpa a za,  man ashighe kpishi una za yô, a tese ior kwagh her.—Luka 10:38-42; 14:1-6.

18. Ieren i Yesu a mbahenen nav tese ér gbenda u yange nengen ior la lu a mshi ga nena?

¹⁸ Gbenda u Yesu eren kwagh a mbagenev la lu a mshi ga. Er a vande fan mlu u orumace tsema tsema yô, nengen mbahenen nav sha gbenda u vough. A fa er ve yen yô. Nahan kpa, nengen sha aeren a dedoo a ve lu a mi la. A nengen mbahenen nav mba Yehova urugh ve va a mi hen a na la ér ka ior mba injaa. (Yohane 6:44) Shin er ve lu a mbamyen nahan kpa, Yesu na ve jighjigh. Ka nahan ve, a wa ve zege tom sha ikyev ye. A tindi ve ér ve pase loho u dedoo, shi a na jighjigh ér vea er tom la vea kure kpaa. (Mateu 28:19, 20) Takerada u Aerenakaa tese ér yange ve er tom u í wa ve sha ikyev la vough. (Aerenakaa 2:41, 42; 4:33; 5:27-32) Sha kpôô yô, jighjigh u Yesu na ve la lu ieren i sha kwaghfan je.

19. Yesu tese ér un ngu ‘ishima legh legh, shi un kehen ityough kpaa ga’ nena?

¹⁹ Er se vande nengen ken Ityough 20 nahan, Bibilo ver iyol hiden a mi ijime man u hanger ikyaa ga iya i môm a kwaghfan. Yehova ver ikyav i hemban cii i̱ hiden a iyol ijime shi lun a ishima i legh legh kpaa. Man gema Yesu di ye? Ka kwagh u doon kpishi u nengen er Yesu eren kwagh a mbahenen nav a iyol hiden a mi ijime nahan. Er Yesu lu or u vough yô, a  hemba mbahenen nav. Nahan kpa nengen mbahenen nav ér ve yina yum ga. Mayange eren a ve sha gbenda u vea hee shin vea nenge ér ve yina gande ga. Kpa gema waan ishima a mbamyina vev mbara. (Marku 14:34-38; Yohane 16:12) Ka nahan ve mbayev je kpa yange i kpe ve iyol u lun vea na ye. Sha mimi yô, ve vaan hen a na sha ci u ve nenge lu ‘ishima legh legh, shi kehen ityough kpaa ga.’—Mateu 11:29; Marku 10:13-16.

20. Yesu ungwa zamber u kwase Ityôtyev u jijingi u bo lu zan wan na iyol la nena?

²⁰ Yesu shi hiden a iyol na ijime er i Aôndo la nahan gbenda ugen kpaa. Yange a gba pe una zungwe or mhôônom yô, a zungwe nan kpee je. U tesen ikyav yô, umbur shighe u kwase Ityôtyev ugen va zamber a na ér a wan na u kwase u jijingi u bov lu zan un iyol la. Yesu tese sha igbenda itiar ér una fatyô u wasen kwase la ga—hiihii yô, á ungwa un ato; sha uhar yô, á kaa a na jighilii ér í tindi un hen Mbayuda, ka hen Atôatyev ga; man sha utar yô, á ôr un injakwagh sha imo i legh legh sha u tesen ér una fatyô u wasen un ga. Nahan kpa kwase la de ga, za hemen u zamber a na her, ieren na la tese jighjigh u nan u kpilighyol kpen kpen. Er Yesu nenge ieren i kwase ne nahan yô, a er nena? A er kwagh u sha hiihii la yô, venda ér una er ga. A bee wan u kwase shon angev mbura. (Mateu 15:21-28) Kwagh ne tese iyol hiden a mi ijime i kpilighyol ga he? Umbur wer, kwaghfan u mimi har sha u hiden a iyol ijime sha mimi.

21. Er nan ve i doo u se kav mlu u Yesu man iliam na kua a gbenda u yange eren akaa ken uma na laa?

²¹ Se mba a iwuese kpishi er ityakerada i Ivangeli i pase se akaaôron man aeren a or u i gbe tar je í lu un á hembe kwaghfan sha won cii ne nahan! Se umbur nen ser, Yesu kaven aeren a Ter na la vough. Aluer se mba kaven mlu u Yesu kua iliam na man gbenda u uma na yô, se lu tesen kwaghfan u a dugh sha la. Se lu nengen sha gbenda u se fatyô u eren akaa sha kwaghfan u Aôndo la ken uma wase ken ityough ki dondon kin.