ITYOUGH 7
Tahav mbu Kuran—“Aôndo Ka Ijiir Yase i Waren Ker”
1, 2. Kanyi i̱ tser Mbaiserael zum u ve nyôr hen haregh u Senai ken inyom i 1513 cii shighe u Yesu laa, man Yehova taver ve asema nena?
ER MBAISERAEL va nyôr ken haregh u Senai ken mhii u inyom i 1513 cii shighe u Yesu la yô, kwagh tser ve je zua ga. Gôgô zende u cier iyol lu ve ken hemen u vea zende ken ‘zegedeserti u cieryol, henpe iyô i usu lu man ayese’ kpaa la. (Duteronomi 8:15) Shi lu u akuraior a vihin tu aa ta num sha a ve kpaa. Lu Yehova va a ior nav hen ijiir ingin nahan ye. Er un lu Aôndo ve yô, una fatyô u kuran ve kpa?
2 Yehova taver ior nav asema wener: “Ne nenge kwagh u M er Mbaigipiti man er M tee ne sha akper a aguvegh M ve a ven hen a Mo yô.” (Ekesodu 19:4) Yehova umbur ior nav er yange un war ve sha ikyev i Mbaigipiti, un due a ve inja er ka sha akper a aguvegh nahan. Kpa atôakyaa agen nga a á ne ve “akper a aguvegh” a kom vough sha u tesen mkor u Aôndo kura ve la yô.
3. Er nan ve “akper a iguve” a kom vough sha u tesen mkor u Aôndo akor iov nav laa?
3 Akper a igyuve a á gbanger shi a taver iyol kpaa la, nga wasen i̱ u purugh yemen ca hiinii tseegh ga. Oo ka ua ta yô, ngô igyuve a hule akper, a kwagen ka a gbanger je a hemba umita uhar la, a hingir ijiir i yeren mure, a cir ônov nav mba hian hian mbara oo. Ashighe agen di yô, ka i̱ cir ônov nav akper a i̱ la iyol sha u kuran ve sha ahumbe a ndôhôr keghelee. Er igyuve ngi i̱ kura ônov mba i̱ nahan, kape Yehova kpa kura ikyurior i Iserael i̱ yange i̱ lu iyev her je la. Hegen u ve lu ken taaikyôngo ne kpa, aluer ve za hemen u eren perapera yô, vea yer mure ken akper na a ageegh la. (Duteronomi 32:9-11; Pasalmi 36:7) Nyian di yô se fatyô u veren ishima ser mimi je Aôndo a̱ kura se kpa?
Aôndo Er Ityendezwa Ér Una Kura Ior Nav
4, 5. Er nan ve se fatyô u nan ityendezwa i Aôndo a er ér una kura se la jighjigh a vangertiôrô?
4 Yehova una fatyô u kuran mba ve civir un la je ka ashe tugh ga. Un ka “Aôndo Uhembanagee”—man ititom í Uhembanagee ne tese ér ngu a tahav mbu or a fatyô u hendan a mbu ga yô. (Genese 17:1) Di vough er ma or nana fatyô u yangen mguusu u zegemnger ga nahan, kape tahav mbu mbu dugh sha uwegh ku Yehova mbura kpaa or a fatyô u yangen mbu ga je la. Er i lu u una fatyô u eren nyityô kwagh i á soo u eren cii yô, se fatyô u pinen ser, ‘Yehova soo u kuran ior nav sha tahav nav mbura kpa?’
5 U ngeen kwagh ga yô, se na mlumun ser een! Yehova pase se ér una kura ior nav. Pasalmi 46:1 kaa ér: “Aôndo ka ijiir yase i waren ker man agee ase kpaa, ka iwasen i i lu ikua ikua ken ican je.” Er Aôndo a “eren aie ga” yô, se fatyô u nan ityendezwa i á er ér una kura se la jighjigh vangertiôr je. (Titu 1:2) De se time sha mkaanem ma Yehova a ôr wanger wanger sha u pasen er un we ior nav ikyo shi un kor ve la.
6, 7. (a) Orkuranilev u sha ayange a i ngeren Bibilo la yange kuran iyôngo na nena? (b) Bibilo tese ikyav i gbashima u Yehova a lu a mi u kuran iyôngo na shi nengen sha í la nena?
6 Yehova ka Orkuran, se gema “se mba ior Nav je, man [iyôngo] Na i A koson yô.” (Pasalmi 23:1; 100:3) Zendenya ugen u lun humee er iyôngo nahan yô, fa ngun ga. Yange i gba u orkuranilev u sha ayange a i ngeren Bibilo la nana tsoghur ishima sha u kuran iyôngo i nan sha ikyev i ubegha man ugbaseela man dwem, kua sha ikyev i mbaiv kpaa. (1 Samuel 17:34, 35; Yohane 10:12, 13) Kpa shi ashighe agen yô, i gba u nana̱ kura iyôngo ne, nana eren a í sha ue. Yange iyôngo ia za mar ica a ityôr yô, orkuranilev u fankwagh nan kumba a kumba ngô la tegh tegh nan va a mi hen ityôr, nan gema nan kôr anwaniyôngo u i sember maren, a lu forototo la nan va a mi hen ityôôr.
Esekiel 34:11-16) Umbur gbenda u i pase kwagh u Yehova ken Yesaia 40:11, er i vande timen sha mi ken Ityough ki sha 2 ki takerada ne la. I kaa ér: “Una koso ilev Nav er orkuranilev nahan, Una kohol ônovmbaiyôngov sha uwegh Nagh, Una tôô ve Una wa sha ikum Na.” Ka i er nan ve waniyôngo a hingir u lun sha “ikum” i orkuranilev—je lun ken tsar u ikyondo i nana? Alaghga iyôngo ia kporom hen orkuranilev, ia kpoghor nan shin nguhar. Nahan kpa, ka orkuranilev iyol i nan nana shiligh nana kôr i ve, nana wa sha ikyum i nan ye. Nenge kwagh ne a tese gbashima u Orkuranilev wase u Tamen a lu a mi u kuran se la sha wono!
7 Er Yehova a tee iyol na a kar sha orkuranilev yô, ngu taver se ishima ér gba un ishima u kuran se. (8. (a) Ka an kpa Aôndo a er ityendezwa i mkor la a nana, man i tese kwagh ne ken Anzaakaa 18:10 nena? (b) U yeren ken iti i Aôndo waren la wa nyi man nyi kere?
8 Aôndo gba eren ityendezwa i mkor ne tsô ga—ka mba ve kporom hen a na la tseegh ia kure sha a ve ye. Anzaakaa 18:10 kaa ér: “Iti i TER ka gôgôyou u taven u taver, orperapera ka nan yevese nan ta kimi, nan war.” Ashighe agen yange i maa ugôgômbaayough ken taaikyôngo sha u ior ve̱ yeren ker yô. Kpa sha mimi yô, saa yange or u kwagh a tser nan la nana̱ soo ve, nan yevese nan za ta ken imba gôgôyou la sha u yeren ker waren ye. Kape u yeren ken iti i Aôndo waren kpa i lu je la. Kwagh ne hemba di u gban kimbir iti i Aôndo tsô la; icighanti la tseegh yô, ka ma ikpagher shin kurayol ga. Kpa, saa se fa Un u a lu a iti shon la shi se suur sha a na shi se dondon atindi na a perapera la kpaa. Yehova er erdoo a vese je zua ga, gadia á kaa ér aluer se gema her a na, se na un jighjigh yô, una lu gôgôyou u kuran se!
“Aôndo Wase . . . Una Fatyô u Yiman Se”
9. Yehova tôndo zwa u kuran ior nav sha zwa tseegh ga nena?
9 Yehova tôndo zwa u kuran ior nav sha zwa tseegh ga. Sha ayange a tsuaa la, er uivande kpishi mba tesen ér una fatyô u kuran ior nav. Sha shighe u Mbaiserael la, “uwegh” ku Ekesodu 7:4) Nahan kpa, Yehova er tahav nav mbu kuran or la sha ior asange asange je kpaa.
ageegh ku Yehova ku yange mbaihyomov u kporom ikyua a ve kwa imôngo imôngo. (10, 11. Ka akav a ken Bibilo a nyi a tese er Yehova yange er tahav nav sha u kuran ior mbageneve?
10 Yange Saderaki man Meshaki man Abedi-nego, agumaior atar a ken Mbaheberu la nga vende u guren civir eev mbu zenaria mbu Tor Nebukadinesar er la yô, tor kaa sha ishimavihin ér una gbihi ve ken usu u yeghen vugh vugh la. Tsô Nebukadinesar, tor u hembanagee sha tar cii la gba kaan imbwase nahan ér: “Ka hanma aôndo je una yima ne sha ikev yama?” (Daniel 3:15) Agumaior a atar la lu a vangertiôr ér Aôndo ve ngu aa tahav mbu kuran ve, kpa ve gba tôôn tsô ér una kura ve keng ga. (Daniel 3:17, 18) Sha mimi yô, shin er yange i kende usu la je ú seer tseghen kwa taankaruhar nahan kpaa, ú lu kwagh hen Aôndo ve u hembanagee la ga. Yange kura ve, nahan gande tor la tsô a lumun ér: “Ma aôndo ugen ngu u una fatyô u yiman or sha imbakwagh ne nahan ga.”—Daniel 3:29.
11 Shi Yehova tese tahav nav mbu kuran mbura sha gbenda u kpilighyol zum u a kar a a uma u Wan na u môm môm la a va wa ken sagh u iniunkwase Maria la. Yange ortyom kaa a Maria ér una ‘va wa iyav, una mar wan u nomso.’ Ortyom la pase ér: “Icighan Jijingi Una sen sha a we, man agee a Uhembansha la kpaa aa kase u.” (Luka 1:31, 35) A shi nan kpa kwagh lu a̱ vande tseren Wan u Aôndo imba la ga. Isholibo man myen u ngô na yina sha mlu u inyam man awambe la una hôngor wan u ken uya la shinii? Satan una vihi Wan la iyol, shin una wua Un cii man shighe a kuma u a mar Un yee? Mayange ga cii! Yehova wa gyar u kuran kase Maria—sha er nyityô myen shin tahav mbu vihin or iyol shin or u wuan or shin ijôv kpaa—ia fatyô u vihin wan u ken uya la ga yô, hii shighe u i jile un la je. Yehova za hemen u kuran Yesu her er lu iyev la je. (Mateu 2:1-15) Er shighe u Aôndo ver la lu a̱ ar ga yô, lu u ma kwagh môm je kpa una bende a Wan na u ishima ishima la ga.
12. Er nan ve Yehova yange kura ior mbagenev sha gbenda u kpilighyol sha ayange a i ngeren Bibilo laa?
12 Er nan ve Yehova yange kura ior mbagenev sha igbenda i kpilighyol yum nahana? Ashighe kpishi Yehova yange a kura ior mbagenev sha u una kura kwagh u a hembe lun a inja yô: í lu sha u kuren awashima na. U tesen ikyav yô, lu kpee u Yesu u lu wanikyundan la una war keng ve, una kure awashima u Aôndo ye, man lu u ken hemen yô awashima shon ne una va a mtsera hen orumace jimin cii. Akaa kpishi a i nger sha kwagh u tahav mbu kuran or mbun ka Aôndo a ne i nger ken Ruamabera ye, man i nger á cii “ka sha ci u ityesen yase lu i nger a ye, lu sha u se̱ lu a ishimaverenkeghen sha ishimawan man ishimasurun i ken icighanruamabera la.” (Mbaromanu 15:4) Sha mimi yô, akav a tesen ne seer nyôôso jighjigh u se ne Aôndo wase u hembanagee cii la. Kpa ka mkor i nyi se fatyô u veren ashe ser Aôndo una kura se nyiana?
Kwagh u A Lu Mkor u Aôndo Ga Yô
13. Saa Yehova una er uivande sha ci wase kpeelee? Na mpase.
13 Ityendezwa i̱ Aôndo a er ér una kura se la inja na yô ka u kaan ér saa Yehova una er uivande sha u kuran se keng ga. Aôndo wase bum avese ér mayange lun yase a mzeyol shio shin tar u tse ne ga ze. Mbacivir Yehova sha jighjigh kpishi kwagh ngu a tser ve, inja er ibanave man ityav man angev man ku je kpaa nahan. Yesu kaa a mbahenen nav wang ér ve asange asange yô, alaghga a wua mbagenev ken atô ve kpaa, sha ci u jighjigh u nan ve la. Ka nahan ve Yesu ôr zever zever ér saa or nana taver ishima zan zan mkur keng ye. (Mateu 24:9, 13) Luun er Yehova una eren uivande sha tahav nav mbura sha u yiman ior sha hanma ian cii yô, Satan ma a lu a kwagh u kôron ave ker kaan Yehova imbwase, shi ma a lu a ityôkyaa i tan abusan sha mcivir u se civir Aôndo wase sha gbashima la kpaa.—Yobu 1:9, 10.
14. Ka akav a nyi a tese ér Yehova kor mbacivir un cica cii sha gbenda môm hanma shighe ga?
Aerenakaa 12:11) Shi Yohane, anmgbian u Yakobu la, yange hemba tsan ku a Peteru man Yakobu cii. Nahan wanger, ka u se ver ishima ser hanma shighe cii Aôndo wase una kura mbacivir un cii sha gbenda môm ga. Heela tseegh ga, “shighe man aikor” mba ve sha gbenda wase cii. (Orpasenkwagh 9:11) Tsô, Yehova kor se nyian nena?
14 Sha ashighe a i ngeren Bibilo la je kpa, Yehova eren tahav nav mbu kuran or la sha u kuran hanma or u civir un sha u nana̱ de kpe ku swendegh ga ze. U tesen ikyav yô, yange Herode wua apostoli Yakobu ken inyom i 44 la; kpa ica gbe ga yô, i war Peteru “sha ikev i Herode.” (Yehova Kor Nongoior Na
15, 16. (a) Kanyi ikyav i̱ lu i̱ tesen ér Yehova kor nongoior na jimin cii la jimi? (b) Er nan ve se lu a vangertiôr ser Yehova una kura mba civir un hegen man sha shighe u “zegecan” la kpaa?
15 Hiihii yô, time ase sha mkor u a kuran nongoior na la. Er se lu mba civir Yehova yô, se fatyô u veren ishima ser una kura se nongo ne cii. Aluer a er nahan ga yô, Satan una kôr se fese je. Hen ase sha kwagh ne yôô: Kwagh môm u una doo Satan, u a lu “tor u tar ne” ne ishima er u karen a mcivir u mimi kera kuaa yô, ngu ga. (Yohane 12:31; Mpase 12:17) Ugomoti mba utahav kpishi sha tar yange tom wase u pasenkwagh ne, shi nôngo ér vea bee a bee a vese kuaa je kpaa. Nahan cii kpa, ior mba Yehova hide ijime ga, ve za hemen a kwaghpasen her kpesee! Er nan ve ityar i lun a agee kpishi kpa i kan shio u yangen tom u annongo u Mbakristu u a lu kpuaa, shi a lu inja er ngu a orjime ga nee? Ityôkyaa yô, Yehova yer se ken akper na a utaha la!—Pasalmi 17:7, 8.
16 Hide sha mkor u una kura nongoior na sha shighe u “zegecan” u a lu van la di ye? Mayange ka u se cia mtim u Aôndo una va a mi la ga. Kera ga je kpa, “mba ve civir Aôndo la Ter fa u yiman ve ken imeen, shi A fa u kuran mbaaferev zan zan á ar sha iyange i ijirigh la, sha u tsahan ve.” (Mpase 7:14; ) Kpa cii man shighe la a̱ va yô, akaa nga ahar a se lu a akperan sha mi mayange ga yô. Hiihii yô, mayange Yehova una de ér i̱ kar a mba ve civir un a ishima i môm la sha tar kera cii ga. Sha uhar yô, una na mba ve ker jighjigh u nan ve her la uma u tsôron ken tar na u he la—man aluer vea kpe a kpe je kpa, una nder ve shin ku. Mba ve kpe mbara yô, ijiir igen i môm i doon hemban í vea lu ve, Aôndo una va umbur ve yô, ngi ga.— 2 Peteru 2:9Yohane 5:28, 29.
17. Yehova kor se aa Mkaanem nam nena?
17 Hegen je kpa, Yehova ngu a er tom a “mkaanem” nam ma ageegh, ma ma lu aa tahav mbu been angev mbu ken asema a ior shi sôron uuma vev la sha u kuran se. (Mbaheberu 4:12) Aluer se dondo akaawan a á lu ken mkaanem nam ma shon yô, aa pande a kura se sha akaa agen a ma a vihi se iyol la. Yesaia 48:17 kaa ér: “Mo M ngu TER . . . M tese u kwagh u una lu u a inja yô.” Aluer se mba dondon Mkaanem ma Aôndo yô, se hemba lun ken mkpeyol, shi se hemba tsan sha won kpaa je ka u tunan ga. U tesen ikyav yô, se mba palegh aeren a hôngorough man anza a a vihin uuma mba mbafanaôndoga la, sha ci u se mba dondon kwagh u Bibilo i̱ we ér se̱ nyagh idya i eren shi se̱ wanger ayol a ase sha kwagh u hôngorough la. (Aerenakaa 15:29; 2 Mbakorinte 7:1) Se wuese mkor u Mkaanem ma Aôndo ma kuran se la kpen kpen!
Yehova Kor Se ken Jijingi
18. Ka mkor u ken jijingi u nyi Yehova a kuran se?
18 Kpa kohol cii yô, Yehova hembe kuran se ken jijingi. Aôndo wase u dooshima ne kor se sha iyolvihin i ken jijingi sha u nan se kwagh u i gbe u se lu a mi ve se wa ishima a atsan a yan shi se kôr mlu wase a na se lu a mi her gbang la. Nahan Yehova ngu eren akaa a kuran uma wase, kpa a lu di anyom kpuaa tseegh ga, a lu gbem sha won. Time ase sha akaa agen a Aôndo á ne a aa fatyô u kuran se ken jijingi yô.
19. Jijingi u Yehova una na se kôr cio u tagher a nyityô ican i i̱ tser se cii nena?
19 Yehova “ongo msen.” (Pasalmi 65:2) Ka a̱ va lu inja er mbamtaver nenger se iyol yô, ka i pever se iyol kpishi zum u ka sea pase un ishima yase ken msen yô. (Mbafilipi 4:6, 7) Alaghga una er ivande sha u ican yase la i̱ kar kera kpee ga, kpa una ungwa msen wase la una na se kwaghfan sha er se nôngo a ican shon yô. (Yakobu 1:5, 6) Heela tseegh ga, mba ve sen Yehova ér a̱ na ve icighan jijingi yô, ne ve. (Luka 11:13) Jijingi shon u a lu aa tahav kpishi la una na se kôr cio u tagher a nyityô mzeyol u a tser se cii. Una na se “agee a hemban la,” nahan se fatyô u wan ishima zan zan shighe u Yehova u a kera shi ica ga, u una mase va karen a mbamzeyol mba ve ne mnyoon mbara kera cii la, una ar.—2 Mbakorinte 4:7.
20. Yehova una fatyô u tesen tahav nav mbu kuran or la sha ikyev i mba ve civir a vese imôngo la nena?
20 Ashighe agen yô, alaghga tahav mbu Yehova mbu kuran or la mbua due ken igbar sha ikyev i mba ve civir a vese imôngo la. Yehova kohol ior nav sha won cii mba ken mzough u “anmgbianev.” (1 Peteru 2:17; Yohane 6:44) Se fatyô u nengen a ikyav i tahav mbu icighan jijingi a lu a mi u nan ior eren akaa a dedoo la ken atô u mzough u anmgbianev ne. Jijingi la um aeren a dedoo er dooshima man erdoo man mlu u dedoo nahan. (Mbagalatia 5:22, 23) Sha nahan yô, aluer kwagh taver se man kende orgen u nan ne jighjigh a vese imôngo la ken ishima nan wa se kwagh u una wase se, shin nan ôr se kwagh u una taver se ishima yô, se fatyô u sughun Yehova sha ikyo i wan man mkor u a ne se la.
21. (a) Ka kwaghyan u sha shighe vough u nyi Yehova a ne se sha ikyev i “wanakiriki u jighjigh man u fan kwagh” laa? (b) I lu nahan we iyol you ú zua a mtsera ken akaa a Yehova a ne sha u kuran se ken jijingi ne vee?
21 Shi Yehova ne se kwagh ugen kpaa u a wasen se yô: ka kwaghyan u ken jijingi u a ne sha shighe vough la je la. Yehova wa “wanakiriki u jighjigh man u fan kwagh” tom sha ikyev ér a̱ naan se kwaghyan u ken jijingi, sha er se zuan aa tahav ken Mkaanem nam yô. Nongo u wanakiriki ne ngu yaren tom a ityakerada i ve gber la, amba er Iyoukura man Awake! nahan, kua mbamkombo man mbamkohol mba kiriki kua mba vesen sha u nan se “kwaghyan sha ashighe ashighe”—sha shighe u i gbe u se zua a mi la vough. (Mateu 24:45) I lu nahan ú ungwa or na ikyar sha mpin shin or na kwaghôron ken mkombo u Mbakristu u a ne ú agee man ishimataver sha shighe vough vee? I lu nahan i nger kwagh ken ma magazin asev mban u a bende a uma wou jighilii vee? Umbur wer, ka Yehova a ne akaa ne cii sha u kuran se ken jijingi ye.
22. Hanma shighe cii Yehova eren tahav nav sha nyi gbenda, man er nan ve u eren nahan la i hembe lun se a mtsera ciili?
22 Sha mimi yô, Yehova ka perutya “u mba ve suur sha a Na la cii.” (Pasalmi 18:30) Se fa ser eren tahav nav mbura sha u kuran se sha hanma inja kwaghtseren cii hegen ga. Nahan kpa, hanma shighe cii yô eren tahav nav sha u kuren awashima na. Ken hemen yô, gbenda u a eren tahav nav nahan ne ua hemba van ior nav a mtsera cii. Aluer se kporom hen Yehova shi se mba ken dooshima na her yô, una na se uma u lun a acôghor iyol ga la gbem sha won. Er se fe nahan yô, mimi je se fatyô u tôôn ican i se lu yan ken tar ungun ne ér ka kwagh “u peesa u sha anshighe kpeghee” tsô.—2 Mbakorinte 4:17.