Aver yem sha atineakaa

Aver yem sha mver u atineakaa

Kanyi Ka I Er Mbadoon Se Ishima Mba Ve Kpe La?

Kanyi Ka I Er Mbadoon Se Ishima Mba Ve Kpe La?

Ityough 9

Kanyi Ka I Er Mbadoon Se Ishima Mba Ve Kpe La?

1. Ka i lu ior nena zum u ku ka ua ta sha or u doon ve ishima yô?

“OR KA nan ya ican kpishi zum u or u doon nan ishima ka nana saa yô sha ci u ku ka kwagh u ngu a va a mlu u hweeng ken ishima u a gande u kaven yô.” Ka kwagh u wannomso ugen ôr zum u ter na kpe, shi ica gba ga tsô man ngô na kpaa kpe je la. Mnyoon u lu a mi ken ishima man huraiyol u kwagh saa un la na yô lu un “tumbuluu.” Alaghga we kpaa ú ya imba ican ne. Alaghga lan ú ishima hen ape mbadoon we ishima mbara ve lu man shin aluer ka u ú tsa ú nenge a ve kpaa yô.

2. Ka mbampin mba sha lanishima mba nyi ve dugh sha kwagh u ku?

2 Mbamaren mbagenev mba ve lu zungwen yô ka i kaa a ve er, “Aôndo ka a sange uimondon mba ve hembe doonashe la sha u ve̱ za lu vea na sha yô.” Ka nahan mimi je kpa? Mbadoon se ishima mba ve kpe la ve yem ken ma iamegh ki ken jijingi shinii? Ka kwagh shon u mbagen ve yer er Nirvana, u i kaa er ka mlu u msaanyol u hemban cii u mnyoon kua isharen kpa ve lu ga la shinii? Mba ve doo se ishima la ve kar hen ma hunda ve nyôr ken uma u a lu aa ku ga la ken paradiso? Shin er mbagen ka ve senge nahan, ku ka mgbe u shin ijiir i ican i yan i been mayange ga hen mba ve vihi Aôndo ishima la shinii? Mbakpenev vea fatyô u benden a uuma aseva? U zuan a akar a mimi sha amba a mpin ne yô, gba u se nenge ken Mkaanem ma Aôndo, Bibilo.

KANYI I̱ LU “JIJINGI” U KEN UUMACE LA?

3. Ka mnenge u nyi yange Socrates man Plato ve lu a mi sha kwagh u ku, man kwagh ne bende a ior nyian nena?

3 Mba fankwagh mba ngise mba ken Grika la Socrates man Plato yange ve na jighjigh er ka keng kwagh ngu ken nomsoor man kwase jim u a kpen ga yô—uma u ka a war shighe u kuu man mimi je a kpe ga la. Sha tar wuee, umiliôn kpishi mba a jighjigh u nan ne nyian. Jighjigh u nan ne ka a va a mciem ma cian mbakpenev vough er ishimanyian sha kwagh u mkpeyol ve la nahan. Bibilo i tese se kwagh ugen kposo sha mbakpenev.

4. (a) Genese ôr se er nyi sha kwagh u uma? (b) Kanyi yange Aôndo wa ken Adam sha u eren un a̱ hingir uma?

4 U timen sha mlu u mbakpenev la yô, gba u se umbur ser ter wase u hiihii la, Adam, yange lu a uma ga. Yange lu uma. Sha gbenda u mgbe u kpilighyol la, Aôndo er or—uma la—sha akaa a shin inya man a fehe “iôôn i uma” ken a na. Genese 2:7 ôr se er: “TER Aôndo maa or sha vuulevu u inyaagh, fehe nan iôôn i uma ken ahenga, or la maa hingir or u uma.” Adam yange lu uma sha iôôn. Nahan kpaa, kwagh lu hemba m-fehe u iôôn ken huhu u or shighe u Aôndo haa iôôn i uma ken Adam la. Bibilo i ôr kwagh u “jijingi u uma” u a lu yaren tom ken hanma kwagh u uma yô.—Genese 7:22.

5, 6. (a) Kanyi i lu “tahav mbu uma”? (b) Kanyi ka i er zum u “jijingi” u i ôr kwagh na ken Pasalmi 146:4 la ka una de eren tom ken iyol yô?

5 Kanyi i lu “jijingi u uma” laa? Ka tahav mbu uma mbu Aôndo yange haa ken iyol i Adam i i lu a uma ga la. Tahav mbun man mbu za hemen sha iôôn. Kpa kanyi i lu “jijingi” u i ôr kwagh na ken Pasalmi 146:4 (NW ) laa? Ivur la i ôr kwagh u or u nan kpe la er: “Zum u jijingi u nan ka una due yô, nan shi nan hide hen inya i nan, sha iyange la je mbamhen mba nan saa ishe.” Shighe u mbangeren Bibilo yange ve ter “jijingi” sha imba gbenda ne la, yange ve wa ken ishima ma uma u ka a za hemen u lun uma her zum u iyol i kpe kera la ga.

6 “Jijingi” u ka a due ken uumace kera zum u ve kpe la ka tahav mbu uma mbu yange mbu due hen Orgban la. (Pasalmi 36:9; Aerenakaa 17:28) Tahav mbu uma mbun mbu a ma ibeen i mgbe u mbu lu kimi la ga, di vough er usu u latriki u lu a ma ibeen i ma kwagh u ka u na tahav ker la ga nahan. Zum u or ka nana kpe yô, jijingi la (tahav mbu uma mbula) ka a de tom ken mshiam ma ken iyol i nan la, di vough er usu ka u pir zum u i tôô usu u latriki la nahan. Zum u tahav mbu uma mbula ka mbua de u suen iyol i orumace yô, or—uma la—ka a kpe.—Pasalmi 104:29; Orpasenkwagh 12:1, 7.

“Ú SHI Ú HIDE Ú HINGIR VUULEVU”

7. Kanyi yange lu u ia er Adam aluer a vihi tindi u Aôndo yô?

7 Yehova yange pase gbar gbar kwagh u ku ua er a orisholibo Adam yô. Aôndo kaa er: “Ka sha iusa i sha ishigh yough man ú ya kwaghyan ye, zan zan ú hide hen inya, gadia ka i, i tee, i er u min ye, gadia u ngu vuulevu, nahan ú shi ú hide ú hingir vuulevu.” (Genese 3:19) Adam una hide una yem hana? A lu hen inya, hen vuulevu u yange i er un a mi la. Ken ku yô Adam una kera lu ga kuaa!

8. Sha kwagh u uma yô, ka sha nyi gbenda uumace ve hembe ishôso ga?

8 Sha gbaa ne yô, ku u uumace kaha a ku u ishôso ga. Ve kpaa ka uuma, man shi ka jijingi môm, shin tahav mbu uma shon môm, mbu ne ve agee ye. (Genese 1:24) Ken Orpasenkwagh 3:19, 20 la, or fankwagh Solomon ôr se er: “Er ngun a kpe nahan, kape ngura kpaa a kpe la; een, ve cii iôôn ve ngi môm; or hemba ishôso [ken ku] sha ma kwagh je ga . . . Ve cii ka shin vuulevu ve dugh, shi ka shin vuulevu kpaa vea hide ye.” Or nan hemba ishôso sha er i gba nan ken ibeen i Aôndo, nan lu a mbamlu mba Yehova yô. (Genese 1:26, 27) Nahan kpaa, ken ku yô uumace man ishôso cii ka ve hide ve yem hen vuulevu.

9. Mlu u mbakpenev ngu nena, man ka ve yem hana?

9 Solomon za hemen pase kwagh u ku u lu yô, er: “Mbaumav fa er vea kpe yô, kpa mbakpenev yô, fa ma kwagh ga.” Een, mbakpenev fa kwagh môm tsô kpaa ga. Sha ci u nahan yô, Solomon na ishimataver er: “Hanma kwagh u uwegh ough ku zough a mi u eren yô, er un sha agee ou je, gadia ma tom shin mhen shin mfe shin kwaghfan mba shin Sheol henpe u ze la ga.” (Orpasenkwagh 9:5, 10) Ka hana mbakpenev ka ve yeme? Hen Sheol (zwa Heberu ka, sheʼohlʹ), war u uumace cii la. Mbadoon se ishima mba ve kpe la fa ma kwagh je ga. Mba yan ican ga, man shi vea fatyô u eren se kwagh sha ma gbenda môm tsô kpaa ga.

10. Er nan ve se fatyô u kaan ser gba u ku ua lu kwagh u tsôron ga?

10 Ka keng u saa se cii kua mba ve doo se ishima la kpaa se tsa di anyom kpeghee tsô man se kera lu ga gbem sha wonoo? Sha kwaghôron u Bibilo yô ka nahan ga cii. Shighe u ihyembeato i Adam la je, Yehova Aôndo sôr ian fese ver i una gema mlu u bo u kpilighyol u isholibo i orumace i va a mi la yô. Ku yange u lu ken awashima u Aôndo sha ci u uumace ga. (Esekiel 33:11; 2 Peteru 3:9) Sha nahan yô, gba u ku ua lu kwagh u gbekeke sha ci wase shin sha ci u mba ve doo se ishima la kpaa ga.

“NGU YAVEN”

11. Ka inja nena Yesu yange pase mlu u huror na Lasaru u kpe laa?

11 Ka awashima u Yehova u yiman se kua mbadoon se ishima mba ve kpe la sha ikev i ku u Adam a ve a mi la. Sha ci u nahan yô, Mkaanem ma Aôndo kaa sha kwagh u mbakpenev er mba yaven. Ikav i tesen yô, er ongo er huror na Lasaru kpe yô, Yesu Kristu kaa a mbahenen Nav er: “Huror wase Lasaru ngu yaven, kpa Me za me za nder un.” Er mbahenen mbara ve kav ikyav i kwaghôron ne fese ga yô, Yesu kaa a ve ken igbar er: “Lasaru kpe.” (Yohane 11:11, 14) Tsô Yesu yem ken gar u Betani, hen ape anmgbianev mba Lasaru mba kasev Marta man Maria ve lu zungwen ku u anngô ve la. Zum u Yesu kaa a Marta er, “Anngôu una nder” yô, a pase jighjigh u nan na ken awashima u Aôndo u geman mlu u ku sha tsombor u uumace la. A kaa er: “M fa, una nder sha mnder u sha iyange i masetyô la.”—Yohane 11:23, 24.

12. Kanyi ishimaverenkeghen yange Marta u lu ken mzungu la lu a mi sha kwagh u mbakpeneve?

12 Marta ôr kwagh u ma uma u kpen ga u a lu uma her mape shighe u or nan kpe kera la ga. Yange na jighjigh er Lasaru vande yemen ken ma ijiir i ken jijingi sha u una za lu uma ker ga. Marta lu a jighjigh u nan ken ityendezwa i kpilighyol i mnder u shin mbakpenev la. Yange lu a mkav, lu ken ma uma u kpen ga u a dugh ken iyol i Lasaru kera la ga, kpa kav er anngô na u a kpe la kera lu ga. Iwasen tseegh yô a lu mnder u a nder anngô na la.

13. Kanyi utaha i hen Aôndo Yesu a lu a mini, man yange tese tahav mbun nena?

13 Yehova Aôndo na Yesu Kristu tahav mbu waren uumace. (Hosea 13:14) Nahan yô, u nan mlumun sha kwaghôron u Marta la yô, Yesu kaa er: “Mo M ngu mnder man uma kpaa; or u nana nam jighjigh yô, shin nana kpe kpaa, nana lu uma.” (Yohane 11:25) Yesu tese tahav mbu Aôndo na un la sha kwagh ne zum u a za hen war u Lasaru, un u kpe kuma ayange a nyiin la, a za hide a uma na her yô. (Yohane 11:38-44) Hen ase sha imba iember i mba yange ve nenge mnder u shin ku shon la shin ve nenge mbamnder shin ku mbagenev mba Yesu Kristu va a mi la!—Marku 5:35-42; Luka 7:12-16.

14. Er nan mhen u mnder u shin ku man u uma u kpen ga la ve zou ga?

14 Tile ase kpeghee hen sha kwagh ne dedoo yôô: A gba u a nder ma or shin ku shin a hide nan a uma her ga aluer uma ngu u a kpen ga kpa ka a lu uma her zum u or nan kpe kera yô. Jim je yô, a lu erdoo u nderen imbaor er Lasaru nahan shin ku sha u shi a hide a lu ken mlu u ken myina shin tar ga aluer a vande karen yemen ken mlu u iwua i kpilighyol sha yô. Sha kpôô yô, mayange Bibilo ôr kwagh ter “uma u kpen ga” la ga. U ma i er nahan yô, Icighanruamabera gema kaa er uma u or u isholibo la una kpe. (Esekiel 18:4, 20) Nahan Bibilo i tese mne u mnder u shin ku la er ka mpever u a zua a mi sha ku je la.

“MBA VE LU SHIN IWAR CII”

15. (a) Inja i “mnder” yô er nyi? (b) Er nan ve mnder u ior shin ku la a lu kwagh u una za Yehova Aôndo iyol ga?

15 Ishemberti i mbahenen mba Yesu yange ve yila er “mnder” la u ôron vough yô inja na er “u moughon sha” shin “u tilen sha.” Ngun ka u moughon duen sha ken mlu u uma shio u ken ku je la—ka di vough er, u moughon duen ken war u uumace la tilen sha nahan. Yehova Aôndo una fatyô u nderen or zange je. Sha ci u nyi? Sha ci u Yehova ka un a lu Orhiin u uma ye. Nyian ne, uumace vea fatyô u kuran akenge man ufoto mba nomsombaiorov man kasev ken tser u video man hiden wan sha u a tese zum u ior mbara ve kpe kera kpaa. Sha ci ne yô, mimi je, Orgban wase u hembanagee la una fatyô u kuran akaa a hanma or vie vie man nderen or shon la, shi nan or shin kwase shon la iyol i he i a er yô.

16. (a) Kanyi ityendezwa Yesu yange er sha kwagh u mba ve lu shin iwar la ciili? (b) Kanyi ia tese kwagh u una due ken mnder u or shin ku?

16 Yesu Kristu yange kaa er: “Shighe ngu van u mba ve lu shin iwar cii vea ungwa imo [i Yesu], vea due kpaa; mba ve lu eren akaa a dedoo, vea za ken mnder u uma, kpa mba ve lu eren ifer yô, vea za ken mnder u ijirôron.” (Yohane 5:28, 29) Mba ve lu ken m-umbur u Yehova cii a nder ve man a tese ve ken igbenda na. Mba vea er tom vough sha mfe u Aôndo yô, ngun ne a hingir mnder u uma. Nahan cii kpaa, a lu mnder u ijirôron i mtim hen mba ve vende atesen a Aôndo man hemen na la.

17. Ka unô a nder ve shin ku?

17 Sha gbaaôndo yô, mba ve til sha jighjigh u nan sha u eren Yehova tom la cii a nder ve. Jim yô, ishimaverenkeghen i mnder u shin ku la yange i taver mbakpishiv asema u tagher ishigh aa ku, shin sha ashighe a tôvaican u sha ipila je kpaa. Yange ve fa je er Aôndo una fatyô u hiden a uma ve her. (Mateu 10:28) Kpa ior umiliôn kpishi kpe a u tesen ikyav shin vea er sha atindi a Aôndo a perapera la shio. Ve kpaa a nder ve. Er na jighjigh ken awashima u Yehova sha gbaa ne yô, apostoli Paulu kaa er: “M ngu a ishimaverenkeghen sha Aôndo . . . ka mnder u mbaperapera kua mba ve lu perapera ga vea nder shin ku la.”—Aerenakaa 24:15.

18. (a) Apostoli Yohane yange ngohol mpase u sha mnenge u nyi sha kwagh u mnder u shin ku? (b) Kanyi a tim ken “berusu,” man “ber” ne inja na yô kanyi?

18 Yange apostoli Yohane ngohol mpase u sha mnenge u kpilighyol u a nenge a mba i nder ve shin ku la ve tile sha ishigh ki ikônough ki torough ki Aôndo yô. Tsô Yohane nger er: “Zegemnger na mbakpenev mba ve lu shin a na la. Ku man Hade kpaa na mbakpenev mba ve lu shin ve la. I ôr hanma or ijir sha aeren a nan ser ser. Ku man Hade yô, i kende ve ken berusu. Ka ku u sha uhar, ka berusu je la.” (Mpase 20:12-14) Hen sha kwagh la yôô! Mbakpenev mba ve lu ken m-umbur u Aôndo cii mba a ian i a va sagh ve ken Hade kera, (zwa Grika, haiʹdes), shin Sheol, war u uumace cii la. (Pasalmi 16:10; Aerenakaa 2:31) Vea lu a ian i tesen sha aeren a ve shin a̱ lu u vea er Aôndo tom kpaa. Tsô “ku man Hade” cii a kende ve shin kwagh u i yer er “berusu” la, inja na yô ka mtim u gbem sha won je la, inja shon i môm a ishemberti i i yer er “gehena” la. (Luka 12:5) War u uumace cii la kpaa hen shighe la a dugh hanma kwagh u shimi elegh elegh man ua kera lu mayange ga zum u a bee mnder u shin ku la yô. Ka kwagh u nan msurshima tsung u henen ken Bibilo fan er Aôndo ne maor ican ga la!—Yeremia 7:30, 31.

MNDER U SHIN KU U YEMEN HANA?

19. Er nan ve mbagen ken uumace a nder ve vea yem sha, man kanyi imba iyol Aôndo una na ve?

19 A nder nomso man kasev iyenge kpeghee tseegh vea za lu uma sha. Er vea lu utor man upristi sha vea Yesu imôngo yô, vea lu uwegh ken u karen a mbamlu mba ku mba uumace ve ya dyako hen or u hiihii, Adam la cii kera. (Mbaromanu 5:12; Mpase 5:9, 10) Ka iorov u me Aôndo una yem a ve sha vea za hemen vea Kristu? Sha kwaghôron u Bibilo yô, ka 144,000 tseegh. (Mpase 7:4; 14:1) Yehova una na hanmô ken mba a nder ve ne iyol i ken jijingi sha er vea fatyô u lun sha yô.—1 Mbakorinte 15:35, 38, 42-45; 1 Peteru 3:18.

20. Uumace mba dondon tindi la vea zua a nyi, kua mbaperapera mba a nder ve shin ku mbara?

20 Iyenge ior i hemban ngeen ken mba ve kpe la a nder ve shin ku vea lu ken paradiso shin tar. (Pasalmi 37:11, 29; Mateu 6:10) Môm ken ityôkyaa i nderen mbagenev yemen a ve sha yô ka u kuren awashima u Aôndo sha ci u tar. Yesu Kristu kua mba 144,000 imôngo shaala vea hide a uumace mba kuran tindi mbara tegh tegh sha mlu u vough u mbamaren asev mba hiihii yange ve ta kera la. Kwagh ne una kua mba a nder ve la kpaa keregh, er Yesu tese zum u a kaa a or u lu kpen u i mande un dondo a na la er: “Ú lu a Mo imôngo ken Paradiso” nahan.—Luka 23:42, 43.

21. Sha kwaghôron u profeti Yesaia man apostoli Yohane yô, kanyi ia er ku?

21 Sha tar u Paradiso la, ku, u nyian ka u va a lanishima la, a kar a mi kera. (Mbaromanu 8:19-21) Profeti Yesaia yange yôô wener Yehova Aôndo “una tim ku sha won kera.” (Yesaia 25:8) Yange i na apostoli Yohane mpase u sha mnenge u shighe u uumace mba dondon tindi vea zua a mpaa sha ikev i mnyoon man ku yô. Een, “Aôndo iyol Na Una lu a ve. Una ese ve mliam sha ashe kera cii, ku ua kera lu ga, shin ijungwen shin mliam shin ican kpaa ia kera lu je ga, gadia akaa a atse la kar kera.”—Mpase 21:1-4.

22. Mfe sha kwagh u mnder u shin ku la bende a we nena?

22 Atesen a Bibilo a a lu ken igbar ne a bee a mtsum u kwagh u ngu a er mbakpenev yô. Icighanruamabera kaa wanger wanger er ku ka “orihom u masetyô” u a tim kera yô. (1 Mbakorinte 15:26) Se fatyô u zuan a agee man ishimataver ken mfe u sha kwagh u ishimaverenkeghen i mnder u shin ku ne tsô! Man se fatyô u zuan a msaaniyol kpaa er se fe ser mbadoon se ishima mba ve kpe kpa ve lu ken m-umbur u Aôndo yô vea va nder ken mnyam ma kuu mara sha u ember akaa a dedoo a a ver sha ci u mba ve lu a dooshima hen a na la! (Pasalmi 145:16) Amba averen la aa va sha ikev i Tartor u Aôndo. Kpa yange lu u hemen u ú la ua hii hanma shighe? De se nenge.

KAR MFE WOU

Kanyi i lu jijingi u ken uumace laa?

Ú pase mlu u mbakpenev nena?

Ka unô a nder ve shin ku?

[Mbampin Mba Ngeren u Henen]

[Foto u sha peeji 85 la]

Di vough er Yesu yange yila Lasaru due shin war nahan, kape a nder umiliôn kpishi la

[Foto u sha peeji 86 la]

Iember ia dumbur zum u ‘Aôndo una mena ku kera sha won’ la