U Lun ken Dooshima a Orgenegh Kpaa
Ityough 28
U Lun ken Dooshima a Orgenegh Kpaa
1. (a) Ú fatyô u hingir or u ken nongoior u Aôndo nena? (b) Ka hanma tindi i gbe u ú wa ikyo keng-e?
ER U LU vesen ken mkav man iwuese i Yehova Aôndo man mbaawashima nav yô, ú soo u kohol hanma shighe a mba ve lu a jighjigh u nan man ishimaverenkeghen kwagh môm vea we mbara. Aluer u ngu eren nahan yô, we kpa u lu môm ken nongoior u Aôndo u shin tar ne, ka mzough u nongo u Kristu u mimi je la. Shi ka keng ú ungwa tindi u i kaa la er “anmgbianev ve̱ doo ne ishima.”—1 Peteru 2:17; 5:8, 9.
2. (a) Kanyi tindi u he yange Yesu na mbadondon nava? (b) Kwaghôron u “ayol a en” man “hen ayol a en” la tese waeng er nyi? (c) Dooshima ngu aa inja nena?
2 Yange Yesu Kristu na kwaghôron vie vie sha er i doo u mbadondon un vea lu a dooshima hen ayol a ve yô. A kaa a ve er: “M ngu nan ne tindi u he, mer doo nen ayol a en yô . . . Ka sha kwagh ne man ior cii vea kav er ne lu mbahenen Av ye, aluer ne mba a dooshima hen ayol a en yô.” (Yohane 13:34, 35, NW ) Kwaghôron u “ayol a en” man “hen ayol a en” la tese waeng er Mbakristu mba mimi vea lu imôngo ken nongo shin nongoior môm. (Mbaromanu 12:5; Mbaefese 4:25) Shi á fá nongoior ne sha dooshima u alegh a na aa lu a mi hen ayol a ve la. Aluer or ngu a dooshima la ga yô, hanma kwagh u genegh cii kpa ka gbilinkwagh.—1 Mbakorinte 13:1-3.
3. Bibilo i pase mdoom ma lun a dooshima shi wan Mbakristu mbagenev ikyo taveraa nena?
3 Sha kwagh ne yô, Mbakristu mba tsuaa mbara yange i umbur ve sha mkaanem er kwaghôron u heen ne nahan: “Doo nen ayol a en tsung sha dooshima.” “Rumun nen ayol a en.” “Kpa eren nen ayol a en tom sha dooshima.” “Kpa lu nen sar sar ayol a en, zungwen nen mhôônom.” “Waan nen ishima a ayol a en, deen nen ayol a en kwaghbo aluer kwagh á nzughul orgen a orgen yô.” “Nahan yô, taver nen ayol a en asema, wasen nen ayol a en.” “Lu nen bem bem ayol a en.” “Doo nen ayol a en sha gbashima je.”—Mbaromanu 12:10; 15:7; Mbagalatia 5:13; Mbaefese 4:32; Mbakolose 3:13, 14; 1 Mbatesalonika 5:11, 13; 1 Peteru 4:8; 1 Yohane 3:23; 4:7, 11.
4. (a) Kanyi i tese er Mbakristu ve̱ de doon ‘ayol a ve’ tseegh ga i kua mbagenev kpaa? (b) Gba u Mbakristu ve̱ hemba lun a dooshima hen unô?
4 Nahan cii kpaa, ka u kaan er Mbakristu mba mimi ve̱ doo a mba ve lu ken nongoior u Aôndo tseegh ga. Ve̱ doo a mbagenev kpaa. Bibilo i wa kwagh er “dooshima wen a̱ seer a seer, a̱ ngee her ayol a en man a ior cii kpaa.” (1 Mbatesalonika 3:12; 5:15) Er lu nan kwaghwan u sha tôndongase yô, apostoli Paulu yange nger er: “Se eren nen akaa a doon a ior cii, kpa jim je yô, ka mbananjighjigh.” (Mbagalatia 6:10) Er i gbe u Mbakristu vea doo a ior cii, kua mbaihyomov vev nahan kpaa, ka u vea hemba lun a dooshima hen mba ve lu a ve imôngo ken nongoior u Aôndo, ka anmgbianev vev mba nomso man mbakasev mba ken jijingi je la.—Mateu 5:44.
5. Kanyi i tese er Mbakristu mba mimi, mba sha ayange a tsuaa man nyian kpaa, mba tseer tseer sha dooshima ve laa?
5 Yange i fa Mbakristu mba tsuaa mbara sha dooshima u yange ve lu a mi hen ayol a ve la. Orngerenkwagh u genegh u sha derianyom u sha uhar la Tertuliana, a nger kwagh u yange ior ôron sha ayol a ve yô er: ‘Nenge ve doo ayol a ve, shi ve kegh iyol u kpen sha ci ve ayol a ve!’ Mba nengen a imba dooshima la hen Mbakristu mba mimi nyian kpaa. Kpa ka u kaan er hen Mbakristu mba mimi yô mbamzeiyol mba ga shin atsan kpa nga ga shinii?
INJAR I MYINA U OR
6. Ka sha ci u nyi Mbakristu mba mimi je kpaa ashighe a genegh ka ve er orgenegh isholibo?
6 Ken mtime wou u ken Bibilo ne u fa se cii se ngohol mlu u waeng ga la ken mbamaren asev mbara, Adam vea Ifa. (Mbaromanu 5:12) Nahan se mba lun a isharen i eren kwaghbo. Bibilo i kaa er: “Gadia se cii se mba nenge gbev sha akaa kpishi.” (Yakobu 3:2; Mbaromanu 3:23) Shi fa wer mba ve lu ken nongoior u Aôndo kpaa mba waeng ga man ashighe a genegh ka ve er akaa a a lu shami ga yô. Kwagh ne ka a va a mbamzeiyol kua atsan hen Mbakristu mba mimi je kpaa.
7. (a) Ka sha ci u nyi yange gba u á wa Yuodia vea Suntuki kwagh er “ve̱ lu kwagh môm” ô? (b) Kanyi i tese er, kera yô, yange ve lu kasev ken Kristu mba injaava?
7 Hen ase sha kwagh u yange er hen atô u kasev uhar ken tiônnongo u ken Filipi u sha ayange a tsuaa la, Yuodia man Suntuki. Apostoli Paulu yange nger er: “M ngu wan Yuodia kwagh shi m ngu wan Suntuki kwagh kpaa mer, ve̱ zua, ve̱ lu kwagh môm ken Ter.” Ka sha ci u nyi yange Paulu wa kasev mba uhar mban kwagh er “ve̱ lu kwagh môm” ô? Yange kwagh za iyol hen atô ve. Bibilo i kera pase kwagh u yange lu la ga. Alaghga yange ve lu a iyuhwe hen ayol a ve. Kpa sha mimi yô, yange ve lu kasev mba lun a inja i dedoo. Yange ve vande lun Mbakristu ca i gba, anyom ngee cii man ve va mase kohol Paulu ken tom u pasen kwagh ye. Nahan yange nger tiônnongo la er: “Wase kasev mban. Ve̱ er tom sha u pasen Loho u Dedoo a mo imôngo.”—Mbafilipi 4:1-3.
8. (a) Ka mzeiyol u nyi yange lu hen atô u Paulu vea Barnaba? (b) Luun er yange wea lu shi wea nenge mzeiyol la nahan, alaghga yange ma u kaa wer nyi?
8 Shighe u genegh ngu u yange mzeiyol nyôr hen atô u apostoli Paulu vea orzende na Barnaba yô. Yange ka kom ve u moughon zende ve u kwaghpasen sha kwa har la yô, Barnaba gema soo u zan vea wan u anmgbian na Marku. Kpa, Paulu soo er Marku a dondo ve ijime ga, sha ci u ken zende u hiihii la yange Marku za hide sha gbenda yum. (Aerenakaa 13:13) Bibilo i kaa er: “Tsô anyiman nga gbe her atô ve tsung yô, maa ve pav zende.” (Aerenakaa 15:37-40) Yô ungwa ase imba kwagh la! Aluer yange wéá lú her shi wéá nengé ‘anyiman a gban tsung’ her atô ve ne nahan, yange ma u kaa fese je wer Paulu vea Barnaba kera mba ken nongoior u Aôndo ga sha ci u kwagh u yange ve er laa?
9. (a) Kanyi isholibo yange Peteru eree, man kanyi yange i na ve er kwagh nahana? (b) Yange Paulu er nyi zum u yange nenge kwagh lu zan hemen nahana?
9 Sha iaven i genegh yô apostoli Peteru shi er kwagh u lun kpe. Yange kera lu biishii a Mbakristu mba ve lu Atôaityev la ga sha u cian er Mbakristu mba ve lu Mbayuda mbara vea va kôhô un ashe sha ci u mlaha u yange ve lahan anmgbianev mba ve lu Atôaityev la. (Mbagalatia 2:11-14) Er apostoli Paulu gema nenge kwagh u yange Peteru lu eren nahan la yô, maa a kôôm Peteru sha inja na i shami ga la sha ishigh ki iorough heregh je. Luun er yange wea lu Peteru nahan yange ma i lu ú ken ishima nena?—Mbaheberu 12:11.
U SÔRON MBAMZEIYOL SHA DOOSHIMA
10. (a) Shighe u yange i kôôm Peteru la yange er nena? (b) Kanyi ityesen se zough a mi ken ikyav i Peteru laa?
10 Yange Peteru ma nyoon ishima a Paulu. Yange ma i vihi un sha er yange Paulu kôôm un sha ishigh ki mbagenev yô. Kpa yange vihi ishima ga. (Orpasenkwagh 7:9) Yange Peteru hide a iyol na jime. Yange ngohol mkôôm la, shi yange de er kwagh la a lu kwagh u ndôhôr dooshima na a Paulu ga. (1 Peteru 3:8, 9) Ver ase ato sha kwaghôron u yange Peteru nger sha iyol i Paulu ken washika u yange lu taver Mbakristu ishima la: “Man shi fa nen er ishima i wan i Ter wase la i lu myom yô. Kape anmgbian wase u doon se ishima Paulu kpaa, sha kwaghfan u i ne un la a nger ne je ne.” (2 Peteru 3:15) Een, yange Peteru de er dooshima a cir mzeiyol u yange va hen atô ve sha ci u ieren na i shami ga la.—Anzaakaa 10:12.
11. (a) Shin er yange ve lu ken ishimanyoon nahan kpaa, yange Paulu vea Barnaba ve tese er ve mba Mbakristu mba mimi nena? (b) Se zua aa ityesen ken ikyav ve la nena?
11 Kpa mzeiyol u hen atô u Paulu vea Barnaba la ye? Ngula kpaa yange i sôr sha dooshima. Sha ciu, shighe u yange Paulu nger tiônnongo u ken Korinte la yô, a ter Barnaba ortom na. (1 Mbakorinte 9:5, 6) Shin er yange Paulu lu a ityôkyaa i lun a akperan sha kwagh u Marku nahan kpaa, ken hemen yô wanyekwaor ne va hingir u kaven kwagh jé Paulu mase ngeren Timoteu sha kwagh na: “Kua a Marku, va a na, gadia ngum a inja kpishi sha tom.” (2 Timoteu 4:11) Se fatyô u zuan a iwasen ken ikyav i i tese gbenda u sôron mbamzeiyol ne.
12. (a) Ka sha nyi se kaa ser Yuodia vea Suntuki yange ve sôr mbamzeiyol vev mbaraa? (b) Sha kwaghôron u ken Mbagalatia 5:13-15 la yô, ka sha ci u nyi i doo u Mbakristu vea sôr mbamzeiyol vev sha dooshima?
12 Sha kwagh u Yuodia vea Suntuki la ye? Yange ve sôr mbamzeiyol vev mbara, sha gbenda u nan dooshima sha u a cir hanma isholibo i yange ve er hen ayol a ve la kpa? Bibilo i kera pase se er yange za kule ga. Kpa, u ve lun kasev mba lun a inja i dedoo shi lun mba eren tom u Kristu a Paulu imôngo la, se fatyô u kaan ser yange ve hide a ayol a ve jime sha u ngohol kwaghwan u yange i wa ve la. Yange mba zough a washika u Paulu yô, se fatyô u henen ser yange ve zua ve sôr mzeiyol ve la sha jijingi u dooshima.—Mbagalatia 5:13-15.
13. Yehova Aôndo ver ikyav i tesen dooshima sha nyi?
13 We kpaa, alaghga kwagh u zaniyol una lu hen atô wou a orgenegh, shin mbagenev, ken tiônnongo. Alaghga a tôô ve gôgôshighe u lun a aeren a Orkristu u mimi, nahan hen ase sha kwagh ne: Yehova Aôndo ngu a kegh er ior ve̱ gbihi igbinda ve i bo la kera cii man una mase tesen dooshima na hen a ve yee? Ei; Bibilo i kaa er: “Kpa Aôndo tese se dooshima Na sha ku u Kristu A kpe sha ci wase er se lu mbaasorabo her la.” (Mbaromanu 5:8) Se kpa gba u se dondo ikyav i Aôndo a tese la shi se tese dooshima hen mba ve eren se aferakaa kua akaavihin la cii.—Mbaefese 5:1, 2; 1 Yohane 4:9-11; Upasalmi 103:10.
14. Kanyi kwaghwan yange Yesu wa sha kwagh u i de zôhôn a gbagenev ga laa?
14 Er se cii se lu waeng ga yô, Yesu yange tese er se̱ de u zôhôn a mbagenev. Ka mimi, ior mba lun a ibo sha akaa kpishi, kpa shi se kpaa se mba lun a mi. Yange Yesu pine er: “Inja na nan man u nengen anivurkon u a lu anmgbian wou ken ishe, kpa gungurkon u u lu ken ishe you yô, u we u iko ga?” (Mateu 7:1-5) Aluer se mba a imba kwaghwan i dedoo la ken a vese yô, á wase se u lun dedoo aa anmgbianev asev mbanomso kua mbakasev cii.
15. (a) Ka sha ci u nyi i lu a inja u den magenev kwaghbo shin aluer se mba a ityôkyaa je kpaa? (b) Ken injakwaghôron na i ken Mateu ityough 18 la, yange Yesu na ityesen sha er i doo u den mbagenev kwaghbo nena?
15 Hembadoon u zungwen mhôônom shi den mbagenev a kwaghbo kpaa. Ka mimi, alaghga ityôkwagh ia lu i nan sha kwagh u anmgbian u nomso shin u kwase nan er sha ishima you ga yô. Nahan kpaa umbur kwaghwan u Bibilo la er: “Waan nen ishima a ayol a en, deen nen ayol a en kwaghbo aluer kwagh á nzughul orgen a orgen yô.” Kpa ka sha ci u nyi i doo u den mbagenev a kwaghbo aluer u ngu a ityôkyaa je kpaa yô? Ka sha ci u ‘Ter den ne akaabo,’ kape Bibilo i kaa la. (Mbakolose 3:13) Man aluer gba u se ngohol mde u asorabo hen a na yô, Yesu kaa er, ka u se deen mbagenev kpa keng. (Mateu 6:9-12, 14, 15) Er tor u ken injakwagh i Yesu la nahan, Yehova vande den se aferakaa kwa dubu kpishi, nahan se se kera fatyô u den anmgbianev asev ken ashighe kpeghee ga yee?—Mateu 18:21-35; Anzaakaa 19:11.
16. (a) Sha kwaghôron u ken 1 Yohane 4:20, 21 la yô, dooshima u hen Aôndo zua sha dooshima u hen Mbakristu mbagenev nena? (b) Aluer anmgbian wou ngu aa ityôikyaa i vihin nan sha iyolyou nahan kanyi kwagh i lu i erene?
16 Se fatyô u eren makwagh sha mimi ga aluer se mba eren a anmgbianev asev mbanomso man mbakasev sha dooshima ga, shin den ve aferakaa kpaa ga yô. (1 Yohane 4:20, 21; 3:14-16) Er kwagh a lu nahan yô, aluer u ngu a mazaiyol a Orkristu u genegh yô, de tsweren u lamen a nan ga. De waan kwaghbo ken ishima a or ga, kpa nôngo kule kwagh la sha jijingi u dooshima. Aluer u er ikyaa i doon anmgbian wou ga yô, kegh iyol u pasen iyolyou shi pinen sha u nana deu a kwaghbo la yô.—Mateu 5:23, 24.
17. Aluer or er u kwaghbo nahan ka hanma gbenda u doo u tôônô?
17 Kpa aluer or bamugh, shin nan er u makwaghbo sha gbenda u genegh ye? Bibilo i wa kwagh er: “De kaan wer: Me er a na er a er a mo nahan, me or or shon iyev, ga.” (Anzaakaa 24:29; Mbaromanu 12:17, 18) Yange Yesu Kristu wa kwagh er: “Kpa hanma or u nana ta u sambe sha hengegh ku yanegh yô, gema nan kugenegh kpaa.” (Mateu 5:39) Awashima u sambe u tan la ka u vihin or la iyol ga, kpa ka iyongo i keren shin u vihin or ishima. Yange Yesu lu tesen mbadondon un u palegh num-nôngon shin anyimanakaa. Shi “de kera oron iyev sha ifer ga shi de kera oron iyev sha ityuhwan kpaa ga,” kpa gba u or la “nana̱ ker bem nana̱ zenda un ityô kpaa.”—1 Peteru 3:9, 11; Mbaromanu 12:14.
18. Kanyi se hen ken ikyav i Aôndo sha u soon ior cii laa?
18 Umbur wer ka keng u ‘anmgbianev ve̱a doo se ishima.’ (1 Peteru 2:17) Yehova Aôndo tese se ikyav. Sangen a sange ga. Akuraior cii nga kwagh môm sha ishigh nagh. (Aerenakaa 10:34, 35; 17:26) Mba a va kura ve ken “zegecan” i i lu van la “ve due ken hanma ikurior man hanma nongo man hanma nongoior man hanma zwa.” (Mpase 7:9, 14-17) Nahan, sha u kaven Aôndo yô, ka u dooshima wase hen mbagenev una yina sha ci u mba ken ikyurior, shin nongo, shin nongo u civirigh ga, shin mba kwavyolough kposo yum ga.
19. (a) Se nengen shi se eren aa Mbakristu mbagenev nena? (b) Ka ian i vesen i nyi ia fatyô u lun i yase?
19 Mba ve lu ken tiônnongo u Kristu mbara cii nôngo fa ve dedoo cica, ka nahan man vea doou ishima shi u kav ve kpaa ye. Eren aa mbaganden er ka uter man ungô nahan, ikyaior di er anmgbianev mba nomso kua mbakasev nahan. (1 Timoteu 5:1, 2) Ka ian i doon kpishi u lun ken tsombor u nongoior u Aôndo u shin tar ne, ú alegh a u á lu imôngo ken dooshima la. A lu kwagh u doon u va lun uma gbem sha won ken paradiso shin tar a tsombor u lun ken dooshima!—1 Mbakorinte 13:4-8.
[Mbampin Mba Ngeren u Henen]
[Foto u sha peeji 233 la]
Kanyi ityesen se fatyô u zuan a mi sha kwagh u Yuodia man Suntuki laa?
[Foto u sha peeji 235 la]
Anyimanakaa a hen atô u Paulu man Barnaba la tese er yange ve kera lu alegh ken nongoior u Aôndo ga shinii?
[Foto u sha peeji 236 la]
Mbakristu mba mimi ka ve na dooshima ian u cirin akaa a van a mbamzeiyol la
[Foto u sha peeji 237 la]
Ken nongoior u Aôndo yô, dooshima ulúgh Mbakristu sha u lun kwagh môm er mba kov nahan
