Aver yem sha atineakaa

Aver yem sha mver u atineakaa

U Nôngon sha u Eren Kwagh u Vough

U Nôngon sha u Eren Kwagh u Vough

Ityough 26

U Nôngon sha u Eren Kwagh u Vough

1. Ka akaa ahar a nyi Mbakristu vea nôngo ityav a a keng-e?

SHIGHE U TAR u Satan u lu her ne tsô yô, gba u Mbakristu vea nôngo taveraa sha u lun paleghaa a ameen a u. Apostoli Paulu yange nger er: “Huwa nen ikav mbi utyav mbi Aôndo cii iyol sha u né fatyô u tilen dông hendan a ayom a diabolo yô.” (Mbaefese 6:11-18) Nahan cii kpaa, ityav yasev ka mbi nôngon a Satan kua tar na ne tseegh ga; kpa kua asaren a ase a eren kwaghbo kpaa. Bibilo i kaa er: “Gadia mhen u ishima i or ka u bo, hii sha iyev mbu nan je.”—Genese 8:21; Mbaromanu 5:12.

2. (a) Ka sha ci u nyi se lun a isharen i eren kwaghbo hanma shighe? (b) Ka sha ci u nyi i gbe u se nôngo ityav aa asaren a bo?

2 Sha ci u isholibo i se ngohol ken Adam or u hiihii la, alaghga asema a ase a tôm u eren kwaghbo. Aluer se na isharen la ian yô, se kera va ngohol uma u tsôron ken msertar u he u Aôndo la ga. Nahan gba kpee u se nôngo sha u eren kwagh u a lu u vough la. Apostoli Paulu iyolna kpa yange nôngo, er a pase heen nahan: “Ka a saren mo u eren kwagh u dedoo yô, kwaghbo kpaa lu a mo her.” (Mbaromanu 7:21-23) We kpaa, a taver we, u nôngon nahan. Ashighe kpishi je, ityav mbi taver mbia lu zan hemen ken a we. Nahan u er nena?

3. (a) Kanyi ior kpishi ve nenge ityav a mi ken a ve? (b) Mimi u Bibilo tese er nyi sha kwagh u ior kpishi ka ve soo u eren kwagh u dedoo kpa ve gema ve er u bo?

3 Uityendezwa mba kpilighyol mba Aôndo a er sha kwagh u va lun uma gbem sha won shin tar ken mbamlu mba saan iyol mbara cii u fa kwagh shami ve. U na uityendezwa mban jighjigh, shi u soo akaa a dedoo ne kpaa. Nahan u fa wer u cirvir Aôndo la ka sha ciu mkpeiyol wou u lun gbem sha won la. Kpa ken ishima you yô alaghga ka saren we u eren akaa aa we kpaa u fe i lu kwaghbo yô. Ashighe kpishi je a lu saren we u shi eren ijimba, shin u za iin, shin u nyôron iyol ken ma iferkwagh i eren. Alaghga mbagenev mba ve lu henen takerada ne zan a mi ave je kpaa vea lu eren aferakaa her, shin er ve fe er Aôndo soo akaa ne ga hahan kpaa. Kpa shin er ka ve er kwagh u shami ga zum u ka a lu ve pe eren kwagh u dedoo ne tese mimi u Bibilo: “Ishima i wa atseregh je hemba hanma kwagh cii, i vihi je gande.”—Yeremia 17:9.

A FATYÔ U NÔNGON HEMBAN

4. (a) A gba u hemban ityav shin hemban ga kpaa ka kwagh u ana? (b) Kanyi i gbe u se er sha u se hemba ityav mbi eren kwagh u dedoo laa?

4 Ka u kaan er or ngu a tahav mbu kighir asaren a nan, sha u eren kwaghbo ga ze. Aluer wea soo sha mimi yô, u fatyô u taver ishima you sha er ia hemen we sha gbenda u shami yô. Kpa tom ne cii ka u wou. (Upasalmi 26:1, 11) Or u nôngon hemban sha ci wou nan ngu ga. Nahan hiihii yô, zaan hemen u henen kwaghfan u uma u Bibilo. (Yohane 17:3) Kpa u lun a kwaghfan la ken ityough you tseegh kuma ga. Mfe la a̱ nyôr u ken ishima dedoo. Gba keng u u nenge sha kwagh u u lu henen la tsembelee sha er u yar tom shami sha ieren you la yô.

5. U zua a mkav ken ishima sha atindi aa Aôndo nena?

5 Kpa u tese mkav u ken ishima sha atindi a Aôndo nena? Gba u u time shami, shin u hen a za shimi, sha kwagh u atindigh la. Ikyav i tesen, pine ase iyolyou wer: U wan kwagh u Aôndo ikyo la mkposo kanyi? Shi gema kenger uuma mba ior mba ve vende atindi a na la, er wanyekwase u genegh u anyom 19 la nahan, yange nger er: “M tôô angev mbu sha mnyange kuma kwa tar je. Sha kwa u masejime la je yô nam mkera lu a ian i shi maren ônov ga gadia i pavem i dugh sagh kera.” Ka i lu kwagh u vihin kpishi je u timen sha mbamzeiyol mba ior ve zough a mi zum u ka vea venda u wan atindi a Aôndo ikyo la. (2 Samuel 13:1-19) Kwase u genegh u yange er idya yô a pase zunguluu er: “Mnyoon man ishimavihin mba kom sha ihyembeto i or ga. Hegen mngu yan ican.”

6. (a) Hii nan mdoom ma zuan a mi sha u eren kwaghbo la ma lu aa iwasen ga? (b) Kanyi uma yange Mose ma ember ken Igipiti?

6 Nahan kpa ka u ungwa ior ve kaan er, idya kua msôrom ma hunden, man ikya i man kua mcimbim mbi gban man tsô la cii, ka di msaanyol u keren tsô. Kpa msaanyol shon ka a lu anshighe kpeghee tsô. I de tsughun we sha u dondon ieren i ia yange u u zuan a msaanyol u mimi u lun gbem sha won la ga. Hen sha kwagh u Mose u yange i yese un hingir “wan u Wanfarao” la. Yange lu yôghyôgh ken iengem i tsombor u tor ken Igipiti. Bibilo i kaa er, nahan cii kpaa, va ganden yô, “lu un guda u i er a na dang a nongoior u Aôndo imôngo a u una lu ken mdoom ma isholibo ma ma lu sha anyangem kpeghee la.” (Mbaheberu 11:24, 25) Ka keng yange iember shin msaanyol u jimbagh, kua uma u tagher-kwagh ga la yange lu ken Igipiti ken tsombortor la. Ka sha ci u nyi yange Mose venda akaa laa?

7. Ka sha ci u nyi yange Mose venda “mdoom ma isholibo ma ma lu sha anyangem kpeghee la” ken tsombor u tor ken Igipiti?

7 Ka sha ci u yange Mose na jighjigh hen Yehova Aôndo. Shi tsuaa la je yange fa kwagh sha kwagh u a hembe hanma iember i isholibo i una zua a mi ken tsombor u tor ken Igipiti sha anyangem kpeghee la. Bibilo i kaa er: “Gadia a ver ashe sha injar.” Yange Mose hen, shi hen shin ishima gbaeng je, sha akaa a Aôndo vande tôndonzwa shami la. Yange na jighjigh ken awashima u Aôndo u va gban msertar u he u perapera la. Yange ishima na i lu sha zege dooshima u Yehova kua ikyo i wan i a lu a mi sha ci u uumace la. Lu sha ci u yange Mose ungwa shin vande ôron kwagh u Yehova tseegh tsô ga. Bibilo i kaa er “gadia a taver ishima er ngu nengen a u i nengen a Na ga la nahan.” (Mbaheberu 11:26, 27) Hen Mose yô, yange Yehova lu jim jim, shi kape a lu nengen a uityendezwa nav sha kwagh u uma u tsôron kpaa je la.

8. (a) U hemban ityav mbi eren kwagh u dedoo la, gba u se lu a nyi? (b) Ka mnenge u nyi, er yange wanyekwaor ôr nahan, i doo u se lu a mi?

8 Kape we kpa i lu laa? U nenge wer Yehova ka Or jim, er Ter u u doo nan ishima kpa? Ka wea ôr kwagh u uityendezwa nav mba van a uma u tsôron ken Paradiso shin tar nahan, ka u tôô ken ishima you wer u nyôr keregh u ngu ember akaa ne kpa? (Nenge sha peeji 156 zan zan 162 la.) U nôngon hemban mbamkighir mba eren kwaghbo la yô, ka u se lu a Yehova kôôsôô je. Shi ka u se “ver ashe sha injar,” er Mose kpa yange ver nahan. Wanyekwaor u genegh u anyom 20, u yange imeen i eren jimba kohol un yô, yange lu a mnenge u Mose la ken a na. A kaa er: “Ishimaverenkeghen yam i sha uma u tsôron la i doo gande u tan kera sha ci u ieren i shami ga i sha anshighe kpeghee la.” Ieren la i doo u lun ami gaa?

U HENEN KWAGH KEN GBEEV MBU IOR MBAGENEV

9. Ka sha nyi gbenda yange Tor Davidi gba bo sha u nôngon u eren kwagh u dedoo laa?

9 De kera gbaan uwer u lun taveraa ken ityav mbin, er ngise Tor Davidi er nahan la ga. Iyange i genegh er a tema sha kpoiyou na u sha la yô, a ta ashe a nenge a kwase u doonashe Batesheba lu ôôn iyol. Sha u yange ma tôô ashe a na kera sha er mbamhen mbabov ve̱ de nyer un ken ishima ga la yô, lu kenger un idyelegh her. Tsô er isharen i yaven a Batesheba i taver ken a na yum yô a tindi er i va un a na sha iyou. Tsô er shighe karen, man va taven iyav, shi mba kera feityô u cirin idya la ga yô, a mase keren gbenda sha er i wua nom na ken uitya yô.—2 Samuel 11:1-17.

10. (a) Yange i tsaha Davidi sha isholibo na nena? (b) Kanyi yange ma i bunde Davidi u eren idyaa?

10 Kwagh la lu isholibo i kpilighyol kpishi. Shi yange Davidi ya ican sha kwagh la kpishi je. Yange ya ican i ken ishima tseegh tsô ga, kpa Yehova yange tsaha un je mzeiyol lu hen ya na ken ayange a uma na cii. (Upasalmi 51:3, 4; 2 Samuel 12:10-12) Yange ishima i Davidi i er atseregh gema hemba er yange va kav la; asaren a na a bo la hemba un agee. Ken maseityô yô a nger er: “Shi nenge, i marem ken ifer, ka ken isholibo je, ngôm wa iyav av ye.” (Upasalmi 51:5) Kpa kwaghbo u yange Davidi er vea Batesheba la yange ma er ga. Ka er yange zer kenger heregh gbem la; yange kera palegh ian i yange isharen na i kende sha u eren idya a kwase u orgenegh ga ye.

11. (a) Kanyi ityesen se zough a mi sha kwagh u Davidi laa? (b) Ka ityom i nyi u hen wer ia fatyô u kenden a “isharen i idya”? (c) Er wanyekwaor u genegh yange kaa nahan, kanyi orfankwagh nana paleghaa?

11 Gba u se hen kwagh ken ieren i Davidi la sha u lun tsevaa sha aan a kenden a isharen i eren idya la. Ikyav i tesen, aluer hanma shighe u ngu ôron ityakerada shi zeren nengen televishen kua ufoto mba ve hembe haren sha kwagh u yav a kwase tseegh nahan u hen wer kanyi ia ere? Asaren a yaven a kwase la aa kende. Nahan palegh ityom kua uiniongo mba kenden “isharen i bo” mbara. (Mbakolose 3:5; 1 Mbatesalonika 4:3-5; Mbaefese 5:3-5) De kera luun a or kôôsôô sha ian i ia za kendeu isharen i eren ijimba ga. Wanyekwaor u genegh u anyom-17 kaa er: “Orgenegh nana kaa er, ‘se yô se fa shighe u kôron iyol tsaha.’ Ka mimi, or nana fa shighe la, kpa ka iorov ume vea fatyô u eren nahana? Guda u palegh ian la.”

12. Ka ikyav i Yosev i nyi i gbe u se lu a mi ken ishima?

12 Luun er yange Davidi una lu a ikyav i Yosev la ken ishima na yô, yange ma er imba isholibo la sha ishigh ki Aôndo ga. Yange Yosev lu or u nengen sha ya u Potifar ken Igipiti. Tsô Potifar va yemen zende kera yô, kwase na u yange soo-kwagh-u-yav-a-nomsoor yum la gba meen wanyekwaor u doonashe Yosev, kaan a na er: “Va yav a mo.” Kpa Yosev venda. Nahan sev mbugenev yô a kôr un a gba ulugh sha u a za yav a na yô. Kpa Yosev osugh yevese kar kera. A zer henen ken ishima na taveraa, lu sha u una yar tom sha isharen na ga, kpa lu u eren kwagh u a lu u vough sha ishigh ki Aôndo yô. “A er nan man me er kwaghbo u vesen ne, me er Aôndo isholibo nahana?” kape pine la.—Genese 39:7-12.

IWASEN I I GBE U Ú ZUA A MI VE Ú HEMBA LA

13, 14. (a) Kanyi i doo u se er sha u hemban ityav mbinii? (b) Kanyi mgem mba yange ve hingir Mbakristu ken Korinte la yange ve lu amini, man sha iwasen i nyi? (c) Yange Paulu man Titu ve vande lun anzaaior a nyi?

13 U we hemban ityav mbin yô saa u na kwaghfan u Bibilo ian i teman ken ishima you hoghomoon sha er u yar tom a mi kpaa yô. Kpa gba u u kohol a ior i Aôndo, shi u lu môm ken nongoior u Yehova u shin tar ne. Sha iwasen i u yô, aluer wea vande hôngor iyol sha kwaghbo nan nan kpaa, u fatyô u geman. Sha kwagh u mba ngise ve gema ken Korinte la yô, apostoli Paulu nger er: “i de tsughun ne ga, mbadyarev shin mbasôronakombo shin mbavihin ivaa sha idya shin nomso mba ve yaven a ayol a ve shin mbaiv shin mbahuav shin mbahundenmsôrom shin mbauityuhwanev shin mbanumungbenda kpaa, vea ya dyako u tartor u Aôndo je ga. Kape ne mbagenev kpaa ne vande lun la. Kpa i ôô ne.”—1 Mbakorinte 6:9-11.

14 Hen ase sha kwagh la! Mbakristu mba tsuaa mbara mbagenev yange ve lu mbaijimbagh, mbaidyarev, man mbayaven a nomso, man mbaiv, man mbahunden msôrom. Kpa sha iwasen i nongoior u Kristu yô ve gema. Apostoli Paulu iyolna kpa ngise eren ubombaakaav. (1 Timoteu 1:15) Yange nger anmgbian na u ken Kristu, Titu, er: “Gadia se kpaa, ngise se lu mbalanenkwagh se hemban ato, se tsumen, se lu ikpan i asaren man ugurgurmbaakaav atô kposo kposo.”Titu 3:3.

15. (a) Kanyi i tese er u Paulu a er kwagh u dedoo la yange lu peesa ga? (b) Se zua a iwasen ken ikyav i Paulu la nena?

15 Zum u Paulu hingir Orkristu yô, lu un peesa u eren kwagh u doonoo? Ei. Yange Paulu lu nôngon ityav a asaren a bo kua shi ugurgurmbaakaav mba yange vande lun kpan u a kera la. Yange nger er: “M ngu gbidyen iyol yam m ngu veren i ken kpan je, sha u i de lu u m ôr mbagenev kwaghaôndo kera man mo iyol yam yô, m̱ gema m̱ yina sha ikaren ga.” (1 Mbakorinte 9:27) Yange Paulu ‘tile tsoomoon’ a iyolna. Yange kighir iyolna sha u eren kwagh u injaa, shin aluer yange iyolna ia lu a isharen i eren kwaghbo je kpaa. Man aluer we kpaa u er vough er yange er nahan yô, we kpaa u hemba ityav mbin.

16. Ka akav aa nyi aa wase se u hemban ityav mbi eren kwagh u dedoo hen ayange nee?

16 Aluer ka taver we u den ma inja i bo yô, nôngo za mkohol u vesen u Mbashiada mba Yehova u alu van la. A doou kpee je u nengen inja i tsembelee kua iember i mba ve ze mbara. Kpa kpishi ken a ve ngise ve lu ior mba tar ne hen ape ijimba i eren, idya, ihyundugh ki msôrough, u yaven a nomsombaiorov, ityu i man, mba mcimbim ma ye tor ken a ve, iv , anyighe, aie u eren kua ishor i haan ve lu hanma ijiir ne yô. Mbakpishiv ken a ve ngise ve eren akaa ne. (1 Peteru 4:3, 4) Man shi, er u lu kohol a Mbashiada mba Yehova ken mbamkombo vev mbakiriki mbara, mba i gbe u u kera timbir u zan ga la yô, we kpaa u va lu ken mba ve nôngo ve hembe anzaabo kua asaren a we kpaa u lu nôngon a a hegen ne. Nahan taver ishima! Mba hemban ityav mbi eren kwagh u vough. Sha iwasen i Aôndo yô we kpaa u fatyô.

17. (a) Aluer gba u se hemba ityav mbin yô ka mkombo u nyi i doo u se lu kereghe? (b) Ka hen unô u zua aa iwasen i sôron mbamzeiyolo?

17 Aluer wea lu vanden henen Bibilo a Mbashiada mba Yehova yô, ka kpee je shi ú vande zan mbamkombo vev kpaa ken Iyou i Kwagh u Tartor la. Yô zaan mbamkombo mbara hanma shighe. Se cii gba u se ngohol ishimataver i ken jijingi ken mbamkombo mba Mbakristu. (Mbaheberu 10:24, 25) Nôngo u fan “mbatamen,” shin mbakuran, mba ken tiônnongo. Tom ve ka u vea “kura ikumuile i Aôndo.” (1 Peteru 5:1-3; Aerenakaa 20:28) Aluer u soo iwasen hen a ve sha ma ieren i i ze kpe a atindi a Aôndo yô de te akperan u zan hen a ve ga. Ka mba u zua ve a ishoon, erdoo kua ikyo i wan sha kwagh u mbagenev kpaa.—1 Mbatesalonika 2:7, 8.

18. Ka mlu u ken hemen u nyi a ne se agee aa zan hemen aa ityava?

18 M-imbishi u eren kwaghbo ngu sha a vese, ka sha ikyev i tar u Satan tseegh ga kpa kua ken ayol a ase a isholibo. Nahan u lun sha jighjigh hen Aôndo ka ityav mbi nôngon ayange ayange. Kpa kwagh u doon yô ityav mbin mbia za hemen gbem sha won ga! Shi kpeghee a kar a Satan kera shi tar na u ifer ne kpaa a tim u kera. Tsô, ken msertar u he u Aôndo u a lu ikyua ne yô, mbamlu mba perapera vea lu sha u sôron mlu wase a ican shio. Ken masejime yô igbinda i isholibo cii ia bee, nahan a kera gba u nôngon taveraa man eren kwagh u doon ga.

19. Ka sha ci u nyi i doo u ú nôngon kpogholoo u eren ishima i Yehova?

19 Hen ase hanma shighe sha kwagh u averen a msertar u he la. Een, cir agundu utya ka “ishimaveren keghen myom je la.” (1 Mbatesalonika 5:8) Ieren you i lu er i wanyekwase u genegh la nahan u yange kaa er: “Ka m hen sha hanmakwagh u Yehova a er shi a tendezwa er una er a mo la. Ngu a̱ gbihim mayange ga. A vande nan mo iveren sha igbinda kpishi. Mfa a soom a kwagh u hembandoon cii, nahan msoo u eren ishima na. Uma u tsôron ka kwagh u a kom u nôngon shami yô.” Aluer se zenda perapera ityô sha jighjigh yô, ‘uityendezwa mba dedoo mba Yehova a er’ sha ci u mba a doo ve ishima cii vea kule shami vough.—Yosua 21:45.

[Mbampin Mba Ngeren u Henen]

[Foto u sha peeji 219 la]

Er yange iember i iyolough lu ken Igipiti tsuaa nahan kpaa, ka sha ci u nyi yange Mose vendaa?

[Ufoto mba sha peeji 220, 221 la]

Yange Davidi zer kenger her zulee; yange kera palegh kwagh u una na un u eren hôngorkwagh la ga

[Foto u sha peeji 222 la]

Yange Yosev nyôngoso palegh kwase u Potifar u yange lu meen un er á hôngor iyol a na la