Aver yem sha atineakaa

Aver yem sha mver u atineakaa

ITYOUGH IHIAR

Bibilo Ka Takerada u Aôndo A Ne Se Yô

Bibilo Ka Takerada u Aôndo A Ne Se Yô

1, 2. Bibilo i Aôndo a ne se la ka iyua i doon tsung sha ci u nyi?

IJENDE you ka ia na u iyua i doon tsung nahan i lu u ken ishima nena? Ka u sase ngohol i shi i saan we iyol er ijende you la i we u ikyo yô. Nahan u sugh nan sha iyua shon.

2 Bibilo ka iyua i Aôndo a ne se yô. Bibilo pase se akaa a ma takerada ugen môm ua fatyô u pasen se ga yô. U tesen ikyav yô, Bibilo kaa a vese ér Aôndo yange gba sha man tar kua nomsoor u hiihii la vea kwase. Ngi a akaawan a wasen se zum u se tagher a mbamzeyol yô. Shi i pase se ken Bibilo er Aôndo una va kure awashima na u geman tar ér u lu ijiir i dedoo la kpaa. Bibilo ka iyua i doon tsung je!

3. Er u lu henen Bibilo yô, ka nyi ia wase u u kavena?

3 Er u lu henen Bibilo ne, u nenge er Aôndo a soo ér we u hingir ijende na yô. Shi er u lu seer fan kwagh na la, ijende you vea na ia lu hemban taver cii.

4. Ka nyi i̱ doo u sha kwagh u Bibilo?

4 I gema Bibilo ken ijô i kuman er 2,800 nahan, shi i gber ukôpi mba i ubiliôn imôngo. Ior ubiliôn imôngo sha tar mba a Bibilo ken ijô ve. Shi hanma kasua yô, ior mba hemban miliôn môm ka ve zua a ukôpi mba Bibilo seer seer! Sha kpôô yô, ma takerada ugen môm ngu er Bibilo ga.

5. Se fatyô u kaan ser ka “Aôndo a ne i nger” Bibilo sha ci u nyi?

5 Ka “Aôndo A ne i nger” Bibilo ye. (Ôr 2 Timoteu 3:16.) Alaghga mbagenev vea hen ér, ‘Ka uumace yange ve nger Bibilo ye, nahan er nan ve i kaa ér ka Aôndo a ne se Bibilo?’ Bibilo na mlumun ér: “Icighan Jijingi mgbegha ior man ve ôr kwagh u Aôndo ye.” (2 Peteru 1:21) Ka di vough er tamenor kaa a wan u nan ér a wase nan u ngeren washika nahan. A kaa ér washika la ka u ana? Ka u tamenor la, ka u wan la ga. Kape kwagh u Bibilo kpa a lu je la. Loho u u lu ken Bibilo la ka u Aôndo, ka u ior mba yange mgbegha ve ve nger Bibilo la ga. Aôndo yange pase ve kwagh u vea nger yô. Nahan yô, mimi je Bibilo ka “kwaghôron u Aôndo.”—1 Mbatesalonika 2:13; nenge Ngeren u Seer Tan Iwanger u sha 2, peeji 207..

HANMA KWAGH U BIBILO I ER CII NGU VOUGH

6, 7. Se fatyô u kaan ser Bibilo cii gba zwa môm kpiaan sha ci u nyi?

6 Yange i tôô anyom 1,600 u ngeren Bibilo been. Ior mba yange ve nger Bibilo la lu uma sha ashighe kposo kposo. Mbagenev lu mba fan takerada kpishi, mbagenev fa takerada ga. U tesen ikyav yô, ugen la lu ortwer. Mbagenev lu mbasulev man mbakôronishu man mbakuranilev man uprofeti man mbaajiriv kua utor. Shin er lu ior kposo kposo nger Bibilo nahan kpa, Bibilo cii gba zwa môm. Avur agen nyiman agen ga. *

7 Mtom ma Bibilo ma hiihii mara pase er yange mbamzeyol hii sha tar yô, ma masetyô mara di pase er Aôndo una va sôr mbamzeyol mba shon, shi una gema tar ua hingir paradiso yô. Akaa a yiase a i nger ken Bibilo la cii lu a yange za hemen sha tar anyom udubu imôngo yô, shi Bibilo tese ér hanma kwagh u Aôndo a we ishima u eren cii yô, ka a er un.

8. Ôr akaa a a tese ér Bibilo gba zwa môm a sainsi yô.

8 Yange i nger Bibilo ér i lu takerada u sainsi shin u henen ken makeranta ga, kpa ka ia ôr kwagh a gber sha kwagh u sainsi yô, ka gbe ken inya ga. Kape se ver ishima ser takerada u u dugh hen Aôndo di tsô yô, ua lu je la. Ikyav i tesen yô, takerada u Levitiku ngu a atindi a Aôndo yange wa Mbaiserael sha u yangen iangev mbi samber yô. Yange i nger atindi ne ica i gba cii ve ior va hingir u fan kwagh u mbaanyigôr mba nan angev la ye. Bibilo tese wang ér i har tar sha ma kwagh ga. (Yobu 26:7) Shin er yange ior kpishi na jighjigh ér tar ngu delaa er tebul nahan kpa, Bibilo kaa ér tar ngu kpighikiki shin vingir vingir er bol nahan.—Yesaia 40:22.

9. Akaa a mbangeren Bibilo ve pase sha mimi la wase se u fan nyi?

9 Bibilo ka ia ôron yiase yô, i ôr yiase shon i gba ken inya ga. Kpa ityakerada kpishi i pasen yiase ôr yiase vough za bee ga, sha ci u mbangeren mbara yange ve nger akaa agen sha mimi ga. U tesen ikyav yô, yange ve pase ashighe agen a i hemba tar ve ityav ga. Kpa mbangeren Bibilo yô, yange a hemba tar ve Iserael ityav je kpa ve ôr sha mimi. Shi ve pase akaa a yange ve er shami ga la kpaa. U tesen ikyav yô, ken takerada u Numeri la, Mose pase gbar gbar er yange un er isholibo i vesen, man er Aôndo tsaha un la kpaa. (Numeri 20:2-12) Akaa a mbangeren Bibilo ve pase sha mimi la tese ér Bibilo ka takerada u u dugh hen Aôndo yô. Kwagh ne tese ér se fatyô u nan Bibilo jighjigh sha ci u ka Aôndo a ne se i ye.

TAKERADA U U IV A AKAAWAN A DEDOO YÔ

10. Kwaghwan u Bibilo ngu a inja sha ci wase nyian nena?

10 Bibilo jimin cii “ka Aôndo A ne i nger ye. [Ngi] a inja sha ityesen man sha mkôôm man sha myange man sha myese u ken perapera kpaa.” (2 Timoteu 3:16) Sha mimi yô, akaawan a Bibilo nga se a inja nyian kpaa. Er i lu Yehova a gbe se yô, a fa mbamhen asev kua mlu wase u ken ishima kpaa. A fa se hemba er se fe ayol a ase la, shi a soo ér i saan se iyol. A fa kwagh u a doo sha ci wase man u a doo ga la kpaa.

11, 12. (a) Ka akaa a nyi Yesu a we se kwagh sha mi ken Mateu ityough 5 zan zan 7? (b) Ka nyi igen kpa se fatyô u henen ken Bibilo?

11 Ken Mateu ityough 5 zan zan 7 la, Yesu pase se kwagh u se er ve a saan se iyol, man er se lu a mbagenev doo doo, man er se eren msen, man er se nengen inyaregh yô. Shin er kwagh u Yesu ôr ne a tse i kom er anyom 2,000 nahan kpa, kwaghwan na ne ngu se a inja kpishi nyian kpaa.

12 Shi Yehova wa se akaa ken Bibilo, a aa wase se se hemba lun a msaanyol hen tsombor, shi se lu mbatomov mba injaa shi se lu ken bem vea mbagenev yô. Sea lu nyityô or shin sea lu ken nyityô zayol shin sea due han han kpa, akaawan a Bibilo aa fatyô u wasen se sha hanma shighe cii.—Ôr Yesaia 48:17; nenge Ngeren u Seer Tan Iwanger u sha 3, peeji 207..

U FATYÔ U NAN AKAAÔRON A PROFETI A KEN BIBILO JIGHJIGH

Yesaia, u lu môm ken mba ngeren Bibilo la, yange tsengaôron ér a va tim Babilon

13. Lu nyi Yesaia tsengaôron ér ia er gar u Babilono?

13 Akaaôron a profeti a ken Bibilo agen kpishi kure sha mi. Ikyav i tesen yô, Yesaia yange tsengaôron ér a tim Babilon. (Yesaia 13:19) Shi Yesaia pase gbenda u a va tim un la kpaa vough. Yange i maa gar la i kase i wa ihinda i vesen shi ifi wa un atô. Kpa Yesaia tsengaôron ér ifi la una uma kera shi ihindagar la ia lu ivegher. Nahan akumautya aa va tim un a iyolnyoon shio. Shi Yesaia tsengaôron ér orgen u a yila un ér Shirushi yô, una tim gar shon.—Ôr Yesaia 44:27–45:2; nenge Ngeren u Seer Tan Iwanger u sha 4, peeji 208.

14, 15. Kwaghôron u profeti u Yesaia la yange kure sha mi vough nena?

14 Yange i nger kwaghôron u profeti ne anyom nga kar deri uhar yô, ikyumutya igen za va u va tan num sha Babilon. Lu an nan hemen ikyumutya laa? Lu Shirushi, tor u Pershia, vough er i tsengaôron nahan. Nahan lu u hanma kwagh una za a kure vough er kwaghôron u profeti la tese nahan.

15 Hen tugh mbu i va u tan num sha Babilon la, ior i Babilon lu eren iniongo. Ve nenge ér kwagh u zan iyol ngu ga, sha ci u girgar ve civir kpishi shi ifi wa un atô. Shirushi vea ikyumutya na di time mbaakpa ken won gar, goom a mngerem ma shin ifi la, sha u mngerem ma pande shin ifi la yô. Nahan mngerem uma kuma u ikyumutya i Mbapershia ia hungwa a per yande la. Kpa er girgar u Babilon civir kpishi yô, mbautyaav mbara vea er nan ve vea nyôr ken gar shono? Yange ihindagar lu ivegher, nahan mbautyaav mbara nyôr ken gar la a iyolnyoon shio, er kwaghôron u profeti la vande kaan nahan vough.

16. (a) Yesaia yange tsengaôron ér nyi sha kwagh u Babilono? (b) Er nan ve se fe ser kwaghôron u profeti Yesaia ne yange va kure sha mi voughlo?

16 Yesaia shi tsengaôron ér ken masejime yô, or môm nana kera tema hen Babilon ga. Yange nger ér: “Á kera tema ya her mayange ga, ior á kera tema ker ga, sha ikyov ikyov.” (Yesaia 13:20) Kwagh la kure sha mi kpa? Hegen ne, ijiir i Babilon yange lu la ka alôgh her tseegh. I gba ica a Baghdad, gartamen u tar u Irak la kuma er ukilomita 80 nahan. Ngi Baghdad vegher u ken imbusutariyan. Zan zan nyian je kpa or môm tema ya her ga. Yehova yange ese Babilon sha “canca u mtim.”—Yesaia 14:22, 23. *

Alôgh a Babilon

17. Se fatyô u nan jighjigh ser uityendezwa mba Aôndo a er la cii vea va kure sha mi vough sha ci u nyi?

17 Er akaaôron a profeti a ken Bibilo agen kpishi a kur sha mi yô, tese ér se fatyô u nan jighjigh a kwagh u mlu u ken hemen u Bibilo i er la kpaa. Se fatyô u lun a vangertiôr ser Yehova una va gema tar cii ua hingir paradiso, er a tende zwa nahan vough. (Ôr Numeri 23:19.) Ka mimi, se mba a ishimaverenkeghen i va zuan a “uma u tsôron, u Aôndo u A eren aie ga la, A tôndo zwa je er shighe lu a lu ga la.”—Titu 1:2. *

BIBILO IA FATYÔ U GEMAN UMA WOU

18. Paulu yange ôr kwagh u “mkaanem ma Aôndo” ér nyi?

18 Se nenge er ma takerada ugen u lun er Bibilo nahan u lu ga yô. I gba zwa môm ken mhii zan zan mkur, shi ka ia ôr kwagh a gber sha kwagh u sainsi shin kwagh u yiase kpa, i gba ken inya ga. I wa se akaa a injaa shi i ôr akaaôron a profeti kpishi aa a kur sha mi vough yô. Kpa ka cii la ga. Apostoli Paulu yange nger ér: “Mkaanem ma Aôndo ma uma je, ma tem gbilin ga.” Inja i kwagh ne ér nyi?—Ôr Mbaheberu 4:12.

19, 20. (a) Bibilo ia wase u u fan injaor i u lu la nena? (b) U tese wer Bibilo i i lu iyua i injaa la gba u kwagh nena?

19 Bibilo ia fatyô u geman uma wou. Ia wase u u fan injaor i u lu jim la. Shi ia wase u u fan mbamhen mba ken atô u ishima you, kua er ishima you i lu ker jim jim la. U tesen ikyav yô, alaghga se hen ser Aôndo doo se ishima. Kpa ka er se dondo kwagh u Bibilo i kaa la ve a tese ér Aôndo doo se ishima ye.

20 Bibilo ka takerada u Aôndo a ne i nger yô. A soo ér we u ôron Bibilo shi u henen i shi u soo i. Yô, tese wer iyua ne gba u kwagh shi de gbe uwer u ôron Bibilo ga. Aluer u ngu eren nahan yô, u fa kwagh u Aôndo a we ishima u eren sha ci u uumace yô. Se seer henen kwagh u awashima na ne ken ityough ki dondon kin.

^ par. 6 Some people say that the Bible is not harmonious, but that is not true. See chapter 7 of the book The Bible​—God’s Word or Man’s? published by Jehovah’s Witnesses.

^ par. 16 If you would like to learn more about Bible prophecy, you can read pages 27-29 of the brochure A Book for All People, published by Jehovah’s Witnesses.

^ par. 17 Mtim u Babilon la ka môm ken akaaôron a profeti a a kur sha mi yô. U fatyô u zuan a akaaôron a profeti a sha kwagh u Yesu Kristu ken Ngeren u Seer Tan Iwanger u sha 5, peeji 208.