1, 2. Ka nyi Yehova a soo sha ci u tsomboro?

KA YEHOVA AÔNDO yange zua ivese i hiihii sha tar ye. Bibilo kaa ér Aôndo yange gba kwase u hiihii la “va a mi hen or.” Yange saan Adam iyol je kaa ér: “Ngun yô, ka kuhe u ikyuhe yam, ka inyam i inyam yam je.” (Genese 2:22, 23) Kwagh ne tese ér, Yehova soo ér i saan nom man kwase iyol ken ivese ve.

² Kwagh er vihi yô, ior kpishi mba a zua a msaanyol hen icombor ve ga. Nahan kpa, Bibilo ngi a akaawan kpishi a aa wase hanmaor hen tsombor nana lu ken msaanyol shi tsombor cii ua lu ken mzough yô.—Luka 11:28.

3, 4. (a) Doo u nom nana eren a kwase u nan nena? (b) Er nan ve i gbe u nom man kwase vea deen ayol a ve kwaghbo?

³ Bibilo kaa ér doo u nom u fan kwagh nana eren kwagh a kwase u nan sha dooshima man sha icivir. Ôr Mbaefese 5:25-29. Doo u nom nana eren kwagh a kwase u nan sha dooshima hanma shighe cii. Gba u nana kuran nan shi nana nengen sha a nan shi nana palegh u eren kwagh u vihin nan.

⁴ Kpa shighe u kwase a er kwagh u shami ga yô, doo u nom nana er nena? Bibilo wa noov kwagh ér: ‘Kasev enev ve za hemen u doon ne ishima, shi de yuwen nen ve ga.’ (Mbakolose 3:19) Noov, umbur nen ner ne kpa ashighe agen ka ne er kwagh u shami ga. Aluer ne soo ner Aôndo a deen ne kwaghbo yô, ne kpa gba u ne deen kasev enev  kwaghbo. (Mateu 6:12, 14, 15) Nom man kwase ka vea deen ayol a ve kwaghbo yô, kwagh la a na ivese ve i doo.

5. Er nan i gbe u nom nana eren kwagh a kwase u nan sha iciviri?

⁵ Yehova soo ér nom nana eren kwagh a kwase u nan sha icivir. Gba u nom nana hen sha mbamgbe mba kwase u nan tsembelee. Beer ngu sha kwagh ne ga. Aluer nom nan ngu eren a kwase u nan sha inja ga yô, Yehova una ungwa msen u nan ga. (1 Peteru 3:7) Ka or u Yehova a doo nan ishima la nan gbe un kwagh ye. A hemba soon nomso a kasev ga.

6. Kwagh u i kaa ér nom man kwase mba “iyôgh i môm” la inja na ér nyi?

⁶ Yesu kaa ér nom man kwase ‘kera mba uhar ga, kpa ka iyôgh i môm je.’ (Mateu 19:6) Mba eren kwagh a ayol a ve sha mimi, shi ma shighe môm kpa vea er idya ga. (Anzaakaa 5:15-21; Mbaheberu 13:4) Nom shin kwase nana de tangen iyol shighe u i sar ikyar u nan u yaven a nan la ga. (1 Mbakorinte 7:3-5) Doo u nom nana umbur ér, ‘mayange ma or nana kôr iyol i nan ihyom ga kpa nan koson i shi nan kor i kpaa.’ Nahan doo u nana soo kwase u nan shi nana waan nan ikyo. Kwase ka nan hemba soon ér nom u nan a eren a nan kundu kundu shi a tesen nan dooshima.—Mbaefese 5:29.

7. Er nan ve i gbe u hanma tsombor cii ua lu a or u hemen u?

⁷ Hanma tsombor cii ka u lu a orhemen u, u nana tesen mba hen tsombor la akaa a aa wase ve u lun ken mzough yô. Bibilo pase ken takerada u 1 Mbakorinte 11:3 ér: “Ityough ki hanma nomsoor yô, ka Kristu, man ityough ki kwase yô, gema ka nom, man ityough ki Kristu yô, ka Aôndo.”

8. Kwase nana na nom u nan icivir nena?

⁸ Orya u nan eren kwagh u shami hanma shighe cii je  kpa nan ngu ga. Kpa kwase ka nana lumun a kwagh u nom u nan a tsough u eren la shi nana sue nan yô, tsombor la cii u hemba zuan a mtsera. (1 Peteru 3:1-6) Bibilo kaa ér: ‘Kwase a̱ cia nom u nan.’ (Mbaefese 5:33) Aluer nom ngu eren kwaghaôndo u kwase na a eren la ga di ye? Doo u kwase la nana za hemen u nan nom u nan la icivir. Bibilo kaa ér: “Ne kasev di kpaa ungwan nen amo a noov enev sha er aluer mbagenev ken ve, vea lu mbawan kwaghôron u Aôndo ikyo ga je kpa, á urugh ve sha mlu u kasev vev la, á kera lu sha kwaghôron kpee ga, er ve nengen mlu wen u wang u cian Aôndo la yô.” (1 Peteru 3:1, 2) Aluer kwase ngu tesen inja i dedoo yô, kwagh la una wase nom u nan u kaven kwaghaôndo u kwase la, shi nan nan icivir kpaa.

9. (a) Doo u kwase nana er nena shighe u nan gbe anyiman sha kwagh vea nom u nan laa? (b) I wa kasev kwagh ken Titu 2:4, 5 ér nyi?

⁹ Doo u kwase nana er nena shighe u nan gbe anyiman sha kwagh vea nom u nan laa? Kwase la nana ôr kwagh u a lu nan ken ishima la sha icivir. Ikyav i tesen yô, Sara  yange ôr kwagh ugen u doo Aberaham ga yô, kpa Yehova kaa a Aberaham ér: “Ungwa imo na.” (Genese 21:9-12) Nom u nan lu Orkristu yô, taver u nana er kwagh u a hendan a Ruamabera yô, nahan gba u kwase u nan nana suen nan sha kwagh u nan tsough la. (Aerenakaa 5:29; Mbaefese 5:24) Kwase u injaa ka nan nengen sha tsombor u nan doo doo. (Ôr Titu 2:4, 5.) Nom u nan man mbayev mba nan vea nengen er nan lu eren tom sha ci ve kpoghuloo yô, vea hemba soon nan shi vea hemba nan nan icivir.

10. Bibilo ôr kwagh u ya u paven man ivaa i paven ér nyi?

¹⁰ Ashighe agen ka i ngôôr ga je maa nom nan pav a kwase u nan shin kwase a due hen nom, shin ve pav ivaa. Nahan kpa, Bibilo kaa ér, “kwase nana̱ de dugh hen nom u nan kera ga” shi “nom kpaa, nana̱ de paven a kwase u nan ga.” (1 Mbakorinte 7:10, 11) Ashighe agen uzayol mba vihin tsung ka ve na yô, i gba u kwase nana due hen nom shin nom nana undu nan, kpa gba u se hen sha kwagh ne tseembelee ve se er nahan ye. Man gema ivaa i paven di ye? Bibilo tese ér ka shighe u nom shin kwase nan er idya tseegh, vea fatyô u paven ivaa ye.

11. Ka nyi mbayev ve hembe soon ér mbamaren ve eren a ve

¹¹ Mbamaren, nôngon nen u lun vea ônov enev hanma shighe cii. Ônov enev hemba soon ér ne luun vea ve hanma shighe; ve soo ér ne tesen ve kwagh u Yehova.—Duteronomi 6:4-9.

12. Ka nyi i gbe u mbamaren vea er sha u kuran ônov veve?

¹² Tar u Satan ne ngu vihin gban a gba kera, shi ior mbagenev ka ve soo u vihin mbayev asev shin yaven a ve je kpaa. Ka i taver mbamaren mbagenev u lamen vea  ônov vev sha kwagh ne. Kpa gba u mbamaren vea ta ônov vev icin sha kwagh u ambaaior la shi vea tese ve er vea palegh ambaaior la yô. Mbamaren, gba u ne kuran ônov enev. *—1 Peteru 5:8.

13. Gba u mbamaren vea tese ônov vev nena?

¹³ Ka tom u mbamaren u tesen ônov vev inja i dedoo. U tese ônov ou nena? Gba u u tsaase ônov ou, kpa doo u u eren tswam a ve shi u nanden a ve ga. (Yeremia 30: 11) Nahan mayange de tsahan ônov ou sha  ishimavihin ga. Mkaanem ou ma de luun er ka “mkuma u sanker” nahan ga, sha er u na ve ishimavihin ga yô. (Anzaakaa 12:18) Tese ônov ou ve fa er i hii ve i gbe u vea lu mba ungwan kwagh yô.—Mbaefese 6:4; Mbaheberu 12: 9-11; nenge Ngeren u Seer Tan Iwanger u sha 30, peeji 223.

14, 15. Er nan ve i gbe u mbayev vea ungwan imo i mbamaren veve?

¹⁴ Yesu yange ungwan imo i Ter na hanma shighe cii, yange a̱ lu sha shighe u i taver u eren nahan je kpaa. (Luka 22:42; Yohane 8:28, 29) Yehova soo ér ônov kpa ve ungwan imo i uter vev.—Mbaefese 6:1-3..

¹⁵ Mbayev, aluer taver ne ashighe agen u ungwan imo i mbamaren enev kpa, umbur nen ner, aluer ne mba ungwan kwaghwan yô, a saan Yehova man mbamaren enev iyol a ven. *—Anzaakaa 1:8; 6:20; 23:22-25.

16. (a) Satan ka a mee agumaior ér a er kwaghbo nena? (b) Er nan ve i gbe hange hange u se kôr ijende a ior mba Yehova a doo ve ishima?

¹⁶ Satan una fatyô u nyôron ken azende a ou shin agumaior agen ér a mee u we u er kwaghbo. A fa je ér a taver we kpishi u vendan mkighir la. Ikyav i tesen yô, wan u Yakob u kwase, Dina, yange lu a azende a Yehova doo a ishima ga yô. Kwagh ne yange va un a zayol kpishi kua tsombor na kpaa. (Genese 34:1, 2) Aluer Yehova doo azende ou ishima ga yô, vea mee u ér we u er kwagh u Yehova a soo ga yô, man a lu kwagh u una fatyô u van we man tsombor wou kua Aôndo a ishimavihin yô. (Anzaakaa 17: 21, 25) Ka kwagh u a ne ve i doo u u ya ijende a ior mba Yehova a doo ve ishima je la.—1 Mbakorinte 15:33.

17. Ka nyi i gbe u hanmaor hen tsombor nana erenee?

¹⁷ Ior mba hen tsombor ka vea dondon akaawan a Aôndo yô, ve palegh uzayol kpishi. Nahan wea lu nom yô, kwase wou a doo u ishima shi eren kwagh a na sha dooshima kpaa. Wea lu kwase yô, naan nomou icivir shi eren kwagh u a kaa ér we u er yô, shi dondo ikyav i kwase u i er kwagh na ken Anzaakaa 31:10-31 la. Wea lu ormaren yô, tese ônov ou ve soo Aôndo. (Anzaakaa 22:6) Wea lu ter yô, tese tsombor wou “dedoo.” (1 Timoteu 3:4, 5; 5:8) Mbayev, ungwan nen imo i mbamaren enev. (Mbakolose 3:20) Umbur nen ner hanmaor hen tsombor nana fatyô u eren kwagh ashighe agen shami ga, nahan hiden nen a iyol ijime shi naan nen anyi a yan. Ka mimi, Bibilo ngi a akaawan a Yehova a soo ér hanmaor hen tsombor nana eren yô.