I LU nahan, or ii ú kwagh vee?— Yange í ii ú kwagh nahan lu ú ken ishima nena?— Or u yange nan ii ú kwagh la nan ngu ormbaiv, man or môm kpa nan soo ormbaiv ga. Ú hen wer ka i er nan ve, or nan hingir ormbaivi? I mar nan ér nana lu ormbaivii?

Se sember henen ser i mar ior ken isholibo. Nahan se cii se yina. Kpa or môm tsô kpa i mar nan ér nana lu ormbaiv ga. Alaghga ormbaiv nana due hen tsombor u dedoo. Alaghga mbamaren mba nan man anmgbianev mba nan mba nomso man mba kasev cii vea lu ior mba injaav. Kpa alaghga or la nana hingir ormbaiv sha ci u akaa a isharen i nan i har sha mi la, ambaakaa er inyaregh nahan, man kwagh u inyaregh kia fatyô u yamen la.

Ka an ú kaa we yange nan lu ormbaiv u hiihii?— De ase se hen sha mi. Ortesen Uhemban yange lu sha la je maa fa un shon la. Ormbaiv la lu ortyom. Kpa er Aôndo gba mbatyomov cii ve lu vough yô, er nan ve ortyom la yange hingir ormbaivi?— Er se vande henen ken Ityough ki sha 8 ken takerada ne nahan, yange soo ér ma un zough a kwagh u a lu sha ci na ga yô. Ú umbur kwagh shon kpa?

Er Aôndo yange gba or u hiihii man kwase u hiihii la bee yô, ortyom la soo ér ve̱ civir un. Kpa lu ortyom la gba u vea civir ga. Lu Aôndo gba u vea civir Un ye. Kpa ortyom la ii icivir la! Er ortyom la bume Adam man Ifa ve civir un yô, á hingir ormbaiv. Shi hingir Satan Diabolo kpaa.

Kanyi kwagh ka i̱ na ve or nan hingir ormbaivi?— Ka isharen i ma nan zough a kwagh u a lu sha ci u nan ga la. Isharen ne ka i taver je  yô, i na ior mba ve lu mba dedoo je kpa ve er akaabo. Ashighe agen yô, ka i taver ior mba ve hingir mbaiv la u geman ishima hiden eren kwagh u dedoo. Apostoli u Yesu ugen kpa kwagh na lu nahan. I yilan un ér Yuda u Isekarioti.

Yuda yange fa ér iv ka kwaghbo, sha ci u hii shighe u lu wanye u kiriki la je i tese un Tindi u Aôndo. Yange fa tindi u Aôndo iyol na yange wa ior nav, kaa a ve ér: ‘De iin nen ga,’ la. (Ekesodu 20:15) Yuda vesen yô, za kohol Ortesen Uhemban la maa hingir orhenen na. Shighe ze deghôô yô, Yesu tsua Yuda hingir môm ken mbaapostoli nav mba 12 la.

Yesu yange zenden vea mbaapostoli nav imôngo. Shi ve yaan kwaghyan kpa imôngo. Ve koson inyaregh ki ve lu a mi cii ken akwati môm. Yesu yange gema akwati la na Yuda ér a̱ nengen sha mi. Sha mimi yô, inyaregh kira ki lu ki Yuda ga. Nahan kpa, ú fa kwagh u Yuda yange va er ken masejime kpa?

Yuda hii u iin dughun inyaregh shin akwati la. Una faan ér mbagenev mba nengen ga yô, maa a ôso a dugh inyaregh, je yô, shi gba nôngon keren igbenda i una seer dughun ki kpishi yô. Nahan ishima na cii maa i̱ gba haren sha kwagh u inyar tseegh. De se nenge kwagh u isharen ibo ne yange i er shighe u mase shin di ayange kpuaa tseegh u a wua Ortesen Uhemban yô.

Lasaru lu huror u Yesu, Maria gema lu anmgbian u Lasaru, nahan Maria tôô mkurem ma taver ishe shie Yesu shin angahar. Kpa Yuda gema huna kwagh ne. Ú fa ityôkyaa kpa?— A kaa wener hemba doon u ma i tôô mkurem mara ma i za tee, ma i gem inyaregh kira ma i ne mbaatsanev. Kpa kwagh u yange soo jighilii yô, lu u ma i tee mkurem mara ma i hee inyaregh shin akwati la kpishi, nahan ma un iin ki.—Yohane 12:1-6.

Yesu gema kaa a Yuda ér a̱ de ze Maria iyol sha ci u ngura er kwagh  u dedoo yum ga. Yesu er Yuda kwagh ne yô, doo Yuda ga, nahan a yem a za kohol upristi mbatamen, mba ve lu mbaihyomov mba Yesu la. Mbara soo ér vea kôr Yesu, kpa ve soo ér vea kôr un tugh sha er ior vea nenge a ve ga yô.

Yuda kaa a upristi mbara ér: ‘Aluer ne nam inyaregh yô, me ôr ne er ne er ve, ne kôr Yesu yô. Nahan ne nam nyi?’

Upristi mbara kaa a na ér, ‘Se na ú agbenger a azurfa ikundugber.’—Mateu 26:14-16.

Yuda maa ngohol inyaregh kira. Lu inja er lu teen Ortesen Uhemban la hen ior mbara nahan! Í lu nahan ú nenge ma or er imba kwaghbo la vee?— Or ka nana hingir ormbaiv nana nguren iin inyaregh yô, ka ambaakaa a ka nan gema eren je la. Yange inyaregh doo un ishima je, hemba ior kua Aôndo kpaa.

Alaghga ú kaa wer, ‘Ma kwagh môm u una hemba doon mo ishima a Yehova Aôndo je kpa ngu ga.’ Aluer ú kaa nahan yô doo. Shighe u Yesu yange tsua Yuda ér a̱ lu apostoli na la, alaghga kape Yuda kpa yange una hen je la. Ior mba ve hingir mbaiv hegen ne kpaa alaghga kape yange vea hen je la. De se ôr kwagh u ambaaior ne kpuaa.

Orgen lu, civir  Aôndo, i yilan un ér Akan, tsa sha won ica i gba cii ve, i va mase maren Ortesen Uhemban la ye. Akan nenge a ikyondo i cirin iyol i doon tsung, kua ijen i zenaria kua inyaregh ki azurfa kpaa. Akaa ne cii lu a̱ na ga. Bibilo kaa ér akaa la lu a Yehova, sha ci u i zua a á hen mbaihyomov mba Aôndo. Kpa akaa ne sar Akan gande, nahan á ii á.—Yosua 6:19; 7:11, 20-22.

Ikyav i tesen igen ngin. Tsuaa tsuaa la, Yehova tsua Davidi ér a̱ lu tor u Mbaiserael. Iyange igen yô, Davidi ta ashe za nenge a kwase u doon ashe u i yilan ér Batesheba la, tsô a gba kenger un. A zer kenger Batesheba zan zan, lu kenger un henen ken ishima er una er ve, una vôso un a̱ hingir kwase na yô. Kpa Batesheba lu kwase u Uria. Nahan kanyi í doo u Davidi yange ma eree?

 Davidi yange ma de u henen er una er ve, una vôso Batesheba yô. Kpa de ga. Davidi maa kua a na va a na ken ya. A gema a na i wua Uria. Er nan ve Davidi yange er akaabo nee?— Ityôkyaa yô ka er yange zer tômon ér saa una ngohol kwase u vande lun u orgen yô.—2 Samuel 11:2-27.

Kpa er Davidi va gema ishima yô, Yehova de un lu uma. Kpa hii hen shighe la zan zan yem hemen, akaa tser Davidi kpishi. Wan na Abesalom nôngo ér una ngohol tor sha ikyev i Davidi kera. Nahan ior vea vaan u va nengen a Davidi yô, Abesalom a kuve ve, a suse ve zwa kpaa. Bibilo kaa ér: ‘Abesalom za hemen u iin nomsombaiorov mba Iserael asema.’ Nahan a zer tsughun ior gbem tsô, ve lumun ér ka un a̱ lu tor ye, i̱ de kera lu Davidi ga.—2 Samuel 15:1-12.

I lu nahan kwagh sar ú kpishi er yange sar Akan man Davidi man Abesalom nahan vee?— Aluer kwagh la ka u orgen man ú pine nan ian ga tsô ú za tôô yô, ú ii. Ú fa kwagh u Satan, u a lu ormbaiv u hiihii la yange soo kpa?— Yange soo ér ior ve̱ de u civir Aôndo, ve̱ civir un. Nahan shighe u Satan mee Adam man Ifa ér ve̱ ungwa imo na la, lu iv je lu iin ye.

Shighe u or nan lu a kwagh yô, ka nan nan lu a ian i kaan a orgen ér nana̱ tôô kwagh shon, nana er kwagh a mi ye. U tesen ikyav yô, alaghga ú za u za numben vea mbayev mbagenev hen ya ve. Aluer ú za tôô kwagh ken ya ve ú va a mi ken ya wou nahan, a doo kpa?— A doo ga cii, saa Ter ve shin ngô ve una na ú ian ér u̱ tôô kwagh shon ve, ú tôô ye. Aluer ú pine ian ga, ú gba tôôn kwagh ken ya ve tsô maa ú va a mi ken ya wou yô, ú ii.

A er nan ve, alaghga isharen i iin kwagh ia va ú ken ishima?— Aluer kwagh u a lu sha ci wou ga la ngu saren we yô, isharen la ia va ú ken ishima. Shin aluer or môm tsô kpa nan nenge a we er ú lu tôôn kwagh shon ga je kpa, ka an nan nenge a wee?— Ka Yehova Aôndo. Shi se umbur kpaa ser Aôndo kôr iv mbu iin ihyom. Nahan er Aôndo a doo ú ishima, shi orwanndor a we kpa nan doo ú ishima yô, mayange je de hingir ormbaiv ga.