1. Ka itinekwagh i injaa i nyi Yesu lam sha mi hen tugh mbu mase lun vea mbahenen nav laa?

HEN tugh mbu Yesu mase lun vea mbahenen nav la; a ter ishember i dooshima la nôngo u kuman kwa 30. Yange kaa a mbahenen nav jighilii ér: “Doo nen ayol a en.” (Yoh. 15:12, 17) Lu u vea doo ayol a ve je kwagh la una tese wang ér mba mbadondon un mba mimi. (Yoh. 13:34, 35) Dooshima ne ka di mnenge u or shin mhen u ken ishima tsô ga. Kpa lu kwagh u ieren i injaa i hemban cii la Yesu lu ôron ye; ka dooshima u tangen iyol ga je la. A kaa ér: “Or ngu a dooshima u a hembe ngun ga, je u or nana gbihi uma u nan sha ci u akar a nan. Aluer ne eren kwagh u M we ne tindi sha mi yô, ne mba akar Am je.”—Yoh. 15:13, 14.

2. (a) Ka ieren i nyi i lu hen atô u ior mba Aôndo? (b) Ka mbampin mba nyi se lu nan mlumun sha mi ken ngeren nee?

² Dooshima u tangen iyol ga u mimi kua mzough u a lu hen atô u mbacivir Yehova nyian la tese wang je ér mba ior i Aôndo. (1 Yoh. 3:10, 11) Doo se kpishi er dooshima u Kristu la a lu hen atô u mbacivir Yehova nahan; vea lu ken hanma tar shin vea lamen nyi zwa shin vea lu ior mba ken nyi ikyurior shin vea vese han han je kpaa! Nahan kpa alaghga se pine ser: ‘Er nan i gbe hange hange u se hemba doon ayol a ase hegene? Yehova man Yesu mba maan se ken  dooshima nena? Se asange asange se fatyô u tesen imba dooshima u Kristu u a “maan a maa” la nena?’—1 Kor. 8:1.

3. “Ashighe a ican” ne bende a uma u ior nena?

³ Er uma a mgbough a “zayol man ishima i vihin” yô, ior kpishi mba yan ican tsung ken “ashighe a ican” ne sha igbenda kposo kposo. (Ps. 90:10; 2 Tim. 3:1-5) Mbagenev kpishi je yô uma due ve ishima, ve nenge ér guda ku. I gbidye kwar nahan ér, hanma inyom yô ior mba hemban 800,000 nahan, ka ve wua ayol a ve. Kwagh ne tese ér, hanma sekônd 40 yô, or ka nan wua iyol i nan. Kwagh er vihi yô, Mbakristu mbagen kpa kwagh ne tenger a ve je, ve hingir u wuan ayol a ve.

4. Ka unô ken Bibilo yange ve tôm ku sha shighe ugene?

⁴ Sha ayange a i ngeren Bibilo la, mbacivir Aôndo mbagen kpa, uma nyôr ve iyol je ve tôm ér guda ma ve kpe. Ikyav i tesen yô, shighe u Yobu lu ken mnyoon tsung la, a kaa ér: “Uma wam ndôhôr mo ishima; kera kam ka lun uma zan zan ga.” (Yobu 7:16; 14:13) Yona kpa shighe u Yehova tindi un, man akaa kera va za er ver ishima la ga yô, iyol kpe un kpishi, a kaa ér: “Nahan yô, TERE, ma U shi ngohol uma wam her a mo kera tsô, gadia guda u me kpe a u m̱ lu uma her.” (Yona 4:3) Shi sha shighe ugen la, profeti u jighjigh Eliya kpa mlu u va nyôr ker la tenger a na je a tôm ér guda ma un kpe. A kaa ér: “Kuma hegen ne; TERE, ngohol uma wam.” (1 Utor 19:4) Nahan cii kpa, Yehova yô, mbacivir un sha mimi mban yange ve gba un kwagh shi soo ér ve za hemen u lun uma her. Er uma due ve ishima nahan kpa, mayange Yehova puu ve ga; kpa a wase ve sha er vea nenge a ityôkyaa i lun uma yô. Shi a maa ve ken dooshima sha er vea za hemen u civir un sha mimi yô.

5. Hii nan ve i hembe lun hange hange hegen u tesen anmgbianev dooshima ciili?

⁵ Nyian ne, anmgbianev asev mba nomso man mba kasev kpishi mba nôngon a mbamtaver kpishi, nahan gba u se tese ve dooshima. Mbagen ka tôvon ve a ican shi nahan ve tar kpaa. Mbagenev di ka i shi puun ve shin ôron akaa sha a ve geseghee hen ijiirtom ve. Mbagenev yô, tume ve iyol sha ci u ka i gba u vea er tom a kar shighe u tom ken inya shin ve nôngon ér vea bee tom sha shighe u i ne ve yô. Heela tseegh ga, mbagenev yô, ka mbamzeyol mba hen tsombor. Alaghga nom shin kwase u nan u a civir Yehova ga yô, ka a shi lahan nan. Akaa ne kua mbamtaver mbagen kohol cii na yô, ka i tume anmgbianev asev mba ken tiônnongo kpishi iyol shi ka ve ure kpaa. Ka an nana wase mba iyol i kpe ve ne sha er mayange vea yina ishima ga?

6. Dooshima u Yehova taver mbacivir un asema nena?

⁶ Yehova ka a taver ior nav asema sha u pasen er ve doo un ishima tsung shi i lu u una za hemen u soon ve yô. Mkaanem ma Yehova yange ôr a Mbaiserael mba jighjigh ne yange ma a taver ve ishima kpishi. A kaa a ve ér: Er “u lum kwagh yum, man kwagh u icivirigh, shi u doom ishima kpaa yô, . . . De cie ga, gadia M ngu a we”! (Yes. 43:4, 5) Er we kpa u lu or u civir Yehova yô, u fatyô u lun a vangertiôr wer, u doo Yehova ishima tsung. * Mkaanem ma Aôndo tôndo zwa a mba ve civir un sha mimi la ér: “Orutaha u Una yima yô; Una ember we a iember.”—Sef. 3:16, 17.

7. Dooshima u Yehova ngu inja er dooshima u ngô u a nengen sha wan nahan nena? (Nenge foto u a lu sha mhii u ngeren ne la.)

⁷ Yehova er ityendezwa a ior nav ér a lu nyi mtaver je ve tagher a mi kpa, una wase  ve shi una sur ve ishima. A kaa a ve ér: “Nea ambe, á ta ne sha ihan je, man á numbe a ven sha anu je. Er or u ngô u nan ka a sur nan ishima nahan, kape Mo kpaa Me sur ne asema la.” (Yes. 66:12, 13) Mkaanem mara ka ma taver ishima kpen kpen. Ngô u wan u nan a doo nan ishima ka nan kôr un a ta ken ihyan shin nan tsuwen un amar sha ikyum! Kwagh u ngô a wan la maa tese er mbacivir Yehova ve doo un ishima tsung kua er ka a er a ve kundu kundu la kpaa. Mayange de luun a akperan ken ishima you ga; u gba Yehova kwagh tsung shi u doo un ishima kpishi je.—Yer. 31:3.

8, 9. Dooshima u Yesu una fatyô u taver se nena?

⁸ Ityôkyaa igen kpa ngi i i ne ve se fe ser se doo Yehova ishima yô. Ka i je ne: “Tar ne doo Aôndo ishima je, nahan A na Wan Na u môm môm la sha er anti or u nan ne Un jighjigh yô, nana̱ de timin ga kpa nana̱ zua a uma u tsôron.” (Yoh. 3:16) Nenge imba er se doo Yesu ishima je, a ne uma na sha ci wase la sha wono! Kwagh ne ka kwagh u taver se ishima kpen kpen! Mkaanem ma Aôndo er ityendezwa a vese ér “ican shin ishima i nyian” je kpaa ia “pav se a dooshima u Kristu” ga.—Rom. 8:35, 38, 39.

⁹ Shighe u se lu nôngon a akaa a karen jighjigh wase a sha iyol man a ken ishima shin a ken jijingi yô, dooshima u Kristu u a mgbeghan se la, ngu a na se agee a wan ishima. (Ôr 2 Mbakorinte 5:14, 15.) Dooshima u Yesu la ngu a tahav mbu taver se shi mgbeghan se sha er zum u se tagher a akaa a karen jighjigh wase er uaahe shin zum u i lu tôvon se a ican shin se er akaa a van se ahenge shin ishima i lu nyian se kpa, mayange se yina ishima ga yô.

10, 11. Ka an i gbe u nana taver anmgbianev ishima? Ta iwanger.

¹⁰ Gbenda ugen u Yehova a maan se ken dooshima yô, ka ken tiônnongo u Kristu. Zum u anmgbianev asev mba nomso man mba kasev ve doo se ishima shi se we ikyo sha mlu ve u ken ishima yô, se mba tesen ser Yehova doo se ishima. (1 Yoh. 4:19-21) Apostoli Paulu yange wa Mbakristu kwagh ér: “Taver nen ayol a en asema, wasen nen ayol a en er ne lu eren nahan je.” (1 Tes. 5:11) Jighilii yô, hanma or ken tiônnongo cii nana fatyô u kaven Yehova man Yesu sha u surun anmgbianev asev mba nomso man mba kasev asema shi maan ve. Ka mbatamen tseegh i gbe u vea er kwagh ne ga.—Ôr Mbaromanu 15:1, 2.

¹¹ Mbagen ken tiônnongo mba a iangev  mbi ken ishima; nahan a gba u vea za hen mbatwerev shi vea ker icigh kpaa. (Luka 5:31) Ka mimi i tsaase mbatamen kua mbagen ken tiônnongo sha tom tweregh ga, nahan kpa vea fatyô u wasen anmgbianev mba ve lu a zayol la yô, shi surun ve ishima kpaa. Kwagh la una wase kpishi je. Nahan mbatamen kua mbagenev ken tiônnongo cii vea fatyô u ‘taver mba ve yen ishima la asema, wasen mba ve taver ga yô, wan ishima a ior cii.’ (1 Tes. 5:14) Gba u Mbakristu cii vea zungwen mba iyol i kpe ve la mhôônom shi vea waan ishima a ve shi vea lamen a ve kundu kundu sha er vea taver ve ishima yô. We u surun mbagenev asema shi u taver ve ishima kpa? Aluer u fa er u wase or nahan yô, iniôngon you la ia hemba lun a inja cii.

12. Tese ikyav i or u dooshima u tiônnongo yange taver nan ishima yô.

¹² Dooshima wase una fatyô u taver mba ve lu a mnyoon u ken ishima tsung la nena? Anmgbian u kwase ugen ken veghertar u Yuropa kaa ér: “Ashighe agen ka i lum pe wuan iyol yam. Kpa kwagh ngu u a wasen mo yô. Tiônnongo u m lu ker la war uma wam. Anmgbianev mba nomso man mba kasev ka ve taver mo ishima kpen kpen shi m doo ve ishima kpaa. Er i lu ve kpuaa tseegh ve fe ér m ngu a angev mbu ka mbu nam m ure tsung nahan kpa, tiônnongo kenden mo ga. Anmgbian ugen vea kwase na je yô, mba er ka mbamaren av mba ken jijingi nahan. Ka ve nenge sha a mo doo doo, shi hanma shighe yô, ve kegh a kegh iyol u wasen mo.” Mimi yô, ka hanma or nana fatyô u wasen ior er mbagen ve wasen nahan ga. Kpa aluer se mba suen mba ve lu a ma mnyoon u ken ishima yô, iniôngon yase la ia wase ve kpishi. *

13. Aluer se soo u taver mbagen asema yô, ka nyi i lu hange hange u se ere?

¹³ Keghen ato zulee. (Yak. 1:19) Aluer se kegh ato zulee a anmgbian u iyol i kpe nan shi mhôônom kôr se a nan yô, kwagh la tese dooshima. U fatyô u pinen nan mbampin sha kwaghfan sha er u kav er ishima i lu nan ker yô. Aluer u er kwagh ne yô, u fatyô u tesen wer mhôônom kôr u a anmgbian wou shi u taver nan ishima. Ishigh you ki tese ér kwagh u nan gba u ishima sha mimi. Aluer Orkristu la nan soo u pasen we kwagh shon vighe vighe yô, de tôndon nan iliam sha zwa ga. Aluer u wa ishima u kegh ato a nan yô, u hemba kaven er i lu nan ken ishima yô. Kwagh ne una na anmgbian wou u nomso shin u kwase u nan lu yan ican la nana hemba nan we jighjigh, shi nana hemba keghen iyol u ungwan kwagh u u ôr u taver nan ishima la. Aluer u tese mbagen wer kwagh ve gba u ishima yô, u fatyô u surun ve ishima.

14. Se soo u palegh ieren i puun mbagenev la sha ci u nyi?

¹⁴ Palegh ieren i nan or ibo la. Aluer se mba nan or u nan ure tsung ibo yô, kwagh la una na ishima a hemba vihin nan shi iniôngon yase i wasen nan sha dooshima la cii ia gba mnger. “Orgen ka nan gba ôron kwagh gagh er mkuma u sanker yô, kpa nombor u orfankwagh yô, ngu ne mkpeyol.” (Anz. 12:18) Ashighe kpishi ka i lu awashima wase jighilii u ‘kuman’ or u nan ure tsung la sha kwaghôron wase ga. Nahan je kpa, aluer u ‘kuma’ or sha kwaghôron a mfe wou shio shin ka sha apera ga je kpa, kwagh la una nyoon nan tsung. Aluer se soo ser se maa mbagenev sha dooshima sha er ishima ia taver ve yô, gba u mhôônom ma a kôr se a ve; se nôngo i lu inja er ka se je kwagh shon a er se nahan.—Mat. 7:12.

15. Ka ikyav mbi nyi se fatyô u eren tom a mi u maan mbagenev ken dooshima?

¹⁵ Surun mbagenev ishima a Mkaanem  ma Aôndo. (Ôr Mbaromanu 15:4, 5.) Icighanruamabera ka iyua i injaa i i ne se ishimasurun kua mpeveryol yô. Ka “Aôndo u ishimawan man ishimasurun” a ne i nger Bibilo ye. Shi dugh avur a ruamabera a surun ishima sha yô, se mba a ityakerada kua akaa agen kpishi a wasen se u henen Bibilo. Se fatyô u eren tom a takerada u Watch Tower Publications Index la man Takerada u Tôvon sha Kwagh ú Mbashiada mba Yehova la. Ityakerada ne ia fatyô u wasen se u zuan a ngeren mba ken Ruamabera mba vea wase se u wan ishima a hanma mzeyol yô. Sha nahan yô, ia fatyô u wasen se u ôron mbagen akaa a a sur ve ishima yô, shi iniôngon yase la kpaa ia hemba wasen.

16. Ka aeren a nyi i gbe u se lu a mi shighe u se lu taver Orkristu u iyol i kpe nan ishima?

¹⁶ Eren a ior kundu kundu man sha ue. Zum u se lu taver or ishima shi maan nan yô, ka se er a nan kundu kundu man sha ue sha u tesen nan dooshima u tangen iyol ga la. Yehova iyol na ka “Ter u A lu a mhôônom ma zungwen man ka Aôndo u A lu a ishimasurun cii” yô. Shi “zungwen” mbacivir un “mhôônom.” (Ôr 2 Mbakorinte 1:3-6; Luka 1:78; Rom. 15:13) Paulu yange ver ikyav i doon tsung sha gbaa ne, a nger ér: “Se lu eren sha uee her atô wen er ngô ka a uve sha ônov nav nahan. Kape se kpaa, er ne sar se yum yô, kera doo se u nan ne Loho u Dedoo u Aôndo tseegh ga, kpa zan zan kua uma wase je kpaa, gadia ne hingir mbadoon se ishima kpishi.” (1 Tes. 2:7, 8) Ka sea eren a ior kundu kundu man sha ue er Aôndo nahan yô, i lu mba asema a yen ve la vough er ka msen ve je Yehova a ongo nahan.

17. Ka mnenge u vough u nyi i doo u se lu a mi sha anmgbianev asev sha er se maa ve ken dooshima?

¹⁷ De veren ishima wer anmgbianev ou vea er kwagh a mshi shio ga. Lu a mnenge u akuma akuma sha anmgbianev ou mba nomso man mba kasev. Aluer u ver ishima wer anmgbianev ou ve eren kwagh vough a mshi shio yô, vea va u ahenge. (Orpa. 7:21, 22) Umbur wer Yehova veren ishima ér mbacivir un ve er kwagh u a gande ve agee ga. Aluer se dondo ikyav na la yô, se kegh iyol u wan ishima a mbamyen mba ior mbagen. (Ef. 4:2, 32) Mayange se na ve hen ér mba eren ka kuman ga ze, kpa se nôngo kpoghuloo i lu ikye yase u wuese ve sha iniôngon ve la. Kwagh la una na ishima ia taver ve. Aluer se mba wuese mbagenev sha mimi yô, kwagh la una maa ve ken dooshima shi una wase ve vea zua a “ityôikaa i tan ihagh” ken tom u ve lu eren Yehova la. Se er nahan yô, a hemba doon. Mayange doo u se tôô ve se kar sha mbagen ga; kwagh la una na ve iyolkpen.—Gal. 6:4.

18. Er nan ve i doo u se maan a maa mbagenev ken dooshima?

¹⁸ Hanma iyôngo i Yehova yô, i doo un ishima tsung, shi Yesu u yange na nagh ku ipaan la kpa i doo un ishima tsung. (Gal. 2:20) Anmgbianev asev mba nomso man mba kasev mba se civir Yehova imôngo la doo se ishima kpishi. Sha nahan yô, se soo ser se eren a ve kundu kundu man sha dooshima kpaa. Se soo ser se lu kwagh u nan ve mpeveryol, nahan doo u “se keren nen kwagh u nan bem man shi kwagh u se maan a maa ayol a ase sha mi” yô. (Rom. 14:19) Se cii se mba veren ashe keghen shighe u se va nyôr ken Paradiso, ape mô wase kpa iyol ia kera kpe nan iyange i môm ga la! Angev mbua kera lu ga, shi ityav man ku a kera lu ga, shi or a kera tôv se a ican ga, shi mbamzeyol mba hen tsombor kua akaa a van se ahenge cii aa kera lu ga. Anyom Dubu la aa been yô, uumace vea hingir vough. Mba vea pase ikyaren i masetyô la, vea hingir ônov mba Yehova Aôndo mba shin tar; vea lu “ken mlu u engem u lun a ikangenev ga u ônov mba Aôndo la.” (Rom. 8:21) Yô, se za nen hemen u tesen dooshima u maan a maa la, shi se wasen nen ayol a ase sha er se cii se va zua a injar la yô.