NGEREN U TIMEN SHA MI 9
Uma u Aôndo A Ne Se Ne a Gba U Kwagh
“Ka un a ne se lu uma shi se zenden shi se lu kpaa ye.”—AER. 17:28.
ICAM 141 Uma yô Ka Ivande
KWAGH U I TIM SHA MI KEN NGEREN NE YÔ a
1. Uma wase ne gba Yehova kwagh nan je?
TÔÔ wer ijende you nan na u iyou. Man penta bugh sha iyou shon ajiir agen, i kera engem ga shi ura ka u nôôn ker. Er akaa a vihi sha iyou la nahan cii kpa, i gba ishe kpishi, a fatyô u teen i sha umiliôn imôngo. Nahan ka keng iyou la ia gba u kwagh shi u kura i. Kape Yehova kpa a ne se iyua i injaa kpishi je la, man iyua shon yô, ka uma. Jighilii yô, Yehova tese ér uma wase gba un kwagh kpishi je yô, a na Wan na va paa se.—Yoh. 3:16.
2. 2 Mbakorinte 7:1 tese ér Yehova soo ér se er nyi?
2 Ka hen Yehova uma a dugh ye. (Ps. 36:9) Apostoli Paulu yange na jighjigh a kwagh ne, a kaa ér: “Ka un a ne se lu uma shi se zenden shi se lu kpaa ye.” (Aer. 17:25, 28) Nahan se fatyô u kaan ser uma u se lu a mi ne ka iyua i Aôndo a ne se yô. Se doo un ishima, nahan ne se akaa a aa wase se u lun uma yô. (Aer. 14:15-17) Yehova kuran uma wase ne sha ivande ga. Kpa a soo ér se ver ishima sha iyol yase er se fetyô la cii, sha er se za hemen u lun gbang gbang sha iyol kua ken jijingi yô. (Ôr 2 Mbakorinte 7:1.) Er nan ve i gbe u se nôngo sha afatyô wase cii se za hemen u lun gbang gbang shi se kura uma wase, man se er kwagh ne nena?
UMA U AÔNDO A NE SE NE A GBA U KWAGH
3. Ityôkyaa i môm i gbe u se nôngo se za hemen u lun gbang gbang yô ka nyi?
3 Ityôkyaa i môm i i gbe u se za hemen u lun gbang gbang yô, ka sha ci u, aluer se mba gbang gbang yô, se fatyô u civir Yehova er i sar se la cii. (Mar. 12:30) Se soo ser se gema ‘ayol a ase se na nagh ku uma a mi; nagh ku i tsegha ku, shi Aôndo a lumun a mi yô.’ Sha nahan yô, ka se palegh u eren akaa a se fe ser aa na se angev la. (Rom. 12:1) Nahan kpa, sea er nyityôkwagh sha u palegh angev kpa, se fatyô u palegh angev ken uma wase cii ga. Kpa se fatyô u palegh angev er se fetyô la cii, sha ci u se soo u tesen Ter wase u sha la ser uma u a ne se ne gba se kwagh kpishi.
4. Tor Davidi yange soo ér nyi?
4 Tor Davidi yange pase ityôkyaa i uma u Aôndo a ne se ne gba un kwagh yô, kaa wener: “Ka mtsera u nyi a lu sha awambe am, aluer mea yem shin ihungwa yôô? Vuulevu ua wuese Wee? Ua ôr kwagh u mimi Wouwe?” (Ps. 30:9) Alaghga tsô Davidi yange nger mkaanem mara shighe u zurum u una kpe la. Kpa yange soo ér ma un ze hemen u lun uma shi lun gbang gbang er un fetyô la cii, sha er una za hemen u civir Yehova yô. Man se cii ka kwagh u se soo vough je la.
5. Aluer se bee iyol shin kwagh nyoon se nan nan kpa, se fatyô u eren nyi?
5 Shighe se gbe angev shin se bee iyol yô, alaghga se kera fatyô u eren akaa a yange se eren la ga. Nahan alaghga a kera saan se iyol ga shin se ure. Kpa mayange se gba nen uwer u nengen sha iyol yase ga. Sha ci u nyi? Sha ci u sea bee iyol shin kwagh a nyoon se nan nan kpa, se fatyô u civir Yehova her, er Tor Davidi nahan. Ka kwagh u surun se ishima kpishi er se fe ser, ka sea gba angev shin sea bee iyol kpa se doo Yehova ishima her yô. (Mat. 10:29-31) Aluer se kpe je kpa, a sar un u nderen se shin ku. (Yobu 14:14, 15) Er se lu uma her ne, doo u se er kwagh u se fetyô la cii sha er se za hemen u lun gbang gbang, shi se kura uma wase yô.
PALEGH AKAA A AA FATYÔ U NAN WE ANGEV SHIN WUAN WE YÔ
6. Ka nyi Yehova ka a ver ishima ér se er sha kwagh u kwaghyan man kwaghmana?
6 Er Bibilo i lu takeda u tweregh ga, shin takeda u tesen or akaa a i gbe u nana yaan ga nahan kpa, i pase se akaa kpishi a tesen mnenge u Yehova sha akaa ne. Ikyav i tesen yô, Yehova wa se kwagh ér se “kar a kwaghvihin” u una fatyô u vihin se iyol la sha iyol yase kera. (Orpa. 11:10) Bibilo kaa ér se de ye kwaghyan i karen ikyaa inya ga, shi se de me kwagh i karen ikyaa inya ga. Sha ci u akaa ne aa fatyô u nan se angev shin wuan se je kpaa. (Anz. 23:20) Shighe u se lu tsuan kwagh u se ya kua kwagh u se ma yô, Yehova ka a ver ishima ér se kôr iyol yase tsaha, sha er kwagh u se tsough la una ngee a gande ga yô.—1 Kor. 6:12; 9:25.
7. Kwaghwan u ken Anzaakaa 2:11 la una wase se u tsuan akaa a injaa sha ci u mkpeyol wase nena?
7 Se fatyô u eren tom a mhen wase sha u tsuan akaa sha gbenda u tesen ser uma u Yehova a ne se ne gba se kwagh kpishi. (Ps. 119:99, 100; ôr Anzaakaa 2:11.) Ikyav i tesen yô, se fatyô u henen sha kwaghyan u se tsough la zulee. Aluer ma kwaghyan ngu u ka a doo se u yan, kpa ka sea ya un i doo se iyol ga yô, se nôngo se palegh u yan kwagh shon. Shi aluer se mba yaven tsembelee, shi eren anumbe hanma shighe, shi lun tsembelee sha iyol, ya wase kpa ka a lu tsembelee yô, a tese kwaghfan kpishi.
NÔNGON U PALEGH IYOLVIHIN
8. Bibilo ôr nyi u tesen ér Aôndo soo ér se palegh iyolvihini?
8 Tindi ugen ken atindi a Yehova wa Mbaiserael la tese akaa a yange gba u vea eren sha u palegh aikyôr hen ya shin hen ijiirtom yô. (Eks. 21:28, 29; Dut. 22:8) Yange or a wua or abu yô, kwagh a tser nan kpishi. (Dut. 19:4, 5) Tindi la tese ér or u nan woo wan u ken uya abu je kpa i tsaha nan. (Eks. 21:22, 23) Sha nahan yô, Ruamabera tese wang ér Yehova soo ér se palegh iyolvihin shin aikyôr.
Ken mbamlu mban nahan, se tese ser uma gba se kwagh nena? (Nenge ikyumhiange i sha 9)
9. Ka akaa a nyi nahan se fatyô u eren sha er se palegh iyolvihini? (Shi nenge ufoto kpaa.)
9 Ka se tese ser uma u Aôndo a ne se ne gba se kwagh sha u eren akaa a aa wase se u palegh iyolvihin hen ya man hen ijiirtom yô. Ikyav i tesen yô, ka se koso akaa a esen akur tsor tsor er rezôr nahan, kua mcimbim ma ma a fatyô u wuan or yô, man mcimbim ma been angev, hen ijiir i mbayev mba kiriki vea fatyô u tôôn ga yô. Shi kwagh ka una kera gba se a akaa ne ga yô, se haa a kera sha gbenda u aa vihi or iyol ga yô. Shighe u se keer usu shin se jiidi mngerem, shin se lu eren tom a ikyav mbigen, er akaa a wan sha usu u latriki nahan yô, ka se ver ishima her, shi se mba undun kwagh u se lu eren la shighe môm ga. Ka se palegh u nahan kwaghhendan shighe u se mena icigh ki lu nzughul a vese, shin se me msôrom, shin se vôr yô. Shi ka se palegh u kighir hanseeti shighe u se lu nahan kwaghhendan yô.
SHIGHE U SE TAGHER A ZAYOL U VESEN YÔ
10. Cii man zayol u cieryol a va hen ijiir yase, man shighe u zayol shon a ve yô, ka nyi se fatyô u erene?
10 Ashighe agen yô, se fatyô u palegh mbamzeyol ga, man a lu mbamzeyol mba vea fatyô u wuan se yô, hemban je yô shighe u se tagher a aahe shin bouange u samber, shin i lu nôngon num keren kwagh hen ijiir yase yô. Nahan kpa, shighe u akaa ne a er yô, se fatyô u nôngon sha afatyô wase cii ser kwagh a de eren se ga se war zayol la, nahan se yevese se undu ijiir yase la er gomoti a kaa la, shi se dondo akaawan a gomoti agen kpaa. (Rom. 13:1, 5-7) Mbamzeyol mbagen yô, se fatyô u tsengan nengen a ve. Nahan doo u se dondo hanma kwagh u mbautahav mba hen ijiir yase ve kaa ér se er sha u wan se ago iyol sha ma zayol u ashe a ver ér una er yô. Ikyav i tesen yô, se fatyô u koson mngerem ma man, kua akaayan a aa tsa gbem kpa aa vihi ga yô, kua akaa a eren twer u aburabur.
11. Shighe u bouange a lu samber hen ijiir yase yô, ka nyi i gbe u se kegh iyol u erene?
11 Shighe u bouange a lu samber hen ijiir yase yô, ka nyi i gbe u se ere? Dondo akaawan a gomoti, er u ôôn ave, man u zuan iyol a or ga, man u cirin kwagh sha zwa nahan, kua u palegh ior lun ken you we tswen zum u u nenge a ikyav i tesen ér angev mbu shon kôr u yô. Ka sea eren akaa ne yô, se tese ser uma u Aôndo a ne se ne gba se kwagh kpishi.
12. Shighe u zayol u vesen a ve hen ijiir yase yô, kwagh u i ôr ken Anzaakaa 14:15 la una wase se u tsuan a tsua kwagh u se ungwa ken akaa a ior ve lu ôron sha zayol shon la nena?
12 Shighe u mbamzeyol ve te sha a vese aburabur yô, se fatyô u ungwan akaa a mimi ga hen azende a ase man hen mbawanndor a vese kua sha abaver. Doo u se gba nan jighjigh a “hanma kwaghôron” tsô ga, kpa se kegh ato a gomoti kua mbatwerev, sha er se ungwa kwagh u a lu u mimi la jighilii yô. (Ôr Anzaakaa 14:15.) Mbahemenev mba Shin Itine vea afishi a branci ka ve nôngo sha hanma gbenda ve zua a ibaver i mimi cii ve i mase tesen kwagh u a er sha kwagh u mbamkombo mba tiônnongo man tom u pasen kwagh ye. (Heb. 13:17) Ka sea dondo kwaghwan ve yô, se kura ayol a ase kua mbagenev, nahan kwaghbo a kera tser se ga. Shi ka sea er nahan yô, nongo u Yehova u hemba lun a iti i dedoo hen ijiir yase la.—1 Pet. 2:12.
WA AGO IYOL U PALEGH TWER U TAN AWAMBE
13. Ka nyi ka se er u tesen ser uma u Aôndo a ne se ne gba se kwagh sha u dondon tindi u a we sha kwagh u awambe laa?
13 Ior kpishi fa er Mbashiada mba Yehova ve nengen awambe ér ka icighankwagh yô. Se mba dondon tindi u Yehova a we sha kwagh u awambe la, nahan ka se venda twer u tan awambe, ka a lu twer u mbatwerev ve nenge ér saa a ta se awambe keng je kpaa. (Aer. 15:28, 29) Kpa u ngu wer se soo ku ve ka se venda awambe a tan ga. Uma u Aôndo a ne se ne gba se kwagh kpishi. Nahan ka se ker iwasen hen mbatwerev mbafan twer tsema tsema, mba ve kegh iyol u eren se twer tsembelee, a u tan se awambe shio yô.
14. Se er nan ve a kera gba u saa a er se ma twer u vesen keng ga?
14 Aluer se mba nengen sha iyol yase sha u dondon akaa a se tim sha mi ken ngeren ne la yô, alaghga se kera gba angev mbu saa a pav se shin a er se ma twer u vesen ga. Aluer se mba gbang gbang yô, shighe u i pav se je kpa, a hide a zôôm se iyol fele a ngôôr ga. Shi se fatyô u palegh ipyaven i aburabur sha u veren akaa hen ya wase man hen ijiirtom yase sha gbenda u aa vihi or iyol ga yô, man sha u dondon atindi a kwaghhendan vough vough shighe u se lu hendan kwagh yô.
Er uma u Aôndo a ne se ne a gbe se kwagh yô, ka se wa uwegh shin foom u durable power of attorney la, shi se lu a mi hanma ijiir i se ze cii (Nenge ikyumhiange i sha 15) d
15. (a) Gba hange hange u se wa uwegh shin foom u durable power of attorney la se lu a mi sha ci u nyi? (Nenge foto kpaa.) (b) Er i tese ken vidio la nahan, se er nan ve se tsua twersôron u u we kwagh u awambe ker la sha kwaghfana?
15 Er uma u Aôndo a ne se ne a gbe se kwagh yum yô, ka se wa uwegh shin foom u durable power of attorney shin advance health-care directive la, shi hanma ijiir i se lu zan cii ka se lu a mi. b Foom ne ka a wase se u pasen mbatwerev er se soo ser i de te se awambe ga yô, kua mnenge wase sha igbenda igen i sôron twer. U wa uwegh shin foom u durable power of attorney wou u ngu a mi kpa? Aluer u soo u wan uwegh shin foom ne, gayô sôron akaa a u vande ngeren shimi la yô, de we a wa ahô ga. Aluer se nger a nger kwagh u se soo la wang nahan yô, a kera timbir u eren se twer ga, sha ci u kwagh ne una wase se se kera vihi shighe u lamen a mbatwerev ga. Shi kwagh ne una wase mbayouci vea palegh u eren se twer u iyol yase i soo ga, shin nan se mcimbim ma ma doo sha ci wase ga yô. c
16. Aluer se fa kwagh u se nger shin foom u durable power of attorney la jighilii ga yô, ka nyi se fatyô u erene?
16 Sea lu agumaior shin sea lu gbang gbang nan nan kpa, hanma wase cii nana fatyô u eren aikyôr shin gban angev. (Orpa 9:11) Sha nahan yô, doo u se wa uwegh shin foom u durable power of attorney la. Aluer u fa kwagh u u nger shin foom ne jighilii ga yô, ôr mbatamen mba hen tiônnongo wou ve wase u. Ka ve nôngo kpoghuloo ve fa er a wa uwegh shin foom ne ve a lu sha inja yô, kpa vea tsua gbenda u sôron twer sha ci wou ga. Ngula ka we iyol you i gbe u u tsua ye. (Gal. 6:4, 5) Nahan kpa, vea wase u u kaven igbenda kposo kposo i u fatyô u tsuan wer i er u twer yô, shi ngeren we akaa a u soo la.
DE NOROM IKYAA GA
17. Se tese ser se mba norom ikyaa sha kwagh u mkpeyol ga nena?
17 Igbenda i nengen sha iyol yase man i sôron twer igen kpishi ka se tsua er imoshima yase i Bibilo i tsaase i la i ne se ian la. (Aer. 24:16; 1 Tim. 3:9) Shighe u se soo u eren ma kwagh man shighe u se lu lamen vea mbagenev sha kwagh shon yô, doo u se dondo kwaghwan u Bibilo u i nger ken Mbafilipi 4:5 la, a kaa ér: “Na nen ior cii ve nenge er ne lu mba norom sha kwagh ga yô.” Ka sea norom ikyaa ga yô, ishima i kera zer nyian se sha kwagh u mkpeyol wase ga, shi se ker ser mbagenev kpa saa ve nenge kwagh u mkpeyol er se nenge la ga. Anmgbianev asev mba nomso man mba kasev doo se ishima, shi se mba ne ve icivir, akaa a ve tsough u eren la ka aa a kaha kposo aa a ase je kpaa.—Rom. 14:10-12.
18. Se tese Yehova ser uma u a ne se ne gba se kwagh nena?
18 Ka se tese Yehova ser uma u a ne se ne gba se kwagh kpishi sha u kuran uma wase, man sha u civir un a ishima yase i môm. (Mpa. 4:11) Hegen yô, gba u se nôngon a angev kua mbamzeyol mba vesen. Kpa Aôndo yange gba se ér akaa ne eren se ga. Ica a kera gba ga tsô una na se uma u tsôron, se kera gbaan angev ga shi se kpeen ga. (Mpa. 21:4) Cii man shighe la yô, ka a inja kpishi u lun uma shi civir Yehova, Ter wase u sha u se doo un ishima la!
ICAM 140 Se Va Lu Uma Gbem Sha Won!
a Ngeren ne una wase se se seer nengen er uma u Aôndo a ne se ne a lu a inja kpishi yô. Se lu nengen sha akaa agen a se er ve se za hemen u lun gbang gbang, shi se kura uma wase shighe u se tagher a aahe, man er se palegh aikyôr kpaa yô. Shi se time sha kwagh u i gbe hange hange u se er sha u wan iyol sha twersôron u a er se shighe u mnyoon a ker se kpoo yô.
b Ka i yila foom ne zevera ér DPA.
c Nenge vidio i i lu a itinekwagh ér How to Make Health-Care Decisions Regarding Blood la sha jw.org.
d NGEREN U PASEN FOTO: Anmgbian u a lu gumor yô, ngu wan uwegh shin foom u durable power of attorney la, shi a soo ér una luun a mi hanma ijiir cii.
