1, 2. Ior kpishi mba nengen tom u ve eren la nena?

IOR kpishi nenge ér ka tom u ve eren la ka u pasen imbaor u ve lu ye. Mbagenev yô, ka tom u or nan eren la ka u na ve fa ér nan gba kwagh shin nan gba kwagh ga ye. Sha ajiir agen yô, or ka nana soo u fan or yô, ashighe kpishi nan hii pinen nan ér, “Ka nyi tom u erene?”

² Ashighe agen Bibilo ka i pase kwagh u ior mbagenev sha u ôron ityom i yange ve eren yô. Ikyav i tesen yô, Bibilo yila ‘Mateu, ér orngoholkpandegh’ shi i yila ‘Shimon, ér or u nyian akôv’ man ‘Luka, ér ortwer u doon ishima.’ (Mat. 10:3; Aer. 10:6; Kol. 4:14) Ken nôngo u Yehova kpa, Bibilo na i fa ior mbagenev sha ityom i yange ve eren la. Ikyav i tesen yô, Bibilo ôr kwagh u Tor Davidi man Profeti Eliya kua apostoli Paulu. Tom u Aôndo yange na ve la gba ve kwagh tsung. Nahan se kpa, iantom i se lu sha mi ken nôngo u Yehova la, i gba se kwagh tsung.

3. Er nan ve i gbe u mbabeenyol mba ve vie la vea tsaase agumaioro? (Nenge foto u a lu sha mhii u ngeren ne la.)

³ Tom u se kpishi se lu eren ken tiônnongo u Kristu la u doo se tsung, shi se soo u zan hemen u eren u gbem sha won. Nahan kpa, kwagh ka a er i vihi yô, hii sha shighe u Adam la je, kov ugen ka u  beeyol, ugen di shi u va. (Orpa. 1:4) Kwagh ne na yô, ken ashighe a karen ne, Mbakristu mba mimi tagher a mbamtaver kpishi. Tom u ior mba Yehova ve lu eren sha igbenda kposo kposo ne ngu aren a ior kpishi sha tar. Er iwavaren i he i lu duen seer a seer yô, se kpa, se mba seer zuan a igbenda i he i pasen kwagh aren a ior sha ajiir aa ma se fetyô u pasen kwagh her ga yô. Kpa alaghga a taver mbabeenyol mbagenev u dondon igbenda i he ne. (Luka 5:39) Aluer mbabeenyol mban mba dondon igbenda ne je kpa, agumaior aa hemba lun a agee iyol a eren tom shon a mbabeenyol mbara. (Anz. 20:29) Sha nahan yô, mbabeenyol mba ve vie la ka vea tsaase agumaior u va seer eren ityom ken tiônnongo yô, kwagh la a tese ér mba a dooshima shi mba eren kwagh u vough.—Ôr Pasalmi 71:18.

4. Ka i taver mbagenev u nan ior tom sha ci u nyi? (Nenge ngeren u a lu a itinekwagh ér, “Er i Hii Ve Mbagenev Ve Ne Ior Ityom Ga La.”)

⁴ Ashighe agen ka i taver mba ve lu sha ian i nan ior ityom ken tiônnongo la u nan agumaior ityom. Mbagenev soo iantom i ve lu sha mi la tsung, nahan ka ve cian ér aluer ve na gumor tom yô, nana va ngohol iantom ve shon. Mbagenev ishima ka i zaan ve iyol ér, aluer ve na agumaior ityom yô, aa fatyô u eren i tsembelee ga. Mbagenev di yô, ka ve nenge ér mba a shighe u vea tsaase orgen ga. Kwagh ugen yô, mba ve lu agumaior la kpa, aluer ka a na ve tom ga je kpa doo u vea yina ishima ga.

5. Ka mbampin mba nyi se lu timen sha mini?

⁵ De se time sha kwagh u nan mbagenev ityom ne sha igbenda ihiar. Hiihii yô, mbabeenyol mba ve vie la vea fatyô u wasen agumaior u eren ityom i ve seer nan ve la nena, man er nan ve kwagh ne a lu hange hangee? (2 Tim. 2:2) Sha uhar yô, er nan ve i lu hange hange u agumaior aa za hemen u lun a mnenge u vough shighe u ve lu wasen anmgbianev mba ve hembe vian a ve la, shi vea hen kwagh ken a ve? De se nenge er Tor Davidi yange wa wan na agoyol u va eren zegetom u hange hange yô.

6. Ka nyi Tor Davidi yange soo u erene, man Yehova kaa a na ér nyi?

⁶ Yange i tôv Davidi a ican, nahan yevese zan zan, shighe kar yô, va hingir Tor shi  tsaan ken iyou i injaa. Yange ishima vihi Davidi sha ci u i maa Yehova tempel shin “iyou” ga; nahan soo u maan Yehova tempel. Maa a kaa a profeti Natan ér: “Nenge, mo m ngu teman ken iyou i ikon i sedar, kpa areki u ikuryan u TER yô, gema ngu ken tenti.” Tsô, Natan kaa a na ér: “Er kwagh u a lu u ken ishima cii, gadia Aôndo ngu a we.” Nahan kpa, lu kwagh u Yehova soo ér Davidi a er la ga. Nahan Yehova kaa a Natan ér a za ôr Davidi ér: “De maan Mo iyou sha u M̱ tema kimi ga.” Aôndo yange kaa ér i lu Solomon wan u Davidi a maa un tempel ye. Er kwagh lu nahan kpa, Yehova tôndozwa a Davidi ér una za hemen u veren un doo doo. Er Yehova kaa ér i lu Solomon a maa un iyou yô, Davidi er nena?—1 Kron. 17:1-4, 8, 11, 12; 29:1.

7. Yange Yehova tese Davidi kwagh u a er nahan, Davidi er nena?

⁷ Davidi yange gba num ér a maa tempel la kpa icivir ia kera lu i na ga yum ga. Shi yange i va yila tempel la jighilii ér tempel u Solomon, ér tempel u Davidi ga. Er i na Davidi ian i eren kwagh u sar un u eren la ga nahan kpa, a de ér iyol i kpe un ga, a sue tom u maan tempel la kpoghuloo, a ishima na i môm je. Kpa yange saan Davidi iyol u kohol ior mba va eren tom sha avegher a tom kposo kposo u maan tempel la, shi yange kohol iyôgh ki iligh man togula man azurfa man zenaria kua ikyon i sedar kpaa. Heela tseegh ga, shi yange taver Solomon ishima ér: “Hegen yô, wan wam, TER A̱ lu a we, lu a iveren, maa iyou i TER, Aôndo wou, er A ôr sha a we yô.”—1 Kron. 22:11, 14-16.

8. Alaghga Davidi yange ma nenge ér Solomon kuma u eren tom la ga sha ci u nyi, man Davidi gema er nena?

⁸ Ôr 1 Kroniku 22:5. Alaghga Davidi yange ma nenge ér Solomon kuma u eren zegetom u hange hange la ga. Sha ci u, yange lu u tempel la una “gba ikyôr” man Solomon gema lu “wanye denge denge” hen shighe la. Kpa, Davidi fa je ér, Yehova una wase Solomon u eren tom u a we un la. Nahan Davidi maa ver ishima sha u wasen Solomon u kohol ikyav kpishi mbi una va er tom la a mi yô.

9. Gba u a saan mbabeenyol mba ve vie la iyol shighe u ve gem ityom i yange ve eren la ve ne agumaior sha ci u nyi? Tese ikyav.

⁹ Doo u ishima ia vihi mbabeenyol mba ve vie la shighe u i gbe hange hange u vea gema tom u ve lu eren la vea na agumaior ga. Sha ci u ka a na agumaior a i tsaase a la tom ken tiônnongo yô, tom la u hemba zan kera. Nahan doo u a saan mbabeenyol mba ve vie la iyol kpishi shighe agumaior a ve tsaase a la a kom u eren ityom yô. Ikyav i tesen yô, nenge ase kwagh u ter u a lu tesen wan na mato u nahan ne. Shighe u wan la lu cuku la a nengen er ter na a lu nahan mato yô. Nahan wan la va ganden yô, ter la una nahan mato yô, a tesen wan la mato u nahan. Wan la va vie or yô, ter na seer tesen un mato u nahan, maa wan la hii u nahan mato iyolna. Wan la va fe mato u nahan yô, un vea ter na ve nahan mato sha ashighe ashighe. Kpa shighe a karen yô, wan la una hemban nahan mato  a ter na u a lu orbeenyol la. Nahan a Saan ter na u fan kwagh la iyol kpishi er wan na a lu nahan mato sha ci na yô, ishima ia vihi un sha ci u wan na kar ngu nahan mato er yange un nahan la yum ga. Kape mbabeenyol mba ve vie la kpa ka i saan ve iyol kpishi shighe u ve nenge agumaior a yange ve tsaase a la, a lu eren ityom ken tiônnongo je la.

10. Mose yange nenge icivir man tahav nena?

¹⁰ Aluer se mba mbabeenyol mba ve vie la yô, gba u se wa ikyo sha er se lu a iyuhe ken ishima ga yô. Nenge ase er Mose yange er kwagh shighe u ior mbagenev ken afo a Mbaiserael hii u ôron kwagh er uprofeti nahan la. (Ôr Numeri 11:24-29.) Yosua, wanakiriki u Mose yange soo u yangen ve. Yosua yange hen ér, ior mbara soo u panden Mose icivir man tahav mbu lu a mi la. Kpa Mose gema kaa a Yosua ér: “U wa iyol sha mo tsôô! Ior mba TER ci ca cii ma ve lu uprofeti, TER ma A ver Jijingi Na sha a ve.” Mose yange fa je ér ka Yehova a er kwagh la ye. Er Mose lu keren icivir sha ci na ga yô, gema kaa ér sar un u mbacivir Yehova cii ma ve lu uprofeti er un nahan. Ka i saan se iyol shighe u i ne mbagenev ityom i se nenge ser ma i ne se la er Mose nahan kpa?

11. Anmgbian ugen yange kaa ér nyi sha kwagh u nan mbagenev tomo?

¹¹ Nyian kpa, anmgbianev kpishi mba ve er tom kpoghuloo anyom kpishi yô, mba tsaase mbagenev sha er ve seer eren ityom ken nongo u Kristu yô. Ikyav i tesen yô, anmgbian ugen mba yer un ér Peter, a er tom u pasen kwagh hanma shighe la, hemba anyom 74. Ken atô u anyom 74 ne, a er tom shin Betel u ken Yuropa la anyom 35. Semberee ne, lu un lu nengen sha Gbaatom u Nengen sha Tomshiren ken tar la ye. Hegen ne Peter gema tom la na Paul, gumor ugen u er tom ne vea na anyom imôngo yô. Yange mba pin Peter er a ne Paul tom ne ve i lu un ken ishima la yô, kaa ér: “Saan mo iyol kpishi u nengen er anmgbianev mba i tsaase ve mban ve lumun u eren ityom i vesen shi ve lu eren i tsembelee yô.”

12. Ka nyi i doo u se hen ken kwagh u Bibilo i er sha kwagh u Yerobiam laa?

¹² Solomon yange va kpen kera yô, wan na Yerobiam hingir tor. Shighe u Yerobiam soo ér i wa un kwagh sha ikyaa igen yô, za vande keren kwaghwan hen mbabeenyol. Kpa mba er un kwagh u una er yô, venda u dondon kwaghwan ve la! Hide za dondo kwaghwan u mbayev mba ve lu kwav a na, mba ve eren un tom la. Nahan kwagh u vihin tsung due ken ieren i Yerobiam la. (2 Kron. 10:6-11, 19) Ka nyi se fatyô u henen ken ieren nee? Doo u se keren kwaghwan hen mbabeenyol mba ve vie la shi se gbidyen kwar sha mi zulee. Er i gbe u saa agumaior aa dondon igbenda i tse i yange i eren akaa la ga nahan kpa, ve de huren kwaghwan u mbabeenyol mba ve vie la fese ga.

13. Agumaior aa er kwagh ken mzough vea mbabeenyol mba ve vie la nena?

¹³ Ashighe agen ka i na agumaior tom u nengen sha ityom i mbabeenyol mba ve vie i hemba agumaior shon ve eren la. Er i musan agumaior ne iantom nahan kpa, doo u aa keren kwaghwan hen mbabeenyol mba ve vie mban cii man aa tsuan akaa a aa eren ye. Anmgbian Paul u se vande teren kwagh na sha ijime, u a kar a lu hemen gbartom ugen shin Betel u yange Anmgbian Peter hemen la kaa ér: “Yange m tôô shighe m ker kwaghwan hen Peter, shi m taver anmgbianev mba se eren tom hen gbartom wase ne ishima mer, ve kpa ve eren nahan.”

14. Ka nyi se hen ken mlu u kôôsôô u Timoteu vea apostoli Paulu laa?

¹⁴ Shighe u Timoteu lu gumor la, er tom vea Paulu anyom imôngo. (Ôr Mbafilipi 2:20-22.) Paulu yange nger Mbakorinte  washika ér: ‘M ngu tindin Timoteu her a ven. Un ka wan wam u doon mo ishima man u jighjigh ken Ter kpaa. Una umbur ne igbenda i m lu zan sha mi ken Kristu Yesu la, er m tesen hanma ijiir ken hanma tiônnongo u Kristu cii yô.’ (1 Kor. 4:17) Kwagh u Paulu nger la tese ér un vea Timoteu yange ve lu kôôsôô. Paulu yange tôô shighe tese Timoteu ‘igbenda i zan sha mi ken Kristu la.’ Timoteu yange kpe iyol hen ityesen la tsembelee, nahan Paulu soo kwagh na je yô, lu a vangertiôr ken Timoteu ér una fatyô u nengen sha mbamgbe mba ken jijingi mba anmgbianev mba ken Korinte la. Er mbatamen mba ken tiônnongo kpa ve lu tsaase mbagenev yô, doo u vea dondo ikyav i dedoo i Paulu la!

15. Shighe u i musan se iantom yô, doo u kwaghwan u Paulu wa Mbakristu mba ken Roma la una wase se nena?

¹⁵ Se mba ken ayange a doon tsung. Nongo u Yehova u shin tar ne la, ngu vesen sha igbenda kpishi, nahan gba hange hange u akaa a geman. Aluer i musan se iantom yô, doo u se hide a iyol ijime, sha er se hemba veren ishima sha kwagh u Yehova, a lu kwagh wase ga yô. Se er nahan yô, kwagh la una na se seer lun ken mzough. Paulu yange nger Mbakristu mba ken Roma washika ér: ‘M ngu kaan hanmô wen mer, nana̱ de nengen sha mlu u nan i̱ hemban er ma nan nenge la ga, kpa nana̱ nenge sha mnenge u mimi, sha inja i kwar u jighjigh u nan u Aôndo A kar hanma or ser ser la. Er se lu a alegh kpishi ken iyol i môm man alegh cii a lu a tom môm ga yô, kape se kpaa, se lu iyol i môm ken Kristu ne, shin er se ngee nahan kpaa, se mba alegh a ayol a ase.’—Rom. 12:3-5.

16. Ka nyi mbabeenyol mba ve vie la man agumaior kua kasev vev cii vea er ve bem man mzough una za hemen u lun ken nongo u Yehova?

¹⁶ Aluer mlu wase ngu nan nan kpa, doo u se cii se nôngo kwagh kpoghuloo se suen Tartor u Yehova u u doo tsung la. Ne mbabeenyol mba ne vie la wase nen agumaior a er ityom i ne kpa ne eren la. Ne anmgbianev mba nomso mba ne lu agumaior la, a na ne tom yô, ngohol nen shi lu nen a ieren i akuma akuma la, shi za nen hemen u nan mbabeenyol mba ve vie la icivir kpaa. Man ne kasev mbayaav kpaa, dondo nen ikyav i kwase u Akula, Prishila u yange dondo nom na shi sue un sha mimi shin er mlu ve va gema nahan kpaa la.—Aer. 18:2.

17. Yesu yange lu a vangertiôr u nyi ken mbahenen nava, man yange tsaase ve u eren nyi?

¹⁷ Ka Yesu a hembe veren se ikyav i doon tsung sha kwagh u tsaase mbagenev u ve seer eren ityom la ye. Yange fa je ér ica a gba ga tsô, una kure tom na u pasen kwagh la shin tar, kpa mbagenev vea za hemen u eren tom shon. Er yange mbahenen nav yina nahan kpa, lu a vangertiôr ken ve shi kaa a ve ér vea er ityom i i hembe i un er la yô. (Yoh. 14:12) Yesu yange tsaase ve tsembelee, nahan shighe kar yô, ve pase loho u dedoo la tser tar u sha ayange a ve la.—Kol. 1:23.

18. Ka kwagh u doon tsung u nyi a lu keghen se, man ka nyi i gbe u se er hegene?

¹⁸ Yesu yange kpen yô, Yehova nder un yem sha, nahan za seer nan un tom man tahav kpishi je “hemba taven sha a hanma tarkuran man tahav man agee man tor u yan cii.” (Ef. 1:19-21) Aluer se mba civir Yehova sha mimi man se va kpe cii man Armagedon yô, Yehova una va nder se, se lu ken tar u he u perapera una lu ker, shi se lu a ityom kpishi i nan se mkom kpaa la. Kpa hegen yô, tom u hange hange ngu u se cii se fatyô u eren yô; ka tom u pasen loho u dedoo shi geman ior hingir mbahenen je la. Sha nahan yô, sea bee iyol shin sea lu agumaior kpa, doo u se cii se za hemen u ‘eren tom u Ter ngegh je sha hanma shighe cii.’—1 Kor. 15:58.