1-2. Ka mbamtaver mba nyi nahan alaghga mbacivir Yehova vea tagher a mi?

 ASHIGHE agen kwagh u vihin tsung ka una er se yô, uma wase a gema kwa môm. Ikyav i tesen yô, anmgbian ugen u a civir Yehova sha mimi yô, iti na ér Luis. a Yange kyansa er un. Nahan ortwer ôr a na ér a mase shin a iwer kpuaa tseegh maa una kpe. Anmgbian u kwase ugen iti na ér Monika, un vea nom na yange ve lu eren Yehova tom imôngo kpoghuloo. Maa iyange igen Monika va mase kaven ér nom na u lu ortamen la lu eren akaabo myer, man er kwagh ne shighe kar. Anmgbian u kwase ugen u lun kwav, iti na ér Olivia. Yange gba u una undu ya na sha ci u i kaa ér ijeverahumbe i vesen igen ngi van. Va hidi yô mase nengen er ijeverahumbe la i vihi un ya vindi vindi yô. Ken atô u shighe kpuaa tseegh, uma u anmgbianev mban cii kôr gema kwa môm. Kwagh u vihin tsung er u u a gema uma wou kwa môm yôô?

² Er se civir Yehova sha mimi nahan kpa, se mba tagher a mbamtaver shi se mba gbe angev vough er ior mbagenev nahan. Shi alaghga mba ve kôr ior mba Aôndo ihyom vea lu hendan a vese shi tôvon se a ican, nahan a gba u se wa ishima. Yehova yangen mbamzeyol mban u tan sha a vese ga, kpa a gema a tôndo zwa ér una wase se. (Yes. 41:10) Sha iwasen na yô, se za hemen u lun saan saan, shi tsuan akaa sha inja, shi se za hemen u civir un sha mimi aluer mbamzeyol mba se tagher a mi la vea vihi kpishi je kpaa. Ken ngeren ne, se lu timen sha igbenda inyiin i Yehova a wasen se shighe u akaa a vihin a er se yô.  Shi se nenge kwagh u i gbe u se er ve una wase se yô.

YEHOVA UNA KURA U

3. Ka nyi alaghga a taver se u eren shighe u kwagh u vihin tsung a er se?

³ Mtaver. Kwagh u vihin ka una er se yô, i taver se kpishi u henen kwagh sha gbenda u vough shi tsuan akaa sha inja. Sha ci u nyi? Alaghga ishima ia vihi se a pev. Shin alaghga ishima ia nyian se a kar ikyaa inya. Gayô alaghga a kunda se iyol, se kera fa kwagh u se er ga. Nenge er yange lu anmgbianev mba kasev mba uhar mba se vande ôron kwagh ve la ken ishima shighe u ve tagher a mbamtaver yô. Olivia kaa ér: “Shighe u ijeverahumbe vihi ya wam la, yange lum er hanma kwagh wam cii saa nahan.” Monika ôr kwagh u nom na yange er a na sha mimi ga la kaa ér: “Kwagh la yange vihim je pev. Lum er or kumam ihyô nahan. Akaa a kiriki a m eren ayange ayange je kpa m kera faantyô u eren a ga. Yange m hen mer imba kwagh la nahan ia erem ga.” Yehova tôndo zwa ér una wase se shighe u mbamzeyol ve ne se ure la nena?

4. Mbafilipi 4:6, 7 kaa ér Yehova tôndo zwa ér una er a vese nena?

⁴ Kwagh u Yehova ka a er u wasen se yô. A tôndo zwa ér una na se kwagh u Bibilo i yer ér “bem u Aôndo” la. (Ôr Mbafilipi 4:6, 7.) Bem ne ka ishimasurun i ka se zua a mi zum u se ye ijende a na kôôsôô yô. Bem ne ‘hemba hanma mkav’ cii, a doo je hemba kwagh u se hen la. Ikyav i tesen yô, i lu nahan u er msen hen Yehova a ishima i môm maa u nenge wer ishima gba u shimi vee? Yange ishima gba u shimi sha ci u Yehova na u “bem u Aôndo” la.

5. Bem u Aôndo ka a kura mbamhen asev kua asema a ase nena?

⁵ Mbafilipi 4:7 shi kaa ér bem u Aôndo la “una kura asema a en kua mbamhen enev.” Ishember i “kura” la ka ishember i ushoja. Yange i ter i u pasen er ushoja yange ve kura gar sha er a va ta num sha gar shon ga yô. Mba ve lu ken gar u a lu a mba kuran la yange cier ve iyol ga, shi ve lu a kwagh u zan ve iyol ga, nahan ve yav mem mem sha ci u ve fa je ér mba kuran ve. Kape se kpa bem u Aôndo ka una kuran asema a ase kua mbamhen asev ve, ishima i gba se shimi sha ci u se fa ser kwagh a er se ga je la. (Ps. 4:8) Aluer zayol wase bee ave ave ga je kpa, se fatyô u zuan a bem er Hana nahan. (1 Sam. 1:16-18) Ishima ka ia gba se shimi yô, se hemba henen kwagh tsembelee, shi se tsua akaa sha kwaghfan.

6. Ka nyi se er ve se zua a bem u Aôndo laa? (Shi nenge foto kpaa.)

⁶ Kwagh u i gbe u se er yô. Aluer ishima ngi zan we iyol yô, ker iwasen. U er kwagh ne nena? Er msen zan zan u kar zuan a bem u Aôndo la. (Luka 11:9; 1 Tes. 5:17) Luis u se vande  ôron kwagh na la pase er un vea kwase na Ana yange ve fatyô u wan ishima shighe u i kaa a na ér a mase shin a iwer kpuaa tseegh maa una kpe yô. A kaa ér: “Hen imba shighe ne ka i taver kpishi u tsuan twer u u er, shin tsuan akaa agen. Kpa yange se fatyô u zuan a bem hen shighe u taver kpishi ne sha ci u se lu eren msen hen Yehova.” Luis vea kwase na kaa ér yange ve er msen hen Yehova kwa kimbir kimbir a ishima i môm. Ve lu sônon un ér a na ishima i de hingir ve lenge lenge ga, kpa a na ishima i gba ve shimi, shi a na ve kwaghfan u una wase ve u tsuan akaa sha inja yô. Man yange ve nenge er Yehova wase ve yô. Aluer un ngu tagher a ma mtaver yô, er msen hen Yehova kpoghuloo, nahan u nenge er bem u Yehova la una kura ishima you kua mbamhen ou yô.—Rom. 12:12.

YEHOVA UNA NA U TENGER GA

7. Shighe u se tagher a zayol u vesen yô, alaghga a lu se ken ishima nena?

⁷ Mtaver. Shighe u se tagher a ma mtaver yô, se mba kera henen, shin eren kwagh vough er yange se vanden eren la ga. Er ahumbe ka a taan sha tso ve a kpenger nahan, se kpa zum u zayol a te sha a vese yô ka se kera henen kwagh sha inja ga. Ana u se vande teren kwagh na la, kaa ér nom na Luis yange kpen kera yô un gbaa henen akaa kposo kposo ken ishima tsô. A kaa ér: “Ashighe agen yange iyol i kpem je m ure, shi kunya u kôrom a iyol yam kpaa, shi ishima i vihim kpishi er a saa ku yô.” Heela tseegh ga, yange i huan Ana, shi ishima i vihi un ker er i hingir u una eren akaa a Luis yange eren la yô. A kaa ér yange i lu un er un ngu shin zegemnger u ahumbe a lu daase a mi nahan. Yehova ka a wase se shighe u i hii u lun se ken ishima nahan la nena?

8. Yehova ôr a vese ken 1 Peteru 5:10 ér nyi?

⁸ Kwagh u Yehova ka a er u wasen se yô. A tôndo zwa ér una na se tenger ga. (Ôr 1 Peteru 5:10.) Shighe u ijeverahumbe i lu tan sha tso yô, tso la cii ka a daase sha agee je a nôngon u urun. Kpa tso ka a lu a akaa ken ambusu a na, akaa shon ka a due ken inya shin atô u mnger, er an-ishu ka a lu a asagher ken ambusu a na nahan. Akaa shon ka a wase tso u tilen jigh jigh. Shi akaa ne ka a wase tso a kera daase sha mnger kpishi ga, nahan i lu u tso una ur a mba ve lu shimi la ga, shi ve hemba zan zende ve kundu kundu. Kpa utso mbagenev ka vea yemen yô, akaa a wasen ve u tilen sha mnger jigh jigh la ka a hemba eren tom tsembelee shighe u ve lu yemen yô. Se kpa aluer se za hemen u civir Yehova sha mimi shighe u se tagher a ican yô, kape Yehova una wase se se tenger ga je la.

9. Akaa a se eren tom a a mi u tôvon sha kwagh la aa wase se se tile se tenger ga nena? (Shi nenge foto kpaa.)

⁹ Kwagh u i gbe u se er yô. Shighe u u tagher  a zayol u a ne iyol i kpe u kpishi yô, nôngo sha afatyô wou cii eren msen, shi zaan mbamkombo, shi duen kwaghpasen. Nahan kpa, alaghga u fatyô u eren akaa er yange u vanden eren la ga. Kpa umbur wer, Yehova veren ishima ér se er kwagh u a gande se agee ga. (Nenge Luka 21:1-4.) Shi ver shighe u u henen kwagh sha tseeneke wou shi u gbidyen kwar sha mi yô. Sha ci u nyi? Nongo u Yehova gber ityakeda shi u er uvidio mba vea wase se se tile dông shighe u se tagher a mbamzeyol yô. Aluer u soo u zuan a akaa a kwagh a gbe u a mi la yô, u fatyô u eren tom a akaa a tôvon sha kwagh, er JW Library,^® shin zan hen Ijiir i Watchtower A Koson Ityakerada sha Intanet Yô la, gayô keren akaawan ken Takerada u Tôvon sha Kwagh ú Mbashiada mba Yehova la. Monika u se vande ôron kwagh na la kaa ér yange ishima ia hiin u vihin un je maa un er tom a akaa a tôvon sha kwagh ne sha er una zua a akaawan a aa wase un yô. Ikyav i tesen yô, Monika yange tôv sha ishember i “ishimavihin” la. Shighe gen la di lu sha kwagh u “ieren i mimi” man “ieren i mimi ga” tôv sha mi ye. Maa a ôr ngeren mba a zough a mi la zan zan ishima i kar gban un shimi. A kaa ér: “Yange m hiin u tôvon sha akaa ne yô, ishima lu nyian mo seer a seer. Kpa m ze hemen u ôron ngeren mbara yô, lum er Yehova kuvem nahan. Er m lu ôron ve seer la, m va mase kaven er Yehova a fe er i lum ken ishima shi a lu wasen mo yô.” Iwasen i Yehova ka a na se la, ka i wase se u wan ishima zan zan se kar zuan a bem.—Ps. 119:143, 144.

YEHOVA UNA SUE U

10. Kwagh u vihin tsung ka una er se yô, i lu se ken ishima nena?

¹⁰ Mtaver. Kwagh u vihin tsung ka una er se yô, ayange agen alaghga iyol ia kpe se shi ishima ia doo se ker ga. Alaghga a lu se er orgban ayem u yange nan yevese tsembelee kpa nan vihi iyol nan hingir u zenden sha gbou nahan. Adooga a taver se u eren akaa a yange a lu se zange u eren la, shin alaghga se kera lu a isharen i eren akaa a yange sea eren ve i doo se la kpaa ga. Shi alaghga a lu er se gbaa yaven hen gambe tsô, er Eliya kpa ngise lu un nahan. (1 Utor 19:5-7) Ka nyi Yehova a tôndo zwa u eren shighe u se kera lu a agee ga laa?

11. Ka sha gbenda ugen u nyi Yehova a wasen se? (Pasalmi 94:18)

¹¹ Kwagh u Yehova ka a er u wasen se yô. A tôndo zwa ér una wase se. (Ôr Pasalmi 94:18.) Er ka i lu u orgban ayem u nan vihi iyol nana lu a gbough ku ku a wase nan u zenden sha nahan, se kpa alaghga a gba u a wase se ve se za hemen u civir Yehova ye. Yehova tôndo zwa ér shighe u i lu se nahan yô una  wase se. A kaa ér: “Mo, TER, Aôndo wou, M kôr uwegh ough ku yanegh; M kaa a we Mer: De cie ga, M wasen we.” (Yes. 41:13) Yehova yange wase Tor Davidi sha imba gbenda ne. Davidi yange ôr a Yehova shighe u tagher a atsan shi mbahyomov nav lu hendan a na la ér: “Uwegh Ough ku yanegh ku kôrom,” shin ku suem. (Ps. 18:35) Kpa Yehova ka a sue se nena?

12. Ka unô Yehova una fatyô u eren tom a ve u wasen se shighe u se kera lu a agee ga laa?

¹² Yehova ka a sue se sha u mgbeghan mbagenev ér ve wase se. Ikyav i tesen yô, Yonatan ijende i Davidi yange va hen a na va ôr un akaa a taver un ishima shighe u iyol kpe un, kera lu a agee ga yô. (1 Sam. 23:16, 17) Shi Yehova yange tsua Elisha ér a wase Eliya tom. (1 Utor 19:16, 21; 2 Utor 2:2) Nyian ne, Yehova una fatyô u mgbeghan mba hen tsombor wase, shin azende a ase, gayô mbatamen vea sue se. Nahan kpa, shighe u ishima i vihi se ker kpishi yô, alaghga se soo u lun paleghaa a ior. Se soo ser or a de ve ikyua a vese ga. Jighilii yô, kape ishima ka ia vihi se ve i lu se ape eren je la. Kpa ka nyi se er ve Yehova una sue se?

13. Ka nyi i gbe u se er ve se zua a iwasen ken gbenda u Yehova a lu suen se laa? (Shi nenge foto kpaa.)

¹³ Kwagh u i gbe u se er yô. Nôngo sha afatyô wou cii luun vea ior. Aluer se mba palegh u lun imôngo vea ior yô, alaghga se lu hemban henen sha kwagh wase tseegh kua mbamzeyol mba se lu tagher a mi la. Man kwagh la una na yô alaghga a taver se u tsuan akaa sha inja. (Anz. 18:1) Jighilii yô, se cii ashighe agen ka se soo u lun tswen hemban je yô shighe u se tagher a ma zayol u vesen yô. Nahan kpa, aluer se mba paleghaa a ior shighe gôgônan yô, se lu vendan iwasen i Yehova a lu nan se sha ikyev i anmgbianev asev la. Sha nahan yô, aluer taver we nan nan kpa, ngohol iwasen i mba hen tsombor wou, shin azende a ou, gayô mbatamen ve lu nan we shighe u u tagher a zayol la. Nenge wer ka Yehova je a lu wasen we sha ikyev ve ye.—Anz. 17:17; Yes. 32:1, 2.

YEHOVA UNA SUR U ISHIMA

14. Ka akaa a nyi nahan alaghga aa na a cier se iyolo?

¹⁴ Mtaver. Alaghga se nyôr ken mlu ugen u una na a cier se iyol yô. Bibilo ôr kwagh u mbacivir Aôndo mbajighjigh mba yange ve tagher a atsan, shi cier ve iyol sha ci u mbahyomov lu hendan a ve shin ve tagher a mbamzeyol mbagenev yô. (Ps. 18:4; 55:1, 5) Se kpa alaghga gomoti shin mba ken makeranta wase gayô mba hen ijiirtom yase shin mba hen tsombor wase vea lu hendan a vese. Shin alaghga se gba angev yô, ka cier se iyol er se va kpe nahan. Shighe u kwagh a lu nahan cii,  adooga a lu se inja er se mba a or u wasen se ga nahan. Kpa Yehova ka a wase se shighe u se nyer ken mbamlu mban la nena?

15. Pasalmi 94:19 kaa ér ka nyi Yehova una er sha ci wase?

¹⁵ Kwagh u Yehova ka a er u wasen se yô. Ka a sur se ishima shi a na ishima i gba se shimi. (Ôr Pasalmi 94:19.) Kwagh u orpasalmi ne a ôr ne alaghga una umbur se kwagh u wanye u kiriki u i cier nan iyol shi nan lu fantyô u yaven ga sha ci u ura ngu nôôn shi duran sha agee yô. Se fatyô u tan ashe ken ishima nengen er ter na a nyer a kôr un a we shin ikyum zan zan wan shon a kar yaven yô. Shin er Ura la u lu nôôn shi duran sha agee her nahan kpa, er ter na a ker un a we shin ikyum yô, ishima gba un shimi shi kera cier un iyol ga. Se kpa shighe u se tagher akaa a a ne i cier se iyol yô, a gba u Ter wase u sha la, una kôr se sha injakwagh zan zan ishima ia kar gban se shimi. Kpa se er nan ve se zua a ishimasurun i Yehova a ne laa?

16. Se er nan ve se zua a ishimasurun i Yehova a ne laa? (Shi nenge foto kpaa.)

¹⁶ Kwagh u i gbe u se er yô. Luun vea Yehova kôôsôô sha u eren msen shi ôron Mkaanem nam hanma shighe cii. (Ps. 77:1, 12-14) Aluer u er nahan hoghor we yô, kwagh u hiihii u alaghga u er shighe u u tagher a zayol yô, a lu u yevese za tan sha Teru u sha la wer a wase u. Ôr Yehova kwagh u a ne i cier we iyol shi ishima i ze u iyol la. Kegh ato a na sha u ôron Mkaanem nam, nahan u nenge er una sur u ishima la. (Ps. 119:28) Alaghga u nenge wer mtom ma Bibilo magen ka ma hemba surun we ishima shighe u i cier we iyol yô. Ikyav i tesen yô, alaghga u ôr takeda u Yobu shin Pasalmi, gayô Anzaakaa, shin u ôr mkaanem ma Yesu ma i nger ken Mateu 6 la nahan ishima taver we. Aluer u ngu eren msen hen Yehova shi ôron Mkaanem nam yô, u zua a ishimasurun i a ne la.

17. Se fatyô u lun a vangertiôr ser nyi?

¹⁷ Se fatyô u lun a vangertiôr ser Yehova una nenge sha a vese shighe u akaa a vihin tsung a er se yô. Mayange una kende se ga. (Ps. 23:4; 94:14) Yehova tôndo zwa ér una kura se, shi una na se tenger ga, una sue se shi una sur se ishima. Yesaia 26:3 kaa ér Yehova una kura iyôngo na, shin ior nav. I ôr hen ijiir la ér: “Ú kura i, ia lu bem bem, gadia ngi suur sha a We.” Sha nahan yô, suur sha Yehova, shi nôngo sha afatyô wou cii zua a iwasen i a lu nan we la. Aluer u er nahan yô, shighe u u tagher a zayol je kpa u zua a agee.