NGEREN U TIMEN SHA MI 30
ICAM 36 Se Kura Ishima Yase
Akaa A Vesen A Se Fatyô u Henen ken Ator a Iserael Yô
“Né gema né kav mkposo u orperapera a iferor, man u or u civir Aôndo a or u civir Un ga la.”—MAL. 3:18.
KWAGH U SE LU HENEN YÔ
Ken ngeren ne, se lu nengen er aluer se hen sha gbenda u Yehova nengen ator a Iserael la ve, kwagh la una wase se u fan gbenda u a soo ér se eren kwagh la yô.
1-2. Ka nyi Bibilo i ôr se sha kwagh u ator a Iserael agene?
BIBILO ôr se kwagh u iorov mba hemban 40 mba yange ve hemen ken Iserael yô. a I ôr se kwagh u ve mbagenev yange ve er vindi vindi. Ikyav i tesen yô, ator a dedoo je kpa, yange er akaabo. Nenge ase ikyav sha kwagh u Tor Davidi. Yehova yange ôr kwagh na ér: “Wanakiriki Wam Davidi . . . dondom a ishima na cii, lu eren kwagh u a lu vough tseegh sha ashe Am.” (1 Utor 14:8) Nahan kpa, Davidi yange er idya vea kwase u or, shi er ayom ér i za wua nom u kwase shon ken utya.—2 Sam. 11:4, 14, 15.
2 Shi Bibilo ôr se kwagh u ator agen a yange civir Yehova ga, kpa gema er akaa a dedoo yô. Nenge ikyav sha kwagh u Rehobiam. Hen Yehova yô, yange “er ifer.” (2 Kron. 12:14) Nahan kpa, Rehobiam yange er akaa agen a dedoo. Ikyav i tesen yô, yange ungwa imo i Yehova shighe u kaa a na ér a de nôngon num a ikwe pue i Iserael ga shi a de ve, ve tsua tor ve la. Shi yange er agar a ken tartor na taver kpishi sha er una kura ior mba Aôndo sha ikyev i mbahyomov vev yô.—1 Utor 12:21-24; 2 Kron. 11:5-12.
3. Ka mpin u vesen u nyi a dugh, man ka nyi se lu timen sha mi ken ngeren nee?
3 Mpin u vesen u a dugh yô, ka un ne: Aluer ator a Iserael yange er akaabo man a dedoo yô, ka nyi yange i wase Yehova u fan ér nan ngu orperapera? Mlumun u sha mpin la una wase se u fan kwagh u i gbe u se er ve a lu sha ishima i Yehova yô. Se lu timen sha akaa atar a Yehova yange a nenge sha mi ve a kure ikyaa ér tor la nan ngu or u dedoo shin u bo yô. Hiihii yô, Yehova yange a nenge aluer una doo nan ishima sha mimi yô. Sha uhar yô, yange a nenge aluer nana gema ishima sha kwaghbo u nan er la sha mimi yô. Sha utar yô, yange a nenge aluer or la nan za hemen u civir un sha mimi yô.
YEHOVA YANGE DOO VE ISHIMA SHA MIMI
4. Ka mkposo u nyi a lu hen atô u ator a yange er akaa a dedoo man a yange er akaabo laa?
4 Ator a yange doo Yehova a ve, yange civir un a ishima b ve cii. Yehoshafati lu tor u dedoo u “ker TER a ishima na i môm” yô. (2 Kron. 22:9) Bibilo ôr kwagh u Yoshia ér: “Ma tor ugen vande lun er un nahan ga, u nan gema hen TER a ishima i nan cii . . . ga.” (2 Utor 23:25) Bibilo ôr kwagh u Solomon u yange va er akaabo shighe u gande iyol la ér: “Ishima na lu sha TER, Aôndo na . . . ga.” (1 Utor 11:4) Shi Bibilo ôr kwagh u Abiyam u un kpa er akaa a vihin la ér: “Ishima na lu jighilii sha ishigh ki TER . . . ga.”—1 Utor 15:3.
5. Inja i u civir Yehova a ishima yase cii la ér nyi?
5 Inja i u civir Yehova a ishima yase cii la ér nyi? Or u nan civir Yehova a ishima i nan cii nan civir un tsô ér gba u nana er nahan tseegh ga. Kpa nan civir un sha ci u a doo nan ishima shi nan ne un icivir. Shi Yehova ka a za hemen u doon nan ishima shi nan naan un icivir ken uma u nan cii.
6. Se er nan ve se za hemen u civir Yehova a ishima yase ciilii? (Anzaakaa 4:23; Mateu 5:29, 30)
6 Se dondo ikyav i ator a dedoo a Yehova yange doo ve ishima shi ve civir un a ishima ve cii la nena? Se er kwagh ne sha u palegh hanma kwagh u bo cii. Ikyav i tesen yô, akaa a nan msaanyol a bo aa fatyô u nan se hingir ta ta ta. Man kape azende a bo kua uyôughyôughmbaakaav kpa, vea na se hingir ta ta ta je la. Aluer se nenge ser kwagh ngu nan Yehova kera ngu doon se ishima ga yô, gba u se er kwagh sha mi fele.—Ôr Anzaakaa 4:23; Mateu 5:29, 30.
7. Er nan ve i gbe u se palegh nyityôkwagh i ia na Yehova una kera doo se ishima ga?
7 Gba u se de ser ishima yase i hingir ta ta ta ga. Aluer se wa ikyo ga yô, se lu henen ser er se lu civir Yehova sha gbashima yô maa kera gba u se palegh akaabo ga, sha ci u aa fatyô u benden a vese ga. Ikyav i tesen yô, tôô wer oo ta, nahan tsee iyol kpishi. Ka wea soo wer i kundu u iyol yô, u ma mngerem kpishi. Kpa aluer u ma mngerem kpa u gema u ngu ken oo her nahan ka nyi ia er u-we? Imura a hide a kôr u. Kwagh ne tese se nyi? U eren kwagh u una na se seer kporom ikyua a Yehova la tseegh kuma ga. Gba u se kura iyol yase sha er kwagh môm ken tar ne una na Yehova una kera doo se ishima ga ze, vough er ka se palegh u tilen ken oo shighe u iyange i te kpishi nahan.—Ef. 2:2.
VE GEMA ISHIMA SHA ASORABO A VE
8-9. Yange i kôôm Tor Davidi vea Tor Hesekia nahan ve er nena? (Nenge foto u sha .)
8 Er se vande nengen nahan, Tor Davidi yange er isholibo i vesen. Kpa profeti Natan yange va ôron un er kwagh u er la vihi Yehova a na yô, Davidi hide a iyol ijime gema ishima. (2 Sam. 12:13) Mkaanem ma Davidi ôr, i nger ken Pasalmi 51 la tese ér yange gema ishima sha mimi. Davidi yange er ér Natan a hen ér kwagh u un er la vihi un sha u palegh mtsaha tsô ga, kpa yange gema ishima sha mimi na je.—Ps. 51:3, 4, 17, ngeren u sha ityou.
9 Tor Hesekia kpa yange er Yehova kwaghbo. Bibilo kaa ér: “Ishima kehe un ker, ka nahan man iyugh sen sha a na kua sha Yuda man Yerusalem kpaa ye.” (2 Kron. 32:25) Er nan ve Hesekia hingir u kenden a iyol sha? Alaghga tsô lu sha ci u inyaregh ki lu a mi shin ityav mbi hemba Mbaashiria gayô angev mbu i bee un sha ivande la. Shin alaghga lu iyolmoron na ve tese Mbababilon akaa a na cii, ve hingir u profeti Yesaia una kôôm un ye. (2 Utor 20:12-18) Kpa Hesekia yange hide a iyol ijime gema ishima er Davidi nahan. (2 Kron. 32:26) Sha nahan yô, Yehova nenge ér Hesekia lu tor u “eren kwagh u dedoo” yô.—2 Utor 18:3.
Tor Davidi man Tor Hesekia yange ve hide a iyol ijime ve gema ishima shighe u i va lam a ve sha kwaghbo u ve er la (Nenge ikyumhiange i sha 8-9)
10. Yange i kôôm Tor Amashia nahan er nena?
10 Tor Amashia u Yuda yange er akaa a dedoo “kpa lu sha ishima i môm ga.” (2 Kron. 25:2) Ka nyi yange er shami ga? Yehova yange wase un hemba Mbaedom ityav, ka been yô Amashia gure civir mbaaôndo vev. c Profeti u Yehova ve u va lamen a na sha kwagh u er ne yô, tor ne venda u keghen ato a na je zenda un kpaa.—2 Kron. 25:14-16.
11. Ka nyi i ôr ken 2 Mbakorinte 7:9, 11 ér gba u se er ve a de se a asorabo a ase? (Shi nenge ufoto kpaa.)
11 Ka nyi se hen ken akav nee? Gba u se gema ishima sha asorabo ase shi se nôngo tsung se kera kimbir eren a ga. Aluer mbatamen mba ken tiônnongo kôôm se sha kwagh u se nenge ser ka u cuku di ye? De nengen wer u kera doo Yehova ishima ga shin mbatamen mbara kôr u ihyom ga. Ator a Iserael a dedoo je kpa, yange i gba u a wa ve kwagh shin a kôôm ve. (Heb. 12:6) Nahan shighe u i kôôm se yô, doo u (1) se hide a iyol yase ijime se ngohol kwaghwan la, (2) se sôr akaa a se er shami ga la, shi (3) se za hemen u civir Yehova a ishima yase cii. Aluer se gema ishima sha asorabo a ase yô, Yehova kpa una de se a asorabo a ase.—Ôr 2 Mbakorinte 7:9, 11.
Shighe u i kôôm se yô, doo u (1) se hide a iyol yase ijime se ngohol kwaghwan la, (2) se sôr akaa a se er shami ga la, shi (3) se za hemen u civir Yehova a ishima yase cii (Nenge ikyumhiange i sha 11) f
YANGE VE CIVIR YEHOVA SHA GBENDA U A LUMUN A MI LA
12. Ka mkposo u nyi yange lu hen atô u ator a dedoo man a bo laa?
12 Ator a Yehova nenge a ér ka ator a dedoo la, yange civir un sha gbenda u a lumun a mi yô. Shi yange ve taver mba ve hemen ve la kpa asema ér ve er nahan. Nahan kpa yange ve lu a mbamyen vev, er se vande nengen nahan. Kpa ka Yehova tswen yange ve civir ye, shi ve nôngo kpoghuloo ve tim ieev mbi ior civir ken ityar i ve lu hemen la kera. d
13. Yehova yange kure Tor Ahaba ijir ér ngu tor u dedoo ga sha ci u nyi?
13 Kpa ator a Yehova yange kure a ijir ér ka a dedoo ga la di ye? Jighilii yô, lu hanma kwagh u ve er lu u bo ga. Iferor, Tor Ahaba je kpa, yange hide a iyol ijime vaa afanyô sha kwagh u er shami ga u wuan Naboti la. (1 Utor 21:27-29) Shi yange maa agar shi nôngo ityav sha ci u Mbaiserael je kpaa. (1 Utor 20:21, 29; 22:39) Kpa kwagh ugen ngu u Ahaba yange er vihi kpishi yô; kwase na yange tuur un samber a mcivir u aiegh. Man yange gema ishima sha kwagh u er ne ga.—1 Utor 21:25, 26.
14. (a) Er nan ve Yehova yange nenge Tor Rehobiam ér ka tor u bo? (b) Ka akaa a nyi ator a bo la yange er shami ga?
14 Shi nenge ikyav sha kwagh u tor u bo ugen, iti na ér Rehobiam. Er se vande teren ken ikyumhiange i sha 2 la nahan, Rehobiam yange er akaa a dedoo kpishi shighe u lu hemen la. Kpa hemen na ngu va taver yô, de u civir Yehova hide lu civir mbaaôndo mba aiegh. (2 Kron. 12:1) Shighe karen yô, lu civir Yehova shi civir mbaaôndo mba aiegh. (1 Utor 14:21-24) Ka Rehobiam vea Ahaba tseegh yange ve lu ator a a undu mcivir u mimi ga. Jighilii yô, ator agen a yange tile sha mimi ga kpishi, civir mbaaôndo mba aiegh shi ve taver mbagenev asema ér ve er nahan. Kwagh ne tese wang ér, or yange nana civir Yehova sha gbenda u a lumun a mi la, shin nana civir sha gbenda u a lumun a mi la ga yô, kwagh la a lu gbenda u vesen u wasen un u fan ér nan ngu tor u dedoo shin u bo.
15. U civir Yehova sha mimi la, ka un kwagh u vesen sha ci u nyi?
15 Yehova yange a soo ér hanma tor yô, nana civir un sha mimi sha ci u nyi? Ityôkyaa i môm yô, yange i lu tom u tor u wasen ior ve civir Aôndo sha gbenda u a lumun a mi la. Shi mcivir u aiegh yange a na yô, ior ve hingir u za eren asorabo a vesen shi eren kwagh a mbagenev sha mimi ga. (Hos. 4:1, 2) Heela tseegh ga, yange i tsegha ator a Iserael kua Mbaiserael jimin cii sha ci u Yehova. Sha nahan yô, Bibilo kaa ér yange vea de u civir Yehova vea civir mbaaôndo mba aiegh yô, i lu idya ve eren ye. (Yer. 3:8, 9) Nom shin kwase ka nana er idya yô, nan vihi or u nan vôso la ishima ker kpishi. Kape mbacivir Yehova mba ve tsegha ayol a ve sha ci na la ka vea civir mbaaôndo mba aiegh ve i vihi Yehova kpishi je la. e—Dut. 4:23, 24.
16. Hen ishigh ki Yehova yô, ka nyi ka i tese ér or ngu orperapera shin nan ngu iferor?
16 Ka akaa a nyi se fatyô u henen ken kwagh nee? Gba u se palegh nyityôkwagh i i zough vea kwaghaôndo u aiegh cii. Kpa se gema se civir Yehova er a soo ér se civir un la, shi se za hemen u eren akaa ken mcivir na. Profeti Malaki pase mkposo u a lu hen atô u or u dedoo a or u bo yô. Yange nger ér: “Né gema né kav mkposo u orperapera a iferor, man u or u civir Aôndo a or u civir Un ga la.” (Mal. 3:18) Se soo ser Yehova a nenge se ér se mba mbaperapera. Sha nahan yô, se soo ser kwagh môm, shin mbamyen asev, gayô akaa a se er shami ga la je kpaa, a na se de u civir un ga. Aluer se de u civir Yehova yô, ka isholibo i vesen je se lu eren ye.
17. Gba u se wa ikyo shighe u se lu tsuan or u se vôso la sha ci u nyi?
17 Aluer u ngu kwav man u ngu henen sha kwagh u eren nom shin kwase yô, mkaanem ma Malaki ne ma a fatyô u wasen we u tsuan or u injaa u u vôso yô. Hen sha kwagh ne: Alaghga or la nana lu a aeren a dedoo, kpa aluer nan ngu civir Aôndo u mimi la ga nahan Yehova una nenge nan ér nan ngu orperapera je kpa? (2 Kor. 6:14) Aluer u vôso or la nahan nana wase u u yan ijende a Yehova kôôsôô je he? Hen sha kwagh ne: Alaghga kasev mbafanaôndoga mba Tor Solomon er la yange vea lu a aeren a dedoo ase je. Kpa yange ve civir Yehova ga, nahan kure kure tsô ve mee Solomon hingir u civir mbaaôndo mba aiegh.—1 Utor 11:1, 4.
18. Ka nyi i gbe u mbamaren vea tese mbayev veve?
18 Mbamaren, ne fatyô u ôron mbayev enev kwagh u ator a Bibilo i ôr kwagh u a la, sha u wasen mbayev enev ve civir Yehova sha gbashima. Wase nen ve u fan ér ka ator a yange civir Yehova shi taver mbagenev ishima u eren nahan la tseegh Yehova yange lumun a ye. Tese mbayev ou sha iliam man sha ieren you er Bibilo i henen man u zan mbamkombo shi duen kwaghpasen la i lu akaa a vesen a aa wase ve u yan ijende a Yehova kangenaa yô. (Mat. 6:33) Aluer u er nahan ga yô, mbayev ou vea hen ér u lun Orshiada u Yehova la ka kwaghaôndo u tsombor di tsô. Kwagh la una na yô, vea kera ver mcivir u mimi la hiihii ken uma ve ga shin vea undu un je kpaa.
19. Ka ishimaverenkeghen i nyi i lu sha ci u mba ve de u civir Yehova laa? (Shi nenge ngeren u kiriki u a lu a itinekwagh ér “ U Fatyô u Hiden hen Yehova!” la.)
19 Aluer or de u civir Yehova yô maa, nana kera fatyô u hiden lun ijende i Yehova gaa? Eihe, nana fatyô u geman ishima hiden civir Yehova. Kpa cii ve nana er kwagh ne yô, a gba u nana hide a iyol ijime nana lumun iwasen i mbatamen mba ken tiônnongo. (Yak. 5:14) Man u hiden lun ijende i Yehova la hemba nyityôkwagh i nan er sha er una hide a lumun nan la cii!
20. Aluer se dondo ikyav i ator a dedoo la yô, Yehova una nenge se nena?
20 Ka akaa a nyi se hen ken ator a Iserael laa? Se fatyô u lun er ator a dedoo la nahan, aluer se za hemen u civir Yehova a ishima yase cii yô. Se hen kwagh ken akaa a se er shami ga la shi se gema ishima shi se sôr akaa a i gbe u se sôr la kpaa. Shi doo u se umbur ser, u civir Aôndo u mimi tswen la ka kwagh u vesen. Aluer u var a Yehova yô, una nenge u ér u ngu or u nan eren kwagh u un kaa ér ka u vough la.
ICAM 45 Mhen Wam u ken Ishima
a Ken ngeren ne, ishember i “ator a Iserael” la ngi ôron kwagh u hanma tor u yange nan hemen ior mba Yehova yô. Yange nana hemen sha ikwe ihiar i tartor u Yuda, shin nana hemen sha ikwe pue i Iserael la shin a lu sha ikwe 12 i Iserael la jimin cii kpaa.
b ISHEMBER I I TE IWANGER SHA MI YÔ: Bibilo ka i ter ishember i ishima la ashighe kpishi u ôron kwagh u or wase u ken atô la. Kwagh ne wa asaren a ase man akaa a se henen ken ishima la man aeren a ase man awashima wase u eren ma kwagh kua akaa a se we ishima u eren la.
c Ikyav tese ér ator a fan Aôndo ga yange vea hemba ityar igen ityav yô, ve hide ve civir mbaaôndo mba ior mba ve hemba ve ityav la.
d Tor Asa yange er akaa a vihin kpishi. (2 Kron. 16:7, 10) Nahan kpa, Bibilo kaa ér Asa er kwagh u doon sha ishigh ki Yehova. Shin er sha hiihii la, Asa venda kwaghwan u profeti u Yehova nahan kpa, alaghga tsô yange hide gema inja. Yehova yange hemba veren ishima sha akaa a dedoo a Asa er la a a bo la. Asa yange civir Yehova tseegh, shi nôngo sha afatyô na tim ieev ken tartor na kera.—1 Utor 15:11-13; 2 Kron. 14:2-5.
e Se nenge ser u civir Yehova la ka un kwagh u vesen sha ci u Tindi u Mose u hiihii man u sha uhar la cii, yange venda ér or a de civir or shin ma kwagh ugen ga, saa Yehova tseegh.—Eks. 20:1-6.
f NGEREN U PASEN FOTO: Ortamen u a lu gumor yô, ngu lamen a anmgbian u nomso ugen sha ieren na sha kwagh u msôr. Anmgbian shon hide a iyol ijime ngohol kwaghwan la, a sôr ieren na, shi a za hemen u civir Yehova sha mimi.
