Shighe u inyom i 1940 kar ica lu a gba ga la, Mbashiada mba Yehova hii u henen Bibilo a mbamaren av. Mbamaren av va de kwaghhenen la, kpa ngôm lu ngohol magazin u Iyoukura man u Awake! her. Ken inyom i 1950 la, i lôhô mbamaren av mkohol u ityar ityar u i er hen New York City la, nahan ve za.

Mkohol la been kera yô, ica gba ga maa anmgbian Lawrence Jeffries hii u van hen ya wase. Lu nôngon una wasem mo m fa mimi u Bibilo. Sha hiihii la, m lu nengen mer gba u Mbashiada mba Yehova kpa ma ve nyôron pati kua shoja. M kaa a na mer aluer hanma or ken tar u Amerika venda u zan ityav yô, mbaihyomov vea va ngohol tar u Amerika jimin cii. Kpa Anmgbian Jeffries gba uwer ga, a kaa a mo ér: “Aluer ior mba ken tar u Amerika cii mba civir Aôndo, man mbaihyomov va u tan ityav sha a ve nahan, u hen wer Yehova una er nena?” Akaa a yange ôrom la wasem u kaven er mnenge wam la lu shami ga yô. Kwagh la na yô, m soo u fan Yehova.

Yange m tôô ahwa imôngo m ôr umagazin mba Iyoukura kua Awake! kposo kposo, mba ngôm koso ken ruumyou u shin inya je yô. Shighe karen yô, m kav er kwagh u m lu henen ken umagazin mban la lu mimi yô. Nahan maa m lumun mer Anmgbian Jeffries a hen Bibilo a mo, er vande kaan nahan. Shi m hii u zan mbamkombo hanma shighe. Kwagh u m lu henen la yam ishima, maa m hingir or u pasen loho u dedoo. M fe mer ‘iyange i vesen i Yehova zurum’ yô, mbaawashima av cii kôr gema. (Sef. 1:14) M tôô ashe a am sha kwagh u zan yunivasiti kera, m hemba soon mer me wase mbagenev ve fa mimi u Bibilo.

Yange m bee kôleeji sha iyange i Jun 13, 1956. Ayange nga karen atar yô, i erem batisema sha mkohol u  ningir. Sha shighe la, cuku tsô kpa m fa mer me va zua a akaa a doon kpishi hen Yehova sha kwagh u m tsough u henen kwagh na shi tesen mbagenev la ga.

Yange m er batisema iwer ngi karen ataratar yô, m hingir pania u keke. Antakeda u Tom Wase ú Tartor u Disemba 1956 la yange due a ngeren sha itinekwagh ér: “U Fatyô u Za Eren Tom hen Ape Kwagh a Gbe sha Mbapasenkwagh Kpishi la Kpa?” Mo kpa mpin ne kôrom ken ishima. Nahan m soo u za wasen tom hen ape mbapasen loho u dedoo lu kpuaa tseegh la.—Mat. 24:14.

Tsô m mough m yem hen Edgefield, shin South Carolina. Tiônnongo u hen ijiir ne lu a mbapasenkwagh unyiin tseegh. M va kohol ve yô, se mbapasenkwagh se lu utaan. Se nyôron mbamkombo ken iyou i anmgbian ugen sha palo. Hanma uwer m pase kwagh i kuma ahwa 100. M lu a tom kpishi, sha ci u m lu hemen tom u pasen kwagh la shi nan akaaôron ken mbamkombo mba tiônnongo. Er m za hemen u eren ityom ne yô, m seer fan Yehova.

Kwase ugen u yange m hen Bibilo a na yô, lu a ijiir i veren mbakpenev shi eren ikyu, hen Johnston, ica a ijiir yase la ukilomita kpuaa tseegh. Yange tesem erdoo, nam tom ugen u yaren sha ashighe ashighe. Shi na se ian se lu nyôron mbamkombo asev ken anyou na ugen u cuku.

Anmgbian Jolly Jeffries, wan u anmgbian u hen Bibilo a mo la, mough hen Brooklyn va kohol mo, maa se upania se lu uhar. Anmgbian ugen na se anyou u cuku u kperan sha mato zenden a mi, se lu tsan ker.

Ken Imbusutariyan i tar u Amerika la cii, yange i kimbin mbatomov inyaregh kpishi ga. Yange i kimbi se dola uhar gayô utar sha tom u iyange jimin. Kwagen la, m tôô annyar u m mase shin a mi ken ikpa yô, m za yam akaayan ken shôôpu igen. M duen u me yem yô, orgen za va va pinem ér: “U ngu keren tomo? Me kimbin we dola môm sha hanma ihwa.” Yange nam tom u ayange atar ér mo m sôr ijiir i maan kwagh. Kwagh ne tese wang je ér Yehova lu suen mo ér m lu hen Edgefield. Nahan kpa, m va za mkohol u ityar ityar u i er hen New York City ken inyom i 1958 la.

Sha iyange i sha uhar i mkohol shon la, kwagh ugen erem u doon mo kpishi. M zua a anmgbian u kwase ugen u lu eren pania hen Gallatin, ken Tennessee yô, iti na ér Ruby Wadlington. Er mo kua un cii se soo u eren tom u mishen yô, se za mkombo u mba lun a washima u zan makeranta u Gileadi, u i er sha mkohol shon la. Shighe karen yô, m gba ngeren un uwashika, un kpa lu ngeren mo. Tsô i va lôhôm ér m za na kwaghôron u ken igbar hen tiônnongo u hen Gallatin la. M ze yô, m za tsôr un mer a lu kwase wam. M va mough m yem hen tiônnongo u Ruby lu her la. Ken inyom i 1959 la yô maa, se er ivese.

Shighe u m lu anyom 23 la, i tsuam ér m lu ortamen u nengen sha tiônnongo (u hegen i yer ér ortamen u wasen mzough u mbatamen tom la) hen Gallatin. Yange mba ne Anmgbian Charles Thompson ortamen u sôron atôônanongo yô, hii sôron tiônnongo wase. Lu a mfe kpishi, kpa yange a pinem mnenge wam sha akaa a i gbe u a er sha ci u anmgbianev la, man er  mbatamen mba sôron atôônanongo mbagenev ve lu eren akaa shon yô. Yange m hen kwagh ken a na u tesen mo er i doo u me pinen mbampin cii me kuren kwagh yô.

Ken inyom i 1964 la, i lôhôm Makeranta u Tsaase Mbatamen man Mbashiren Tiônnongo hen South Lansing, New York. Se za hen makeranta ne uwer jimin. Anmgbianev mba ve lu tesen makeranta ne la wasem m hingir u lun a isharen i seer henen kwagh u Yehova shi seer vesen sha er me via yô.

Ken inyom i 1965 la, i yilam vea Ruby ér se er tom u sôron atôônanongo. Nahan i tindi se hen ningir u kehen kpishi; hii hen Knoxville, Tennessee zan zan nôngo u za kighir hen Richmond, Virginia. Atôônanongo a ken North Carolina man Kentucky kua West Virginia lu ken ningir ne. M lu zenden sôron atôônanongo a ior-il tseegh. Sha ci u shighe la, mpav u abuter a ior-il la lu taveraa ken Imbusutariyan i tar u Amerika la. Nahan ior-il nyôron mkombo vea abuter imôngo ga. Anmgbianev lu a kwagh ga, nahan se hen u panden akaa a ase nan mbagenev mba ican kôr ve yô. Anmgbian ugen u vande eren tom u sôron atôônanongo la ica i gba yô, yange wam kwagh, ôrom kwagh u vesen kpishi, a kaa ér: “Hanma tiônnongo u u ze her yô, lu anmgbian. De eren kwagh inja ér u ngu orvesen ga. Aluer anmgbianev nenge ér u ngu anmgbian ve ga yô, mayange u fatyô u wasen ve ga.”

Yange se mba ze u za sôron tiônnongo ugen yô, Ruby hii u henen Bibilo a gumkwase ugen. Gumkwase ne lu a wan u kwase u cuku sha ave. Kpa er or môm hen tiônnongo la lu sha ian i nana fatyô u henen Bibilo a na ga yô, Ruby lu henen Bibilo a na sha u ngeren un washika. Se mba ze u za sôron tiônnongo la kwagen yô, kwase la lu van hanma mkombo. Nahan mba va tindin ikpur pania mba kasev her uhar yô, ve za hemen u henen Bibilo a na. Ica kera gba maa i er un batisema. Ken inyom i 1995, zum u anyom kar er 30 nahan la, gumkwase ugen va pase iyol na hen Ruby, shin Betel ken Petterson. Lu wan u kwase u Ruby hen Bibilo a na la. Wan na u kwase ne vea nom na yange ve za Makeranta u Gileadi, kelase u sha 100 la.

Tsô shi i tindi se hen ningir ugen, hen icombotar i Florida. Hen shighe ne, gba u se lu a mato. Nahan se yam mato sha ishe i dedoo kpishi. Kpa kasua u hiihii lu a bee ga je maa, kwagh ugen vihi ken injin u mato shon. Man inyaregh yasegh bee, lu u se fatyô u sôron ga. Maa m yila anmgbian ugen u m hen mer una fatyô u wasen se yô. A kaa ortom na ugen sôr mato shon gbilin. Yange gba kaan a vese tsô ér, “I sôr zayol la bee.” Shi dugh inyaregh nagh na se! Kwagh ne lu ikyav i tesen wang er Yehova a nengen sha ior nav doo doo yô. Shi kwagh shon umbur mo er i doo u se naan mbagenev kwagh a iyoltangen shio yô.

Hanma tiônnongo u yange sea za her cii yô, se tsaan hen ya u anmgbian. Kwagh ne na yô, se zua a azende a injaa kpishi. Iyange igen la, m hii u ngeren ripoti sha kwagh u tiônnongo ugen, maa m va mough m undu sha ikyekye yam i gberen kwagh. M za hidi her aikighe, m kera nenge a mi ga; m mase kaven er lu wan u anmgbian u se lu tsan hen ya na la u nomso u lun anyom atar kar za mase been i yô. Yange m hii un ayongo sha kwagh la kuma anyom imôngo.

Ken inyom i 1971 la, m zua a washika u pasen mo ér i nan tom u nengen sha haregh hen New York City. Yange kpiligh se iyol! Tsô se yem her. Shighe la m lu anyom 34. Anmgbianev mba hen haregh la ngohol mo sar sar. M lu or-il u hiihii u nengen sha haregh la.

Er m lu ortamen u nengen sha haregh yô, yange i doom u tesen mbagenev kwagh u Yehova hanma wikeende sha mkohol u ningir kpen kpen. Mbatamen mba sôron atôônanongo mbagenev kpishi yange ve hemba tsan ken tom la a mo. Ugen la je yô, lu un na kwaghôron u batisema wam ye. Anmgbian ugen lu Theodore Jaracz, u va lu ken Mbahemenev mba Shin Itine la. Anmgbianev mbagenev kpishi mba ve civir Yehova ica i gba yô, lu eren tom shin Betel ken Brooklyn. Yange m wuese kpishi er mbatamen mba sôron atôônanongo man mbaeren tom shin Betel na kundum iyol kpishi yô. Yange m nenge er mbakuran mban wa iyôngo ikyo, man er ve lu suur sha Mkaanem ma Aôndo shi suen nongo ne sha mimi yô. Er ve lu mbahiden a iyol ijime yô, m er tom u nengen sha haregh la doom kpen kpen.

Ken inyom i 1974 la, Mbahemenev mba Shin Itine hide tsua mbatamenen mba sôron atôônanongo  mbagenev ér ve er tom u nengen sha haregh la. Kpa mo yô, i kaa ér m hide m lu ortamen u sôron atôônanongo. Kwa ne lu hen ningir u South Carolina. Shighe la, ior-il gema lun ken atôônanongo vea abuter imôngo ken Imbusutariyan i tar u Amerika la, nahan saan anmgbianev iyol kpishi.

Inyom i 1976 la va zurum u been yô, i kaa ér mo u yem hen ningir u Georgia, m za sôron atôônanongo a hen atô u Atlanta man Columbus la cii. M umbur hanma kwagh, er yange m na kwaghôron hen ku u mbayev utaan mba ve lu ior-il yô. Yange aferaior nande ve ken iyou hen ya ve. Ngô ve yange vihi iyol, nahan i yem a na ken iyouci. Mbashiada mba Yehova mba ve lu abuter kua mba ve lu ior-il cii lu van sha iyouci va surun mbamaren mba mbayev mbara ishima. Yange m nenge mer anmgbianev mbara doo ayol a ve kpishi. Aluer mhôônom ma kôron mbacivir Yehova a anmgbianev vev sha mimi nahan yô, shighe u ve tagher a mbamzeyol mba hemban vihin cii je kpa, vea taver ishima her.

Ken inyom i 1977 la, i kaa a vese ér se va shin Betel se va wase tom ugen iwer kpuaa. Se za wase tom la ngu zurum u been yô, anmgbianev uhar ken Mbahemenev mba Shin Itine lam a vese, shi ve soo u fan aluer mo vea Ruby se lumun u eren tom shin Betel igbekeke yô. Maa se lumun.

Yange m er tom anyom 24 hen afishi a Gbaatom u Nengen sha Tomshiren, ape anmgbianev ve nengen sha mbamzeyol mba wan kpelegh kpelegh, mba ka i gba u a nenge sha mi sha kwaghfan la. Ken anyom la cii, Mbahemenev mba Shin Itine lu tesen se u dondon akaawan a Bibilo eren akaa. Ka akaawan a Bibilo ne ka a wase u nan mlumun sha mbampin mba ior ka ve pinen la ye. Shi ka sha akaawan shon kpaa ka i tsaase mbatamen mba sôron atôônanongo man mbatamen mba sha atôônanongo kua upania ye. Akaawan ne wase Mbakristu kpishi vese via. Kwagh la gema na nongo u Yehova tile dông.

Hii ken inyom i 1995 va ken inyom i 2018 la, m zende m sôr afishi a branci imôngo sha ityough ki Mbahemenev mba Shin Itine. Nahan m zua vea ukômatii kposo kposo mba nengen sha ubranci, kua anmgbianev mba eren tom shin Betel man mbamishen sha u taver ve ishima shi wasen ve sha mbamzeyol mba ve lu a mi cii. Shi hanma ijiir i mo vea Ruby yange sea za yô, anmgbianev mba nomso man mba kasev ve ôr se akaa a a er ve yô, nahan kwagh la a seer taver jighjigh wase. Ikyav i tesen yô, ken inyom i 2000 la, se za sôr branci u Rwanda. Nahan se ungwa anmgbianev man tsombor u Betel ôr akaa a yange ve tagher a mi sha shighe u atemtyo u ken inyom i 1994 la yô. Kwagh la yange kôr se ken ishima kpen kpen. Mbagenev kpishi yange ior vev saa ku. Er anmgbianev mbara tagher a ican i vihin kpishi la nahan kpa, ve lu a jighjigh u nan ve man ishimaverenkeghen ve her taveraa, shi saan ve iyol her.

M hemba anyom 80 hegen, Ruby kpa nahan. Ken anyom 20 a a sember karen ne, m er tom vea Kômatii u Nengen sha Branci u tar u Amerika. Ken uma wam cii, m za yunivasiti ga; kpa m gema m zua a mfe u hemban cii hen Yehova man nongo na. Kwagh ne wasem u tesen ior mimi u Bibilo u una wase ve ken uma ve gbem sha won yô. (2 Kor. 3:5; 2 Tim. 2:2) M nenge er loho u Bibilo u wase ior ve i saan ve iyol shi ve ye ijende a Aôndo u a gbe ve la yô. (Yak. 4:8) Mo vea Ruby ka u se za hemen u taver mbagenev asema hanma ijiir i se fetyô cii. Shi ian i icivirigh i se lu a mi i henen kwagh u Yehova shi tesen ior mimi u Bibilo la ia za hemen u doon se gbem, ka ian i icivirigh i hemban cii, i or u civir Yehova nana zua a mi je la!