Ior kpishi hen ér mba ve ze yunivasiti shi ve lu a inyaregh kpishi la mba ken mkpeyol. Ve hen ér aluer or za yunivasiti yô, nana hemba lun ikyômpeni man tsombor u nan kua ityô i nan a iwasen. Alaghga vea hen ér aluer or hen makeranta kpishi yô, nana zua a tom u a kimbin nan zege inyar yô, nahan a saan nan iyol.

Nenge ase kwagh u orgen ken China a ôr yô, iti na ér Zhang Chen. A kaa ér, “Yange m na jighjigh mer saa me za yunivasiti me zua a digirii ve me due ken ican kera ye. Shi aluer m zua a tom u a kimbin mo zege inyar yô, a saan mo iyol.”

Ior kpishi ka ve soo ér vea za yunivasiti i duen iti, ken ma tar u ken won je kpaa. Yange ior kpishi lu eren kwagh ne zan zan angev mbu Korona va yange u zan ityar i ken won. Ken inyom i 2012 la, mzough ugen due a ripoti ér: “Ingyegh ki mbayevmakeranta mba ve mough ken ityar i ken veghertar u Ashia ve ze yunivasiti ken ityar igen la hemba ki mba ve mough ken avegher a tar agen la jimin cii.”

Mbamaren ka ve nôngo kpoghuloo ér mbayev vev ve za yunivasiti ken tar u ken won. Orgen ken Taiwan, iti na ér Qixiang, a kaa ér: “Yange mbamaren av lu a inyaregh kpishi ga, kpa ve kaa ér se ônov vev unyiin cii se za yunivasiti ken Amerika.” Yange tsombor na hingir u gban anzô kpishi er icombor igen nahan, sha er ua fatyô u kimbin ve makeranta la yô.

Makeranta ua fatyô u wasen or sha igbenda igen, kpa ka hanma shighe mbazan makeranta ve zuan a kwagh u ve keren la ga. Ikyav i tesen yô, ior kpishi ya ican anyom imôngo shi gba anzô kpishi hen makeranta, kpa mba fantyô u zuan a tom u yange ve soo la ga. Kwase ugen ken tar u Singapore iti na ér Rachel Mui, yange nger ripoti ken pipaabaver ér: “Ior kpishi bee yunivasiti kpa mba zuan a tom ga.” Orgen ken Taiwan u a er udigirii imôngo (PhD) yô, iti na ér Jianjie, a kaa ér “Ior kpishi ka ve zua a tom u vea er a digirii ve ga, ve gba lumun hanma tom cii tsô.”

Mba ve zua a tom sha kwagh u ve hen ken yunivasiti la je kpa, vea nenge ér mba ken mkpeyol er yange ve ver ishima la ga. Orgen ken Thailand, iti na ér Niran, yange za yunivasiti ken Britain. Za bee hide ken tar na, maa zua a tom u sha kwagh u za hen la. A kaa ér: “Digirii u m er la yange wasem u m zua a tom u kimbin mo zegeinyar er m ver ishima la. Kpa gema gba u me seer ahwa shi a seer mo tom ve a kimbin mo zegeinyar la ye. Kpa kômpeni la va de ior kpishi tom kua mo kpaa. Nahan m mase kaven er mkpeyol a lu ken tom môm môm ga yô.”

Mba ve lu a inyaregh shin i lu inja er mba ken mkpeyol la je kpa mbamzeyol tser icombor ve shi mba yan ican a iangev shi mba a ishimanyian sha kwagh u inyar. Orgen ken Japan, iti na ér Katsutoshi, a kaa ér, “Yange m lu a akaa a iyolough kpishi, kpa saan mo iyol ga sha ci u ior lu gban gesa a mo shi eren mo iyuhe shi nzughul a mo.” Kwase ugen ken Vietnam di mba yilan un ér Lam, a kaa ér, “M nenge yô, ior kpishi ka ve eren tom kpoghuloo ér i kimbin ve zegeinyar sha er vea kera lu a ishimanyian sha kwagh u inyar ga yô. Kpa ka ve gema tôô ishimanyian, shi ve gba angev, shi i lu ve ken ishima dang, shi ve ure.”

Ior kpishi, er Franklin nahan, nenge a akaa agen a a hemba yunivasiti kua inyaregh yô. Nahan mba kera hembe veren ishima sha akaa a iyolough ga. Kpa mbagen mba keren ér i va due ve i doo ken hemen. Nahan ka ve nôngon kpoghuloo ér vea lu a inja i dedoo shi vea wasen ior. Kwagh ne una fatyô u van ve a mkpeyol je kpa? Ngeren u dondon la na mlumun.