1, 2. Er nan i doo u se ungwa imo i Orgban se zum u se lu tsuan akaa a se er ken uma wase? (Nenge ufoto mba ve lu sha mhii u ngeren ne la.)

ALUER u ngu gumor yô, alaghga ior ka ve shi wan we kwagh sha kwagh u mlu wou u ken hemen. Alaghga atica kua ior mba wan mbayevmakeranta kwagh shin mbagenev vea lu taver we ishima ér u za yunivasiti shin u zua a tom u injaa u a kimbin we inyaregh kpishi yô. Nahan kpa kwaghwan u Yehova ngu kposo a u ve la. Ka nahan ve a soo ér shighe u u lu ken makeranta la u ver ishima u hen kwagh sha er u va bee yô, u fatyô u zuan a kwagh u eren nengen sha iyol you ye. (Kol. 3:23) Shi Yehova fa ér u ngu gumor, nahan a gba u u tsua akaa aa u er ken uma wou yô. Nahan akaawan a na nga kpishi a a fatyô u kôôm we shi wasen we u eren akaa ken uma wou sha gbenda u u na a saan un iyol ken ayange a masejime ne yô.—Mat. 24:14.

² Umbur kpaa wer Yehova fa hanma kwagh cii. A fa kwagh u mlu u tar ne u ken hemen. A fa er ica a gba ga tsô a tim u kera yô. (Yes. 46:10; Mat. 24:3, 36) A fa se vindi vindi. A fa kwagh u a ne se mkom kua msaanyol u mimi la, shi a fa akaa a a fatyô u van se ahenge shin aa na a kera saan se iyol ga la kpaa. Sha nahan yô, aluer  kwaghwan u uumace la ngu inja er a doo tsung kpa, a zua sha kwagh u Mkaanem ma Aôndo ma tese ga, nahan ka kwaghfan ga cii.—Anz. 19:21.

3, 4. Yange Adam man Ifa ungwa kwaghwan u bo nahan kwagh la bende a ve kua mbayev vev nena?

³ Uumace hii u ungwan kwaghwan u bo ka kwagh u nyian a mi ga. Ka Satan je yange hii wan uumace kwagh u una wase ve ga ye. Yange kaa a Ifa ér aluer Ifa kua nom na mba tsuan kwagh u vea er ayol a ve yô, a hemba saan ve iyol. (Gen. 3:1-6) Nahan kpa jighilii yô, Satan lu a awashima u bo. Yange soo ér Adam man Ifa kua mbayev mba vea va mar la cii, ve lu sha ikyev na shi ve civir un, i de lu Yehova ga. Kpa nenge ase yô, Satan yange er kwagh môm u injaa sha ci ve ga. Lu Yehova na ve hanma kwagh u ve lu a mi la ye; Adam lu a kwase na Ifa, shi Ifa kpa lu a nom na Adam, ve lu a ya u doonashe shi ve lu vough, ve lu a ma mshi iyol ga nahan lu u vea lu uma gbem sha won.

⁴ Kpa kwagh er vihi yô, Adam man Ifa yange ve hemba Yehova ato, nahan ve pav a na. Man er u fe nahan, kwagh u due ken ihyembeato ne la lu u vihin kpen kpen. Adam man Ifa yange ve hii u been iyol kure kure, zan zan ve kar kpen vough ér ka a asegh faluwa ve, gbaa u i tende la a use kera nahan. Mbayev vev kpa ya ican sha ikyev i isholibo. (Rom. 5:12) Nahan je kpa, ior kpishi lumun u wan ayol a ve sha ikyev i Aôndo ga. Ve soo ér vea eren uma er ve soo cii. (Ef. 2:1-3) Kwagh u a gem a due ken ieren ne la tese wang ér “ma mfe . . . u hendan a TER, ngu je ga.”—Anz. 21:30.

5. Ka vangertiôr u nyi Aôndo yange lu a mi ken uumace, man vangertiôr na ne lu shami kpa?

⁵ Nahan kpa, Yehova yange fa je ér uumace mbagen kua agumaior kpaa vea ker un shi vea civir un. (Ps. 103:17, 18; 110:3) Ve mban ne ve doo un ishima kpishi je! We u ngu môm ken ve kpa? Aluer u ngu yô, u ngu zuan a “akaadedoo” kpishi hen Aôndo a a ne ve i saan we iyol kpishi yô. (Ôr Pasalmi 103:5; Anz. 10:22) Er se lu timen nengen nahan, “akaadedoo” ne wa kwaghyan u ken jijingi u injaa u u lu zuan a mi la man azende a injaa kua akaainjaa agen a u fatyô u eren ken uma wou yô, kua mlu u ken uikyangen ga shin ian i u lu a mi i eren kwagh sha ishima you la.

6. Er nan i gbe u u ver ishima sha isharen you i civir Yehova laa, man Yehova ngu koson we sha gbaa ne nena?

⁶ Er u lu orumace, u lu zendenya ga yô, u ngu a isharen i civir Aôndo i i lu un tseegh una fatyô u ivin i yô. (Mat. 4:4) Aluer u ngu ungwan imo na yô, u zua a mkav man kwaghfan kua msaanyol. Yesu yange kaa ér: “Saan mba i sar ve tsung u fan Aôndo la iyol, sha ci u Tartor u sha ka u ve je.” (Mat. 5:3, NW ) Yehova koson we ken jijingi sha Mkaanem nam kua kwaghyan u ken jijingi u a ne u mgbeghaa sha ikyev i “wanakiriki u jighjigh man u fan kwagh” la. (Mat. 24:45) Ngu a na u kwaghyan ne sha igbenda kposo kposo shi a lu yôughyôugh kpaa!—Yes. 65:13, 14.

7. Aluer u ngu yan kwaghyan u ken jijingi u Aôndo a ne se la yô, ka mbamtsera mba nyi u zua a mi?

⁷ Kwaghyan u ken jijingi u Aôndo a nan se la una wase u u zuan a kwaghfan man mkav. Aeren ne di aa gema aa kura u sha igbenda kpishi. (Ôr Anzaakaa 2:10-14.) Ikyav i tesen yô, aa wase u u fan atesen a aiegh, er ityesen i Or ngu u nan gbe akaa ga la nahan. Shi kwagh la una kura u sha aie u i samber a mi ér aluer u ngu a inyaregh shi u ngee a akaa yô, a saan we iyol la. Shi aeren ne aa wase u u kaven shi palegh asaren a bo kua anza a bo a a fatyô u saan we ishe la kpaa. Nahan za hemen u keren mkav kua kwaghfan u Aôndo, ve gba u kwagh tsung je! Aluer u zua a akaa ne yô, u mase kaven er u doo Yehova ishima  la wang shi u fa er a soo ér i kpe u iyol yô.—Ps. 34:8; Yes. 48:17, 18.

8. Er nan ve i gbe u se kporom ikyua a Aôndo hegene, man se er nahan yô, kwagh la una va wase se ken hemen nena?

⁸ Ica a gba ga tsô hanma vegher u tar u Satan ne una kur inya; shighe la a lu Yehova tseegh una fatyô u kuran se ye. Shi a lu un se lu suur sha a na sha hanma kwaghyan u se ya cii ye! (Hab. 3:2, 12-19) Sha mimi yô, ka hegen i lu shighe u se kporom ikyua a Ter wase u Sha la shi se seer suur sha a na ye. (2 Pet. 2:9) Aluer u er nahan yô, nyityôkwagh i ia va za hemen hen shighe la cii, a lu u di er ngise orpasalmi Davidi nger nahan, ér: “M ver TER sha ishigh yagh gbem; er A lum ken uwegh ku yanegh yô, me tenger ga.”—Ps. 16:8.

9. (a) Yohane 6:44 tese ér Yehova ka a er nyi? (b) Orshiada ka nana zua vea Orshiada ugen yô, ka i lu kposo a shighe u nan zough a or u nan civir Yehova ga nena?

⁹ Yehova ngu a urugh ior mba a soo la a va a ve ken tsombor na u mba civir un la, nahan mbaasemaamimi mbara ve hingir u va lun ken mcivir u mimi. (Ôr Yohane 6:44.) Ka wea hii zuan a or u nan civir Yehova ga nahan, ka nyi ka u fa sha kwagh u nana? U fe kwagh u nan yum ga, ka u fa di iti i nan shi u fa ishigh ki nan tseegh. Kpa ka wea gema di a zua a or u nan fe Yehova shi nan soo un yô, ka lun nahan ga. Mlu u or shon ka una kaha a u wou shin nana lu or u ken tar ugen shin zwa u nan ua kaha a u wou shin ieren i ityôô i nan ia kaha a i you kpa, ka u fa kwagh u nan kpishi je, shi nan di kpa nan fa kwagh wou nahan.

10, 11. Ka nyi ior mba Yehova cii ve lu a mi kwaghmômô, man kwagh ne ngu a wase ve nena?

¹⁰ Ikyav i tesen yô, fese je ka ne fa “zwa” wen, ka “zwa u wang” u mimi ne je la. (Sef. 3:9) Sha nahan yô, ka ne fa akaa a ne ne jighjigh a mi la, er ityesen i ne ne jighjigh a mi sha kwagh u Aôndo la, kua atindi a na a sha kwagh u aeren a wang man ishimaverenkeghen i ne lu a mi sha kwagh u ken hemen la kua akaa agen nahan. Man ka akaa a injaa a i hembe lun hange hange u u fa sha kwagh u or je la. Akaa la ka a na yô, ne na ayol a en jighjigh shi ne ya ijende i ia lu zan zan gbem sha won yô.

 ¹¹ Sha nahan yô, aluer se kaa ser or u civir Yehova nan ngu a azende a hemban doon sha tar cii kpa, se mba kehen a kehe a kwaghôron ga. Ka di tsô er u lu a zua ishigh a ve mbagen ga yô! Dugh ior mba Yehova kera yô, shi ka an ugen kpa nan lu a imba iyua i doon tsung nee?

12. Ka akaa a doon a nyi nahan u fatyô u tsuan wer u er ken mcivir u Yehova?

¹² Ôr Orpasenkwagh 11:9–12:1. U ngu a akaa a u we ishima u eren ken mcivir u Yehova yôô? Alaghga u wa ishima wer u ôron Bibilo hanma iyange, shin u naan mbamlumun mba injaa ken mkombo gayô u eren asaimenti sha inja. Shin alaghga u ngu nôngon wer u seer fan u eren tom a Bibilo ken kwaghpasen. Nyityôkwagh i u we ishima u eren cii yô, ka wea zaan ikyura shi ior a wuese we nahan i lu u nena? Ka keng a saan we iyol, shi kape i doo u a lu je la. Sha ci u nyi? Sha ci u u ngu eren kwagh u Yehova a soo yô, er Yesu kpa er nahan.—Ps. 40:8; Anz. 27:11.

13. Er nan i hembe doon u veren ishima sha mcivir u Yehova a u veren ishima sha akaa a tar nee?

¹³ Aluer u ver ishima you sha mcivir u Yehova yô, u ngu eren tom u ua na u msaanyol kua mkom yô, sha ci u ua saa gbilin ga. Apostoli Paulu yange nger ér: ‘Tile nen dông, de kpoghor nen ga, eren nen tom u Ter ngegh je sha hanma shighe cii, gadia ne fa, ken Ter yô, tom wen ngu gbilin ga.’ (1 Kor. 15:58) Kpa or ka nana ver ishima i nan u zendan akaa a taregh er inyaregh kua itiduen nahan yô, ka saan nan iyol ga. Ka a lu inja er nan ngu zan ikyura je kpa, i lu gbilinkwagh. (Luka 9:25) Ikyav i Tor Solomon tese se kwagh ne.—Rom. 15:4.

14. Ka nyi u fatyô u henen ken kwagh u Solomon kar akaa ér una nenge laa?

¹⁴ Solomon yange lu a inyaregh man tahav je gandeôron, nahan a kaa wener una kar akaa a nenge. A kaa ér: ‘Me kar msaanyol; nahan yô, i kpem iyol sha ishar i haan iyol.’ (Orpa. 2:1-10) Yange maa uya, a lôô ishule shi a er hanma kwagh u sar un cii. Been cii yô, lu un nena? Yange saan un iyolo? Zua a mkomo? Se ker a ker ahaba ga. Solomon iyol na ôr se. A nger ér: “Tsô m gema m nenge ityom yam cii, i ave am a er yô . . . , nahan kpaa lu gbilinkwagh cii . . . , ma mtsera lu sha mi sha won ga.” (Orpa. 2:11) Kwagh ne tese se kwagh u injaa kpen kpen! We u hen kwagh ken kwagh u Solomon ne kpa?

15. Pasalmi 32:8 tese ér jighjigh u nan ngu hange hange sha ci u nyi, man una wase u nena?

¹⁵ Ior mbagen ka er ka ve er akaa a sha mi ga, ve hingir u yan ican nahan cii ve, ve hen kwagh ker ye. Kpa Yehova soo ér kwagh a er u nahan ga. Nahan kpa saa u lu a jighjigh ve u ungwa imo i Aôndo shi u soo u eren ishima na hiihii ken uma wou ye. Jighjigh u nan la ka kwagh u injaa kpen kpen, shi mayange una va u ahenge ga. Shi Yehova una hungur a ‘dooshima u u tese sha ci u iti Na’ la mayange ga. (Heb. 6:10) Yô, nôngo lu a jighjigh u nan taveraa, nahan u mase kaven er Ter u u Sha la a soo ér i kpe u iyol yô.—Ôr Pasalmi 32:8.

16. Er nan i doo u mlu wase u ken uikyangen ga la una gba se kwagh, shi se eren tom a mi sha inja?

¹⁶ Paulu yange nger ér: “Hen ape Jijingi u Ter A lu yô, ikyangenev mbi her ga.” (2 Kor. 3:17) Mimi je, Yehova soo ér ior ve eren kwagh sha ishima ve, shi we kpa a gba u a isharen la. Nahan kpa a soo ér u er tom a ian ne sha inja, man u er nahan yô, kwagh la una kura u. Alaghga u fa agumaior a a nengen ufoto mba ijimbagh shin a eren ijimba gayô a eren anumbe a a fatyô u vihin or iyol shin a me mcimbim ma bov shi ve me msôrom kpishi yô. Alaghga a saan ve iyol sha anshighe kpuaa. Kpa ashighe kpishi kwagh ngu a tser  ve sha ieren ve ne keng je. Shighe gen ieren la ka i kôr ve ikpan gayô ve zua a angev shin ku je kpaa. (Gal. 6:7, 8) Nahan er alaghga vea hen ér ve mba a ian i eren kwagh u ve soo cii nahan kpa, mba tsughun a tsugh ayol a ve.—Titu 3:3.

17, 18. (a) Ka sea ungwa imo i Aôndo yô, se lu ken uikyangen ga nena? (b) Ian i Adam man Ifa lu a mi sha hiihii la kaha a ian i uumace ve lu a mi nyian la nena?

¹⁷ Kpa hide nenge ase yôô, ka iorov ume u fe ve gbe angev sha ci u ve dondo atindi a Bibilo yumu? Kwagh ne tese je ér aluer se ungwa imo i Yehova yô, a kpe se iyol shi se lu a ian i eren kwagh sha ishima yase sha mimi. (Ps. 19:7-11) Shi aluer u er tom a ian ne sha inja, sha u dondon atindi a Aôndo a vough la kua akaawan a na yô, u tese Aôndo man mbamaren ou wer u ngu or u eren kwagh sha inja. Yehova wa ishima ér hanmaor u nan civir un sha mimi yô, una na nan ian i vough i eren kwagh sha ishima i nan er i pase ken Bibilo nahan; ka “mlu u engem u lun a ikyangenev ga u ônov mba Aôndo” je la.—Rom. 8:21.

¹⁸ Ka imba ian i Adam man Ifa lu a mi je la. Ka atindi ame Yehova yange wa ve ken sule u Eden a tsweren ve kwagha? Lu tindi môm tseegh. Yange gba u vea ya kon ugen ga. (Gen. 2:9, 17) We u kaa wer tindi u Aôndo wa môm tseegh ne maa lu u nzughul a vee? Mayange ga cii! Tôô ase kwagh la kar sha atindi a uumace a a te ijar, a ka i kighir ior ér ve hen shi ve dondon a la tsô u nenge.

19. Ka sha igbenda i nyi nahan i lu tesen se sha er se hingir ior mba ve lu ken uikyangen ga?

¹⁹ Yehova eren kwagh a vese sha kwaghfan. Er ma a we se atindi poo la yô, ngu a wa ishima a tese se er se dondo tindi u dooshima la yô. A soo ér se dondo akaawan a na shi se kôr kwaghbo ihyom. (Rom. 12:9) Yesu wan u Aôndo yange tese se kwagh u ka a na ve ior ve er akaabo la ken Ityesen i sha Uwo la. (Mat. 5:27, 28) Er Kristu a lu Tor u Tartor u Aôndo yô, una za hemen u tesen se ken tar u he la sha er se nengen ieren i perapera kua ihyembeato er un kpa a nengen aeren ne la. (Heb. 1:9) Una wase se sha er iyol yase kua mhen wase cii una hingir vough yô. Hen ase er a lu yô, shighe la u kera tagher a imeen i eren isholibo ga shi u kera ya ican sha ci u isholibo kpaa ga! U masen yô, u nyôr ken “mlu u engem u lun a ikyangenev ga” u Aôndo a tende zwa ér una na u la.

20. (a) Yehova eren tom a ian i a lu a mi i eren kwagh u a soo cii la nena? (b) U fatyô dondon ikyav na la nena?

²⁰ Nahan kpa mayange ian yase ia lu a ikighir ga ze. A gba u se eren hanma kwagh sha gbenda u tesen ser Yehova man ior mbagen doo se ishima. Aluer dooshima ngu mgbeghan se sha hanma kwagh yô, se lu kaven Yehova. Yehova ngu a ian i eren kwagh u a soo cii a ikighir shio; kpa a tsua ér una eren hanma kwagh cii sha dooshima, kua gbenda u a eren kwagh a vese la kpaa. (1 Yoh. 4:7, 8) Nahan kwagh la tese ér saa se eren hanma kwagh sha dooshima ve se lu ken uikyangen ga sha mimi ye.

21. (a) Yange lu Davidi ken ishima a Yehova nena? (b) Ka nyi se lu timen sha mi ken ngeren u dondon nee?

²¹ U ngu a iwuese sha “akaadedoo” a Yehova a ne u kpishi la kpa? A na u kwaghyan u ken jijingi mgbeghaa shi a na u azende a dedoo kua akaa a injaa a u fatyô u eren ken mcivir na yô, man ishimaverenkeghen i va lun ken uikyangen ga. (Ps. 103:5) Aluer u ngu a iwuese yô, we kpa vengese mkaanem ma i er ken Pasalmi 16:11 la. Ma kaa ér: “Tesem gbenda u uma; msaanyol mgbough sha ishigh Yough, uishar mba haan iyol [shin iember] mba ken uwegh Ough ku yanegh gbem sha won.” Ngeren u dondon la una seer timen sha akaainjaa agen a a lu ken Pasalmi 16 la. Akaainjaa la aa seer tan iwanger sha akaa a a na a saan se iyol sha mimi yô.