Mayange Se Hide Nen Ijime Sha U Za Timin ga!
Mayange Se Hide Nen Ijime Sha U Za Timin ga!
‘Se mba mbahirenjime sha u za timin ga.’—MBAHEBERU 10:39.
1. Kanyi yange i na ve apostoli Peteru yange cia kwagha?
YANGE a kpiligh mbaapostoli mbara iyol zum u Yesu, Orvesen ve u doon ve ishima la kaa a ve ér vea gbihi un vea sambe a yem igbenda ve yô. A hii nan man kwagh a lu̱ nahana—he’ ihwa i kwagh a hembe gban un cii nee? Peteru sendegh ér: “Shin á lu ve cii á na ve anzughul kpaa, mo yô, ze.” U̱ ôron kwagh haan mbabov kera yô, yange Peteru lu or u vian ishima, eren kwagh vangertiôr. Kpa e̱r yange mba nengen Yesu mker shi mba ker un yô, mbaapostoli mbara cii—kua Peteru kpaa—tsenda cíàà. Ke’ masejime yô, e̱r i lu̱ pinen Yesu akaa ken ya u Kayafa Pristi u Tamen yô, Peteru lu ke’ won gbaa ningir zèlôô he’ tembeya sha mkanan tsô. E̱r tugh ile gba ke’ atô kweng shi ndôhôr kpaa yô, yange ishima ia gba zan Peteru iyol ér alaghga a wua Yesu kua anti or u nan lu or na cii. E̱r ior mbagenev mba yange ve tile ikyua a Peteru la kav ishigh nagh ér un kpa ngu huror u Yesu u̱ lu̱ a na ikyooso kyooso yô, mciem maa ta un iyol. A bum kwa tar jigh jigh ér kwagh zua un a Yesu ga. Peteru shi tuna wener fan tsô kpa un fa un ga!—Marku 14:27-31, 66-72.
2. (a) Hii nan ve kwaghcian u Peteru cia he’ tugh mbu i kôr Yesu la a ne un u lun ‘imbaor i hiden ijime la ga’? (b) Gba u se kange ishima u eren nyi?
2 Ka shighe u yange kwagh hemba Peteru ke’ uma na dedoo je la. E̱r yange mase tsan sha won nan kpa alaghga yange kwagh la una hungur un ga. Kpa kwagh u yange Peteru er he’ tugh mbura la na un u hingir or u cian kwagh ibumegh ibumeghe? Kwagh la na un u lun ‘imbaor i’ apostoli Paulu pase kwagh u nan ke’ masejime zum u yange nger kwagh kaa ér: “Kpa se yô, se mba mbahirenjime sha u za saan ishe ga” laa? (Mbaheberu 10:39) Alaghga se mbagenev kpishi se lumun ser kwaghôron u Paulu la kôr Peteru ga. Sha ci u nyi? Lu sha ci u Peteru neer kwaghcian ga, kpa lu or u tsoghul ishima shi nan jighjigh tsung, u̱ yange va pande yina ishima he’ anshighe kpuaa di tsô yô. Kape se mbagenev kpishi kpa akaa a er se ke’ uuma asev a ka sea umbur ve kunya u kôr se a ayol a ase je la, lu̱ ashighe a alaghga mciem ta se iyol aburabur nahan se kera tile sha mimi vangertiôr e̱r yange ma se soo ser se tile la ga yô. (Tôô kar sha Mbaromanu 7:21-23.) Se fatyô u nan jighjigh ser imba ishima i panden yinan he’ anshighe kpuaa la na se u lun imbaor i hiden ijime sha u za timin la ga. Nahan cii kpa, gba u saa sé kange ishima u nôngon ser mayange se hingir imbaor la ga. Sha ci u nyi? Man se fatyô u palegh u hingir imbaor la nena?
Ikyav i U̱ Hiden Ijime Za̱ Timin La
3. Yange profeti Eliya man Yona cia kwagh nena?
3 Zum u Paulu nger kwagh u “mbahirenjime” la yô, lu ior mba alaghga vea pande a yina ishima he’ anshighe kpuaa tseegh la yange lu ôron kwagh teren ga. Gadia Paulu fa kwagh u yange tser Peteru la kua akaa agen a yange e̱r sha gbenda la kpaa. Eliya, profeti u vian ishima shi lamen gbar gbar la kpa yange cia kwagh yevese haa toho sha u waren uma na sha ci u Torkwase Yesebel sùè ér una wua un. (1 Utor 19:1-4) Yange mciem ta profeti Yona iyol je war nèngèr un. Yehova kaa a na ér a̱ mough a̱ yem ke’ gar u Nineve u yange wa ifer kua tswam tsung la. Tsô maa Yona timbir ga, nyôr tso vaa yemen Tarshishi—u̱ lù kilomita 3,500 ifi yande la la! (Yona 1:1-3) Nahan cii kpa, or môm kpa nan ngu ke’ atô u uprofeti mba mimi mban shin apostoli Peteru u á kàà ér nan ngu imbaor i hiden ijime la ga. Hii nan i lu nahan ga?
4, 5. (a) Kwagh u i nger ke’ Mbaheberu 10:39 la wase se u kaven inja i ishember i Paulu a yer ér “saan ishe” la nena? (b) Ikyav i kwagh u Paulu yange kaa ér: “Se mba mbahirenjime sha u za saan ishe ga” la ér nena?
4 Ver ase ishima sha ishemberkwaghôron i Paulu la, ér: “Kpa se yô, se mba mbahirenjime sha u za saan ishe ga.” (Ka se se nger i yier ye.) Ikyav i ishember i a yer ér “saan ishe” la kanyi? Ishemberti i ke’ Zwa Grika i yange yar tom a mi la ashighe agen ka i̱ lu ikyav i mtim u tsôron. Inja i ishember ne zua sha kwaghôron la vough. Paulu vande tan icin kera tsuaa nahan ér: “Aluer se mba eren asorabo sha apera zum u se ngohol mfe u mimi la kera yô, ma nagh sha ci u asorabo kera ku ga, kpa kwagh u i lu masen keghen yô cier iyol, ka ijirôron kua [iyuhe i usu i ia va NW ] hia mbahendan mbara kera yô.”—Mbaheberu 10:26, 27.
5 Nahan zum u Paulu kaa a mbananjighjigh a na imôngo mbara ér, “Se mba mbahirenjime sha u za saan ishe ga” yô, lu kaan ér un kua Mbakristu mbamimi mba yange ve ôr washika na la cii ve kange ishima ér tar a̱ gèmà a̱ cir inya kpa vea undu Yehova ga shi vea gba uwer u civir un kpaa ga. U gban a gba uwer la lu u una gema a za a or ke’ mtim u tsôron. Yuda Isekarioti lu imbaor i yange hide ijime za tim ke’ imba gbenda la yô, di vough e̱r mbagenev mba yange ve kôr mimi ihyom shi ve hendan a jijingi u Yehova sha apera la nahan. (Yohane 17:12; 2 Mbatesalonika 2:3) I gber ambaaior la igber i môm a “mbaciankwagh” mba a tim ve ke’ berusu u sha injakwagh, vea kpe vea saa kpum kpum la. (Mpase 21:8) Ei he, se ani yasegh se soo ser mayange se lu e̱r amba la ga!
6. Ka gbenda u nyi Satan Diabolo a soo ér se̱ dondo?
6 Satan Diabolo soo ér se̱ hide ijime se̱ za̱ tim. E̱r a lu tor u dughun “ayom” yô, a fa e̱r igbenda i za shoghul a or inya la i hemban lun abeerakaa yô. (Mbaefese 6:11) Zum u tôvacan u kpôô kpôô la ka una kera gba sha ishima na ga yô, a ker gbenda ugen u una ur a jighjigh u nan u Mbakristu mbamimi sha igbenda i ayomough yô. A soo ér una gure Mbashiada mba Yehova mbavianasema mba ve civir a ishima i tseen la. De se nenge nen atseregh a yange yar tom a mi sha Mbakristu mba ke’ Heberu mba Paulu nger ve washika la.
E̱r Yange I Kighir Mbakristu Sha u Ve̱ Hide Ijime La
7. (a) A ôr tsegh ku tiônnongo u ke’ Yerusalem la nena? (b) Ka mbamlu mba ke’ jijingi mba nyiiv yange kase mbagenev mba yange ve ôr washika u Paulu laa?
7 Ikyav tese ér shighe u Paulu nger Mbaheberu washika la lu ke’ inyom i 61 S.W. la. Yange kwagh zer zan tiônnongo u ke’ Yerusalem la iyol ica i gba. E̱r Yesu kpe kera yô, tôvacan u pilagh mough kwagh gande Mbakristu mbagenev kpishi mba ve lu ke’ gar la tsô ve sambe ve yem wue wue. Nahan cii kpa, bem hide gba, ian maa due Mbakristu mbara u shi seer ngeen. (Aerenakaa 8:4; 9:31) Anyom nga ngur karen yô, tôvacan man mbamtaver lu moughon shi pèvér. A̱ shi nan kpa shighe u Paulu yange nger Mbaheberu mbara washika la lu shighe u bem pande gba he’ tiônnongo la yô. Nahan kpa, mbamkighir lu a ve ityô her. Yesu vande tsengan ôron kwagh u mtim u Yerusalem tsuaa anyom kar war kuman ikyundugber. A gba tôvon yô, ishima yange ia yina mbagenev ér mkur shi van yum, shi alaghga vea hen ér una tsa a va sha ayange a ve la kpaa ga. Mbagenev di lu a̱ fa mnyoon u tôvacan ga nahan ve kera fa ér gba u vea taver ishima ken ameen ga, hemban je yô mba yange ve sember nan jighjigh mbara. (Mbaheberu 12:4) Nahan Satan ker gbenda u yaren tom a aan la keng je. Ka “ayom” a nyi yange ere?
8. Yange Mbayuda mbagenev kpishi nengen tiônnongo u Kristu u lu iyev yev la nena?
8 Yange ìtyô i Mbayuda i ke’ Yerusalem man i ke’ Yudia la nengen tiônnongo u Kristu u he u̱ lu̱ a̱ taver alegh tsembelee ga la ér ngu a ma ityôkyaa iyol ga. Aluer se gbidye kwar sha akaa a Paulu a nger ke’ washika na la yô, se zua a avindigh a ilyahan i mbahemen kwaghaôndo u Mbayuda mba moron iyol mbara yange ve zua vea mbadondon ve ve lahan Mbakristu la. Alaghga yange vea kaa sha hwar nahan ér: ‘Se mba a igbenke tempel ke’ Yerusalem, a tsa sha won uderimbaanyomov imôngo! Se mba a kpam pristi u tamen u a eren tom keregh a upristi nav mba̱ kiriki mbara kpaa. Mba ne iniaav ayange ayange. Tindi kpa se mba a mi u̱ yange i kende i na Mose sha ikyev i mbatyomov shi i wa un inya tine sha uivande mba vesen mbá sha Uwo u Senai yô. Bonongo u̱ nyen nyen ne, Mbakristu mban, ve tsum ve undu gbenda u Kwaghaôndo u Mbayuda ne, mô kwagh môm tsô kpa mbá a mi ga!’ Imba tarnahan ungula nahan yange ú wàsè ve kpa? Ikyav tese ér ishima yange i za Mbakristu mba Heberu mbagenev iyol a iyongo i hiin ne. Nahan washika u Paulu la yange va wase ve sha shighe vough.
Ityôkyaa i I Ne u Mayange Vea Hide Ijime u Za Timin Ga Yô
9. (a) Ka itinekwagh i nyi i dumbur ke’ washika u yange i nger Mbaheberu laa? (b) Ka ke’ nyi gbenda Mbakristu ve eren tom ke’ tempel u hemban doon a u yange lu ke’ Yerusalem laa?
9 De se time nen sha atôakaa ahar a yange Paulu na anmgbianev nav mbanomso man mbakasev mba ke’ Yudia mbara e̱r i gbe u mayange vea hide ijime vea za tim ga yô. Í hiihii yô—lu mhembe u mcivir u Mbakristu a hembe lun tamenkwagh cii la—lù kwagh u yange zende tembe ke’ washika u i nger Mbaheberu la je la. Paulu ôr kwagh sha itinekwagh ne ke’ washika na la jimin cii. Tempel u ke’ Yerusalem la lu di ikyav i kwagh u ke’ hemen u hemban vesen cii tsô, ka tempel u Yehova u ke’ jijingi, u a lu imaagh ki “i er sha ave a ior ga” la je la. (Mbaheberu 9:11) Mbakristu mbara lu a ian i civirigh i eren tom ken mser u i sôr akaa i ver ke’ jijingi sha ci u mcivir u wang la. Ve lu shiren tom sha ikyev i ikyuryan i hemban doon cii, lu ikyuryan i he i yange i tsengaeren ityendezwa i̱ i̱ ica i gba, shi i̱ lu̱ a Orhimen u hemban Mose la, ka Yesu Kristu je la.—Yeremia 31:31-34.
10, 11. (a) Hii nan ve Yesu a yen u eren tom u Pristi u Tamen ke’ tempel sha ci u tsombor u a dugh heregh la ga? (b) Ka ke’ nyi igbenda yange Yesu lu Pristi u Tamen u hemban u yange eren tom ke’ tempel u ke’ Yerusalem laa?
10 Shi Mbakristu mbara lu a Pristi u Tamen u hemban doon cii, ka Yesu Kristu je la. Wen yange lu mar u Aron ga. Kpa gema lu Pristi u Tamen u “sha inja i mlu u tom u Melkisedeki la.” (Pasalmi 110:4) Melkisedeki, u i nger kwagh sha kwagh u tsombor u a dugh heregh ga la, lu tor kua pristi u tamen u Salem u tsuaa la. Sha nahan yô, a kuma vea Yesu vough ke’ mlu u sha inja i profeti, un u mlu na u sha inja i pristi har sha tsombor u orumace môm môm ga, kpa lù sha kwagh ugen u hemban lun tamenkwagh la—ka ibumun i Yehova Aôndo iyol na je la. Di vough e̱r Melkisedeki nahan, Yesu eren tom u Pristi u Tamen tseegh ga kpa shi ngu Tor, u̱ mayange una kpe sha won ga yô.—Mbaheberu 7:11-21.
11 U shi seer yô, lu u Yesu una zeren nan iniaav hanma inyom e̱r pristi u tamen u ke’ tempel u Yerusalem yange a er nahan la ga. Naagh nagh lu uma na u a lu vough, u yange na inie i môm kera kimbir ga la. (Mbaheberu 7:27) Iniaav mbi yange i naan ke’ tempel la cii lu di umure man ufoto mba naagh ku Yesu na la tsô. Naagh nagh kù kú lu vough la ku bugh gbenda u mde u asorabo ú mimi sha ci u anti or u nan ne jighjigh cii. Shi kwagh ugen u a ne i saan shin ishima yô, ka mkaanem ma Paulu mà má tese ér Pristi u Tamen ne ka Yesu shon u a gem kposo ga, u ngise Mbakristu mba ke’ Yerusalem fa un la. Yange lu or u hiden a iyol ijime shi doo kwagh shi lu or u a “fetyô u zungwen a vese imôngo ken aseer a ase” yô. (Mbaheberu 4:15; 13:8) Mbakristu mba i shigh ve mkurem mbara lu a ishimaveren i va eren tom u upristi mba kiriki sha ikyev i Kristu! Man lu nyi je ia na u vea gema henen u shi hiden hen “ujijingi mba ikoogh ga mbagban kera tsung” mba Kwaghaôndo u Mbayuda sha wono?—Mbagalatia 4:9.
12, 13. (a) Ka ityôkyaa i sha uhar i nyi yange Paulu na ér mayange i̱ de hidi ijime ga? (b) Hii nan ishimawan i Mbakristu mba ve lu ke’Heberu la i̱ taver ve ishima sha u ve̱ de hidi ijime ve̱ za timin ga?
12 Lu inja e̱r ityôkyaa i hiihii la kuma ga yô, Paulu shi na Mbaheberu mbara ityôkyaa i sha uhar i i ne ve i gbe u vea hide ijime sha u za̱ timin ga yô—ka gwaikyaa u ishimataver ve je la. A nger kwagh ér: “Umbur nen ayange a karen la zum u kwagh va wanger ne la, ne nôngo ngegh sha atsan a a tser ne la.” Paulu umbur ve e̱r yange ‘i hee ve shi i er ve ican ken igbar’ kpaa yô. I kende mbagenev ken gaadi; shi mbagenev di zungwe mbakwarev mhôônom shi wase ve kpaa. Een, jighjigh u nan man ishimataver ve la lu ikyav i dedoo kpishi. (Mbaheberu 10:32-34) Nahan kpa, hii nan Paulu yange kaa a ve ér ve̱ ‘zer umbur’ imba atsan a vihin ke’ ishima tsung laa? Kwagh la una gema a gba a gba ve uwer ga zee?
13 Mayange ga, gadia u ve ‘umbur ayange a karen la’ lu u kwagh la una umbur Mbaheberu mbara e̱r Yehova yange wa ve mtuunum ke’ ameen a ve yô. Sha iwasen na yô, ve kôr cio u hendan a inium i Satan yange ta sha a ve kpishi la. Paulu nger kwagh ér: “Aôndo ban a perapera ga. Tom wen ua hungur Un ga, shin dooshima u ne tese sha ci u iti Na kpaa ga.” (Mbaheberu 6:10) Een, Yehova umbur ityom i yange ve er sha gbashima la cii, a koso i ke’ mhen na u a lu a ikighir ga la. Kwagh ne gema umbur se kwaghwan u Yesu lu wa ér i̱ koso akaainjaa sha la. Ormbaiv môm kpa naná fatyô u iin akaainjaa ne ga; ivina shin nduran vea kan shio u vihin a. (Mateu 6:19-21) Kpa sha mimi yô, a fatyô u vihin akaainjaa ne aluer Orkristu nan hide ijime sha u za timin yô. Kwagh la una gema a saa nyityô kwagh u injaa u nan koso sha cii ishe. Ityôkyaa i yange Paulu na Mbakristu mba ve lu Mbaheberu ér mayange ve̱ de dondon imba gbenda ngila ga la lu ityôkyaa kpôô! Nahan a hii nan man vea gba saan anyom a ve er tom sha mimi la ishe dang nahana? Lu u a hemba lun sha inja shi a hemba doon aluer ve za hemen u taver ishima yô.
Ityôkyaa i I Ne u Mayange Se Hide Ijime Sha u Za Timin Ga Yô
14. Ka mbamtaver mba nyi yange Mbakristu mba ke’ derianyom u hiihii la tagher ishigh a mi shi se kpa se tagher a mi nyiana?
14 Nyian ne kpa Mbakristu mbamimi mba a atôakaa a vesen a i gbe u vea hide ijime ga yô. Hiihii yô, de se umbur nen ser iveren i se lu zuan a mi ke’ mcivir u lun wang u̱ Yehova a ne se ne ngi kpegh ga cii. Di vough e̱r Mbakristu mba ken derianyom u hiihii la nahan, se kpa se mba ken ashighe a ior mba ke’ ukwaghaôndo mba duenati ve lu hagher sha avese, kaan se akaa shi kaan ihyagh a vese e̱r iyaav vev mbi kwaghaôndo mbira mbi gbe ave man e̱r aeren a ve a uter yange hii sha ayange a mbayiase la je yô. Nahan kpa Yehova kaa a vese ér se̱ de we ikyo ga, gadia un lumun a mcivir wase. Sha mimi yô, averen a se lu zuan a mi nyian ne ka a Mbakristu mba ken derianyom u hiihii la yange ve zua a mi ga yô. Alaghga ú pine sha lanshima wer, ‘A hii nan ve kwagh a lu̱ nahana?’ Kera je kpa yange ve lu he’ shighe u tempel u ke’ jijingi la hii u yaren tom yô. Yange Kristu hingir Pristi na u Tamen zum u i er un batisema ke’ inyom i 29 S.W. la. Ve mbagenev yange ve zua ashe a Wan u Aôndo u eren ivande la kpaa. Shin er yange va kar kpe kera nahan kpa, i seer eren uivande mbagenev. Nahan kpa, amba a uiyua la va kar kera, di vough e̱r yange i tsengaôron nahan.—1 Mbakorinte 13:8.
15. Ka kwaghôron u profeti u nyi a lu ivin he’ shighe u Mbakristu mbamimi ve lu nee, man kwagh la ngu se a inja nena?
15 Nahan cii kpa, se mba ken ayange a kwaghôron u profeti u i er vie vie ke’ Esekiel ityough 40-48 sha kwagh u tempel la a lu ivin sha gbenda u vesen yô. * Sha nahan yô, se nenge a mhidi u Aôndo a hide a ver mserakaa na u̱ mcivir u wang la yô. I wanger tempel u ke’ jijingi la sha ikyev i hanma inja hôngorough i kwaghaôndo man akombo a civir kpaa. (Esekiel 43:9; Malaki 3:1-5) Gbidye ase kwar ke’ ishima sha mbamtsera mba kwaghwanger ne a ve se a mi yôô.
16. Ka aeren a gban a gba or uwer a nyi yange Mbakristu mba ke’ derianyom u hiihii la tagher ishigh a mini?
16 Ken derianyom u hiihii la, mlu u ke’ hemen wa tiônnongo u Kristu u yange i ver la ime. Yesu vande tsengaôron wener á lu vough e̱r ka wua u i sember kahan ve i lee ivor i bo keregh i kar i wuhu i imbishi ú, i taver u fan mkposo u wua a ivor i bo la nahan. (Mateu 13:24-30) Man shi kape yange lu̱ vough je la. Ken mkur u derianyom u hiihii la, zum u yange mase shin apostoli Yohane u bee iyol kumbur kumbur la tseegh lu masen yangen ishesaan la , mvende u vendan mimi la hii u samber kera kpaa. (2 Mbatesalonika 2:6; 1 Yohane 2:18) Mbaapostoli mbara kpe ica i gba ga maa kwe u hemen a hemen ior ke’ mbaadua mough gba nzughul a ikyumile shi gba koron uzegembaakondov mba kahan inja kposo. Mvende u vendan mimi la samber e̱r ka ivav i samber yan or iyol nahan. Kwagh ne yange na Mbakristu mbamimi mbara uwer gban kpishi! Mcivir u wang u yange i sember sôron veren la kera gba kwagh ga, u hôngorough la kar himbir un sha ashe a ve ahar. Kristu ver tiônnongo la lu a̱ tsa i kuma anyom deri kpaa ga maa kwagh ne e̱r ye.
17. Tiônnongo u Kristu u ainge ne hemba tsan a u sha derianyom u hiihii la sha nyi gbenda?
17 Kpa hide nenge ase e̱r hegen kwagh a kaha yô. Nyian ne yô, ayange kar mcivir u mimi sha won kpen kpen, je hemba e̱r yange kar zum u mbaapostoli lu uma zan zan ve kar kpen la. Hii sha shighe u mgber u hiihii u takerada ne hii duen ke’ inyom i 1879 la je tsô, Yehova ndera veren se doo doo, a na se mcivir u a lu hemban wanger a wanger cii yô. Yehova vea Yesu Kristu nyôr ke’ tempel u ke’ jijingi la ke’ inyom i 1918 sha u wanger un. (Malaki 3:1-5) Hii ke’ inyom i 1919 la je, i ndera kôngor igbenda i civir Yehova Aôndo sha inja la yemen hemen kule kule. Mkav u se kav akaaôron a profeti man atindiakaa a ke’ Bibilo la hemba wanger hegen cii. (Anzaakaa 4:18) Nahan gwa ka u ana? Ka ú orumace u kaka u a yen tsung ne ga. Ka Yehova kua Wan na u a lu Ityough ki tiônnongo la tseegh, una fatyô u kuran ior Nav sha u ve̱ de tum ke’ ishesaan ken ashighe a hanma kwagh a saa ishe i gbe caver ne ga ye. Nahan yô, mayange se bunde nen u sughun Yehova sha e̱r a ne se ian ér se kpa se̱ lu uwegh ke’ mcivir u wang nyian ne ga. Shi de se kange nen ishima ser tar ua kôr a̱ gema a̱ cir inya kpa mayange se hide ijime sha u se za tim ga!
18. Ka ityôkyaa i nyi se lu a mi u mayange hiden ijime sha u za timin ga?
18 Di vough e̱r yange i lu he’ Mbakristu mba Heberu mbara nahan, se kpa se mba a ityôkyaa i sha uhar i i ne u se venda ieren i cian kwagh ibumegh ibumegh, hiden ijime la yô—ka ishima i se vande wan kera la je la. Aluer sea hii a hii u civir Yehova ken anyom a a sember karen ne shin sea ndera civir un sha mimi upuembaanyomov vea kar imôngo kpaa, sé e̱r a e̱r gwaikyaa sha gbaa u ityom i Orkristu la je ve. I tôv se mbagenev kpishi a ican je zua ga, shin a̱ lu̱ purusu se nyer-ou, shin a̱ lu̱ myange i yange se kwagheren-ou shin a̱ lu̱ igbidiv i gbidi se caveraa shin a̱ lu̱ ikyáv mbi saa se kpaa. Shi mbagenev kpishi tagher ishigh a ahendan a he’ tsombor kua ityuhanev man ilyahan shi i kenger ve dang kpaa. Hanma wase cii yô nan taver ishima shi nan gba uwer aa tom u se lu shiren Yehova sha mimi ne ga, shin e̱r mbamtaver kua ameen a uma ne a lu memen se ga nahan kpaa. E̱r se ker cio u eren nahan yô, se gema se e̱r a e̱r gwaikyaa sha mtile u se til dông la je ve, ka u̱ Yehova una hungur a mi mayange ga yô, ka iyou i koson akaainjaa keregh i̱ i̱ lu sha je la. Nahan yô, hegen kera ka shighe u hiden ijime za gban ken mlu u tar u tse u se gem se gbihi ke’ ijime la ga! A hii nan man sé lu̱ hiden shi saren a sar tom u se kum iusa se er laa? Man nyian u i “shi côhin tseegh” u mkur una mase van ne je yô, ka u se hemba veren ishima cii.—Mbaheberu 10:37.
19. Kanyi a time shami ke’ kwaghngeren wase u una dondo nee?
19 Een, de se wa nen ke’ ishima ser ‘se mba ambaaior a a hiden a hide ijime sha u za timin la ga’! Kpa de se lu nen “mbananjighjigh.” (Mbaheberu 10:39) Sé er nan ve kwaghôron la una iv sha vese, man se fatyô u wasen mba ve lu Mbakristu a vese imôngo mbara sha u ve̱ kpa ve er nahan vough nena? Kwaghngeren wase u a dondo ne una time sha kwagh ne.
[Ngeren mba shin kpe]
^ Nenge ke’ Iyoukura [Zwa Buter] i uwer u Maaci 1, 1999, peeji 8-23 la.
Ú Umbur Kpa?
◻ Inja i u hiden ijime sha u za timin la ér nyi?
◻ Ka akaa a nyi yange kighir Mbakristu mba ve lu Mbaheberu mba yange Paulu nger ve washika mbara?
◻ Paulu yange na Mbaheberu atôakaa a nyi a yange gba u vea hide ijime sha u za timin ga?
◻ Ka atôakaa a nyi a ne ve se kange ishima ser mayange se hide ijime sha u za timin ga?
[Mbampin Mba Ngeren u Henen]
[Ufoto mba sha peeji 7 la]
Myen u Peteru yina ishima cia kwagh la na un u lun e̱r “mbahirenjime sha u za [timin la ga]”