U̱ Nôngon Fan “Mhen U Kristu” La
U̱ Nôngon Fan “Mhen U Kristu” La
“Ka an nan fe mhen u Ter je u nana tese Un kwagha? Kpa se yô, se mba a mhen u Kristu.”—1 MBAKORINTE 2:16.
1, 2. Yehova yange nenge doo un u pasen nyi sha kwagh u Yesu ke’ Mkaanem nama?
MLUASHE u Yesu yange lu nena? Mlu u ice na lu nena? kwavyolough na ye? man mlu u ashe na di ye? Yange tav kuma nena? Myohom nam yange ma kuma nena? Ken uderimbaanyomov mba ve kar imôngo ne, i kpèrà ufoto mba Yesu anza wue wue, mbagenev war been mlu na, kpa mbagen di yô zan tsô kpa ve za ikyua u been mlu na ga. Mbagenev tese ikyav i mlu na ér yange lu nomor u ageegh shi lu tswandaa kpaa, mbagenev di shi tese ikyav i mlu na inja e̱r yange lu an-iueren or u nan gbe lun gbúùr nahan.
2 Nahan cii kpa, Bibilo yô hàr ishima sha u ôron kwagh u mluashe u Yesu ga. Nahan kpa, Yehova gema nenge wener doo u una pase kwagh u a hembe lun u injaa cii yô: ka injaor i Yesu yange lu je la. Akaangeren a ke’ Ivangeli la na ibaver sha kwagh u Yesu lu ôr man e̱r la tseegh ga kpa shi a pase mker u yange kwagh kôron un ke’ ishima la man gbenda u yange henen sha kwagh cii man eren shin ôron kwagh shon la. Akaaôron a anyiin a i ne i nger ne wase se u gbirin ashe nengen kwagh u apostoli Paulu a yer ér “mhen u Kristu” la. (1 Mbakorinte 2:16) Nahan yô, ka a inja u se̱ fa mbamhen mba Yesu man mbamlu nav mba ke’ ishima man aeren a na sha e̱r vea hoghol se yô. Sha ci u nyi? Ka sha ci u atôakaa a a kom ahar nahan yô.
3. U̱ se fan mhen u Kristu la una fatyô u nan se mkav sha nyi kwagha?
3 Kwagh u hiihii yô, mhen u Kristu tesen se avindir a mhen u Yehova Aôndo. Yesu lu vea Ter na ikyooso kyooso je u una kéndè a kaa nahan ér: “Ma or fa Wan ga, saa Ter tseegh; man shi ma or fa Ter kpaa ga, saa Wan, man shi hanmô u Wan A we ishima u pasen nan yô.” (Luka 10:22) Ka di inja vough e̱r Yesu ngu kaan ér, ‘Aluer ú soo wer ú fa mluashe u Yehova yô, va hen a mo’ yô. (Yohane 14:9) Nahan, e̱r ka sea nguren timen sha gbenda u Yesu yange henen sha kwagh e̱r i pase ke’ Ivangeli la man e̱r yange i lu un ke’ ishima la yô, kwagh la ka a na se u geman fan e̱r Yehova kpa a henen sha kwagh man e̱r i lun un ke’ ishima la kpaa. Imba mfe la i̱ wasen se u sôsom ikyua a Aôndo wase.—Yakobu 4:8.
4. Aluer sha mimi je ka u̱ se e̱r akaa ier i Kristu yô, kanyi i gbe u se vande henen fana, man ka sha ci u nyi?
4 U sha uhar yô, u se fan mhen u Kristu la una wase se u ‘dondon un ijime kpirigh kpirigh.’ (1 Peteru 2:21) U̱ dondon Yesu ijime la gban kan di u kimbir a kimbir mkaanem nam shin kaven aeren a na tseegh ga. E̱r í lu mbamhen kua mbamlu mba ke’ ishima ve tévén iôron man ieren yô, a gba u saa se lu a “mhen” u Kristu kpa yange lu̱ a mi la vough, ve se fatyô u dondon un ye. (Mbafilipi 2:5) Inja na yô, e̱r se lu uumace mba ve yen tsung yô, aluer mimi je ka u se e̱r akaa ier i Kristu yô, gba u se nôngo sha afatyô wase u vanden fan u henen kwagh ke’ ishima e̱r un nahan shi i̱ luun se ke’ ishima e̱r yange i lu un la nahan. Nahan yô, de se gbir nen ashe ken mhen u Kristu sha iwasen i mbangeren Ivangeli la. Kpa se vande timen nen sha akaa a yange teven gbenda u Yesu henen kwagh ke’ ishima la man mlu u yange i lu un ke’ ishima la kpaa.
Mlu Na u Tsuaa cii man Hingir Or La
5, 6. (a) Ahuraior a ase aa fatyô u benden a vese sha nyi gbenda? (b) Shighe u Waniunda u Aôndo lu sha la, yange lu ken ikyaryan i nyi cii ve mase van shin tara, man kwagh ne bende a na nena?
5 Ahuraior a ase a á lu a vese bìíshìì la nga lun ityough sha kwagh wase, nga teven mbamhen asev man mbamlu asev mba ke’ ishima man aeren a ase sha gbenda u dedoo gayô u bo. * (Anzaakaa 13:20) Gbidye ase kwar sha ikyar i Yesu yange ya sha a mbashaav cii ve mase van shin tar la. Ivangeli i sha uwegh ku Yohane ôr kwagh u mlu u Yesu u tsuaa cii man hingir or la, yila un ér “Imo,” shin Orlamen sha ci u Aôndo. Ka kwagh u Yohane a kaa ne: “Sha hiihii je Imo lu; Imo la lu vea Aôndo, man Imo la lu [aôndo, NW ] je. Un yô, lu vea Aôndo sha hiihii je.” (Yohane 1:1, 2) E̱r Yehova a lu a mhii ga, man Imo la gema lu vea Aôndo imôngo “Sha hiihii” la yô, ikyav tese ér lu̱ mhii u ityomaveegh i Aôndo e̱r sha u gban akaa je la. (Pasalmi 90:2) Yesu ka “Waniunda ken akaa a i gbe a cii.” Sha nahan yô, yange vande lun cii i mase gban akaauma agen a ken jijingi kua tar kpaa ye.—Mbakolose 1:15; Mpase 3:14.
6 Kwaghfan u sangen yeke kèr mbaahaba ér, mtse u akaa a ken iamegh a tse hegen ne kuma e̱r anyom biliôn 12 nahan. Aluer mbaahaba mba i ker mban gba ke’ inya yum ga yô, Waniunda u Aôndo lu ikyooso kyooso vea Ter na anyom anyom cii i mase gban Adam ye. (Tôô kar sha Mika 5:2.) Sha nahan yô, ve lu ve uhar kangenaa man ken dooshima kpaa. Sha kwagh u yange i ungwa Waniunda u a lu imbor i kwaghfan ne ôr zum u lu̱ a̱ hingir or ga la yô, a kaa ér: “Hanma iyange m lu saan saan [vea Yehova] gbem, m lu ember sha ishigh Nagh gbem.” (Anzaakaa 8:30) Sha mimi yô, mlu u yange Wan u Aôndo lu vea Imbor i dooshima ikyooso kyooso, ikov ikov la, bende a na sha gbenda u vesen je zua ga! (1 Yohane 4:8) Wan ne va hingir u fan shi eren sha mbamhen mba Ter na man mbamlu nav mba ke’ ishima man igbenda na kpaa, ier i̱ ma or ugen môm nan fetyô u eren ga yô.—Mateu 11:27.
Mlu u Uma Na Shin Tar man Akaateven Un
7. Ka sha ityôkyaa i môm i nyi yange gba u Waniunda u Aôndo una va shin tara?
7 Wan u Aôndo lu a akaa kpishi a una hen a fa yô, gadia awashima u Yehova yô, lu u una wa Wan na ago iyol sha e̱r a̱ hingir Zegepristi u zungwen mhôônom, u una “zungwen a vese imôngo ken aseer a ase” yô. (Mbaheberu 4:15) Man ityôkyaa i môm i yange na ve Wan u Aôndo va shin tar ken mlu u orumace yô lu u una kuma sha ikyaren i tom u i ne un la. He’ shighe ne yô, Yesu lu ken iyol i nyam man awambe, nahan a hingir u lun ke’ mbamlu man akaa a mgbeghan ieren i or a yange lu sha tsuaa ve taan ashe kenger a kenger la. A hingir u lun a mbamlu mba ke’ ishima mba uumace kpa ve lun a mi la vough. Ashighe agen je yô yange í vôr un iyol shi imura i kôr un kua ijen kpaa. (Mateu 4:2; Yohane 4:6, 7) Heela tseegh ga, yange a wa ishima a mbamtaver man atsan atô kposo kposo. Sha nahan yô, a “hen iko i wan” man hingir u una kuma sha tom na u sha inja i Pristi u Tamen la élègh élègh.—Mbaheberu 5:8-10.
8. Kanyi se fe sha kwagh u ayange a hiihii a uma u Yesu u shin tar laa?
8 Ken ayange a hiihii a uma u Yesu shin tar la yô, lu nyi man nyi i̱ er unu? I ôr kwagh sha kwagh u iyev nav di ngesee tseegh tsô. Sha jighilii yô, ka di Mateu man Luka tseegh ve ne ibaver i akaa a yange za hemen zum u i mar un la ye. Yange mbangeren Ivangeli mbara fa e̱r Yesu vande lun sha cii mase van shin tar yô. Ma kwaghgen môm kpa pase injaor i a lu la kuma sha mlu na u yange vande lun tsuaa cii man mase hingir or la ga. Nahan cii kpa, Yesu lu orumace kpôô kpôô. Shin er yange lu a acôghol iyol ga nahan kpa, e̱r i mar un lu wanikyundan yô, lu u una vesen una henen akaa a zaan, zan zan una vese a kar wan ikyondo. (Luka 2:51, 52) Bibilo pase akaa agenegh a yange bende a Yesu sha ayange a hiihii a uma na je i gande u kperan yô.
9. (a) Ka ikyav i nyi i̱ lu i tesen ér í mar Yesu he’ tsombor u lun a kwagh a ve ga? (b) Ka ken mbamlu mba nyiiv nahan a̱ shi nan kpa Yesu yange vese kereghe?
9 Ikyav tese ér, a̱ shi nan kpa yange i mar Yesu he’ tsombor u lun a kwagh ave ga. Naagh ku yange Yosev man Maria va na ken tempel zum u i mar un tsa kuma ayange 40 la tese ikyav i kwagh ne wang je. U̱ yange ma ve na naagh ku nanden sha gum nomiyôngo shi ma ve na naagh ku asorabo sha tuleikungu man atii yô, de gema lu “mbaatii uhar, shin utulembamkunguv uhar” ve na naagh a mi ye. (Luka 2:24) Sha kwaghwan u Tindi u i na sha ikyev i Mose la yange wa yô, ka mbaatsanev yange i gbá u vea na imba naagh kula ye. (Levitiku 12:6-8) Shighe ngur karen yô, tsombor u ican ne gba vesen. E̱r i mar Yesu sha ivande bee kera cii yô, Yosev man Maria mar ônov mbagenev sha gbaaôndo yina ataratar ga. (Mateu 13:55, 56) Nahan Yesu vese he’ tsombor u gban ikyôr, ke’ mbamlu mba ikyav i tese ér yange ve lu akuma kuma yô.
10. Kanyi i̱ tese ér Maria man Yosev lu ior mba cian Aôndo?
10 Lu̱ mbamaren mba cian Aôndo yese Yesu shi ver ishima sha a na ye. Ngô na, Maria, lu kwase u sha gbenda mimi kpôô. Úmbur wer, ortyom Gaberiel yange sugh Maria kaa a na ér: “Mba sughun we, we u i rumun we sha mhôôn tsung ne, Ter ngu a we.” (Luka 1:28) Yosev kpa lu or u cian Aôndo. Hanma inyom yô, yange a zende ukilomita 150 a za iniongo i Paseka ke’ Yerusalem. Maria kpa yange a za, shin e̱r yange i lu nomsombaiorov tseegh i lu hange hange u vea za nahan kpaa. (Ekesodu 23:17; Luka 2:41) Mba ze iniongo ne kwagenegh la yô, Yosev vea Maria gba keren Yesu u lu anyom 12 la tsung, ve za mase zuan a na ke’ tempel tema lu vea mbatesen. Yesu kéndè kaa a mbamaren nav mba ishima kèrà lu ve shimi ga la ér: “Ne kera fa er i lu u Me lu ken akaa a Terem keng gaa?” (Luka 2:49) E̱r Yesu lu wanye nahan kpa, ishemberti i “Terem” la gba un ishima shi i lu un a inja tsung je. Kwagh u a lu di tsô yô, ikyav tese ér yange i tese un e̱r i lu Yehova jim a lu Ter na kpôô kpôô yô. Heela tseegh ga, sha ishigh ki Yesu yô, Yosev yange una lu ter-ikyoson u fan kwagh mimi. Yehova di kpa yange ma tsua or u vihin tu shin u wan ifer ér nana̱ yese Wan Na u doon un ishima la ga!
11. Ka tomaveegh u nyi yange Yesu hene, man sha ashighe a i ngeren Bibilo la yô, u eren tomaveegh shon ne kua nyi man nyi kereghe?
11 Sha anyom a Yesu lu ken Nasareti la cii, lu tomaveegh u manden ikyon la alaghga yange hen sha ikyev i Yosev u lu ter-ikyoson na la ye. Yesu hen tomaveegh la fa tsema tsema je yô, i geman yilan un ér “orgbanakaa.” (Marku 6:3) Sha ashighe a í ngeren Bibilo la yô, yange i tôô mbamanden ikyon tom u maan ayou man u manden akaateman (e̱r tebul man kpèngá man ubenci nahan), shi ve varen ityogholouv mbi eren tom sule a mi kpaa. Justin Martyr u ke’ derianyom u sha uhar S.W. la ngur ôron kwagh u Yesu ke’ takerada na u i yer ér Dialogue With Trypho la yô, a kaa wener: “Yange ùnà lu vea ior imôngo yô, a shi eren tom u manden akaa, a varen akeke a kahan kwagh man ágbur kpaa.” Imba tom la lu kpegh ga cii, sha ci u a gba tôvon kpa, ormanden ikyon u sha ayange a tsuaa la nan faantyô u yamen ikyon i nan iyol i nan ga. Shi alaghga je yô, yange nan due nan za nenge kon nan tsôr, nan gber sha ijembe nan ta inya, nan mase kúràn agunguraikyon la va haan ke’ ya. Sha nahan yô, Yesu yange fa ican i yange í ya u keren imiemnger shi eren sha ishima i mba ve ne tom la man inyaregh ki keren kpaa.
12. Kanyi i̱ tese ikyav ér Yosev yange vande kpen a Yesu, man kwagh ne yange una gema a lu̱ Yesu nena?
12 E̱r Yesu lu waniunda yô, a̱ shi nan kpa yange una wasen u kuren gbayol u he’ tsombor na, hemban cii je yô, e̱r i lu inja e̱r Yosev yange vande kpen a Yesu yô. * Zion’s Watch Tower [Iyoukura i Shion] i ke’ uwer u Janawari 1, 1900 la kaa ér: “Atesen a mbayiase kaa ér yange Yosev kpe he’ shighe u Yesu lu wanye la je, nahan ngula maa kôr ave eren tomaveegh u manden ikyon shi hingir or u kuren gbayol u tsombor na. Kwagh ne gema zua a ishuen he’ ijiir i í yer Yesu iyol na ke’ Ruamabera ér orgbanakaa la, shi í ter ngô na man anmgbianev nav sha ati, kpa Yosev yô, i ôr kwagh na ga. (Marku 6:3) . . . Sha nahan yô, ken atô u gôgô shighe u uma u Ter wase u anyom pue-nigheni, u a hii he’ iaven i kwagh [u̱ i nger ke’ Luka 2:41-49] lu e̱r la zan zan a va ar he’ iaven i yange i er un batisema la cii, lu ityom i ke’ uma i ayange ayange la yange saa eren kpìí ye.” Maria man ônov nav cii, kua Yesu kpaa, yange ve laha fan mnyoon u nom kua Ter u doon ishima ka nana̱ saa ku ve i nyoon la ga.
13. Yesu gbe a mi eren tom na yô, hii nan yange lu̱ sha mfe man sha mkav man mlu u ke’ atô u ishima na u ma orgen yange ma nan tsa ma nan lu a mi sha won ga?
13 Ikyav tese wang je ér yange i mar Yesu ke’ tor ga. Kpa uma na gema zua kpi vea uma u atsanaior. Tsô, ka kom ke’ inyom i 29 S.W. yô, shighe maa kuma u Yesu una gba a mi eren tom u yange Aôndo ver ú lu keghen un a kegh la. Ka kom sha wangernyom u inyom shon la yô maa i er un batisema shin mnger shi i kôr un a hingir Wan u Aôndo u ke’ jijingi kpaa. ‘I bugh usha sha ci na,’ u tesen ikyav je ér hegen yô una fatyô u gbidyen kwar ke’ ishima umbur mlu na u sha, zum u lu a̱ hingir or ga la, kua mbamhen man mbamlu nav mba ke’ ishima mba tsuaa tsuaa mbara kpaa. (Luka 3:21, 22) Sha nahan yô, Yesu gba a mi eren tom na sha mfe man sha mkav man mlu u ke’ atô u ishima na u mayange ma orgen yange ma nan tsa sha won ma nan lù a mi ga yô. Sha nahan yô, lu sha ityôkyaa i dedoo man mbangeren Ivangeli hemba veren ishima u ngeren akaa a yange e̱r he’ shighe u Yesu lu shiren tom u pasen kwagh la ye. Nahan je kpa, yange ve kôr cio u ngeren hanma kwagh u yange ôr shi er cii ga. (Yohane 21:25) Kpa kwagh u yange i na ve ér ve̱ nger la una wase se u gbirin ashe nengen ken mhen u nomsoor u i gbe je tsô nan hembe sha won cii la.
Mluashe u Yesu u sha Inja i Or La
14. Ivangeli tese ér Yesu ka or u ishima i legh legh u̱ kunya u ker un tsung nena?
14 Mlu u Yesu u i nenge a mi ke’ Ivangeli la ngu sha inja i or u ishima i legh legh, u kunya kpa u ker nan tsung yô. Yange a er erdoo a ior wuee a shi uwegh ga: yange mhôônom kôr un a orimande kpaa. (Marku 1:40, 41); shi ishima za un iyol sha kwagh u nongoior u cighir asema la (Luka 19:41, 42); shi ishima i perapera vihi un a mbahuaav mbamusaninyaregh kpaa (Yohane 2:13-17). E̱r Yesu lu or u mhôôn yô, kwagh a za un iyol yô a ndôôr mliam ashe, shi yeren mlu u ishima na kpaa ga. E̱r Lasaru, ijende na i ishima ishima la kpe yô, Yesu nenge a Maria, anmgbian u Lasaru u kwase lu vaan, nahan kôr un ke’ ishima tsung, tsô a haa mliam ashe, a vaa ke’ igbar sha ishigh ki ior mbagenev.—Yohane 11:32-36.
15. Gbenda u yange Yesu nengen mbagenev shi eren a ve la tese ikyav i ishima na i legh legh nena?
15 Ishima i legh legh i Yesu la i hemba duen ke’ igbar sha gbenda u yange nengen mbagenev shi eren a ve kpaa la. Yange aren a mbaatsanev man mba i er ve ican la kpaa, a wase ve sha u ve̱ ‘zua a mmem ken asema a ve yô.’ (Mateu 11:4, 5, 28-30) Yange ngeen a akaaeren kpa hungur a ugbayol mba ior mba ican i er ve la ga, di e̱r lù er a kwase u haan awambe u yange va súéé va bende ikyondo na ave la, shin orapirashe u sônon kwagh u yange venda u húán ving la nahan. (Mateu 9:20-22; Marku 10:46-52) Yesu yange hemban nengen a kwagh u dedoo u mbagenev ve er la shi wuese ve sha mi kpaa; nahan kpa yange keghen a kegh iyol u wan kwagh zum u i gbe hange hange yô. (Mateu 16:23; Yohane 1:47; 8:44) He’ shighe u kasev luun a ian i eren kwagh vangertiôr yum ga la, Yesu di geman eren a ve dedoo shi naan ve icivir akuma akuma kpaa. (Yohane 4:9, 27) Kape i lu je ve, yange kasev mbagenev ityough imôngo wasen un sha ugbayol nav sha akaa ve la.—Luka 8:3.
16. Kanyi i̱ tese ikyav ér Yesu yange lu a mnenge u akuma akuma sha kwagh u mlu u uma man akaa a iyolougho?
16 Yesu lu a mnenge u vough sha kwagh u mlu u uma. Yange akaa a iyolough hemban un hanma kwagh ga. Ka inja e̱r yange lu a akaa a iyolough je u za̱ kaan yum ga nahan. A kaa wener “ape suur ityough” kpa ban un. (Mateu 8:20) Nahan kpa Yesu yange a na i saan mbagenev iyol. Ikyav tese wang ér, kwa u yange za̱ iniongo i kwasehe—i̱ ngise í ember sha ityogholouv mbi kuhwan man atsam a wan shi í lu yáá yáá kpaa la—lu u za puun a puu aerenakaa a he’ iniongo la ga. Sha jighilii yô, ka ijiir i Yesu yange er ivande na i hiihii je la. Zar u wain ngu been yô, a gema mngerem hingir wain u dedoo, zar u “nan or msaanyol” la. (Pasalmi 104:15; Yohane 2:1-11) Sha nahan yô, kwagh kera tagher iniongo la mzehemen ga, shi orkwasehe man kwasehe kpa kera va ahenge ga. Shi u tesen ér Yesu yange eren hanma kwagh àkuma akuma yô, ashighe a i kaa ér yange a er tom u kwaghpasen taveraa gbem la hemba ngeen.—Yohane 4:34.
17. Hii nan i lu kwagh u kpilighyol u kaan ér Yesu lu Ortesen u Fan Ityesen tsema tsema ga, man atesen a na ta iwanger sha nyi kwagha?
17 Yesu lu Ortesen u Fan Ityesen tsema tsema. Yange hemban tesen kwagh sha akaa a i eren ayange ayange ke’ uma la, man lu kwagh u i fa un a mi kpaa je la. (Mateu 13:33; Luka 15:8) Ma gbenda ugen môm kpa kuma sha gbenda u yange a tese kwagh—i wanger i kôr inya, i lu tsum-tsu-tsum ga la ga, shi yange a tese i lu kwagh u mimi kpaa. U̱ hemban lun a inja cii yô, ka kwagh u yange a tese la. Atesen a na la yange tese ikyav i msar u yange sar un ishima i môm ka mbaungwan un mbara ma ve fe mbamhen mba Yehova man mbamlu nav mba ke’ ishima man igbenda na kpaa la.—Yohane 17:6-8.
18, 19. (a) Yesu pase mlu u Ter na sha mkaanem ma pasen mlu u kwagh wang nena? (b) Kanyi i lu u á time sha mi ken kwaghngeren u dondon laa?
18 Yesu yange a ôron kwagh sha anzaakaa u pasen mlu u Ter na sha mkaanem ma pasen mlu u kwagh wang ma maa hungur or ga yô. U ôron di a ôr kwagh u mhôônom ma zungwen ma Aôndo wuee la ka ityôkwagh i môm tsô. U̱ tôôn Yehova karen sha ter u yan anyi u yange mhôônom kôr un u nengen a wan na u yange za cin hide, ve ‘kar ayem, za kuve un gba susen un zwa’ la shi ka di ityôkwagh igen kposo. (Luka 15:11-24) E̱r Yesu ngur vendan gado u tsoghul, u yange na mbahemenev mba kwaghaôndo ian i nengen atsanaior inja e̱r mba a ice sha ityou ga la yô, a pase ve di e̱r Ter na a lu Aôndo u i ze sha ishigh nagh vangertiôr, shi i lu zamber u orngohol kpandegh u hiden a iyol jime la a hembe ungwan a msen u Orfarishi u gengese iyol a er sha u kaan uzegembaakaav tseegh la nahan. (Luka 18:9-14) Yesu pase ve e̱r Yehova a lu Aôndo u wan ikyo, u anatsator ka una gba inya kpa a fa kwagh sha mi yô. Yesu taver mbahenen nav ishima, kaa a ve nahan ér: “De cie nen ga; mbaatsator kpishi kpaa ne hemba ve.” (Mateu 10:29, 31) Kape i lu je ve yange i kpiligh ior iyol “a ityesen” i Yesu shi ve vaan he’ a na kpaa ne. (Mateu 7:28, 29) Kwagenegh la je yô, “ikpelaior” lu vea na ayange atar jigh jigh, a kwaghyan shio!—Marku 8:1, 2.
19 Se mba a iwuese kpishi e̱r Yehova a pase se mhen u Krsitu ken Mkaanem nam yô! Nahan kpa, se er nan ve se lu a ishima i Yesu shi se tese i̱ ken aeren a ase a mbageneve? A time sha kwagh ne ken kwaghngeren u dondon ne.
[Footnotes]
^ I tese ken Mpase 12:3, 4 e̱r akaauma a ken jijingi kpa azende a ve a fetyô u benden a mbamlu vev yô. I tôô Satan i kar sha “darakon” u a ker cio u teven “asan” agen, shin ônov mba ke’ jijingi sha u ve̱ nyôr nongo a na u hemban ato yô.—Tôô kar sha Yobu 38:7.
^ Kwa u masetyô u i er kwagh i ter Yosev sha iti kpôô yô ka shighe u i zùà a Yesu ke’ tempel, lu anyom 12 la. Ma ijiir i môm i i kaa ér Yosev yange lu he’ iniongo i kwasehe i ken Kana zum u Yesu hii tom na la kpa ngi ga. (Yohane 2:1-3) Mba manden Yesu sha kon ke’ inyom i 33 S.W. yô, a wa Maria sha ikyev i apostoli Yohane u doon un ishima la. Ka kwagh u Yesu yange ma er ga kuaa je la, luun e̱r Yosev yange una lu heregh uma yô.—Yohane 19:26, 27.
Baver We Kpa?
• Hii nan i lu a inja u se fa “mhen u Kristu” sha u i̱ var se?
• Ka ikyár i nyi yange Yesu ya ken mlu na u tsuaa cii man hingir or laa?
• Ka akaa a nyi yange bende a Yesu zum u a lu shin tar la, man ka mbamlu mba nyi yange lu kere?
• Akaangeren a Ivangeli la pase nyi sha kwagh u mlu u Yesu?
[Study Questions]
[Picture on page 3]
Yesu vese he’ tsombor u gban ikyôr, ke’ mbamlu mba a̱ shi nan kpa yange ve lu akuma akuma yô
[Pictures on page 5]
Kpiligh mbatesen iyol a kwaghfan man mbamlumun mba Yesu u lu anyom 12 la