Kwagh U I Doo U̱ Ú Fa Sha Kwagh U Utsa yô

TAVER u pasen kwagh u a lu tsav ainge jim yô. Ityokyaa i i ne ve i taver yô mba eren tsav mba atô kposo kposo ngee gande. Mba a ma tahav mbu mbu hemen ve cii shin ityesen shin ma icighan takerada i̱ ia zua aeren a ve cica cii kpaa ga. Shi aeren a ve a tyôô man iniongo ve man kwaghsôron ve kua mhen u ve lu a mi sha kwagh u mbaaôndo mba vea civir la kpa ngu kposo kposo. Orgen u ngeren kwagh kaa nahan er: “Tar u mbaimev ver ‘tembe kasua gbilin’ sha er hanmaor nana yar a mbamhen mba nanev her yô.” Orgen di kaa er: “Mbafanaôndoga mba Ainge kpishi war gban anyiman sha hanma ityôkwagh cii.”

He’ ior mbagenev kpishi yô, anyiman ne ka ve kwagh u zan iyol ga. Takerada ugen u tesen mba i sar ve pe eren tsav la kaa ér: “Zum u̱ ú tagher a kwagh u tan we akpelan yô, time sha kwagh shon nahan tsua u ú dondo yô. De ishima you i̱ tese ú kwagh u ú er yô. Inja na yô, nenge ke’ ityakerada i i nger u̱ tesen igbenda i sôron akombo la nahan tsua gbenda u ú hen wer ka ú shami la.”

He’ mba ve kav kwagh u mimi yô, imba anyiman la ka ve kwagh u zan iyol. Mimi ka kwagh u a lu kpôô kpôô yô. Akaa nga gbe lun a mimi tsô sha ci u or lumun ér nga mimi shin nan ngu a ishimaverenkeghen sha á shin nan na jighjigh ér nga mimi yum ga. U tesen ikyav yô, sha ashighe a tsuaa la mbatwerev na jighjigh ér vea fatyô u been a angev mbu hough u sha ahan sha u pávén ikyegh i uma keregh avegher ahar geman avegher shon círín oruange la sha vanger. Mbauangev kpishi yange ve na jighjigh ér imba twersôron ne ia bee ve angev je ka u henen a hen ga. Nahan cii kpa jighjigh u nan ve man ishimaverenkeghen ve la zua sha kwagh u a lu u mimi la ga—imba gbenda i sôron twer ngila i been or angev mbu hough u sha ahan ga. Ior mba gbe a gba mimi ga; ka ve nôngo a nôngo ú fan un.

Bibilo kaa ér i̱ ngi a mimi u akaa a ke’ jijingi. Shighe u Yesu Kristu lu shin tar la, a e̱r msen he’ Ter na a kaa ér: “Ka kwaghôron Wou je a lu mimi ye.” (Yohane 17:17) Apostoli Paulu yange nger ér: “Icighanruamabera cii ka Aôndo A ne i nger ye.” (2 Timoteu 3:16) Mbà dughun tsav kpishi lumun a kwagh ne ga. Mba geman keren icighan mne man gbenda u zan ke’ ukwaghhir mba ukwaghaôndo man ke’ ahir a buter je kpaa. Nahan kpa a lu a inja u a bunde kpa or nana shi nenge sha kwagh u Bibilo i ôr la gaa? Kera je kpa, í nôngo u lumun a i̱ sha hanma ijiir cii ér ka icighan takerada. Shi ngi môm ke’ ityakerada i kwaghaôndo i i hembe tsan cii, i i shi heregh yô. Shighe u i hìì u ngeren Bibilo zan zan i kar been la hemba anyom 1,600, kpa kwagh môm kaha  ke’ atesen a i̱ ga. De se tôô atesen a Bibilo se kar sha akaa a mba gbúngúr tsav ve ne á jighjigh ainge la.

Ka An Nan Lu ke’ Ajiir a Ujijingi Laa?

Mpin u vesen u i pin ke’ mker u keren mkav u ke’ jijingi la yô ér, Ka unô ve tem ke’ ijiir i ke’ jijingi laa? Shin e̱r mbatsav mba ainge kpishi ve lu mbadondon igbetar shi ve ne mbaaôndo jighjigh wuee nahan kpa shi mbagenev mba civir zege inmgbianaôndo, u i nengen ér a tile sha avegher atar a uma la, ka iniunkwase man ngô man ngôkwase u úmán kpukô kpukô je la. Inmgbiannomso na ka aôndo u lun a akor. Mbatsav mbagenev ka ve kohol nomaôndo man inmgbianaôndo ne cii ve civír kwagh môm. Orngeren ugen kaa ér: “I nenge” Inmgbianaôndo man Nomaôndo ne “ér ka tahav mbu mlu u ukase man u nomso mbu sha gbaaôndo la. Hanmô yô ngu a mbamlu mba kahan kposo mba ka a̱ kohol ve ijiir i môm vea zua kpian ve uma a due la.” Orgen u lun a mkav kpa shi nger nahan wener: “Kwagh u a hembe lun u vesen ke’ kwagh u Utsa yô, ka u tsuan aôndo môm (Nomaôndo shin Inmgbianaôndo) ke’ mbaaôndo mba ve lu kpishi mbara eren tom a na la. . . Tsav ka mbu na ú ian i tsuan inja Icighan kwagh i ú soo la shi ke’ masejime yô civir i̱ kpaa.”

Môm ke’ mbamhen mban tsô kpa Bibilo ta ikyaa a mi ga. Yesu Kristu yange na shima na jimin cii sha tom u tesen ior e̱r Yehova a lu “Aôndo u mimi tswen” yô. (Yohane 17:3) Bibilo kaa nahan ér: “Gadia TER hemba cii, A kuma iwuese kpishi je; A hemba cier iyol a mbaaôndo mbagenev cii. Gadia mbaaôndo mba akuraior cii, ka agbilinakaa tso.”—1 Kroniku 16:25, 26.

Diabolo di ye? Takerada u i yer ér Webster’s Ninth New Collegiate Dictionary la pase inja i utsa ér ka “u zan idyu vea Diabolo.” Á taver kpishi u zuan a ormbatsav u nana lumun a imba mpase ne nyian yô, gadia mba kpishiv tuna ér Satan Diabolo ngu ga jimin cii. Gumkwase ugenegh u takerada u i yer ér The Irish Times ú er kwagh na ér “ka ityagher kwase mbatsav shi ka kwase u hemen môm ke’ mbamkohol mba mbatsav mba hemban cii ken tar u Ireland” la kaa nahan wener: “U lumun ér Diabolo ngu la ka u lumun a ityesen i Kwagh u Kristu je la. . . [Diabolo] una fatyô u lun shin tar u ú lu a Aôndo shio ga.”

Kpa Bibilo gema lumun ér Diabolo ngu, shi i̱ kaa ér ka un a lu ityou sha hanma ityô ican man anzughul a a lu zan uumace iyol shin tar ne kpaa ye. (Mpase 12:12) Yesu yange tese a tese ér Diabolo ngu tsegh tsô ga kpa shi yange tese ke’ igbar je ér or nana fatyô u eren ishima i Diabolo a mfe shio. Sha ikyav i tesen yô, mbahemenev mba kwaghaôndo mba maren iyol a perapera mba sha derianyom u hiihii la yange ve kaa ér ve mba ônov mba Aôndo, shi ve na jighjigh ér ve mba eren shima i Aôndo kpaa. Kpa Yesu u yange lu a tahav mbu kaven akaa a ke’ asema a ve la gema fa dedoo e̱r kwagh la lu nahan ga yô. A kaa ave ke’ igbar nahan ér: “Ne yô, ka ken ter wen diabolo je ne dugh ye, man ka ne ka eren asaren a ter wen.” (Yohane 8:44) Shi takerada u ke’ Bibilo u Mpase la kpa za hemen kaa ér ka Diabolo je “a lu tsughun tar cii” ye.—Mpase 12:9.

Ma Ahir a Dedoo Ngaa?

I gbe je tsô i ndera gberen ahir a eren i gber i môm a akaa a mbatarev. Ior mba ngise man mba sha ayange ne cii na jighjigh ér mbatsav mba eren ahir sha u bulan mbagenev. I na jighjigh ér mbatsav mba a tahav mbu bulan or  sha ahir a eren shin wuan nan je kpaa. Sha aeren a tyôô yô, ka i war nan mbatsav ibo sha hanma kwagh u bo u a er cii, a̱ lu angev shin ku shin mvihi u uyia kpaa.

Mbatsav mba ainge ka ve nyiman akaa ne inyigh i môm. Er ve lumun ér ashighe agenegh mbatsav mbagenev ka ve keren u eren aferakaa nahan kpa, kera cii yô mbakpishiv kaa ér ve mba eren ahir a ve sha u wasen a wase ior, ka lu u bulan ve a bula ga. Mbatsav ka ve tese ér ahir a or nan er la aa hide sha ityough ki nan a kuma kwa tar jimin, man kwagh ne ka myange u vesen he’ mba ve we ior afan la. Akav a tesen a ahir shon a i senge ér ka a dedoo ne wa akombo a kùraiyol ker man u kuran wuhe u mba yange ve vande kôron haya he’ ya wou ve undu la kera, man ortsuum u doon kwase ishima, man u sôron ior kwagh ningir kua mkpeyol, man u yángén iyol sha u i de deen we tom ga la man u̱ keren inyaregh kpaa. E̱r i gem imba ikpela utaha ne cii i we sha ikyev i ahir yô, kera ka kwagh u kpiligh iyol er a ze iti yum nahan la ga.

Nahan cii kpa, Bibilo yô i kera pav ahir a eren a dedoo i̱ ver kposo a ahir a eren a bo ga. Ke’ Atindi a yange Aôndo na Mose la, yange pase mnenge na sha kwagh ne wang je. A kaa er: ‘de eren nen ahir ga.’ (Levitiku 19:26) Shi i nger kpaa ér: “I̱ de zough a . . . or u eren ahir, shin or u pasen uivande, shin or u lamen ishor, shin or u yangen akombo, shin or u nan pin jijingi u orkpen kwagh” ken a we ga.—Duteronomi 18:10, 11.

Kanyi yange i̱ na ve Aôndo ôr kwagh laa? Ka sha ci u a soo a soo ér una nyume se kwagh u a lu u injaa ga. Yehova yange na ior nav atindi ne lu sha ci u ve doo un ishima yum yô. Shi yange soo ér ve̱ de hingir ikpan i mcie u cian u̱bí mba eren kpaa ga. Kpa a gema a lôhô mbatomov nav ér ve̱ kporom ikyua ve̱ sôn un akaa a a hángé ve la. Ka Un a ne “hanma nagh ku dedoo man hanma iwua i vough” cii ye. (Yakobu 1:17) Apostoli Yohane yange taver mba nan jighjigh a na imôngo mbara asema nahan ér: “Nyityôkwagh i se sen kpaa se mba ngohol i her a [Aôndo], gadia se mba kor atindi a Na, shi se mba eren akaa a doon Un kpaa.”—1 Yohane 3:22.

Ujijingi Mbabov Di Ye?

Mbatsav kpishi lumun a Bibilo sha ishember ne ér: Ujijingi mbabov mba. Orwasen mzehemen u utsa ta cin ke’ kwaghngeren na ugen wener: “Mbakuv mbá ken won keela: Mba ken tar u í nengen a ú ga, ú ú lu a akaauma ker di e̱r u wase nahan yô . . . Amba a atii e̱r ‘Wanjôv’ man ‘Jijingi u Bo’ kua ‘Ijôv’ nahan war ngan shami. Mba a tahav kpishi . . . Mba ve hembe lun a mfe ken ave la. . vea fatyô u nyôron ke’ tar wase ne (aluer or wase ve nan bugh ve hunda yô) . . . Vea fatyô u nyôron we ke’ iyol . . . , je yô vea fatyô u  panden hemen uma wou kpaa. Een, kape ukwaghhir mba ngise i ôron ér Azôv nzughul a or la kpa ve lu vough je ne.”

Sha ayange a i ngeren Bibilo her ave la yô, azôv nzughul a ior sha igbenda wuee. Mbagenev yange i nzughul a ve ve kanshio u lamen, mbagen di ve pir ashe, mbagenev ve hunde a hunde, shi mbagenev di yô agee ve a taver a hemba a sha gbaaôndo la. (Mateu 9:32; 12:22; 17:15, 18; Marku 5:2-5; Luka 8:29; 9:42; 11:14; Aerenakaa 19:16) Ashighe agen yô mnyoon yange á hemba vihin cii zum u azôv kpishi a nyer or shighe môm yô. (Luka 8:2, 30) Sha kpôô yô, ka sha inja je Yehova a te ior icin ér ve̱ nyagh tsav man hanma ityô aerenegh a̱ mbaimev cii ye.

Kwaghaôndo u A Har sha Mimi Yô

Ior kpishi mbá nyôron ke’ tom utsa ainge sha ci u bee ve inja er ka kwaghaôndo u igbetar, una er ve kwagh ga, shi ngu a iwasen nahan. Sha ajiir agenegh je yô í ngohol mbu. Mba cie mbu ga. Mbu hingir beer kwagh. He ijiir i i ne ior ian i eren hanma kwaghaôndo u sha ishima ve, vé ve eren akaa a kuran iondo iyol yô, tsav mbu eren hingir kwagh u civirigh tsembelee je.

Mimi je, ukwaghaôndo mba sha tar hingir inja er ka kasua u hanma or cii nan lu a ian i zan za tsuan a kwagh u kwagh a gbe nan shami la, di vough er or ka nan za yam akôv a shin angahar nahan. Kpa Yesu yô yange gema ôr igbenda i tsuan kwagh ihiar tsegh. A kaa ér: “Nyôr nen hen hunda u hogholoo, gadia gbenda u zan ken mtim la gbangese, ngu bele bele kpaa, man ior mba ve nyer her yô, ve ngee tsô. Gadia hunda hoghor, gbenda kpaa imbishi u u ze sha uma la, mbazuan a mi mba kpeghee tsô.” (Mateu 7:13, 14) Sha gbaaôndo yô, se mba a ian i tsuan gbenda u se soo la. Kpa er kwagh u i gbe u se tsua la i lu u una bende a mlu wase u dedoo gbem sha won yô, mtsough u tsuan la hingir kwagh u a lu a inja he’ vese yô. Sha u zuan a iwanger i ke’ jijingi yô, saa se tôv gbenda u mimi ne ityô—gbenda u̱ í lu ke’ Bibilo i̱ i̱ lu Mkaanem ma Aôndo tsegh a zua mi la.

[Picture on page 5]

Ior mba sha ayange ne kpishi mbá nengen ér tsav ka kwaghaôndo u igbetar u̱ una e̱r or kwagh môm ga yô

[Picture on page 6]

Kera cii je mbá gberen ahir a eren i gber i môm a kwagh u mbaimev

[Picture on page 6]

Mbaeren tsav mba eren ishima i Diabolo a mfe ve shioo?

[Pictures on page 7]

Bibilo pase gbenda u mimi ke’ igbar